ලංකාවේ ප්රජාතන්ත්රවාදය පිළිබඳ කතිකාව මේ වන විට මර උගුලක සිරවී ඇති බවක් පැහැදිලිව දක්නට ලැබෙයි. 90 දශකයේ සිට විවරවූ නව ප්රාග්ධන පිවිසුම් හරහා ගොඩනැගුණු (නව)ලිබරල් සිවිල් සමාජ ව්යාපෘතිය විසින් දශක කිහිපයක් පුරා ප්රජාතන්ත්රවාදය පිළිබඳ වරපත මැතිවරණ ඇතුළු විවිධ ජනප්රිය දේශපාලන අවස්ථාවන්හි පාවිච්චි කර තිබුණද එහි මූලික අදහස ප්රයෝගික හා න්යායික ඒකමිතියක් තුළ ලිහාබැලීමට කිසිවිට උත්සාහ නොදැරීය. ලිබරල්වාදය නම් වූ කතිකාව විසින් පුනර්-අර්ථයට ලක්කළ තිබු ප්රජාතන්ත්රවාදයක් සමග ලංකාවේ ස්වදේශීය ජනසමූහවාදයට ඇති ඓන්ද්රීය සම්බන්ධය කුමක්ද ? ..රූපකවත් ලෙස ඇසිය යුතු ප්රශ්නය වන්නේ රාජපක්ෂවාදය සතු සිංහල දකුණේ ආකර්ෂණය යනු හුදු ප්රජාතන්ත්රවාදය පිළිබඳ දැනුමක් අදාළ ජනසමාජය සතු නොවීම පිළිබඳ කරුණක්ද? විශේෂයෙන්ම ලංකාවේ පොදු මහජනයා මේ වනවිට මුහුණ දෙන දැවැන්ත ආර්ථික අර්බුදය සමග ප්රජාතන්ත්රවාදය පිළිබඳ සිවිල් සමාජ සංවාදයට ඇති සම්බන්ධය කුමක්ද? නව ලිබරල් ආර්ථික මෙහෙයුම ප්රමුඛ කරගත් පොදු දේපළ පෞද්ගලීකරණය වැනි නැමියාවන් සම්බන්ධයෙන් ප්රජාතන්ත්රවාදය පිළිබඳ සිවිල් සමාජ සංවාදයට ඇති පිළිතුර හෝ යෝජනාව කුමක්ද? අනෙක් අතින් දැනට පවතින ප්රජාතන්ත්රවාදයේ කතිකා සීමාවන් තුළ පුරවැසියාගේ සමාජීය හා පුද්ගලික අයිතිවාසිකම් අර්ථ නිරූපණය කළ හැක්කේ කෙසේද? ලංකාවේ ප්රජාතන්ත්රවාදය පිළිබද සාකච්ඡුාව තුළ දැවෙන ප්රශ්න වන්නේ මේවාය. ලංකාවේ ජනප්රිය දේශපාලනය තුළ වැඩියෙන්ම භාවිත වන වචනය ප්රජාතන්ත්රවාදය වුවද කිසිවකුට අර්ථයක් නැති වචනය වී ඇත්තේ ද එයම බව අමුතුවෙන් කිව යුතු නැත. පුදුමය වන්නේ සිවිල් සමාජ බුද්ධිමය ශ්රේණීන් අතර පවා මේ සම්බන්ධයෙන් සැලකිය යුතු බුද්ධිමය පරිශ්රමයක් නොවීමයි. තිබෙන මැදිහත් වීම්වල පවා ඇත්තේ ගතානුගතික සංකල්ප රාමු හරහා හෙළන දැක්මකි. මේ මොහොතේ ලංකාවේ අනාගත සමාජ යහපත වෙනුවෙන් දේශපාලනයේ නිරත වන පාර්ශ්ව ඉදිරියේ ඇති ප්රධානතම අභියෝගය ලෙස මා දකින්නේ නව ප්රජතන්ත්රවාදී අරගලයක් පරිකල්පනය කිරීමයි. අපගේ අරුත් කෝෂයට අනුව එය ප්රජාතන්ත්රවාදයේ රැුඩිකල්කරණයක් ලෙස දැක්විය හැකිය. එහි මූලික ප්රවේශයක් ලෙස වත්මන් ප්රජාතන්ත්රවාදයේ සිතිජ රේඛාව වන ‘ලිබරල්වාදය’ සමග ඊට ඇති සම්බන්ධය න්යායිකව සලකුණු කරගත යුතුව ඇත.
ප්රජාතන්ත්රවාදය හා ලිබරල්වාදය අතර වන සම්බන්ධය දේශපාලනිකව නිර්මාණය කළ සුවිශේෂත්වයක් ලෙස හැඳින්විය හැකිය. පැහැදිලිවම එකී කතිකා දෙක සුසම්බන්ධ කර ඒකීය කතිකාවක් ලෙස දෘශ්ය කිරීම වනාහි ධනවාදී සංවර්ධනයේ එක්තරා සංයුක්ත මොහොතක සිදු වූ ගොඩනැංවීමකි. පැහැදිලිවම ඒ දෙක අතර ඇත්තේ පසමිතුරුතාවකි. ලිබරල්වාදීන් විසින් ඉදිරිපත් කෙරෙන්නේ ‘නිදහස’ පිළිබද අයිතිවාසිකම් වන අතර එහි ඇරඹුම ලෙස සටහන් වන්නේ ආර්ථික තලයේ නිදහසයි. එනම් රාජ්යයෙන් හා සිවිල් සමාජයෙන් බාධා නොවන පුද්ගලික දේපළ අයිතියේ නිදහසයි. පසුව ලිබරල්වාදය මූලිකාංග තුනක් ඔස්සේ හඳුනාගනු ලැබිණි. එනම් බහුත්වවාදය (Pluralism), පුද්ගලිකත්වවාදය (individualism) හා නිදහස (free)යි. එහෙත් ප්රජාතන්ත්රවාදය විසින් සිය සමාජ සම්මුතිවාදී ඇරඹුමේ සිටම ප්රමුඛ කරනු ලැබුවේ සාමූහික පොදු කැමැත්තයි. ඊට මූලධර්ම තුනක් ඇතුළත් වේ. එනම් ඒකත්වය (Unity)ල ප්රජාව (Community) හා සමානාත්මතාව (equality)යි. කාල් ෂ්මිට් නම් වූ දේශපාලන චින්තකයාගේ විග්රහය අදාළ කර කියනවා නම් ලිබරල්වාදය විසින් නිදහස් පුද්ගලිකත්වයන්ගෙන් සමන්විත බහුවිධත්වය යෝජනා කරන විට ප්රජාතන්ත්රවාදය විසින් (මැතිවරණ මූලික වූ) පොදු සාමූහික අභිමතය නියෝජනය කර සිටියි. මේ කතිකා දෙක එකිනෙක වශයෙන් බැහැර කරනසුලූය. මේ දෙක එකිනෙක සුසම්බන්ධ වීම යනු විසිවන සියවසේ ධනවාදී යුග මොහොතක ක්රියාත්මක වූ හෙජමොනික දේශපාලනයේ ප්රතිඵලයකි.
දේශපාලනිකව සාමූහික ප්රජාවක්, සමජාතීයත්වයක් හා පොදු අයිතිවාසිකම් අරගලයක් පරිකල්පනය කරන ප්රජාතන්ත්රවාදය තුළ බහුවිධත්වය හා විසමජාතීයත්වය යටපත් කරනු ලැබෙයි. ප්රජාතන්ත්රවාදය පමණක් පාලන ක්රමයක් ලෙස උත්කර්ෂණය කිරීම විසින් නිර්මාණය කෙරෙන්නේ මර්දනයකි. ලිබරල්වාදය සමග ප්රජාතන්ත්රවාදය සුසම්බන්ධ කිරීම ඵෙතිහාසිකව සාධනීය වන්නේ එහෙයිනි. ලිබරල් ප්රජාතන්ත්රවාදය කතිකාවක් ලෙස ගොඩනැගීම විසින් සිදුවූයේ ඊට පෙර ප්රජාතන්ත්රවාදයෙන් පිටස්තරව පැවැති පුද්ගලිකත්වය හා නිදහස ඊට ඇතුළත් කර ගැනීමයි. ඒ අනුව ධනවාදයේ එක්තරා ඵෙතිහාසික මොහොතක ලිබරල් ප්රජාතන්ත්රවාදය යන්න සමානාත්මතාවේ හා නිදහසේ ඵෙතිහාසික පොරොන්දුවක් බවට පත්විය. එවිට සමස්තතාවාදී රාජ්ය සමාජවාදය හා ෆැසිස්ට්වාදය මෙම ලිබරල් ප්රජාතන්ත්රවාදයේ පසමිතුරු අක්ෂය විය. සමාජවාදී රාජ්ය පද්ධතිය බිඳවැටීමට සාපේක්ෂව ලිබරල් ප්රජාතන්ත්රවාදයේ උත්කර්ෂණය විසින් සංඥා කෙරුණේ මෙම පසමිතුරුතාව පිළිබඳවයි.
එහෙත් අද වන විට ඇමරි-යුරෝපය ඇතුළු උතුරු අර්ධ ගෝලය තුළ මෙම ලිබරල් ප්රජාතන්ත්රවාදය බරපතළ අර්බුදයකට පත්ව තිබෙයි. එනම් එය විසින් පොරොන්දු වූ ප්රජාතන්ත්රවාදී පරමාදර්ශ තවදුරටත් යථාර්ථයක් බවට පත්කරගත නොහැකිව ඇත. නව ලිබරල් ධනවාදයේ ගැඹුරු අණසක විසින් නූතන ප්රජාතන්ත්රවාදී ව්යාපෘතිය භක්ෂණය කර තිබෙයි. ඊට විකල්පය ලෙස නැවත සමස්තතාවාදී රාජ්ය සමාජවාදයද යෝජනා කළ නොහැක. අර්නස්ටෝ ලැක්ලාව් හා ෂන්තාල් මුෆ් විසින් මීට දක්වන උපාය මාර්ගික විසඳුම වන්නේ ‘රැුඩිකල් ප්රජාතන්ත්රවාදී’ දේශපාලනයක් වෙතට ගමන් කිරීමයි. එනම් දේශපාලන විමුක්තිය ගොඩනැගීම සඳහා ලිබරල් ප්රජාතන්ත්රවාදයේ පරමාදර්ශ බැහැර නොකර එහි වැදගත් මූලධර්ම සමාජවාදී කතිකාවේ විමුක්තිවාදී අඩංගුව සමග සංයෝග කරමින් අලූත් සමාජවාදී න්යාය පත්රයක් ඉදිරිපත් කිරීමයි. මුෆ්ගේම වචනයෙන් කියනවා නම් ‘වසර දෙසීයකට කලින් ආරම්භ වුණු ප්රජාතන්ත්රවාදී විප්ලවය තවදුරටත් පෘථුල කිරීම හා ගැඹුරු කිරිම’යි. ලිබරල් ප්රජාතන්ත්රවාදයේ පැවැති නිශේධනීය මානය වූ ආර්ථික ලිබරල්කරණය හා නිෂ්පාදනයේ ධනවාදී සබඳතාවන්ට එරෙහිව නිෂ්පාදනයේ සමාජ සන්තකකරණයත් ආර්ථික අවකාශයේ සමානාත්මතාවත් එම ව්යාපෘතියේ කේන්ද්රීය අරගලයක් විය. අනෙක් අතින් ආර්ථික නොවන පීඩිත විමුක්තීන්ගේ බහුවිධත්වය රැුඩිකල් ප්රජාතන්ත්රවාදය වෙත ඇතුළත් කර ගන්නා විට එහි සංකේත මූලාශ්ර උපුටා ගන්නේ ලිබරල් ප්රජාතන්ත්රවාදී සම්ප්රදාය වෙතිනි. නිදහස පිළිබඳ අයැදුම එහි සටන්පාඨයයි. ඒ අනුව මෙම දේශපාලනයේ ඇති රැඩිකල් විභවය වන්නේ ලිබරල් බහුත්වවාදය හා ආර්ථික පසමිතුරුතාව යන දෙක එකිනෙකින් බැහැර නොකර එකී අරගලකාරී අක්ෂයන් සුසම්බන්ධ කරගත් නව දේශපාලනික පරිකල්පනයක් නිර්දේශ කිරීමයි.
විදර්ශනකන්නන්ගර
