ළඟදී දිනෙක, දේශෝදය ව්‍යාපාරයේ සභාපති වින්යා ආරියරත්න මහතා සමග මා කළ දූරකථන සාකච්ඡාවකදී, කෝවිඩ් අර්බුදය විසින්ද, රටේ උග්‍රවන ආර්ථික අර්බුදය විසින්ද ඇතිකරනු ලැබ තිබෙන සමාජ අර්බුදය තියුණු වීම පිළිබඳ එතුමාට මා අසා ඇති තොරතුරු ටිකක් ලබා දුන්නෙමි. ඒ වෙතින් අප දෙදෙනා අතර සිදුවූ සාකච්ඡාවේදී, ලංකාවේ මේ වනවිට මතුවී තිබෙන ‘නව දරිද්‍රතාව’ සහ ‘නව දුගී ජනතාව’ ගැන එතුමා සඳහන් කෙළේය. මෙම ‘නව දිළිඳු ජනතාවට’ සහන සැලසීමට ආණ්ඩුවේ ක්‍රියාමාර්ගයක් නොතිබීම ගැනත්, විරුද්ධ පක්‍ෂ සහ සිවිල් සමාජ ව්‍යාපාරවත් ඒ ගැන මහජන සාකච්ඡාවක් ආරම්භ කිරීමේ වැදගත්කම ගැනත් අපි කතා කෙළෙමු.
කෝවිඩ් අර්බුදය ඇතිවන්නට පෙරද ලංකාවේ සමාජයේ විශාල දුගී ජන කොටස් ප්‍රමාණයක් සිටියහ. නාගරික, ග්‍රාමීය සහ වතුකර සමාජවල විවිධ පරිමාණයෙන් මෙම ජන කොටස් කේන්ද්‍රගතවී සිටියහ. ‘නව දරිද්‍රතාව’ට පත්වී තිබෙන්නේ කෝවිඩ් වසංගතය විසින් ඇතිකරන ලද ආර්ථික සහ සමාජ බිඳී විසිරී යාමේ, නැතහොත් ව්‍යසනයේ, ගොදුරු බවට පත්වී ජීවිතය පවත්වා ගැනීමම විසඳුමක් නැති ප්‍රශ්නයක් බවට මුහුණ දෙන දස දහස් සංඛ්‍යාත පවුල් සහ ඒවායේ සාමාජිකයන්ය.
මෙම ‘නව දරිද්‍රතාව’ විවිධ ආකාරවලින් නිර්මාණය වී තිබෙන්නක් බව පෙනේ. සමහරු, පුද්ගලික අංශයේ රැකියා අහිමි වූ අයයි. විශේෂයෙන් ඒ අතර සිටින්නේ සංචාරක හෝටල්, සංචාරක සේවා, වෙළෙඳ ව්‍යාපාර සහ කුඩා කර්මාන්තවල රැකියා කර රැකියා අහිමි වූ, කවදා රැකියාවක් ලැබේ දැයි බලාපොරොත්තුවක් නැති තරුණ මෙන්ම මැදිවියේ ගැහැනුන් හා පිරිමින්ය. පුද්ගලික අංශයේ රැකියාව නැති නොවී, එහෙත් මසක වැටුපෙන් භාගයක් අහිමි වන විශාල පිරිසක්ද මේ අතර සිටිති. කුඩා භාණ්ඩ නිෂ්පාදකයන්, මධ්‍යම සහ කුඩා වෙළෙන්දන්, සුළු පරිමාණයේ අතරමැදියන්, එළවළු නිෂ්පාදකයන්, බත්පැකට්, උදේ සහ රාත්‍රි ආහාර සැපයූ සහ විකිණූ පවුල්, මධ්‍යම හා කුඩා ප්‍රවාහන සේවා හිමියන් සහ ඔවුන්ගේ සේවකයන්, ත්‍රීවීලර් රියැදුරන්, ටැක්සි රියැදුරන්, දෛනික ගෘහ සේවයේ නියුතු ගැහැනුන් හා පිරිමින් යන පිරිස්ද ඔවුන්ගේ දරුපවුල්ද මේ අය අතර සිටිති. උඩරට වතුකර සමාජයෙන් ලැබෙන තොරතුරුවලට අනුව, කොළඹ සහ නුවර, නුවරඑලිය, බදුල්ල, රත්නපුර වැනි නගරවල වාණිජ සහ ගෘහස්ථ සහ ප්‍රවාහන අංශවල සහ දෛනික රැකියා කළ විශාල පිරිසකට රැකියා අහිමිවී ඇත. මේ අතර, ලොක් ඩවුන් නිසා, සිඟමන් ඉල්ලීමේ පටන් විවිධ ස්වාධීන ස්වයං-රැකියා කළ අන්ත දුගී ජනකොටස් සහ ඔවුන්ගේ පවුල් කෙසේ ජීවත් වනු ඇත්දැයි අපි නොදනිමු. ස්ථාවර බැංකු ගිණුම්වල පොලියෙන් ජීවත්වූ දහස් ගණනක මධ්‍යම පන්තික පවුල්ද, මහ බැංකුව විසින් පොලී අනුපාතය දැඩි ලෙස පහළට දැමීම නිසා පත්වී තිබෙන්නේ එදිනෙදා ජීවිතය ගැටගසා ගන්නා අන්ත අසරණ තත්වයකටය.
මේ කරුණ සම්බන්ධයෙන් ප්‍රශ්න ගණනාවක්ම මතුවේ. පළමුවැන්න, ඒ පිළිබඳව ආණ්ඩුව පළ කරන අසංවේදිතාවයි. මෙම කරුණ මහජන සාකච්ඡාවේ න්‍යාය පත්‍රයට ගෙන ඒමට විරුද්ධ පක්‍ෂ දක්වා ඇති අසමත්කම දෙවැන්නයි. තුන්වැන්න, මෙම ජනකොටස් සඳහා කිසිදු සමාජ සංරක්‍ෂණ වැඩපිළිවෙළක් නැතිවීමයි. රැකියා, වැටුප්, ආදායම් මාර්ග, වෙළෙඳාම් පමණක් නොව, තම ඉතිරිකිරීම්ද අවසන් වී, ණයක් ගැනීමටද නොහැකි තත්වයකට පත්වී සිටින දසදහස් ගණනක පවුල් සහිත මෙම ලක්‍ෂ සංඛ්‍යාත ජනතාවට ඉඳහිට ලැබෙන රුපියල් පන්දාහේ දීමනාව ලැබුණත්, එය සුළු සහ තාවකාලික සහනයක් පමණි. මෙම පවුල්වලට ජීවත්වීමට එක පවුලකට අඩු තරමින් මාසිකව රුපියල් 50,000ක් පමණවත් දීමනාවක් හෝ ද්‍රවව්‍යමය ආධාර හෝ දීමට ආණ්ඩුව ඉදිරිපත් නොවී, සංචරණ සීමා සතියෙන් සතිය අලුත් කිරීමේ ප්‍රතිපත්තිය තව සති කිහිපයක් ඉදිරියට ගියහොත්, හාමත්වීම සහ හාමතේ මියයෑම මෙම නව දිළිඳු ජනකොටස්වල පහළම ස්තරයේ සිටින ජනතාවගේ ඉරණම බවට පත්වන්නට හොඳටම ඉඩ තිබේ.
මගේ පුද්ගලික අත්දැකීමක් කෙටියෙන් කියන්නට මෙය අවස්ථාවයි. පළමුවැනි ලොක්ඩවුන් කාලයේ, අපේ අසල්වැසියන් නිතරම කළ දෙයක් නම්, උදේට දවල්ට ආහාර බෙදාගැනීමයි. කොළ කැඳ, උදේ කෑම, බත්, කිරිබත්, මාලු කරි, කෙසෙල් ගෙඩි යනාදිය එසේ නොමිලේ බෙදාගත් ආහාරයි. වර්තමාන ලොක්ඩවුන් එකේදී එම භාවිතය ඇණහිට තිබේ. එයට හේතුව, ගෙවල්වල මුදල් සංචිත වියලී යාම බව සිතා ගැනීමට කෙනකුට ආර්ථික හෝ පෝෂණ විශේෂඥයකු වීම අවශ්‍ය නැත. ගෙදර වේලකට උයන ආහාර ප්‍රමාණය සහ ආහාරවල ගුණාත්මක බව අසල්වැසියන් සමග බෙදාගැනීමට ප්‍රමාණවත් නොවන විට දුගී පවුල් වෙන කුමක් කරන්නද?
සමාජ ව්‍යසනය
ඇත්තටම දැනට අප රටේ ගොඩනැගෙමින් තිබෙන්නේ ඛේදජනක සමාජ ව්‍යසනයකි. ඔන්ලයින් අධ්‍යාපනයේ බර විසින් සිදුකෙරෙමින් තිබෙන්නේ එම ව්‍යසනය තවත් උග්‍ර කිරීමයි. ගුරුවරුද, සිසු සිසුවියෝද, ඔවුන්ගේ ගෙවල්වල බාලමහලු අන් සියලු දෙනාද ඒ මගින් දැනටමත් පත්ව සිටින්නේ දැඩි මානසික තෙරපීම්වලට, ආතතියට සහ ව්‍යාකුලතාවලටය. ‘මේ අවුරුද්දේ මේ තරම් සාර්ථක ලෙස මේ තරම් ඔන්ලයින් පන්ති පැවැත්වීමට අපට හැකිවී ඇත’ යනුවෙන් සංඛ්‍යාලේඛන ඉදිරිපත් කිරීමට බලා සිටින අධ්‍යාපනය භාර දේශපාලනඥයන්ද, නිලධාරීන්ද, විශ්වවිද්‍යාල උපකුලපතිවරුන්ද, තමන්ද දායක වන මෙම මහා සමාජ ප්‍රශ්නය ගැන නොසිතති. අද අධ්‍යාපනය යනු දැනුම ලබා ගැනීමට කිසිවෙකු සතුටෙන් සහභාගි වන ක්‍රියාකාරකමක් නොවේ. එය සිසුන්ට බරක් සහ වධයක් වීමේ පරිවර්තනයකට භාජනය වී තිබේ. මෙම කරුණ අධ්‍යාපන ගුරු සංගම්, විශ්වවිදයාල ආචාර්ය සමිති, විශ්වවිදයාලවල අධ්‍යාපන පීඨවල ගුරුවරුන් සහ පර්යේෂකයන් මෙන්ම අධ්‍යාපනඥයන්ද පුරවැසියන්ද අතර බැරෑරුම් සාකච්ඡාවක් ඇතිවිය යුතු තවත් ගැටලුවකි.
රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්ති අභියෝග
ඉහත කී කෙටි සාකච්ඡාවෙන් වර්තමාන ලංකාවේ රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්තිවලට සම්බන්ධ කාරණා කිහිපයක්ම මතුවේ.
පසුගිය අවුරුදු එකහමාරක කාලය තුළ ලංකාවේ සමාජය, ආර්ථිකය සහ දේශපාලනය සම්බන්ධ ක්‍ෂෙත්‍රවල පරිවර්තනයද මෙම රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්ති අභියෝගවල පසුබිමෙහි තිබේ. එම පරිවර්තනයේ ලක්‍ෂණ නම්, ආර්ථික වර්ධනය අවුරුදු කිහිපයකටම ගොඩ දැමිය නොහැකි ලෙස ආපස්සට යෑම, සමාජයේ ආදායම් සහ ජීවන මට්ටම්වල තිබෙන විෂමතා දැඩි ලෙස තියුණු වීම, සමාජ අසමානතා සහ සමාජ අසාධාරණකම් අලුත් වීම, දරිද්‍රකරණයට ඇදවැටෙන සමාජ ස්තර සහ පවුල් ප්‍රමාණය කෙටි කලක් තුළ ශීඝ්‍ර ලෙස ව්‍යාප්ත වීම සහ බලයට සහ ධනයට ගිජු, ඒ නිසාම සමාජ දුක්ඛිතභාවය පිළිබඳ සංවේදිතාවක් නැති නව ප්‍රභූ කොටස්වල සන්ධානයක ග්‍රහණයට රාජ්‍යය, ආණ්ඩුතන්ත්‍රය සහ තීරණ ගැනීමේ ආයතන සහ යාන්ත්‍රණ පාත්‍රවීම යන මේවායි.
කෝවිඩ් එන්නත්කරණය, පොහොර ප්‍රශ්නය, ඉන්ධන මිල නැංවීම, ජිවන වියදම පාලනය කිරීමේ මූලෝපායයක් නොමැතිවීම, දූෂණය නව ජවයකින් යළි පැනනැගීම යන හැම දෙනාම නිරීක්‍ෂණය කරන නිදසුන්වලින් පෙනෙන පරිදි වර්තමාන ලංකාවේ ආණ්ඩුකිරීමේ ව්‍යුහය දැනටමත් කැඩී බිඳී ගොස් තිබේ. එම ආණ්ඩුකරණ ව්‍යුහයන් පිළිසකර කර යළි එකලස් කර ගොඩනැගීම හදිසි අවශ්‍යතාවක් වුවද, ඒ පිළිබඳව දේශපාලන පක්‍ෂවලත්, සිවිල් සමාජ කොටස්වලත්, දේශපාලනයට නොයෙක් ආකායෙන් බලපෑම් කරන පූජ්‍ය තන්ත්‍ර කණ්ඩායම්වලත් අවධානය යොමුවී තිබෙන බවක් නොපෙනේ.
සමාජයේ දේශපාලන විඥානය විචාරාත්මක දේශපාලනීකරණයක් තුළින් පරිවර්තනය කිරීමට ජවිපෙ තනියම හෝ ගන්නා උත්සාහය වැදගත් වන්නේ මෙම පසුබිම තුළය. කෝවිඩ් මර්දන සහ නිරෝධායන නීතිවල දැඩි සීමාවන් යටතේ හෝ ජවිපෙ ගෙන ඇති එම දේශපාලන වශයෙන් සාධනීය පියවර ඉදිරියට යන්නට නම්, පුළුල් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පෙරමුණක් ගොඩ නැගීමේ මූලෝපායක් සමග එම ප්‍රයත්නය සම්බන්ධ කළ යුතුව තිබේ.
මේ අතර, සමාජයේ ප්‍රබුද්ධ සහ දේශපාලනික වශයෙන් සවිඥානක කොටස් නිද්‍රාශීලීව නොසිටින බවද, දේශපාලන වශයෙන් අවදිවී, සමාජ කතිකා ගැඹුරු කිරීමට ඔවුන් දායක වන බවටද සාධනීය ලකුණු පසුගිය සති කිහිපය තුළ සිට පහළ වෙමින් තිබේ. එම පිබිදීම ඉදිරියට ගෙනයාම ලංකාවේ සමාජ ආර්ථික දේශපාලන පරිවර්තනය සාධනීය ලෙස අලුතෙන් පරිකල්පනය කිරීමේ ක්‍රියාවලියට අත්‍යවශ්‍ය වේ.
‘නව දුගී’ ජනතාවද ඇතුළු සියලු දුගී ජනකොටස්වලට සමාජ ආරක්‍ෂණ වැඩපිළිවෙළක්ද, රැකියාද, ජීවන මාර්ගද සහතික කිරීමේ නව රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්තිමය වැඩපිළිවෙළක්, ආර්ථික සංවර්ධන මූලෝපායට ඇතුළත් කිරීම සඳහා වූ නව කතිකාවක්ද, උද්ඝෝෂණයක්ද ගොඩනැගීමේ හදිසි කාර්යයද මෙම න්‍යාය පත්‍රයට එකතු කළ යුතුව තිබේ.■
