පෞද්ගලික රෝහල් රෝගීන් ගසාකනවාද?

රේඛා නිලූ‍ක්ෂි හේරත්

වර්තමානයේදී පෞද්ගලික වෛද්‍ය සේවාවක් ලබාගන්නේ ධන කුවේරයෝ පමණක් නොවෙති. සාමාන්‍ය මධ්‍යම පන්තික පවුලක් පවා හදිසි රෝග තත්වයකට ප‍්‍රතිකාර සොයා යන්නේ පෞද්ගලික සේවාවන් කරාය. රජයේ සේවාවන් මන්දගාමී වීම නිසාම රජයේ රෝහල්වල සිටින විශේෂඥ වෛද්‍යවරයෙකු වුව පෞද්ගලික රෝහලකදී මුණ ගැසෙන්නට රෝගීහු ප‍්‍රිය කරති.
ඊට අමතරව දරු උපත් ආදි සාමාන්‍ය සෞඛ්‍ය කටයුතු සඳහා මෙන්ම, සිරුරේ ඇතිවන පුංචි ආබාධයකට පවා පෞද්ගලික රෝහලකට යන්නට හුරුව සිටින්නේ පහසුවෙන් රෝහල් බිලක් ගෙවා දැමීමේ හැකියාව ඇති පුද්ගලයෝ පමණක් නොවෙති. දැවැන්ත බිල් අසීරුවෙන් ගෙවා දමන්නට සිදුවුණත් පෞද්ගලික රෝහලට යන පුද්ගලයෝ බොහෝය.
සියලූ දේ රජයේ රෝහල් හරහා ඉහළ ප‍්‍රමිතියෙන් කෙරෙනවා නම් අපි කැමති වෙන්නෙමු. සාමාන්‍ය ජනතාව සඳහා රජයේ සෞඛ්‍ය සේවාව පවත්වාගෙන යා යුතු බවටද එකඟ වන්නෙමු. එහෙත් පෞද්ගලික අධ්‍යාපනයට විරුද්ධව පාරට බහින පුද්ගලයන්වත් පෞද්ගලික වෛද්‍ය සේවාවන්ට විරුද්ධ නොවන පසුබිමක පෞද්ගලික සෞඛ්‍ය සේවය ගැන විචාරශිලී වීම පෞද්ගලික වෛද්‍ය සේවය ලබාගන්නා පුද්ගලයන්ගේම කර මත පැටවී ඇත.
පෞද්ගලික රෝහලකදී බඬේ අමාරුවක් සමඟ පැමිණෙන රෝගීන් වැඩි සොයාබැලීමක් නැතිව උණ්ඩුක පුච්චය ඉවත් කිරීමේ සැත්කම්වලට යොමුකර ලක්ෂ ගණන් අයකරන තත්වයක් ඇතිනම් පෞද්ගලික සෞඛ්‍ය සේවාව ගැනද විමසිලිමත් විය යුතු බව පැහැදිලි කාරණයකි. හදවත් රෝගයක් සමඟ පැමිණෙන රෝගියෙකු ඩයලයිසීස් සඳහා යොමුකොට ලක්ෂ ගණන් බිල් ඉදිරිපත් වන්නේ නම් ඒ ගැන සැලකිලිමත් විය යුතුය. මේ පෞද්ගලික වෛද්‍ය සේවාවන් පිළිබඳ කෙටි සොයාබැලීමකි.

දරු උපත්
ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය විසින් 2015 මැය 25 ඉදිරිපත් කර ඇති වාර්තාවකින් විමසා ඇත්තේ ලෝක මට්ටමින් සිසේරියන් සැත්කම් පසුගිය කාලය තුළ වර්ධනය වී ඇති ආකාරය පිළිබඳවයි. එම වාර්තාවෙහි සඳහන් වී ඇත්තේ ලෝකයේ ආර්ථික වශයෙන් දියුණුවෙන රටවල් කිහිපයක සිසේරියන් සැත්කම් ප‍්‍රමාණය වේගයෙන් වර්ධනය වී ඇති බවයි. එය සැකසහිත බවද එම වාර්තාවෙහි සඳහන් කරයි. ලංකාවේ වාර්ෂිකව 2.8 ප‍්‍රතිශතයකින් සිසේරියන් සැත්කම් ප‍්‍රමාණය වැඩිවී ඇති අතර 2015 වර්ෂයේ දරු උපත් අතරින් 33 ක ප‍්‍රතිශතයක් සිසේරියන් සැත්කම් සිදුවී ඇත. 30කට වැඩි ප‍්‍රතිශතයක් සිසේරියන් සැත්කම් සිදුකරන රටවල් අසාමාන්‍ය තත්වයක් ඇති රටවල් ලෙස ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධාන නම් කර ඇත. මේ ග‍්‍රාමීය ප‍්‍රදේශ ද ඇතුළුව මුළු රටේම ප‍්‍රතිශතය වන අතර ලංකාවේ පෞද්ගලික රෝහල්වල සිදුවන දරු උපත්වලින් අඩකට ආසන්න ප‍්‍රමාණයක් සිසේරියන් සැත්කම් බව රෝහල් ආශ‍්‍රිත නොනිල වාර්තා පවසන්නේය. ඒ පිළිබඳව නිල ගණනයක් සිදුකර නොමැත.
ලියුම්කාරිය විසින් රෝහල් කිහිපයක් අමතා දරු උපත් සඳහා වන පැකේජ පිළිබඳව විමසන ලදි.
ස්වාභාවික දරු උපතක් සඳහා නවලෝක රෝහලේ දින එකහමාරක් නැවතීමට යන වියදම රුපියල් 43,000කි. වෛද්‍යවරුන්ගේ අයකිරීම් සමඟ දින දරු උපතක් සඳහා සමස්ත වියදම රුපියල් ලක්ෂයකි. සිසේරියන් සැත්කමක් සඳහා නැවතීමට රුපියල් 71000 ක් වැයවෙන අතර වෛද්‍යවරුන්ගේ අයකිරීම් සමඟ රුපියල් ලක්ෂ දෙකහමාරකට වැඩි වියදමක් වැය කළ යුතු වේ.
ඩර්ඩන්ස් රෝහලේ ස්වාභාවික දරු උපතක් සඳහා දිනක සමස්ත වියදම රුපියල් 1,60,000කි. සිසේරියන් සැත්කමක් කිරීමට නම් දින දෙකක් රෝහලේ නැවතීමට සිදුවෙයි. රුපියල් 2,75,000ක් ඒ වෙනුවෙන් වියදම් කිරීමට සිදුවෙයි.
ලංකා රෝහලේ පැකේජ තුනක් ඇත. රෝගී න් හයදෙනෙකු සිටින පොදු වාට්ටුවක නවාතැන් ගන්නේ නම් දින දෙකක වියදම රුපියල් 51,000කි. ඒ වෛද්‍ය ගාස්තු නැතිවය. අර්ධ සුඛෝපබෝගී කාමරයක නවාතැන් ගන්නේ නම් දින දෙකකට රුපියල් 55,000 කි. සුඛෝපභෝගි කාමරයක නවාතැන් ගන්නේ නම් රුපියල් 59,000ක් ගෙවීමට සිදුවෙයි.
සිසේරියන් සැත්කමක් සදහා පොදු වාට්ටුවක නැවතුණ විට 72,000 කි. අර්ධ සුඛෝපභෝගී කාමරයක මිල 75,000 කි. සුඛෝපභෝගි කාමරයක මිල 85,000 කි. මේ සියල්ලට වෛද්‍යවරයාගේ ගාස්තු එකතුවන්නේය.
පෞද්ගලික රෝහල්වල සේවය කරන වෛද්‍යවරුන්ම පවසන ආකාරයට දරු උපත් හරහා පෞද්ගලික රෝහල් විශාල ආදායමක් උපයන්නේය. මීට වඩා අඩු මුදලක් දරු උපත් සඳහා අය කරගැනීමේ හැකියාව ඇති නමුත් දරු උපතකදී ඕනෑම මිලක් ගෙවීමට සූදානම් සාමාන්‍ය ජනතාවගෙන් විශාල මිලක් අය කරගන්නා බව වෛද්‍යවරුන්ගේ මතයයි.

චැනල් සේවා
’සමහර වෛද්‍යවරුන් අඩුවෙන් අය කරනවා. එහෙත් වෛද්‍යවරුන් අතර ඉතාම ඉහළ මිලක් අසාධාරණ විදියට අය කරන වෛද්‍යවරුන් ඉන්නවා. වැට් බද්දක් තියෙන නිසා ඒකත් රෝගියාගෙන් අය කරනවා.’ චැනල් සේවාව ගැන අදහස් දක්වමින් එක් වෛද්‍යවරයෙක් මෙසේ කීය. වෛද්‍යවරුන්ගේ චැනල් සේවා ගැන විමසීමට අපි විසින් වෛද්‍යවරුන් කිහිපදෙනෙකු අයකරන මිල ගණන් පිළිබඳව සොයා බැලූ‍වෙමු.
රජයේ වෛද්‍ය නිලධාරීන්ගේ සංගමයේ එක් ප‍්‍රධාන වෛද්‍යවරයෙකු චැනල් කිරීමට රුපියල් 2225 ක් වැය කළ යුතුය. එම වෛද්‍යවරයා චැනල් කිරීම සඳහා පෞද්ගලික රෝහල් කිහිපයක මැයි 9 වැනිදා සිට මැයි 28 වැනිදා දක්වා සිටින දින ගණන් ආසන්න වශයෙන් 30ක් පමණ වෙයි. රෝහල්වල වෙබ් අඩවි අනුව එම වෛද්‍යවරයා මැය 9 වැනිදා සිට 23 වන දා දක්වා ආසිරි සෙන්ට‍්‍රල් රෝහලේ ලෙඩුන් බලන වාර ගණන 5 වතාවකි. ඩර්ඩන්ස් රෝහලේ මැයි 12 සිට මැයි 29 දක්වා 6 වතාවකි. නවලෝක රෝහලේ මැයි 16 සිට 22 දක්වා 10 වතාවකි. නවලෝක මෙඩිකල් සෙන්ටර්හි වාර 2 කි. මැයි 14 සිට 28 දක්වා නයින් වෙල්ස්හිදි 3 වතාවකි. ටෙලි ඩොක්ටර්ස් සේවාවේදී මැයි 9 සිට 17 දක්වා 4 වතාවකි. එක් අවස්ථාවකට රෝගීන් තුන්දෙනෙකු පමණක් චැනල් කළත් වෛද්‍යවරයාට මේ කාල සීමාව ඇතුළත චැනල් කිරීමෙන් පමණක් ලැබිය හැකි අවම ආදායම රුපියල් ලක්ෂ දෙකකි.
ස්නායු විශේෂඥ වෛද්‍යවරුන් අතරද හමුවෙන්නට ඉහළ මිලක් අයකරන වෛද්‍යවරු සිටිතිි. එක් වෛද්‍යවරයෙක් රුපියල් 3000 ක මිලක් හමුවීමට අය කරයි. තවත් වෛද්‍යවරයෙක් රුපියල් 2425ක් අය කරයි. දෙවැනියට කී වෛද්‍යවරයා මැයි 9 වැනිදා සිට 16 වැනිදා දක්වා නවලෝක රෝහලේ 15 වතාවක් ප‍්‍රතිකාර කරන්නේය. පෙර කී ආකාරයට එක් වතාවකට රෝගීන් තිදෙනෙකු ලෙස ගණනය කළහොත් මේ දින කිහිපයට නවලෝක රෝහලෙන් පමණක් එම වෛද්‍යවරයා ලබන ආදායම රුපියල් 109,125කි. මෙම වෛද්‍යවරයා මේ කාල සීමාව ඇතුළත වෙනත් රෝහල් කිහිපයකටද ගොඩ වන්නේය.
ඉහළම මිල ගණන් අය කිරීම ගැන ප‍්‍රසිද්ධව සිටින එක් විශේෂඥ වෛද්‍යවරයෙකු චැනල් කිරීමට පමණක් එක් වතාවකට රුපියල් 9975ක් වියදම් කළ යුතුය. එම වෛද්‍යවරයාම පෞද්ගලික රෝහලක රෝගියෙකුගේ තත්වය විමසා බැලීම සඳහා පැමිණෙන එක් වතාවකට රුපියල් 15,000 ක් අය කරන්නේය. බහුතර වෛද්‍යවරු එසේ රෝගියෙකු පරීක්ෂා කරන්නනට එක් වතාවකට රුපියල් 5000 ක් අය කරන්නෝය. රෝගීන් 10 දෙනෙකු එක් දිනයකට පරික්ෂා කළොත් රුපියල් 50,000 කි. ඉහත කී වෛද්‍යවරයා පරීක්ෂා කළොත් රුපියල් 150,000කි.
අදාල වෛද්‍යවරයා යටතේ අසාධ්‍ය තත්වයට පත්ව ප‍්‍රතිකාර ගත් එක්තරා කලාකරුවෙකුට දින දහයක ප‍්‍රතිකාර සඳහා ලැබී තිබුණු සම්පූර්ණ බිල රුපියල් ලක්ෂ 25ක් විය. එම බිල ගෙවාගැනීමට කලාකරුවාගේ සහෝදරිය අත මුදල් නොතිබූ නිසා කලාකරුවාගේ දේහය ලබාදීමටද රෝහලෙන් ප‍්‍රතික්ෂේප කර තිබුණු අතර ඔහු කලාකරුවෙකු නිසාම පසුව මුදල් ගෙවීමේ පොරොන්දුව පිට දේහය නිදහස් කරගැනීමට අවස්ථාව ලැබූ තිබුණි. ලක්ෂ 25 බිලක් නිකුත් වුණද රෝගියා මියගිය බවත් සිහිතබා ගත යුතුය.
පසුගිය මාර්තු මාසයේදී වයස අවුරුදු 90ක රෝගියෙකු පෞද්ගලික රෝහලකට ඇතුලත් කර ඇත්තේ කැස්ස වැඩිවීම හේතුවෙනි. මෙම රෝගියාගේ හදවතේ දුර්වලතාවක් ඇති බව රෝහලේදී හඳුනාගෙන ඇත. වෛද්‍යවරුන් පවසන අන්දමට මෙලෙස වයසින් වැඩි රෝගියෙක් රෝහලට ඇතුළත් කිරීමෙන් පසුව සුළු ප‍්‍රතිකාර හැර බරපතළ සැත්කම් ආදි ප‍්‍රතිකාරවලට යොමු වෙන්නේ නැත. බොහෝවිට එවැනි සැත්කම්වලට මුහුණදිය නොහැකි තත්වයේ රෝගියෙකුට සුවදායක ලෙස ඉදිරි කාලය ගතකිරීමට අවස්ථාව සකසා දෙනවා මිස බරපතළ ප‍්‍රතිකාර සඳහා යොමුවිය නොහැකිය. රෝගියාට අසාධ්‍ය නම් සුවදායක මරණයක් ලබාගැනීමට ඉඩ සැලසීම වෛද්‍ය විද්‍යාත්මකව පිළිගත් සංකල්පයකි. එවැනි රෝගියෙකුට බරපතළ ප‍්‍රතිකාර සිදුකොට යළි ජීවත් කරවීමට ඇත්තේ ඉතාම සුළු සම්භාවිතාවකි. එහෙත් මේ පෞද්ගලික රෝහලේදී රෝගියා ඩයලයිසීස් යන්ත‍්‍රයට යොමු කර ඇත්තේ වකුගඩුවේද ගැටලූ‍වක් ඇති බව පවසමිනි. ඩයලයිසීස් ප‍්‍රතිකාරය සඳහා සුදුසු මට්ටමෙන් රෝගියාගේ රුධිර පීඩනයද තිබී නැති අතර කෘති‍්‍රමව රුධීර පීඩනය වැඩි කොට ඩයලයිසීස් සිදුකර ඇත. අන්තිමේදී එම රෝගියා මියගොස් ඇති අතර ඩයලයිසීස් ඇතුළු සියලූ ප‍්‍රතිකාර සඳහා ලක්ෂ 33ක බිලක් ලැබී ඇත.

රක්ෂණ ක‍්‍රමය
ලංකාවේ ශක්තිමත් රක්ෂණ ක‍්‍රමයක් නැතිවීම නිසා මේ ගැටලූ‍ වර්ධනය වී ඇති බව අප සමඟ අදහස් දැක්වූ එක් වෛද්‍යවරයෙක් කීය.
ඔහු දැක්වූ අදහස් මෙසේ සංක්ෂිප්ත කළ හැකිය.
‘යුරෝපීය රටවල පෞද්ගලික රෝහල් ක‍්‍රමයක් සහ රක්ෂණ ක‍්‍රමය ශක්තිමත්ව තිබෙන්නේය. ලංකාවේ නිදහස් සෞඛ්‍ය සේවය නිසාම රක්ෂණ ක‍්‍රම යුරෝපයට සාපේක්ෂව ශක්තිමත් නැත. යුරෝපයේදී නම් ක‍්‍රමය සැකසී ඇත්තේ රෝගියා සමඟ රෝහල කෙළින්ම ගණුදෙනු කිරීම වෙනුවට රක්ෂණ නියෝජිතයා රෝහල සමඟ ගනුදෙනු කරන ආකාරයටය. රක්ෂණ ආයතනය ප‍්‍රතිකාර ලබාදෙන ආකාරය නිරීක්ෂණය කරන්නේය. රෝගියාට අදාල නොවන ප‍්‍රතිකාර කිරීමට අවස්ථාව ලබා නොදෙන්නේය. ඒ නිසාම පිළිගත් මිල ගණන්ද සැකසී ඇත. එහෙත් ලංකාවේදී ඒ මිල ගණන් වෛද්‍යවරයාට හිතෙන ආකාරයට අය කරන්නේය. එපමණක් නොව බොහෝ රෝහල්වල වෛද්‍යවරයා අය කරන මුදල නෝට්ටුවලින් පමණක් ගෙවන්නැයි දැන්වීම් අලවා ඇත. ඒ වෛද්‍යවරයාගේ මුදල ගිණුම් වාර්තා හරහා හුවමාරු නොවීම පිණිසය. වෛද්‍යවරුන්ගේ ආදායම් නිල වාර්තාවලට හසු නොවනු පිණිසය.’

නියාමනය
වෛද්‍යවරුන් අය කරන මිල ගණන් පාලනය කිරීම සඳහා කිසිදු ක‍්‍රමයක් ලංකාවේ ඇත්තේ නැත. සෞඛ්‍ය අමාත්‍ය රාජිත සේනාරත්න චැනලින් සඳහා රුපියල් 2000ක උපරිම මිලක් නියම කරමින් පනතක් සම්මත කරගන්නා බව 2016 දී කීවත් එය නීතියක් ලෙස ක‍්‍රියාත්මක වන බවක් පෙනෙන්නේ නැත. එවැනි පනතක් පැමිණියද එයට විරුද්ධව රජයේ වෛද්‍ය නිලධාරීන්ගේ සංගමය අවි අමෝරාගනු ඇත. ලංකාවේ නිදහස් සෞඛ්‍ය සේවයක් ඇති පසුබිමක පෞද්ගලික අංශය නියාමනය පිණිස ගෙන එන පනතක් සෞඛ්‍ය සේවය පෞද්ගලීකරණය කිරීමක් ලෙස අර්ථ දක්වමින් පාරට බැසීමට වෛද්‍ය සිසුන්ද සමත් වෙනු ඇත. ඒ නිසා රෝගී න් වෙනුවෙන් සිදුවිය යුතුම කටයුත්තක් වන පෞද්ගලික සෞඛ්‍ය සේවය නියාමනය කිරීම නුදුරේදී සිදුවනු ඇතැයි අනුමාන කළ නොහැකිය. එහෙත් සිදුවිය යුත්තේ එයයි.
පෙර කී පරිදිම පෞද්ගලික වෛද්‍ය සේවය වෙත යන්නේ ඉසුරුමත් පුද්ගලයෝම නොවෙති. සාමාන්‍ය මධ්‍යම පන්තිකයන් පවා දැන් පෞද්ගලික වෛද්‍ය සේවාවන් වෙත යන්නට හුරුවී ඇත්තේ සෞඛ්‍ය වෙනුවෙන් ‘හොඳම’ සේවාව ලැබීමේ අරමුණෙනි.
මේ මාතෘකාව තවත් පුළුල් ලෙස කතාකළ යුතු එකකි. කතාකළ හැකි එකකි. ඒ පිළිබඳව ඉදිරියට කතාබහ කිරීමට අපි බලාපොරොත්තු වන්නෙමු. පෞද්ගලික සෞඛ්‍ය සේවයේ නියාමනයක් ඇතිවන තත්වයට රජයට බලපෑම් කිරීම පිළිබඳව සාමාන්‍ය ජනතාවගේ අවධානයක් යොමුවිය යුතු බව අපි අවධාරණය කරන්නෙමු.