- බැලූ බැල්මට තීන්දුව දෙන්නේ මහේස්ත්රාත්වරයෙක් නිසා මෙය සාධාරණ ක්රමයක් යැයි කෙනෙක් කිව හැක. අනෙක් පැත්තෙන් මේ සිදු කරන්නේ පුනරුත්ථාපන ක්රියාවලියක් පමණක් නිසා ප්රශ්නයක් නැතැයි කිව හැක.
එහෙත්, සාධාරණ අධිකරණ ක්රියාවලියක මූලික ලක්ෂණයක් වන්නේ යම් කෙනෙකුට තමන් නිර්දෝෂී බව තහවුරු කිරීමට අවස්ථාව ලබා දීමය. ඔබ අන්තවාදියෙකු යැයි ආරක්ෂක අමාත්යාංශය වාර්තාවක් ඉදිරිපත් කරමින් කීවා යැයි සිතමු. තමන් අන්තවාදියෙකු නොවන බවත්, තමන් පුනරුත්ථාපන ක්රියාවලියකට යැවීමේ අවශ්යතාවක් නැති බවත් අධිකරණය ඉදිරියේ කියන්නට ඔබට සාධාරණ ඉඩක් හිමි විය යුතුය.
අන්තවාදීන් පුනරුත්ථාපනය කිරීමට යැයි කියමින් කඳවුරු තැනීම ලෝකයේ අපකීර්තියට ලක් වූ සංකල්පයකි. ශ්රී ලංකාවේද එවැන්නක් කිරීමට ගැසට් පත්රිකාවක් පළ කර ඇත.
අපේ රටේ ආරක්ෂක අමාත්යාංශයෙන් බුද්ධි තොරතුරු ලබාගැනීම වෙනුවෙන් පාස්කු ඉරිදා ත්රස්ත ප්රහාරය එල්ල කිරීමේ ක්රියාවට සම්බන්ධ ජාතික තවුහිත් ජමාත් සංවිධානයේ සාමාජිකයන් පිරිකට වැටුප් ගෙවා ඇතැයි ප්රකට චෝදනාවක් ඇත. පාස්කු ඉරිදා ත්රස්ත ප්රහාරය පිළිබඳ ජනාධිපති කොමිසමට ලබාදුන් සාක්ෂිවලද ඒ පිළිබඳ සඳහන්ය.
‘සහරාන්ටත් ගෙව්වා, පොට්ටු අම්මාන්ටත් ගෙව්වා අපේ බුද්ධි අංශය නිසා තමයි බේරිලා ඉන්නේ.’ යනුවෙන් හිරු ටීවී බලය වැඩසටහනකදී කැබිනට් මාධ්ය ප්රකාශක කෙහෙළිය රඹුක්වැල්ල පිළිගෙන තිබුණි. ආණ්ඩු, විපක්ෂ භේදයකින් තොරව එම චෝදනාව ගැන වැඩිදුර සොයා බලන ලෙස ඉල්ලා ඇත.
දැන් ප්රශ්නය මේකය. සහරාන්ලාටම වැටුප් ගෙව්වායැයි චෝදනා ලබන ආරක්ෂක අමාත්යාංශය, ලංකාවේ අන්තවාදීන් කවුද, නොවන්නේ කවුද කියා වාර්තාවක් සැකසීම සුදුසුද?
දෙමළ භාෂාවෙන් කියවිය හැකි කෙනෙකුට කිසිදු අන්තවාදයක් නොපෙනෙන, ඒ වෙනුවට අන්තවාදයට එරෙහි අදහස් පෙනෙන නවරසම් නම් කාව්ය ග්රන්ථය ලියූ කවියා දැන් ඉන්නේ අත්අඩංගුවේය. ඒ පොත අන්තවාදී පොතක් යැයි හැඳින්වූ රාජ්ය යාන්ත්රණයකට ලංකාවේ අන්තවාදීන් හඳුනාගෙන ඔවුන් සිරගත කර පුනරුත්ථාපනය කළ හැකිද.
අපේ මේ කතාව අන්තවාදීන් සිරගත කොට පුනරුත්ථාපනය සඳහා රජය ක්රියාත්මක කිරීමට බලාපොරොත්තු වන පුනරුත්ථාපන වැඩසටහන ගැනය. ඒ සඳහා ගැසට් පත්රය මාර්තු 09 වැනිදා ප්රකාශයට පත් විය.
ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂගේ අත්සනින් යුතුව නිකුත් කරන ලද අංක 2218/68 අංකය සහිත ගැසට් නිවේදනයෙන් එම පුනරුත්ථාපන කඳවුරු බිහි කිරීමට අඩිතාලම දමා හමාරය. එය 1979 අංක 48 දරන ත්රස්තවාදය වැළැක්වීමේ (තාවකාලික විධිවිධාන) පනතේ 27 වැනි වගන්තිය යටතේ නිකුත් කරන නියෝගයක් ලෙස සඳහන් කර තිබේ. එම වගන්තියේ සඳහන් වන ආකාරයට ආරක්ෂක අමාත්යවරයාට පනතේ මූලධර්ම ක්රියාත්මක කිරීම වෙනුවෙන් නියෝග පැනවිය හැක. ඒවා ගැසට් කළ යුතුය. ගැසට් කිරීමෙන් පසු හැකි ඉක්මනින් එවැනි නියෝගයක් පාර්ලිමේන්තුවේ සම්මත කළ යුතුය.
කඳවුරුවල දමා අන්තවාදීන් පුනරුත්ථාපනය කිරීම, ඩී-රැඩිකලයිසේෂන් හෙවත් රැඩිකල්හරණය ලෝකයට අලුත් සංකල්පයක් නොවේ. එය මේ වන විට ගෝලීය මට්ටමෙන් ඉමත් අපකීර්තියට පත් වූ සංකල්පයකි. ඒ ගැන මේ සටහන අවසානයේදී කතා කිරීමට අපි බලාපොරොත්තු වෙමු. දැනටමත් ජිනීවාහි මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේදී රටේ මානව හිමිකම් ප්රශ්න කිරීමට ලක් වී හමාරය. එවැනි පසුබිමක මෙම තීන්දුව ජාත්යන්තර සබඳතා අතින් තවත් වළපල්ලට යන තීන්දුවක් විය හැක.
මේ ගැසට් පත්රයෙන් කර ඇත්තේ ආරක්ෂක අමාත්යාංශය, නීතිපතිවරයා සහ මහේස්ත්රාත්වරයෙකු ආරක්ෂක අමාත්යාංශයේ වාර්තාවක් මත යම් කෙනෙක් අවුරුද්දක් පුනරුත්ථාපනය කිරීමට නීතිමය පසුබිම සැකසීමය. ගැසට් පත්රය අනුව යම් කෙනෙක් අවුරුද්දකට වැඩි කාලයක් රඳවා තබා ගැනීමේ හැකියාවත් ඇත. එය සිදු වන ආකාරය මේ සටහනේදී විස්තර කෙරේ.
බැලූ බැල්මට තීන්දුව දෙන්නේ මහේස්ත්රාත්වරයෙක් නිසා මෙය සාධාරණ ක්රමයක් යැයි කෙනෙක් කිව හැක. අනෙක් පැත්තෙන් මේ සිදු කරන්නේ පුනරුත්ථාපන ක්රියාවලියක් පමණක් නිසා ප්රශ්නයක් නැතැයි කිව හැක.
එහෙත්, සාධාරණ අධිකරණ ක්රියාවලියක මූලික ලක්ෂණයක් වන්නේ යම් කෙනෙකුට තමන් නිර්දෝෂී බව තහවුරු කිරීමට අවස්ථාව ලබා දීමය. ඔබ අන්තවාදියෙකු යැයි ආරක්ෂක අමාත්යාංශය වාර්තාවක් ඉදිරිපත් කරමින් කීවා යැයි සිතමු. තමන් අන්තවාදියෙකු නොවන බවත්, තමන් පුනරුත්ථාපන ක්රියාවලියකට යැවීමේ අවශ්යතාවක් නැති බවත් අධිකරණය ඉදිරියේ කියන්නට ඔබට සාධාරණ ඉඩක් හිමි විය යුතුය.
තවද් දෙයක් ඇත. පුනරුත්ථාපන ක්රියාවලියක් යන වචනයෙන් මෙය හැඳින්වුවද, මෙම ගැසට් පත්රයෙන් කරන්නේ නිසි අධිකරණ ක්රියාවලියක් නැතිව යම් කෙනෙක් සිර කර තැබීමට පසුබිම සැකසීමය. සති දෙකකට වතාවක් පවුලේ අය මුණ ගැසීමට අවස්ථාව ඇත. ඒ හැරුණාම අත්අඩංගුවට ගනු ලබන අය ඉන්නේ යෑම් ඊම් සීමා කළ කඳවුරකය.
මේ ගැසට් පත්රය අනුව අන්තවාදී ක්රියාවක් කළා යැයි හඳුනාගන්නා ඕනෑ කෙනෙකුට අවුරුද්දක පුනරුත්ථාපන කාලයක් ලැබෙයි. ඕනෑ නම් අමාත්යවරයාගේ අත්සනින් තවත් මාස දොළහක් දක්වා ඒ කාලය දිගු කිරීමේ හැකියාව ඇත.
ඒ අනුව යම් කෙනෙකු කරන ‘අන්තවාදී’ වරදේ බරපතලකම කුමක් වුණත් ඔහුට ලැබෙන්නේ එකම ආකාරයේ ‘දඬුවමකි.’ ඒ කෙනා කළ වරදේ බරපතලකම හඳුනාගැනීමට ඉඩ නැත. යම් කෙනෙකු හුදු ප්රකාශයක් කළත්, තවත් කෙනෙකු පොත් පත් ලියා පිරිස් සංවිධානය කළත් වරදේ පරිමාණය එකම විය හැක.
මෙම ගැසට් පත්රයේ මුලින්ම අන්තවාදීන් යන්න කෙටියෙන් විස්තර කර ඇත.
‘කියනු ලබන නැතහොත් කියවීමට අදහස් කරනු ලැබු වචන මගින් හෝ සංඥා මගින් හෝ දෘෂ්ය නියෝජන මගින් හෝ අන්යාකාරයෙන් සාහසික ක්රියා හෝ විවිධ ජන කොටස් නැතහොත් වර්ගීය හෝ ආගමික කණ්ඩායම් අතර ආගමික, වර්ගීය නැතහොත් ජාතිවාදී අසංගතිය නැතහොත් දුර්වේතනික හෝ එදිරිවාදී හැඟීම් ඇති වීමට සලස්වන්නා වූ හෝ ඇති කිරීමට අදහස් කරන්නා වූ හෝ තැනැත්තකු ලෙස සැක කරන යම් තැනැත්තෙකු…’
මෙවැනි පැහැදිලි කිරීමට ඕනෑම කෙනෙකු ඇතුළත් කිරීම අසීරු නැති බව අමුතුවෙන් විස්තර කළ යුතු නොවේ. ආගම් ගැන, ජනවර්ග ගැන යම් කෙනෙකු පළ කරන අදහසක් ජාතීන් අතර අසමගියක් ඇති කරන අදහසක් ලෙස අර්ථකතනය කිරීමේ ඉඩක් ඇත.
ත්රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත අනුව මෙවැනි පුද්ගලයන් අත්අඩංගුවට ගැනීමේ හැකියාව ඇත. ‘යම් පොලිස් නිලධරයෙකුට හෝ සන්නද්ධ හමුදාවල යම් සාමාජිකයෙකුට හෝ යම් රජයේ නිලධරයෙකුට හෝ ජනාධිපතිවරයා මගින් බලය පවරන ලද වෙනත් යම් තැනැත්තෙකුට හෝ පුද්ගල මණ්ඩලයකට හෝ…’ අත්අඩංගුවට ගැනීම කළ හැක. ත්රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත සහ ඒ ආශ්රිත ගැසට් නිවේදනවලින් අත්අඩංගුවට ගැනීමේ බලය ඇත.
මෙම ගැසට් පත්රයෙන් අලුතෙන් සිදු කෙරෙන්නේ එවැනි පුද්ගලයන් පුනරුත්ථාපනයට යොමු කිරීමය.
‘භාරවන්නන් සහ අත්අඩංගුවට ගනු ලබන තැනැත්තන් පුනරුත්ථාපනය කිරීමේ කාර්ය සඳහා (මෙහි මින් මතු ‘මධ්යස්ථානය’ යනුවෙන් සඳහන් කරනු ලබන) ඒකාබද්ධතා මධ්යස්ථාන යනුවෙන් හැඳින්විය යුතු මධ්යස්ථාන අමාත්යවරයාගේ අමාත්යාංශයේ ලේකම්වරයා විසින්, කලින් කල අනුමත කළ යුතු අතර එසේ අනුමත කිරීමෙන් පසුව, පුනරුත්ථාපන කොමසාරිස් ජනරාල්වරයා විසින් ගැසට් පත්රයේ පළ කරනු ලබන නියමයක් මින්, ලේකම්වරයා විසින් අනුමත කරන ලද මධ්යස්ථාන වර්ගයද, එකී මධ්යස්ථානය පිහිටවනු ලබන ස්ථානය ද නිශ්චිතව සඳහන් කළ යුතු වේ.’
ත්රස්තවාදය වැළැක්වීමේ (විශේෂ විධිවිධාන) පනත නැවත සලකා බලන බව මේ දිනවල ජිනීවාහි පැවැත්වෙන මානව හිමිකම් කවුන්සිල සැසිවාරයේදී ශ්රී ලංකාව දැනුම් දී තිබුණි. එම පනත අහෝසි කරන බව නිශ්චිතව සඳහන් නොකළත්, ඒ ගැන සලකා බැලීමට සූදානම් බව එම දැනුම්දීමේ සඳහන් විය. අනෙක් පැත්තෙන් මානව හිමිකම් කොමසාරිස්වරියගේ වාර්තාවේ ත්රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත නූතන ප්රජාතන්ත්රවාදයට නොගැලපෙන පනතක් බව පැහැදිලි කර ඇත.
සාමාන්යයෙන් අත්අඩංගුවට ගනු ලබන කෙනෙකු සාමාන්ය තත්වය යටතේ පැය විසිහතරක් ඇතුළත මහේස්ත්රාත්වරයෙකු වෙත ඉදිරිපත් කරයි. ඒ කෙනාට තිබෙන චෝදනා ඉදිරිපත් කොට බන්ධනාගාරගත කිරීමේ අවසරය ඉල්ලයි. මහේස්ත්රාත්වරයා ඒ සලකා බලා බන්ධනාගාරගත කිරීම හෝ ඇප ලබා දීමට නියෝග කරයි. අදාල පුද්ගලයා කර ඇති වරද අනුව පැය හතළිස් අටක් හෝ හැත්තෑදෙකක් රඳවා තබා ගැනීම සිදු විය හැක. එය ලොව පිළිගත් ක්රමවේදයයි. අධිකරණ පද්ධතියට ඒ බලය හිමි වෙයි.
ත්රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනතේ ගැටලුව ඇත්තේ ඔතැනය. ලොව පිළිගත් යුක්තිය ඉටු කිරීමේ ක්රමවේදවලට ත්රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනත නොගැලපෙන්නේ එතැනින්ය. ඒ පනත යටතේ අත්අඩංගුවට ගත් කෙනෙක් ත්රස්තවාදය වැළැක්වීමේ පනතේ 9 වැනි වගන්තිය ප්රකාරව රඳවා තබා ගැනීමේ නියෝගයක් ආරක්ෂක අමාත්යවරයාට නිකුත් කළ හැක. ඒ අමාත්යවරයා වෙත එම පුද්ගලයා වෙත ලබා දෙන වාර්තාවක් මතය.
ගැසට් පත්රයේ මෙසේ සඳහන්ය.
‘..එකී විමර්ශනය අතරතුරදී 3 වන නියෝගයේ නිශ්චිතව සඳහන් වරදක් එකී තැනැත්තා විසින් සිදු කර ඇති බව අනාවරණය වන්නේ නම්, නීතිය ප්රකාරව නිසි ක්රියාමාර්ග ගැනීම සඳහා එකී කාරණය නීතිපතිවරයා වෙත යොමු කළ යුතුය.
භාරවන්නකු හෝ අත්අඩංගුවට ගනු ලබන තැනැත්තෙකු සිදු කරන ලද වරදේ ස්වභාවය අනුව එකී තැනැත්තාට එරෙහිව නඩු පැවරීමට විකල්පයක් වශයෙන් ඔහු මධ්යස්ථානයක් තුළ පුනරුත්ථාපනයට ලක් කිරීම සුදුසු බවට නීතිපතිවරයාගේ මතය වන විට, නීතිපතිවරයාගේ ලිඛිත අනුමැතිය සමග එකී භාර වන්නා හෝ අත්අඩංගුවට ගනු ලබන තැනැත්තා මහේස්ත්රාත්වරයෙකු වෙත ඉදිරිපත් කළ යුතුය.
එකී භාර වන්නා හෝ අත්අඩංගුවට ගනු ලබන තැනැත්තා 3 වන නියෝගයේ සඳහන් වැරදිවලට අමතරව වෙනත් වැරදි සිදු කර ඇත්ද යන කාරණය පිළබඳ සලකා බැලීමෙන් පසුව එකී තැනැත්තා වසරකට නොවැඩි කාලයක් පුනරුත්ථාපනය කිරීම සඳහා මධ්යස්ථානයක් වෙත යොමු කිරීමට මහේස්ත්රාත්වරයා විසින් යොමු කළ හැකිය..’
අවුරුද්දක් පුනරුත්ථාපනය වෙන අතරේ ඒ කෙනා කළ අන්තවාදී ක්රියාවට විරුද්ධව නඩු විභාගයක් ක්රියාත්මක නොවේ. වෙනත් වැරදි සිදු කර ඇත්ද කියන කාරණය සලකා බලන්නේ ඒ කෙනා අපරාධ වරදක් හෝ රටේ වෙනත් නීතියක් අනුව වරදක් කර ඇතිද කියා සෙවීමටය.
ගැසට් පත්රයේ සඳහන් ආකාරයට පුනරුත්ථාපනයට යොමු කළාට පසු, යම් කෙනෙක් පුනරුත්ථාපන ක්රියාවලියට බාධා කරනවා කියා පුනරුත්ථාපන කොමසාරිස් ජනරාල් නිගමනය කළොත් මහේස්ත්රාත් හරහා ඒ කෙනා පුනරුත්ථාපන ක්රියාවලියෙන් ඉවත් කළ හැක. ඉන් පසු ඔහු අදාල වරද පිළිබඳ අධිකරණ ක්රියාවලියකට යොමු කළ හැක.
යම් කෙනෙකුගේ අවුරුද්දක පුනරුත්ථාපන කාලය අවසාන වීමෙන් පසු ඒ කෙනා තවදුරටත් පුනරුත්ථාපනය කිරීමටත් බලය අමාත්යවරයාට දී තිබේ.
‘..පුනරුත්ථාපන කාල සීමාව අවසන් වූ පසුව එකී භාරවන්නා හෝ අත්අඩංගුවට ගනු ලබන තැනැත්තාගේ පුනරුත්ථාපනයේ ස්වභාවය සහ ප්රගතිය සලකා බැලීමෙන් පසු එම භාරවන්නා හෝ අත්අඩංගුවට ගනු ලබන තැනැත්තා නිදහස් කිරිම හෝ වැඩි දුර කාල පරිච්ඡේදයක් පුනරුත්ථාපනය කිරීම යෝග්ය ද යන්න පුනරුත්ථාපන කොමසාරිස් ජෙනරාල්වරයා විසින් සලකා බැලිය යුතු අතර එම නිර්දේශ දක්වමින් අමාත්යවරයාගේ අමාත්යංශයේ ලේකම්වරයා වෙත වහා වාර්තාවක් ඉදිරිපත් කළ යුතුය. ලේකම්වරයා විසින් එම වාර්තාව වහාම අමාත්යවරයා වෙත ඉදිරිපත් කළ යුතුය.
අමාත්යවරයා වෙත ඉදිරිපත් කරන වාර්තාව පරීක්ෂා කර බැලීමෙන් පසු අමාත්යවරයා විසින් එකී භාරවන්නා හෝ අත්අඩංගුවට ගනු ලබන තැනැත්තා මුදා හැරීමට නියම කරනු ලැබිය හැකිය.
නැතහොත් පුනරුත්ථාපන කාල පරිච්ඡේදය, වරකට මාස හයක කාල පරිච්ඡේදයකට දීර්ඝ කළ හැකිය. කෙසේ වුවද, ඒ දීර්ඝ කිරීම්වල මුළු කාල පරිච්ඡේදය තවදුරටත් වූ මාස දොළහක් නොඉක්මවිය යුතුය. ඒ එක් එක් දීර්ඝ කිරීම පුනරුත්ථානය කොමසාරිස්- ජනරාල්වරයාගේ නිර්දේශය මත කරනු ලැබිය යුතුය..’
ඒ අනුව මහේස්ත්රාත් නියෝගය මත පුනරුත්ථාපනයට ගිය කෙනෙකු තවත් කාලයක් රඳවා තබන්නට නියෝග කිරීමේ බලය ආරක්ෂක අමාත්යවරයාට ඇත.
පුනරුත්ථාපන ක්රියාවලියේදී සිදු කරන්නේ කුමක්දැයි ගැසට් පත්රයේ විස්තර කර නැත. කෙටි සඳහනක් පමණක් ඇත. ‘..එම මධ්යස්ථානයේ රැඳී සිටින කාලය තුළ දී ප්රජාවට සහ සමාජය තුළට යළි ඒකාබද්ධ කිරීම සඳහා පහසුකම් සැලැස්වීම පිණිස ඒ තැනැත්තාට මනෝ සාමාජික සහාය සහ වෘත්තිය සහ වෙනත් පුහුණු ලබා දීමේ කාර්යය පුනරුත්ථාපන කොමසාරිස්- ජනරාල්වරයා විසින් කළ යුතුය…’
සෑම මාස තුනකටම වතාවක් ආරක්ෂක අමාත්යාංශයට වාර්තාවක් ඉදිරිපත් කළ යුතු බවද ඒ ගැසට් පත්රයේ සඳහන්ය. ඊට අමතරව එහි අවසානයේ සඳහන් වී තිබෙන්නේ අත්අඩංගුවට ගනු ලැබූ තැනැත්තන්ට සති දෙකකට වතාවක් මධ්යස්ථානය භාර නිලධාරියාගේ අවසර ඇතිව භාරකරුවන් හමු වීමට අවස්ථාව ලැබෙන බවය.
මෙම ක්රමය මීට පෙර චීනයේ ක්රියාත්මක කළේය. මිලියන ගණනින් චීනයේ උයිගර් නම් මුස්ලිම් ජාතිකයන් අන්තවාදීන් ලෙස නම් කරමින් රඳවා තැබීය. ඒ සාධාරණ නඩු විභාගයක් නැතිවය. ඔවුන් බලහත්කාරයට ලක් කිරීම, කඳවුරුවල නිලධාරීන් අතින් තිරිසනුන් ලෙස සැලකීම්වලට ලක් වීම, වහලුන් ලෙස වැඩ සඳහා යොදා ගැනීම පිළිබඳ සිදුවීම් වාර්තා විය. ජාත්යන්තර මානව හිමිකම් සංවිධාන පසුගිය වසර දෙකක පමණ කාලයේ ලොව දරුණුම මානව හිමිකම් කැඩීමේ ක්රියාවලියක් ලෙස එම කඳවුරු හැඳින්වීය. අන්තර්ජාලයෙන් ඕනෑ තරම් ඒ ගැන කියවීමේ හැකියාව ඇත. එවැනි පසුබිමක ශ්රී ලංකාවේ ආණ්ඩුව මේ ගැසට් පත්රය කෙසේ ක්රියාත්මක කරනු ඇතිදැයි විමසිල්ලෙන් බලා සිටිය යුතුය.■
