අද වන විට අත්‍යවශ්‍ය ආහාර ද්‍රව්‍ය ඇතුළු අනෙකුත් පාරිභෝජන භාණ්ඩවල මිල පාරිභෝගිකයාට දරාගත නොහැකි ලෙස ඉහළ ගොස් තිබේ.
2020 මාර්තු මාසයෙන් ආරම්භ වූ කොවිඩ් වෛරස තත්වයෙන් විටින් විට බැට කෑ රටේ සුළු හා මධ්‍ය පරිමාණ කර්මාන්ත බිඳ වැටීම නිසා මහජනයාගේ ආදායම විශාල ලෙස පහළ ගොස් ඇති පසුබිමක එවැනි මිල ඉහළ යාමක් දරාගැනීමට පාරිභෝගිකයාට නොහැකි වීම පිළිබද තර්කයක් නැත. මෙවැනි අවස්ථාවක සුභසාධන රාජ්‍යයක කාර්යභාරය මොකක්දැයි පාරිභෝගික මහජනයා සිතා බැලිය යුතුය. මේ අවස්ථාවේ රජය එක්කෝ බඩු මිල අඩු කිරීමට කටයුතු කළ යුතුය. නැත්නම් මහජනයාගේ ජීවන වියදම පිළිබඳ සලකා බලා මහජනයාට ජීවන වියදම් සහනාධාරයක් ලබා දිය යුතුය.
බඩු මිල සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කිරීම සඳහා අමාත්‍යවරයෙකු, රාජ්‍ය අමාත්‍යවරයෙකු සිටියද රාජ්‍ය ආයතන තිබුණද අද වන විට බඩුමිල වැඩි වීම හේතුවෙන් පීඩාවට පත්ව සිටින රටේ බහුතර පාරිභෝගිකයාගේ පීඩනය අඩු කිරීම සඳහා ඔවුන්ගේ සේවය ප්‍රමාණවත් වී නැති බව පැහැදිලිව පෙනෙන්නට තිබේ. වෙළෙඳ අමාත්‍ය බන්දුල ගුණවර්ධන බඩු මිල අඩු කිරීම සඳහා එකම විසඳුම සේ දකින්නේ සතොස හරහා අඩු මිලට පාරිභෝගික භාණ්ඩ මහ ජනයාට ලබා ගැනීමට ඉඩ කඩ සැලසීමය. එසේ වුවත් ප්‍රධාන නගර ආශ්‍රිතව පිහිටා ඇති 500 කටත් අඩු සතොස අලෙවිසැල් හරහා දෙකෝටි විසි ලක්ෂයකට අධික ජනතාවකට සේවා සැලසීම ප්‍රායෝගික නොවන කාරණයක් බව අමාත්‍යවරයා නොදන්නවා විය නොහැකිය. කෙසේ වෙතත් බඩු මිල වැඩිවන හා බඩු හිඟ වන සෑම අවස්ථාවකම කෝකටත් තෛලය සේ අමාත්‍යවරයා භාවිත කරන්නේ මේ ආණ්ඩුවේ කඩය වන සතොසය.
පාරිභෝගික කටයුතු පිළිබඳ අධිකාරියක් පිහිටුවා තිබෙන්නේ ද වෙළඳපොළේ අසාධාරණ ලෙස බඩු මිල ඉහළ දමන්නට වෙළෙන්දන් කටයුතු කරන්නේ නම් ඒ තත්වයන්ගෙන් පාරිභෝගිකයා ආරක්ෂා කිරීම සඳහාය. යම් අත්‍යවශ්‍ය ආහාර ද්‍රව්‍යයක මිල පාලනයකින් තොරව ඉහළ යන්නේ නම් එය අලෙවි කළ හැකි උපරිම මිලක් නියම කර ඊට වැඩි මුදලකට අදාල භාණ්ඩය අලෙවි කරන්නේ නම් වැටලීම් කර ඒ වෙළෙඳුන්ට එරෙහිව නඩු පැවරීමට පාරිභෝගික සේවා අධිකාරියට බලය තිබේ. දිනපතා ලංකාවේ සෑම දිස්ත්‍රික්කයක්ම ආවාරණය වන පරිදි පාලන මිලට වැඩියෙන් භාණ්ඩ අලෙවි කළ වෙළෙඳුන් අල්ලා නඩු පැවරීමට කටයුතු කරමින් සිටින බව පාරිභෝගික අධිකාරිය මාධ්‍ය දැනුවත් කරමින් නිතර කියන කරුණකි. වැටලීම් කර නඩු පවරන ලද වෙළෙඳුන් සංඛ්‍යාව හා දඩ අය කර ගැනීමෙන් ආණ්ඩුවට අත්කර දුන් ආදායම පිළිබඳව පාරිභෝගික සේවා අධිකාරිය මාධ්‍ය මගින් රටේ මහ ජනයා දැනුවත් කරන්නේ රටේ පාරිභෝගිකයා සම්බන්ධයෙන් තමන්ගේ වගකීම අත් නොහැර කටයුතු කරමින් සිටින්නේය යන කාරණය මහජනයාට නැවත නැවතත් තහවුරු කරන්නට මෙනි.
දැන් අප සැරසෙන්නේ පාරිභෝගික සේවා අධිකාරියට එවැනි වැටලීමක් කර දඩ ගසා ආණ්ඩුවට ආදායමක් ලබා දිය හැකි පොටක් පාදා දෙන්නටය. වෙනත් විධියකින් කියන්නේ නම් පාරිභෝගික අධිකාරියට ඔත්තුවක් සපයන්නටය.
පාරිභෝගික සේවා අධිකාරියේ පාලන මිල වැඩියෙන් භාණ්ඩ අලෙවි කරන්නේ වෙළෙඳ අමාත්‍යවරයාගේ කෝකටත් තෛලය වන, ආණ්ඩුවේ කඩේ වන සතොස අලෙවි ජාලයයි. සමස්තයක් ලෙස වෙළෙඳපොලේ මිල ගණන්වලට වඩා අඩුවෙන් අලෙවි කළද අඩුම තරමේ ආණ්ඩුවේ ආයතනයක් වන සතොසවත් පාරිභෝගික සේවා අධිකාරියේ පාලන මිල ගැන සැලකීමක් නොදැක්වීම සුළුකොට තැකිය හැකි කාරණයක් නොවේ. අනෙක් අතට රාජ්‍ය ආයතනයක් අමු අමුවේ තවත් රාජ්‍ය ආයතනයක චක්‍රලේඛ නොසලකා කටයුතු කරන්නේ නම්, පාරිභෝගික සේවා අධිකාරියේ මහත්වරුන්ට කලිසමක් ඇඳගෙන සාමාන්‍ය වෙළෙඳපොලේ වැටලීම් කර වැඩි මිලට භාණ්ඩ අලෙවි කළ වෙළෙඳුන්ට එරෙහිව නඩු පවරා දඩ අය කර ගත හැකි දැයි ඇසිය යුතුය.
පාරිභෝගික සේවා අධිකාරිය ටින් මාළු සඳහා රුපියල් 100 ක පාලන මිලක් නියම කර තිබුණද වෙළෙඳ පොලේ කොහේවත් ග්රෑම් 425 ටින්මාළු රුපියල් 100ට නැත. අඩුම තරමේ ආණ්ඩුවේ කඩේ වන සතොසේවත් නැත. සතොස ටින් මාළු ග්රෑම් 425 විකුණන්නේ රුපියල් 260කටය. පාලන මිලට වැඩියෙන් රුපියල් 160කටය. පරිප්පු කිලෝවක් සඳහා රුපියල් 65ක උපරිම සිල්ලර මිලක් පනවා තිබුණ ද වෙළෙඳපොලේ පරිප්පු කිලෝවක් රුපියල් 200කි. අඩුම තරමේ සතොසේවත් පරිප්පු රුපියල් 65ට නැත. සතොස පරිප්පු කිලෝවක් විකුණන්නේ රුපියල් 189 කටය. පාලන මිලට වැඩියෙන් රුපියල් 124 කටය.
පාලන මිල පැන වූ සහල්වලින් සතොස අයතනය පාලන මිලට විකුණන්නේ කීරි සම්බා පමණි. රටේ බහුතරයක් පාරිභෝගිකයා කීරි සම්බා කන්නේ නැත. ඔවුන්ට වැදගත් වන්නේ නාඩු, සම්බා, කැකුළු ආදී සහල් මිලය. ඒවායේ මිල රුපියල් 5 කින් වැඩි වුණත් ඔවුන්ට එය දැනෙන වැඩි වීමකි.
වෙළෙඳපොලට සාපේක්ෂව ලෙස සතොසේ ඇතැම් බඩුවල මිල අඩු විය හැකිය. එසේ වුවත් අපි තර්ක කරන්නේ අඩුම තරමින් රටේ පාරිභෝගික ජනයාගේ ආරක්ෂණය සඳහා පිහිටුවා ඇති පාරිභෝගික සේවා අධිකාරියේ පාලන මිල අනුව භාණ්ඩ විකිණීමට තරම්වත් විනයක් රාජ්‍ය ආයතනයක් වන සතොස ආයතනයට නැති වීම සුළුකොට තැකිය නොහැකිය.
එක්කෝ පාරිභෝගික සේවා අධිකාරිය සතොස ආයතනයට එරෙහිව වැටලීම් කර නඩු පැවරිය හැකිය. නැත්නම් සාමාන්‍ය වෙළෙඳපොලේ පාරිභෝගික සේවා අධිකාරිය විසින් කරන වැටලීම් නතර කළ හැකිය. එසේත් නැත්නම් මිල පාලනය කිරීමට ගැසූ ගැසට් නිවේදන අවලංගු කළ හැකිය. අපි ජීවත් වෙමින් සිටින කිසි කැලලක් නැතිව එක රටක් එක නීතියක් සංකල්පයට විශාල කැළලක් ඇති විය හැකිය. නැති නම් රජය වේගයෙන් මුදල් අච්චු ගැසීම නිසා වේගයෙන් වැඩිවන ජීවන වියදම හමුවේ පාරිභෝගික සේවා අධිකාරිය අසරණ වීම නොවැලැක්විය හැකිය.■
