කෙරවලපිටිය යුගදනවි බලාගාරයේ ආණ්ඩුවට හිමි සියයට 51ක කොටස් අයිතියෙන් සියයට 27ක කොටස් අයිතියක් ශ්‍රී ලංකාවේ ඇමරිකානු තානාපතිනිය විසින් ලබාදුන්නේ යැයි හෝ රෙකමදාරු කරන ලදැයි කියන නිව් ෆෝට්රස් එනර්ජි නම් සමාගමකට ලබදීම සම්බන්ධයෙන් භාණ්ඩාගාර ලේකම්වරයාට ලැබී ඇති යෝජනාවක් සම්බන්ධයෙන් ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලයේ ඉංජිනේරු සංගමය විරුද්ධත්වය පළකර තිබේ.
විදුලි බල ඇමති ඩලස් අලහප්පෙරුමට ලිපියක් යවමින් ඉංජිනේරු සංගමය මෙම විරෝධය දැනුම් දී ඇති අතර එහි පිටපත් ජනාධිපතිවරයාට, ජනාධිපති ලේකම්වරයාට, මුදල් අමාතයාංශ ලේකම්වරයාට, විදුලිබල අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරයාට, ලංවිම සභාපතිවරයාට හා එහි සාමාන්‍යාධිකාරිවරයාට යවා ඇත.
එසේම ඒ යටතේ මෙගාවොට් 300කින් යුත් යුගදනවි බලාගාරය ද්‍රවිකෘත ස්වාභාවික ගෑස් හෙවත් එල්එන්ජී වලින් ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා පරිවර්තනය කිරීමත්, ඒ සඳහා අවශ්‍ය එල්එන්ජී සැපයීම නිව් ෆෝට්රස් එනර්ජි සමාගම සිදු කිරීමට යන බවට අවබෝධයක් ඇති බවත්, ඒ සඳහා බලාගාරය අවට මුහුදේ ද්‍රවිකෘත ගෑස් පරිවර්තනය කිරීමේ පාවෙන පර්යන්තයක් ඉදිකිරීම හා එහි සිට බලාගාරයට ගෑස් සැපයීමට ගොඩබිමට නල මාර්ගයක් ඉදිකිරීමේ ව්‍යාපෘතියක්ද මෙම යෝජනාවට අයත් බව එහි දැක්වේ.
මෙම යෝජනාව ඉදිරිපත් වී ඇත්තේ චීනය මෙතෙක් ශ්‍රී ලංකාවේ මහා පරිමාණ ව්‍යාපෘති සඳහා ලබදුන් ආකාරයටම අන්සොලිටඩ් හෙවත් එම සමාගමේ ස්වේච්ඡා යෝජනාවක් ලෙසය.
ලංකා විදුලි බල මණ්ඩල ඉංජිනේරු සංගමය එම යෝජනාවට විරුද්ධ වන එක් හේතුවක් වන්නේ මෙම ස්වෙච්ඡා යෝජනාවය. එම සංගමය පෙන්වා දෙන්නේ ලංකා විදුලි බල මණ්ඩල හා විදුලිබල අමාත්‍යාංශය එල්එන්ජී සම්බන්ධයෙන් ජාත්‍යන්තර තරගකාරී ලංසු කැඳවීමේ නිර්දේශයක සිටින බවයි. එවැනි විනිවිදභාවයකින් යුත් ජාත්‍යන්තර තරගකාරී ලංසු කැඳවීමක් මගින් රටට හා විදුලි පාරිභෝගිකයන්ට උපරිම වාසි අත්වන බව ඉංජිනේරු සංගමය සඳහන් කරයි. එමෙන්ම කොළඹ කේන්ද්‍රීය බලාගාරත් අනාගත බලාගාරත් එල්එන්ජී බවට පරිවර්තනය කිරීමට ශක්‍යතා අධ්‍යයන සිදුකර ඇති බවත් එහි පෙන්වා දී තිබේ. එමෙන්ම ලංවිම හා විදුලිබල අමාත්‍යාංශය එල්එන්ජී සැපයීම සඳහා ඒ යටතේ ආරාධනා කිරීම් කර ඇති බවත්, එල්එන්ජී සඳහා අවශ්‍ය යටිතල පහසුකම් සංවර්ධනයද ජාත්‍යන්තර තරගකාරි ලංසු කැඳවීම් මගින් සිදුකිරීම වත්මන් රජයේ ප්‍රතිපත්තිය වූ බවත් එහි පෙන්වා දී තිබේ.
එල්එන්ජී සැපයීම සඳහා ලංසුකරුවන් 16 දෙනෙකු සිටින බව දැන ගන්නට ලැබී ඇති බවත් එහි වැඩිදුරටත් සඳහන්ය.
මෙම ව්‍යාපෘති යෝජනාව තුළ අවම වාර්ෂික අවශ්‍යතාවක් මත එල්එන්ජී මිලදී ගැනීමට සිදුවන බවද, ඒ මගින් ඉතිරි අවශ්‍යතාව පිරවීමේ ගැටලුවක් මතුවන බවද එහි සඳහන් කර තිබේ. එහි අර්ථය වන්නේ අප භාවිත කළත් නැතත් ගිවිසුම්ගත නිශ්චිත ගෑස් ප්‍රමාණයම වාර්ෂිකව ලබා ගැනීමට සිදුවීම හෝ ඒ වෙනුවෙන් මුදල් ගෙවීමට සිදුවීමය. මෙම කොන්දේසිය හරියටම වත්මන් පෞද්ගලික අංශයේ විදුලි බලාගාරවලින් විදුලිය මිලදී ගන්නවා වැනිය.
නියමිත විදුලි ඒකක ප්‍රමාණයක් ගිවිසුම් අනුව එම බලාගාරවලින් මිලදී ගත යුතුය. ලබාගත්තත් නැතත් එම අගයට සරිලන ආකාරයෙන් ගෙවීම් කළ යුතුය. ඒ නිසා විදුලි බල මණ්ඩලය දැන් පෞද්ගලික විදුලි බලාගාර සම්බන්ධයෙන් කරමින් සිටින්නේත් ඔවුන්ට විදුලිය නිපදවීමේ කොතරම් හැකියාව තිබුණත් ගිවිසුම්ගත බලාගාරවලින් නියමිත විදුලි ඒකක ප්‍රමාණයම ගැනීමය. අනාගතයේ පරිසර හිතකාමී හා අඩු මිල කියා එන එල්එන්ජී සම්බන්ධයෙන්ද මෙයම ක්‍රියාත්මක විය හැකි බවට මේ පෙර නිමිත්තකි. එල්එන්ජී බලාගාර යනුවෙන් ලංසු කැඳවා බලාගාර ඉදිකළත් මෙතෙක් එම බලාගාර එල්එන්ජීවලින් ක්‍රියාත්මක වන්නේ නැත. ඒවා ක්‍රියාත්මක වන්නේ ඩීසල් හා දැවි තෙල්වලින්ය. එල්එන්ජී යනු ලංසු කැඳවූවාට තවමත් රට තුළ නැති බොරුවකි.
එසේම මෙම ව්‍යාපෘතිය ක්‍රියාත්මක කළත් එයට එල්එන්ජී සැපයීම, පාවෙන ගෑස් පරිවර්තිත අංගණයක් ඉදිකිරීම හා එහි සිට ගොඩබිමට නල මාර්ගයක් ඉදිකිරීම යුගදනවි බලාගාරය සම්බන්ධයෙන් පමණක් වනසේ ක්‍රියාත්මක කළ යුතු බව ඉංජිනේරු සංගමයේ මතයයි. ඊට හේතුව වශයෙන් සඳහන් කරන්නේ යුගදනවි බලාගාරයට පමණක් නොව ගෑස් බවට පරිවර්තනය කිරීමට නියමිත දැනට පවතින බලාගාරවලට මෙන්ම ඉදිරියට ඉදිකිරීමට නියමිත බලාගාරවලටත් ද්‍රවිකෘත ගෑස් සැපයීමේ ඒකාධිකාරිත්වයක් මේ මගින් හිමිවිය හැකි බවය. එල්එන්ජී සැපයුම්කරුවන් හෝ සේවා සපයන්නන් ඒ මගින් නොපවතිනු ඇති බවය. එවැනි යටිතල පහසුකම් සංවර්ධනයට තරගකාරි මිල ගණන් නොකැඳවීමෙන් රටට විශාල පාඩුවක් සිදුවිය හැකි බවය.
ඒ නිසා මේ ඉදිරිපත් වී ඇති යෝජනාව සාක්ෂාත්වීම වැළැක්වීමට කටයුතු කරන ලෙස ඉංජිනේරු සංගමය අවසාන වශයෙන් විෂය භාර අමාත්‍යවරයාගෙන් ඉල්ලා ඇත.
ඇත්තටම මෙම ඇමරිකන් සමාගමක යැයි කියන මෙම යෝජනා සංකල්පය අලුත් එකක්ද? නැත. ද්‍රවිකෘත ගෑස් පරිවර්තිත පර්යන්තයක්, එහි සිට ගොඩබිමට ඉදිවන නල මාර්ගයක් හා රටේ එල්එන්ජී බලාගාරවලට ගෑස් සැපයීමේ මේ ආකාරයේම යෝජනාව මුලින්ම ඉදිරිපත් වන්නේ යහපාලන සමයේදී එහි ජනාධිපති මෛත්‍රිපාල සිරිසේනගේ නමින්ය. එය එම ආණ්ඩුව යටතේම යළිත් ඉදිරිපත් වන්නේ එවක විදුලි බල ඇමති රංජිත් සියඹලාපිටියගේ හා විශේෂ කාර්ය ඇමති සරත් අමුණුගම ඇමතිවරුන්ගේ නමිනි.
එම යහපාලන යෝජනාව තුළත් රටේ වත්මන් ඉන්ධන බලාගාර ගෑස් බවට පරිවර්තනය කිරීම, ඉදිරි බලාගාර ගෑස් මගින් ක්‍රියාත්මක කිරීම, ඒ මගින් ලැබෙන ආර්ථික හා පාරිසරික ප්‍රතිලාභ ගැන විස්තර කර තිබේ. මේ ආකාරයේම ස්වෙච්ඡා යෝජනාවක් ලෙස එම යෝජනාව එන්නේ කොරියානු එස්කේඊ ඇන්ඩ් එස් නැමැති සමාගම නමිනි. ඒ සඳහා කොරියානු එක්සිම් බැංකුව ණය පහසුකම් ලබාදෙන බව එම යෝජනාවේ සඳහන් විය.
එම යෝජනාවේ සඳහන් වන්නේ ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලය සකස් කර ඇති ශ්‍රී ලංකා මහජන උපයෝගිතා කොමිසම අනුමත කර ඇති 2015-2034 සැලැස්ම අනුව දැනට ක්‍රියාත්මක මෙගාවොට් 300කින් යුත් කෙරවළපිටිය යුගදනවි බලාගාරය, මෙගාවොට් 163ක කැලණිතිස්ස ලංවිම බලාගාරය හා කැලණිතිස්ස සොජිට් බලාගාරය එල්එන්ජීවලින් ධාවනය කිරීමට නියමිත බවයි. එමෙන්ම ඉදිකිරීමට නියමිත මෙගාවොට් 300 බැගින්වූ කෙරවළපිටිය බලාගාර දෙක හා ඉන්දීය රජය සහ ජපාන රජය පොරොන්දු වී ඇති මෙගාවොට් 500 බැගින්වූ එල්එන්ජී බලාගාර ඒ සඳහා තිබෙන බව සඳහන් කර තිබේ. ඒ අනුව මෙම බලාගාර ක්‍රියාත්මක වුවහොත් ලංකාවේ එල්එන්ජී අවශ්‍යතාව මෙගාවොට් 2000 ඉක්මවා යන්නක් බව පැහැදිලිය.
එම කොරියානු සමාගම් යෝජනාවේ කොන්දේසිය වූයේ ශ්‍රී ලංකාව අවුරුදු 20ක කාලයක් වාර්ෂිකව ගිවිසගත් එල්එන්ජී ටොන් ගණනක් මිලදී ගත යුතු බවය. එසේම එම පාවෙන ගෑස් පරිවර්තිත පර්යන්තය හා නල මාර්ගය බීඕටී ක්‍රමයට හෙවත් ඉදිකර පවත්වාගෙන ගොස් පැවරීමේ ක්‍රමයට ක්‍රියාත්මක කරන බවත් එහි සඳහන්ය.
එදා එම ව්‍යාපෘති යෝජනාව ශ්‍රී ලංකාවට ආගන්තුක ස්විස් චැලෙන්ජ් ක්‍රමයට ක්‍රියාවට නැංවීමට නියමිතව තිබුණි. ස්විස් චැලෙන්ජ් ක්‍රමය යනු එම ව්‍යාපෘති යෝජනාව ප්‍රසිද්ධියට පත්කර ඊට අභියෝග කරන ලෙස වෙනත් පාර්ශ්වයන්ට ආරාධනා කිරීමය. වෙනත් පාර්ශ්වයකට එම ව්‍යාපෘතිය ලැබෙන්නේ ඊට වඩා මිල අඩු හා ගුණාත්මක යෝජනාවක් ඉදිරිපත් කළහොත් පමණය.
ඇමරිකානු සමාගමක යැයි කියන වත්මන් එල්එන්ජී යෝජනාව එසේ අභියෝගයටවත් ලක්කළ හැකි එකක් නොවේ. පසුගිය මහින්ද රාජපක්ෂ පාලන කාලයේ චීන ව්‍යාපෘති සඳහා හඳුන්වා දුන් කිසිඳු තරගකාරිත්වයකට යොමු නොකරන ස්වෙච්ඡා යෝජනාවක්ය. මේ ආකාරයට ස්වෙච්ඡා යෝජනා එන්නේ ලංකාවේ අනාගත එල්එන්ජී අවශ්‍යතාව පළමු අවස්ථාවේම හිමිකර ගැනීමට බව පැහැදිලිය.
බොහෝ රටේ අවශ්‍යතාවන් නොවන චීන ස්වේච්ඡා ණය යෝජනා ක්‍රියාත්මක කර ශ්‍රී ලංකාව වත්මනේ වැටී ඇති උගුල අනුව කලාපීය බලවතා වන අසල්වැසි ඉන්දියාවේ බලපෑමෙන් මෙන්ම ලෝක බලවතා වන ඇමරිකාවේ බලපෑමෙනුත් මිදීමේ බරපතල අභියෝගයකට මේ මොහොතේ අප වැටී ඇති බව මෙම එල්එන්ජී යෝජනාව අපට පෙන්වා දෙන සත්‍යයය.■
