“අපිට රජයක් කියලා එකක් නැහැ. හුස්ම ගන්න තියෙන වායුව අපිට නැති වීගෙන යනවා. අපි ඉන්නේ පණඅදිමින්. ඕනෑ කරන සම්පත් අපිට ලැබිලත්, ඒවා අදාළ තැන්වලට යොමු කරලා කළමනාකරණය කරන යාන්ත්රයක් අපිට නැහැ… කරුණාකරලා, වදයක් නොවී පැත්තකට වෙන්න. අඩුගාන් මේ මොහොතේදීවත් මම බැගෑපත්ව ඔබෙන් ඉල්ලනවා, මෙතනින් ඉවත් වෙන්න!”
අරුන්දතී රෝයි
ලෝ ප්රකට ඉන්දියානු සාහිත්යධරියක සහ සමාජ ක්රියාකාරිනියක එම ඉල්ලීම කරන්නේ ඉන්දීය අගමැති නරේන්ද්ර මෝදිගෙනි.
රටක සාමාන්ය තත්වයන් යටතේ, මහජනතාව යනු ද්වීතීය සාධකයකි. ඡන්ද කාලයේදී ප්රමුඛත්වයට පත්වන මහජනතාව, ඉන්පසු තිරයෙන් පසුපසට යති. තවත් විදිහකින් කිවහොත්, එදිනෙදා පරිපාලනය පාලකයන්ට බාර කරති. ඊළඟට මහජනතාවට ඉතිරි වන්නේ පාලනයේ දුර්වලකම් ගැන සහ අසාර්ථකකම් ගැන කන්කෙඳිරිගාමින් සිටීමටයි. ඒ, සාමාන්ය තත්වයයි. එහෙත් පාලකයන් දිනපතා දුර්වල වන විට සහ දිනපතා අසාර්ථක වන විට, ඒ සාමාන්ය තත්වය වෙනස් වී, විශේෂ තත්වයක් උදා වෙයි. මේ අදියරේදී පාලකයාට නැවතත් මහජනතාව අවශ්ය කෙරේ. ඒ, වගවීමේ යාන්ත්රණය තුළට ජනතාව ඇතුළත් කරගැනීමටයි. කුමක් සඳහාද? පාලකයාගේ අසාර්ථකත්වය පැටවීමේ බිල්ල වශයෙන් පාවිච්චියට ගැනීමට ය. ‘ජයග්රහණය රජුගේ ය. පරාජය ජනතාවගේ ය’ යන න්යාය එහිදී ක්රියාත්මක වෙයි.
කෝවිඩ් වසංගතයේ මුල් අදියරේදී පාලකයා රට වැසුවේය. එසේ කෙළේ, මිනිසුන්ගේ ජීවිත ආරක්ෂා කර ගැනීම සඳහා ය. එහිදී, ජනතාවට කරන්ට දෙයක් තිබුණේ නැත. රට වසා දැමීම සම්බන්ධයෙන් පාලකයා ඉදිරිපත් කරන ‘ජීවිතය සහ මරණය’ පිළිබඳ සාධාරණ හේතුව පිළිගැනීම හැරුණුකොට, ගෙවල් තුළට වී කල්මැරීම පමණක් ජනතාවට ඉතුරු විය. වැඩි දෙනාගේ දීර්ඝ කාලීන සුභසිද්ධිය සඳහා පාලකයන් ගන්නා එවැනි ක්රියාමාර්ගවලට පාඩු විඳගෙන හෝ ජනතාව අවනත විය යුතු බව ඇත්තයි.
ඊළඟට ආණ්ඩුව වෙනස් ප්රතිපත්තියකට මාරු විය. එහිදී, මිනිස් ජීවිත ආරක්ෂා කිරීම යන ප්රතිපත්තියෙන්, මිනිසාගේ ආර්ථිකය ආරක්ෂා කිරීම යන ප්රතිපත්තියට ආණ්ඩුව මාරු විය. එය, පාලකයාගේ ජයග්රාහී මානසිකත්වයක් රජයන්නට පටන්ගත් අවධියකි. “මම තමයි හොඳටම කෙරුවෙ” වැනි පුරසාරම් ඇසෙන්නට ගත්තේ ඒ අවධියේ ය. ඒ අලුත් අවධිය අද වන විට මුළු ලංකාවම කෝවිඩ් ‘පොකුරක්’ බවට පත්කොට ඇත. මුල් අදියරේ ජයග්රහණය, ‘මම තමයි හොඳටම කෙරුවෙ’ යනුවෙන් තමාගේ තනි අයිතියට පවරාගත් ආණ්ඩුව, වර්තමාන අදියරේ බරපතළ තත්වය හඳුන්වන්නේ, ‘ජනතාව නිසා තමයි මෙහෙම වුණේ’ යනුවෙනි.
ඒ චෝදනාව ගැන කතා කිරීමට කලින් එක දෙයක් මතක් කරගැනීම වටී. කෝවිඩ් පාලනය කරගැනීම මුල් අවධියේ යම් සාර්ථකත්වයක් ලැබුවේ, රට වසා තැබීමට අමතරව, ලංකාව නමැති රටේ සුවිශේෂ පිහිටීමත් (භූගෝලීය වශයෙන් පමණක් නොව, ජාත්යන්තර සම්බන්ධතා ජාලය ආශ්රයෙන්ද පැවති සුවිශේෂ තත්වයත්), එදා කෝවිඩ් මාරයාගේ සාපේක්ෂ මෘදු ස්වභාවයත් නිසා ය. එහෙත් වසංගත අභියෝගය කෙමෙන් වර්ධනය වන විට, එකී විශේෂ අවසරයන් සහ සාමාන්ය ආරක්ෂණයන් තවදුරටත් පෙර පරිදි සැපයෙන්නේ නැත.
බෝට්ටුව පෙරළුණේ කාගේ වරදින්ද?
මොහොතකට මෙසේ සිතමු: බෝට්ටුවක් තිබේ. එම බෝට්ටුවේ ගෙන යා හැක්කේ මගීන් 10 දෙනෙකු පමණි. ඒ ප්රමාණය දැන් සම්පූර්ණයි. එසේ තිබියදී මේ බෝට්ටුවට තවත් මඟියක් ගොඩවෙයි. එහෙත් බෝට්ටුව නිරුපද්රැතයි. ඊළඟට තවත් මඟියෙක් ගොඩවෙයි. බෝට්ටුවේ සමබරතාව තරමක් අස්ථිර වන්නට පටන් ගත්තත්, තවම බෝට්ටුව නිරුපද්රැතයි. එසේ තිබියදී තුන්වැන්නෙක්ද ගොඩ වෙයි. එවිට බෝට්ටුව පෙරළෙයි. දැන්, බැලූ බැල්මට වරදකරු වන්නේ, අවසාන වරට බෝට්ටුවට ගොඩ වූ තුන්වැන්නා ය. මන්ද යත්, බෝට්ටුව පෙරළීම සහ ඔහු ගොඩවීම එක විට සිද්ධ වීම නිසා ය. එහෙත් ඒ තර්කය නිවැරදිද? ඔහුට කලින් බෝට්ටුවේ මුළු ධාරිතාව පිරී නොපැවතියේ නම් සහ ඊටත් පසුව තවත් දෙන්නෙකු ඒ බෝට්ටුවට ගොඩ වී නොසිටියේ නම්, මේ අවසාන තැනැත්තාගේ ගොඩවීමෙන් බෝට්ටුව පෙරලෙන්නේ නැත.
කෝවිඩ් උවදුර ඉදිරියේ පාලකයා යනු, අර කී තුන්වැනි පුද්ගලයෙකුත් යම් අවස්ථාවක බෝට්ටුවට ගොඩවීමේ ඉඩකඩ ගැන කල්තියා අවබෝධ කරගැනීමේ වගකීම භාර පුද්ගලයා ය.
එහෙත් අද පාලකයන් කරන්නේ, අර තුන්වැන්නා වෙතට ඇඟිල්ල දිග් කිරීමයි. එම චෝදනාව, පාලකයන් සේම, වෛද්ය අංශයේ විවිධ පාර්ශ්ව විවිධ ආකාරයෙන් සූත්රගත කරනු දක්නට ලැබේ. පාලකයාගේ එම චෝදනාව ප්රතික්ෂේප කිරීම, වසංගතයක් ව්යාප්ත වීම වැඩි වීම හෝ මැඩලීම කෙරෙහි ජනතාවගේ හැසිරීම බලපාන බව ප්රතික්ෂේප කිරීමක් නොවේ. බෝ වෙන ඕනෑම රෝගයක්, ආශ්රිතයන් හරහා සිද්ධ වන බව අමුතුවෙන් කිව යුතු නොවේ. එහෙත්, එවැනි ආශ්රිත බෝවීමක අවදානම කල්තියා වටහාගැනීම සහ ඊට පිළියම් කල්තියා යෙදීම, ජනතාවගේ වගකීමක් නොව, පාලකයාගේ වගකීමකි. අද ජනතාවට ඇඟිල්ල දිග් කිරීම වංචාවක් වන්නේ, පාලකයාගේ පැත්තෙන් ඒ වගකීම එක දිගටම ඉටු නොවුණු බැවිනි. ඊට නිදර්ශන අනන්තවත් ඇති මුත්, ඈතක එක නිදර්ශනයක් වශයෙන්, තොන්ඩමන්ගේ අවමඟුල ‘රාජ්ය මඟුලක්’ කරගත් අවස්ථාවත්, මෑතක එක් නිදර්ශනයක් වශයෙන්, පසුගිය සතියේ හෝ ඊට ආසන්නයේ නුවරඑළියේ රාජ්ය අනුග්රහයෙන් පැවති අසිරිමත් සැණකෙලි සමයත් පමණක් දැක්වීම සෑහේ.
පී.සී.ආර්. ද? එන්නත් ද?
කෝවිඩ් වසංගතය දුරු කිරීමට ඇති එකම මාර්ගය පී.සී.ආර්. පරීක්ෂණ වැඩි කිරීම නොව, එන්නත වැඩි කිරීම බව ජනාධිපතිවරයා දැන් කියයි. එහෙත් ඒ දෙකම වැඩි කරගත නොහැකි තත්වයකට අද මේ රටේ ආණ්ඩුව පත්ව ඇති බව ජනාධිපතිවරයා නොකියයි. මේ අතර, පී.සී.ආර්. පරීක්ෂණ නතර කරන ලෙස ඉහළින් නියෝග ලැබී ඇති බව මහජන සෞඛ්ය පරීක්ෂකවරු කියති. ඒ නියෝගයට හේතු දෙකක් තිබේ. එකක් වන්නේ, පාලකයා ගැසූ කයිවාරු ගැන ආපසු හැරී බලන විට පාලකයාටම ඇති වන ලජ්ජාවයි. ‘අපි තමයි හොඳටම කරේ’ යැයි කියන විට, ලෝකයේ විවිධ රටවල් සමග සසඳමින්, රෝගීන් සංඛ්යාව සේම මරණ සංඛ්යාව අඩුම රටක් වශයෙන් එදා අපේ රට හඳුන්වා දෙනු ලැබීය.
අපේ ප්රශ්නය වන්නේ, ඉන්දියාවට වඩා ලංකාවේ අඩු රෝගීන් සංඛ්යාවක් සිටීද සහ අඩු මරණ සංඛ්යාවක් තිබේද යන්න නොවේ. වළක්වාගත හැකිව තිබූ එක නිරෝගී මිනිසෙකු හෝ කෝවිඩ් රෝගියෙකු බවට පත්වන්නේද, වළක්වා ගත හැකිව තිබූ එක කෝවිඩ් රෝගියෙකු හෝ මරණයට පත්වන්නේද යන්නයි. “වළක්වාගත හැකිව තිබූ” යන්න, හුදෙක් මහජනයා සමත් විය යුතු පරීක්ෂණයක් නොව, වඩාත්ම පාලකයා සමත් විය යුතු පරීක්ෂණයකි. කෙසේ වෙතත්, පී.සී.ආර්. වැඩියෙන් කරන තරමට වැඩියෙන් රෝගීන් හමුවීම නමැති තිත්ත යථාර්ථයෙන් රිංගා යාමට පාලකයාට කළ හැකි පහසුම දෙය වන්නේ, පී.සී.ආර්. පරීක්ෂණ අඩුවෙන්ම කිරීමයි. සෞඛ්ය පරීක්ෂකවරුන් පෙන්වා දෙන, උඩින් පැමිණි ඉහත කී තහංචියට දෙවැනි හේතුව වන්නේ, අවශ්ය පමණට පී.සී.ආර්. පරීක්ෂණ කිරීමට තරම් වන කට්ටල සහ ඒ සඳහා වන ප්රතිපාදන අවශ්ය තරමින් ආණ්ඩුවට නැති වීමයි. ඉතිං, ඒ කරුණු දෙකම සැලකිල්ලට ගැනීමෙන් පසු, ප්රශ්නයට ඇති එකම විසඳුම එන්නත ය යන අලුත් සත්යය ජනාධිපතිවරයා අද වන විට සොයාගෙන ඇත. තවත් විදිහකින් කිවහොත්, කෝවිඩ් වසංගතයට ඇති විසඳුම, ගඟට කළගෙඩි දැමීම හෝ පැණි පානය කිරීම නොවන බව ජනාධිපතිවරයා දැන් තේරුම්ගෙන තිබීමත් විශාල ප්රගතියකි.
එතකොට එන්නතේ තත්වය කුමක්ද? එන්නත ලබා දුන් මුල් වටයේ පළමු එන්නත ලබා ගත් පුද්ගලයන්ගේ දෙවැනි එන්නත ලබාගැනීමේ දිනය යෙදුණේ පසුගිය සතියේ සිට ය. එහෙත් අද වන තෙක් ඔවුන්ට දෙවැනි එන්නත ලැබී නැත. මේ ලියන මගේ දෙවැනි එන්නත ලබා ගැනීමට නියමිතව සිටින්නේ මේ මස 17 වැනිදා ය. එහෙත් අද වන තෙක් දෙවැනි එන්නතක් ගැන සහතිකයක් නැත. රටවල් කිහිපයක් සමග දෙවැනි එන්නත ලබා ගැනීමේ සාකච්ඡා මේ වන විට පවත්වමින් සිටින බව පමණක් හමුදාපතිවරයාගෙන් අපි දැන ගතිමු. ඒ සාකච්ඡා පටන්ගත්තේ කවදාද? පළමු එන්නත දුන් කාලයේමද, නැතහොත් ගිය මාසයේ අවසාන සතියේද?
ඔක්සිජන් ඇතත්, ටැංකි නැත
ඔක්සිජන් සපයන සමාගම් දෙකක් ඇති බව කියැවෙයි. දවසකට ඔක්සිජන් ටොන් 75 ක් මේ සමාගම් දෙකෙන් නිෂ්පාදනය කෙරේ. ඒ නිෂ්පාදන ධාරිතාව තව තුන් ගුණයකින් වැඩි කළ හැකි බවද කියැවෙයි. එහෙත් ඒවා, සිලින්ඩර මාර්ගයෙන් වෙනුවට, අදාළ රෝහල්වල තිබිය යුතු විශාල ටැංකිවල ගබඩා කොට නළ මාර්ගයෙන් රෝගියාගේ ඇඳ වෙත සැපයීම, වසංගතය ශීඝ්රයෙන් උග්ර වන තත්වයක් තුළ, වඩාත් ප්රායෝගික සහ විද්යාත්මක ක්රමය බව විශේෂඥයෝ කියති. එහෙත් මේ කියන ආකාරයේ ටැංකි තිබෙන්නේ රටේ රෝහල් 28 ක පමණි. එයිනුත්, විශාල ප්රමාණයේ ටැංකි ඇත්තේ කොළඹ මහ රෝහලටත්, පේරාදෙණිය රෝහලටත් පමණි. දැන්, අවශ්ය ගෑස් නිෂ්පාදන ධාරිතාවට වගකියන පෞද්ගලික සමාගම් දෙකේ ප්රශ්නයක් නැති අතර, ඒවා රෝහල්වලට කාර්යක්ෂමව සපයා ගැනීමේ ප්රශ්නයක් ඇති විය හැකි බව පෙනේ. එය කල්තියා කළමනාකරණය කළ යුතුව තිබුණේ පාලකයන්ගේ පැත්තෙනි. එහෙත් මිනිසාට ඔක්සිජන් අවශ්ය නැතැයි කියන මැතිඇමතිවරුන් ඉන්නා ආණ්ඩුවක්, ප්රශ්න එසේ කල්තියා හඳුනාගැනීමක් හෝ එම ප්රශ්න විසඳාගැනීම සඳහා කල්තියා සැලසුම් කරතියි සිතාගැනීමක් අපහසු ය.
මේ වන විට ආණ්ඩුවට ඉතිරි වී තිබෙන්නේ, ඉන්දියාව සමග ලංකාව සන්සන්දනය කරමින්, ඉන්දියාව තරම් අප අසාර්ථක නැති බව කියා සිටීම පමණි. ලංකාවේ සාර්ථකත්වයක් පෙන්නුම් කිරීමට සන්සන්දනයට ගත යුත්තේ අසාර්ථක රටක් නොව, තවත් සාර්ථක රටකි. ඉන්දියාව යනු, මේ මොහොතේ තිබෙන මුළු ලෝකයේ වඩාත්ම අසාර්ථක රටයි. එවැනි රටක් සන්සන්දනයට ගැනීමෙන් කළ හැක්කේ, එම රට තරම් තමන් “අසාර්ථක නැති” බව පෙන්නුම් කිරීම මිස, තමන් “සාර්ථක වී ඇති” බව පෙන්නුම් කිරීම නොවේ. එය හරියට, පංතියේ වාර පරීක්ෂණයේ අන්තිමයාට වඩා තමන් ‘සාර්ථක’ යැයි ඊට කලින් සිටින ශිෂ්යයා කියන්නා සේ ය. එවැනි තර්ක ක්රමයක්, ස්වයං-රැවටීමකට මිස වෙන කිසිවකට ප්රයෝජනවත් නොවේ. ඊයේ රෑ ආණ්ඩුවේ රූපවාහිනී නාලිකාවේ ප්රවෘත්ති ප්රකාශය ඊට කදිම නිදසුනකි. ඉන්දියාවේ මහ පාරේ මිනී පිච්චීමට සිදු වී ඇති දර්ශන පෙලක් පෙන්වීමෙන් පසුව, එරටේ මහජනතාවගේ විවේචනවලට විශාල ඉඩක් අපේ මාධ්ය තුළ වෙන් කෙළේය. ඒ සෑම කෙනෙකුම කියා සිටියේ ඉන්දියාවේ ආණ්ඩුවේ අසාර්ථකත්වය එම විනාශයට වගකිව යුතු බවයි. එය ඇත්තයි. එහෙත්, ලංකාවේ කොවිඩ් වසංගතය ව්යාප්ත වීම ගැනත්, මෙම නාලිකාව ලංකාවේ ජනතාවගෙන් එවැනි විවේචනයක් ඒ විදිහට ඉදිරිපත් කරයිද? නැත. එහිදී ඉඩ ලැබෙන්නේ ආණ්ඩුවේ නායකයන්ට තමන්ගේ ‘සාර්ථකත්වය’ පිළිබඳ පම්පෝරි ගැසීමට පමණි.
කෝවිඩ් වසංගතයට වඩා අලුත් අවුරුදු අසිරිය වැදගත් ය
කෝවිඩ් වසංගතයේ අලුත් උවදුරුකාරී ප්රභේදය මුල් වරට හමු වී ඇත්තේ, ගිය මාසයේ 8 වැනිදා ය. ඒ වන විට, එම විශේෂ ප්රභේදයේ විනාශකාරී තත්වය පිළිබඳ ජීවමාන සාක්ෂි ලෝකයේ නොයෙක් තැන්වලින් ඕනෑවටත් වඩා ප්රසිද්ධියට පත්වෙමින් තිබුණි. ඒ නිසා, තව සතියකින් එලැඹෙන සිංහල-හින්දු අලුත් අවුරුදු සමය වහා පාලනය කළ යුතුව ඇති බව සෞඛ්ය බලධාරීන් උදක්ම පෙන්වා දී තිබේ. එහෙත් දේශපාලනික මුග්ධභාවය, එවැනි අනතුරු ඇඟවීම් මායිම් කෙළේ නැත. අවුරුදු කන්නට රටට ඉඩ දුන්නේ, ඊට කලින් වසරේත් අවුරුදු කන්නට ජනතාවට බැරි වූ නිසා යැයි ගොබ්බ හේතුවාචක කියන පාලකයන් සිටින තවත් රටක් සොයාගත හැකිද?
‘අවුරුදු පොකුර’ වශයෙන් දැන් හැඳින්වෙන එම රෝගීන් කාණ්ඩය ඊයේ (05) වන විට 15,000 ඉක්මවා තිබුණි. ඊයේ දවසේදී පමණක්, ඒ කාණ්ඩයට අයත් යැයි හඳුනාගත් රෝගීන් සංඛ්යාව 1897 කි. මතක තියාගන්න: පාලකයන් හිතාමතාම පී.සී.ආර්. පරීක්ෂණ අඩුවෙන්ම කරන නිසා, මේ ප්රමාණය සත්යය වශයෙන් ගත්තොත්, අඩුම ගණනින් තව දහ ගුණයක්වත් වැඩි විය යුතුය. පාලකයා රටට දුන් ‘අවුරුදු තෑග්ග’ එයයි.
කෝවිඩ් උවදුර පාලනය කිරීමේ කාර්යභාරය මුල පටන්ම පැවරිය යුතුව තිබුණේ සෞඛ්ය බලධාරීන්ට මිස දේශපාලනික සහ හමුදා අධිකාරීන්ට නොවේ. අද වන විට මේ ප්රශ්නය සාර්ථක අන්දමින් පාලනය කරගෙන සිටින සෑම රටකම ප්රතිපත්තිය වී ඇත්තේ එයයි. ලෝකයේ කිසි රටක්, මේ ප්රශ්නය සඳහා හමුදා නායකත්වය යොදවා නැති වීමෙන් ඒ බව පෙන්නුම් කෙරේ. හමුදා හෝ පොලීසිය යොදවාගත යුත්තේ, සෞඛ්ය බලධාරීන්ගේ වැඩපිළිවෙල ක්රියාවේ යෙදවීම සඳහා බිම් මට්ටමේ සහාය පිණිස මිස, ඉහළින් සිට සියල්ල මෙහෙයවීමට සහ පාලනය කිරීමට නොවේ.
ගිය සතියේ පිළියන්දල පොලිස් වසම වහා වසා දැමීමට සෞඛ්ය බලධාරීහූ තීරණය කළහ. එහෙත් එදා හවසම එම පළාතේ දේශපාලන බලවතෙකු වන ගාමිණී ලොකුගේ කළ මැදිහත්වීමක් මත ඒ වසමේ ප්රදේශ ගණනාවක් යළි විවෘත කෙරුණි. ඒ හිතුවක්කාරී ක්රියාව ගාමිණී ලොකුගේ යුක්තිසහගත කෙළේ කෙසේද? ‘තමාගේ ආධාරකරුවන්ගේ ඉල්ලීමට කන්දීමේ වගකීමක් තමන්ට ඇති නිසා’ එසේ කළ බවයි. ඒ සමාජ-විරෝධී (මෙන්ම නීති විරෝධී) පියවර අනුමත කළ කෝවිඩ් කාර්ය සාධක බලකායේ ප්රධානියා හමුදාපතිවරයා ය.
කෝවිඩ් වසංගතය ඉදිරියේ තමන් අසාර්ථක වනු දැකීම ජනාධිපතිවරයාගේ හෝ ආණ්ඩුවේ අභිමතය නොවන බව නොකිවමනා ය. ඊට සාර්ථකව මුහුණදුන්නොත්, රටේ ජනතාවගේ ජීවිත සහ රටේ ආර්ථිකයත් ආරක්ෂා වන අතරේම, තමන්ගේ දේශපාලනික අනාගතයත් සුරක්ෂිත වන බව ඔවුහූ දනිති. ඒ නිසා, මේ ප්රශ්නයට මුහුණදීමේදී ඔවුන්ගේ පැත්තෙන් සද්භාවය පිළිබඳ ප්රශ්නයක් මතු නොවේ. එහෙත්, යහපත් චේතනාව පමණක් සෑහෙන්නේ නැත. කෝවිඩ් මර්දනය කිරීමේ යහපත් චේතනාව සමග වෙනත් අයහපත් දේශපාලනික අවශ්යතා මිශ්ර වන විට සියල්ල කනපිට හැරෙයි. මෙවැනි රුදුරු වසංගතයක්දී, දේශපාලනය පැත්තකින් තියා සෞඛ්ය විශේෂඥයන්ට සුක්කානම භාරදිය යුතු බව දැන්වත් ආණ්ඩුව වටහා නොගත්තොත් අපේ අනාගතය තවත් අඳුරු වෙනවා නොඅනුමානයි.■
