මිදි පොකුරේ සීතල කඳුළ – බළලෙකුගේ කතන්දරය

■ කැත්ලීන් ජයවර්ධන

උමෙශකි හරුඔ නම් වූ ජපන් ලේඛකයා විසින් ලියන ලද බළලෙකුගේ කතන්දරය සංගෘහිතව ඇත්තේ ‘මිදි පොකුර’ නම් වූ කුඩා කෙටිකතා එකතුවෙහි ය. කෙටිකතා හයකින් යුතු මිදි පොකුරේ එන ඒ කෙටිකතාවලින් පහක් මීට පෙර පළවූ ‘අසලියා මල්’ හා ‘ඉෂ්ටාර්ථසිද්ධිය’ නම් වූ කෙටිකතා සංග්‍රහයන්හි ද පළවූ බව මහාචාර්ය ආරිය රාජකරුණා පොතේ හැඳින්වීමෙන් කියයි. මෙහි එන ‘මිදි පොකුර’ ‘බෝනික්කා’ බළලෙකුගේ කතන්දරය, දොඩම් හා සර්කස් අශ්වයා යන කෙටිකතා පහ පරිවර්තනය කරනු ලැබ ඇත්තේ ද ආරිය රාජකරුණා විසිනි. මිදි පොකුර ගොඩගේ ප්‍රකාශනයකි.
ජපානයේ පාසල්වල ඉහළ පංති සඳහා නිර්දිෂ්ට ග්‍රන්ථ ඔස්සේ, නූතන ජපන් සාහිත්‍යය ඉගැන්වීම සඳහා මෙම කෙටිකතා බෙහෙවින් උපයෝගි කර ගැනෙන බව ද පොතේ හැදින්වීමෙහි සඳහන් ය. මේ ජපන් කෙටිකතා සංග්‍රහය ප්‍රධාන වශයෙන් ම යොවුන් පාඨක ලෝකය අරමුණු කොට සම්පාදිත වූවකි යි පොතේ (කවරය පිටුපස) පසුවදන ද කියයි. එහෙත් මේ හැම කෙටිකතාවක්ම ළමයින් සඳහා ද නිර්දේශ කිරීමට බැරි නැත. ඊට හේතුව ඒ හැම කෙටිකතාවකම පාහේ ළමයෙක් හෝ ළමයින් සිටීමම නොවේ. ළමා මනසේ වර්ධනයට මෙන්ම ළමයකු වශයෙන් යථාර්ථයට මුහුණදීමට හා යථාර්ථය ග්‍රහණය කරගැනීමට ද එය පෙර පාසලක් වැනි වන හෙයිනි.
බළලෙකුගේ කතන්දරයට පාදක වන්නේ බළලෙකුගේ මරණයකි. පාසල් යන වයසේ ළමයෙක් මහපාර අයිනේ පිහිටි ගොඩනැගිල්ලක හුදෙකලාව වාසය කරයි. ළමයාගේ කාමරය පිහිටා ඇත්තේ ගොඩනැගිල්ලේ උඩ තට්ටුවේ ය. මේ කාමරය ළමයා ලබාගෙන ඇත්තේ කුලියට ය. ළමයා පාසල් යන්නේ ද කුමක් කරන්නේ ද යන්න ගැන සඳහනක් කෙටිකතාවේ නොවන අතර ඒ විස්තර කෙටිකතාවේ අභිප්‍රායට අදාළ වන්නේ ද නැත. මේ අතර ළමයාගේ හුදෙකලා ජීවිතයට බළලෙක් කඩාවදින්නේ එක් අහම්බ අවස්ථාවකදී ය.
මෙම බළලා එක් දිනක් හදිසියේ ම ඔහුගේ කාමරයට වැදී සිටියේ ය. ඌ කොහේදෝ සිට අවුත් ලී පියස්සේ පහත කෙළවර පිහිටි සිදුරකින් ඔහුගේ කාමරයට රිංගාගෙන එහිම පදිංචි විය. ළමයා හුදෙකලාව ජීවත් වූ බැවින් ඔහු තුළ බළලා කෙරෙහි කිසියම් ඇල්මක් හටගත්තේ ය. (මිදි පොකුර, 32 පිට)
මේ අනපේක්ෂිත හමුව මුලින්ම ළමයා තුළ බළලා කෙරෙහි ජනිත කරන්නේ ආදරයක් නොවේ. දයානුකම්පාවකි. ඒ, ඌ මෙතෙක් කල් දුෂ්කර ජීවිතයක් ගත කළ බවට උගේ කෘශ ශරීරය සාක්ෂි සපයන බැවිනි. වැහැරී ගිය ඒ සිරුරේ ප්‍රභාමත්ව දිදුළන්නේ දෑස පමණි. ළමයාගේ දයානුකම්පාව අනුක්‍රමයෙන් ස්නේහයක් බවට පෙරළෙන්නේ ඒ දැසේ ආකර්ෂණය හේතුවෙනි යි අනුමාන සිතුවිල්ලක් මෙහිදී පාඨකයා තුළ පැන නැගෙයි. කෙසේ වුව ද ඉනික්බිතිව බළලා සිය නවාතැන බවට පත්කරගන්නේ ළමයාගේ කාමරයයි.
ළමයා බොජුන්හලට යන හැම විටෙකම පිඟන්වල ඉතුරුව ඇති මා`ඵකටු හා පාන්වාටි ද කඩදාසියක ඔතාගෙන එයි. බළලා ළමයා එන තුරු බලා සිටින්නේ බලාපොරොත්තු සහගතව ය. ඌ මහත් ආශාවෙන් මා`ඵ කටු ගිලදමයි. එතෙකින් ද නොසෑහී කාමරයට එන කෘමිසතුන් ද ආහාරයට ගනී. බළලාගේ ප්‍රියතම කටගැස්මක් බවට පත්වන්නේ රැහැයියන් ය.
ප්‍රවාහන සමාගමකට අයත් මේ ගොඩනැගිල්ල පා`ඵ පෙදෙසක හිස් භූමියක පිහිටා ඇති හෙයින් රැහැයියෝ ද ආසිවාසි නැතුවම එහි ඇදී එති. බළලා රැහැයියන්ට කුරුමාණම් අල්ලන්නේ අතිශය ප්‍රාණවත් දෑසින් හා ප්‍රබෝධජනක ඉරියව්වකිනි. බළලා දෙස බලා සිටින එවැනි විටකදී ළමයාට සිතෙන්නේ තමා ද රැහැයියන්ට කුරුමාණම් අල්ලන බවකි. අල්ලාගත් රැහැයියා හඬනගා සපාකන බළලා උගේ අඬුපඬු පමණක් ඉතිරි කරයි. කාමරයේ පැදුරු මත ඉඳිකටු මෙන් විසිරුණ ඒවා ළමයාගේ යටි පතුළේ ඇනී යයි. යටිපතුළට වේදනාව දැනෙන හැම විටෙකම ළමයාගේ මතකයට නැගෙන්නේ කවි පදයකි.
රැහැයියන් නිවෙස් තුළ රැව් දෙත්ම
ඉකුත් වස ගෙවී යයි
මෙය වනාහි බොහෝ කලකට පෙර ඔහු සිය මාමාගෙන් උගත් කවි පද දෙකකි. චීන බසින් ලියවී තිබූ හෙයින් එහි අර්ථය කුමක් දැයි ඔහු නොදත්තේ ය. කිසියම් හේතුවක් නිසා මේ කවි දෙපදය ඔහුගේ සිත් තුළ රැඳී තිබුණි. මීට අමතරව තවත් නොයෙක් දෙය ඔහු සිය මාමාගෙන් උගත්තේ ය. එතකුදු වුවත් ඔහුගේ මතකයේ රැඳූී තිබුණේ මෙපමණකි. අන් සියල්ලම ඔහුගේ මතකයෙන් ගිලිහී ගියේ ය. (33 පිට)
ළමයා බළලාට නම් තබන්නේ ‘කරො’ කියා ය. රෑ බෝ වූ පසු බළලා ළමයාට තුරුලු වී නිදාගනියි. බළලාගේ මෙළෙක් සම හරහා උගේ මු`ඵ ඇට සැකිල්ලම ළමයාට ස්පර්ශ වෙයි. නොයෙක්, කෑම බීම කවා පොවා බළලා පුෂ්ටිමත් කිරීමේ ආශාවකින් ළමයාගේ සිත මැඬී යයි. එහෙත් ඊට බාධා පමුණුවන්නේ ළමයාගේ දිළිඳුකමයි. ඒ අනුව භෝජනාගාරයෙන් රැගෙන එන මා`ඵකටු ප්‍රමාණය වැඩි කරගැනීමට ළමයා උනන්දු වෙයි.
දිවා කල කාමරයේ රැඳී නොසිටින බළලා පිටතට ගොස් පැමිණෙන බොහෝ අවස්ථාවලදී උගේ කුස පිරී ඉදිමී තිබේ. පැත්ත වැටී සිටින ඌ තොලකට ලෙවකන්නේ රැහැයියන් දෙස නොබලාම ය. උගේ පිරුණු බඩට තට්ටුවක් දමමින් ළමයා මෙසේ අසයි.
‘උඹ මොනව ද කාල ආවේ ?’
කල්පනාකාරීව සිතාබලන විට ළමයාට සිතෙන්නේ ඒ දුෂ්කර කාලයේදී පිට බළලුන්ට කෑම දෙන ගෙවල් හෝ ගෘහනියන් හෝ සිටිය නොහැකි යැයි කියා ය. එහෙත් බළලාට දොස් තැබීම ද සාධාරණ නොවන බවක් ඒ සමගම හැඟෙයි. එහෙයින් ඔහු මෙසේ කියයි.
‘හොරකම් කළාට කමක් නැහැ. හැබැයි අහුවෙන්ඩ නම් එපා.’
වලාකුළින් ගහණ අඳුරු දිනයක ළමයා කවු`ඵවෙන් මහපාර දෙස බලා සිටී. හරස් පාරකින් කරො මතුවනු ඔහුට පෙනෙයි. ඌ පැමිණෙමින් සිටින්නේ දෙපැත්තට වැනෙමිනි. නුහුරු අයුරකින් නොණ්ඩි ගසමින් එන කරොගේ බෙල්ල ද පසෙකට නැමී තිබේ.
කරො එදා පාර පනින්නේ වෙනදා මෙන් ජවසම්පන්නව නොවන බවත්, උගේ බෙල්ල පසෙකට නැමී තිබූ ආකාරයත් කීමෙන් රචකයා ඉඟි කරන්නේ කුමක් සම්බන්ධයෙන් ද? පිටතට යන කරො කුස පුරවාගෙන එන්නේ හොරා කෑමෙනියි ළමයා වටහා ගන්නා බව ඊට කලින් කියැවී තිබේ. ‘අහුවෙන්ඩ එපා’ යැයි කීව ද මේ දවසේ බළලාගේ සොරකම ගෘහිණියක විසින් දන්නා ලද්දේ ද? ඇය ඔහුට තැලූ ද? කරො ආයාසයෙන් ගමන් කරන්නේ ඒ නිසා ද?
කරො මහපාර පනින්නට තැත් කරයි. අශූභ පෙර නිමිත්තක් පිළිබඳ ආකස්මික හැඟීමක් ළමයා තුළ විදුලි කොටයි. කරො ගාටගාටා ඉදිරියට ඇදී එත්ම වේගයෙන් පැමිණි ක`ඵ පැහැති මෝටර් රථයක් ඒ දුඹුරු සිරුර යටකරමින් ඈතට ඇදීයයි.
හිස තුළ ගිනි ගත්තාක් බඳු හැඟීමකින් යුතුව ඔහු එදෙස මොහොතක් බලා සිටියේ ය. කරො ගේ ඇඟ පත තැලී පොඩි වි යන හඬ ඔහුගේ මු`ඵ සිරුර පුරා ප්‍රබල ලෙස දැනෙන්නට වන. මෝටර් රථයේ වේගය මඳක් අඩු වී සැණෙකින් නැවතත් වැඩි විය. වම් පසට ඇදී ගිය රථය ක්‍රමයෙන් නොපෙනී ගියේ ය. අඳුරු අහස යට පු`ඵල් මහ පාර මැද උගේ චප්ප වූ මළකඳ කඩමාල්ලක්සේ වැතිර තිබුණි. එය දුටු විගස හඬ නගා වැලපීමට ඇති වූ හැඟීම යටපත්කර ගනිමින් කම්පනය මැඬ ගනිමින් ඔහු අයා ගත් දෙනෙතින් ද සැලෙන දෑතින් ද යුතුව සිටියේ ය. (35 පිට)
ඒ රාත්‍රියේ ළමයා පොරෝනාව තුළට ගුලිවන්නේ කඳු`ඵ වගුරුවමිනි. තමා බළලාට මේ සා ස්නේහවන්තව සිටි බවක් මීට කලින් තමාට දැනගත හැකි නොවූයේ මන්දැයි ඔහුට සිතෙයි. බළලා ජීවමානව සිටිනු ඔහුට කොතෙකුත් පෙනෙන්නට වෙයි. අනතුරුව පෙනී යන්නේ අඳුරු අහස යට, මහපාර මැද උගේ චප්ප වූ සිරුර කඩමාල්ලක් සේ වැතිර තිබූ අයුරු ය. ඒ හා සමගම වැස්ස වහින්නට ගනී.
පසු දා වැස්ස නැවතුණ පසුව ද ළමයා සිය ඉදිමුණු ඇසිපිය අතරින් මහපාර දෙස බලයි. මළසිරුර තවමත් එහි තිබේ. එහෙත් ඒ පෙරදා මෙන් නොවේ. රැය පුරා පාරේ ගමන්ගත් වාහනවල ටයර්වලට චප්ප වීම හේතුවෙන් දැන් එය ලෑල්ලක් මෙන් පැතලිව ගොසිනි. ඔහුගේ වේදනාව තියුණු ව නැගෙයි.
හවස් වන විට කරොගේ මළසිරුර මුලින් තිබූ ප්‍රමාණයෙන් අඩක් බවට පත්විණි.
පසුව දාත් ඔහු උදේ සිටම කවු`ඵව අසලට වී බලාගත් ගමන් සිටියේ ය. මේ වන විට එකී මළසිරුරින් බළලෙකුගේ හැඩය අතුරුදහන් වී තිබුණි. එය සිව්පසින්ම අඩියක් පමණැති ළා දුඹුරු පාට කඩමාල්ලක් සේ දිස්විණි. එසේ වුවත් ඔහු පෙර දින සිට නිරතුරුවම ඒ දෙස බලා සිටි හෙයින් දෝ ඈතින් පෙනෙනුයේ උගේ සිරුරෙහි කොයි කොටස දැයි හරි හැටි හඳුනා ගැනීම එතරම් දුෂ්කර කාර්යක් නොවීය. (37-38 පිටු)
සවස් කාලය එළඹෙන විට කරොගේ මළසිරුර කුඩා වී යන්නේ සටහන් පොතක ප්‍රමාණයට ය. මෝටර් රථයක් ඈතින් පෙනී යන හැම විටක ම ළමයා තැතිගනියි. ඒ, හැම මෝටර් රථයක්ම ආදරණීය සත්ත්වයාගේ සිරුරෙන් කිසියම් කොටසක් උදුරාගන්නා හෙයිනි.
අන්තිමේ දී කරොගේ සිරුර අවසන් වරට ඩැහැගෙන යන මොහොත පැමිණියේ ය. එය සිදුවුයේ දිරාපත් වූ කුලී රථයක් මගිනි. එය පැත්තකට ඇලවි ඇලවී පැද්දී මහා ඝෝෂාවක් නගමින් ආවේ ය. මැදි වියෙහි හුන් පිරිමි පස් හය දෙනෙක් එකිනෙකාට හිරවී රථයෙහි ගමන් කළහ. ඔවුහු සියලු දෙනාම පාහේ සුරාවෙන් මත්වී උන්හ. ඔවුන් තම අත් කවු`ඵවෙන් එළියට දමමින් ද ඇතුළට ගනිමින් ද සිටිනු පෙනිණි. මෝටර් රථය පවා සුරාවෙන් මත්වී සිටින්නාක් මෙන් දිස්විණි. එකී රථය තම පිටිපස රෝදය මගින් කරො ගේ මුහුණෙහි ඉතිරි කොටස සැණෙකින් ඩැහැගෙන කර්කශ හඬක් නගාගෙන ක්‍රමයෙන් ඈත්වී ගියේ ය.
ඔහු කවු`ඵවෙන් ඉවත්වී කාමරය මැදට අවුත් ඇද වැටෙන්නාක් මෙන් එහි හිඳ ගත්තේ ය. ඉක්බිති දෑතින් මුහුණ සඟවාගෙන නිසල හඬින් වැලපුණේ ය. කරොගේ සිරුර සම්පූර්ණයෙන්ම අතුරුදහන් වීම ඔහු තුළ ප්‍රබල කම්පනයක් ඇති කිරීමට හේතු විණි. උගේ මළසිරුර කෑලි සිය ගණනකට කැඩි බිඳී රෝදවල ඇලී තෝකියෝ නගරය පුරා සැරිසරන බව සිහිවී ඔහු හඬ නගා වැලපුණේ ය. (38-39 පිටු)
කෙටිකතාකරුවා මේ අවස්ථා නිරූපණය සිදු කරන්නේ සියුම් ලෙස කල්පනාකාරීව ය. තර්කානුකූලව ය. රථයේ ගමන් ගන්නන්ගේ බමන මත, ඒ විනෝදාස්වාදය හා සිහිවිකල් බව සමග ළමයාගේ දුක්බර මනෝභාවයන් සැසඳීමට මෙහිදී පාඨක සිත යොමු වන්නේ නිරායාසයෙනි. ‘මෝටර් රථය පවා සුරාවෙන් මත්වී සිටින්නාන් මෙන් දිස්විණි’ යන වැකියෙන් පාඨකයා තුළ ඇඳී යන්නේ බීමත් රියැදුරෙකු පිළිබඳ චිත්ත රූපයකි.
කරො මියගිය පසු උදාවන හතර වන දිනයේදී අමුත්තක් ද සිදුවේ. කාමරයේ බිත්තිය මුල්ලකට වී රැහැයියන් සැනසිල්ලේ පසුවනු එදා ළමයාට පෙනෙයි. පැදුර උඩට පනින එක් රැහැයියෙක් මධුර හඬක් ද නගයි.
මිදි පොකුර පොතේ අවසාන පිටු කිහිපයක් වෙන් වන්නේ මහාචාර්ය ආරිය රාජකරුණා මේ කෙටිකතා පිළිබඳව කරන අදහස් දැක්වීමක් සඳහා ය. එහිදී මහාචාර්ය රාජකරුණා බළලෙකුගේ කතන්දරය ගැන පවසන්නේ ‘බළලාගේ මරණය ළමයාගේ ශෝකයට කරුණක් වුව ද රැහැයියන්ගේ ප්‍රීතියට හේතු වූ බව දක්වමින් සිත් ගන්නා ලෙස කතාව කෙළවර කර ඇත්තේ ය. කියා ය.’
මහාචාර්ය ආරිය රාජකරුණාගේ සාහිත්‍ය මෙහෙවරෙහි සුවිශේෂ සන්ධිස්ථානයක් ලෙස අප දකින්නේ ජපන් සාහිත්‍යයේ අනගි මිණිමුතු මෙසේ සිංහල පාඨකයා අත පත් කිරීමයි. අසලියා මල් සහ ෂිග විහාරයේ තෙරුන්වහන්සේගේ ප්‍රේමය (ඉෂ්ටාර්ථ සිද්ධිය) එහි අග්‍රපල ලෙස හැඳින්විය හැකියි.
පිටු හතරකට සීමා වූ මේ කුඩා කෙටි කතාව ගැන දිගට කතාකරන්නට අප යොමු කළේ එහි වූ ජීවගුණයම මිස අන් කිසිවක් නොවේ. මේ කෙටිකතාව ලියූ උමෙශකි හරුඔ ලේඛකයා ප්‍රකට කරන්නේ ද ජපන් නිර්මාණකරුවන් අතිමහත් බහුතරයකට පොදු වූ ඒ ගැඹුරු ජීවන දැක්මයි. ලෝකය හා ජීවිතය පිළිබඳ මේ දාර්ශනික චින්තාව ජපන් සාහිත්‍ය නිර්මාණ බොහොමයකට පොදුවූවකි. විශිෂ්ට හා ගැඹුරු කෙටිකතා නිර්මාණ හඳුනා ගැනීමට නම් කියවිය යුතු වන්නේ ජපන් කෙටිකතා යැයි අපට බොහෝවිට කල්පනා වී ඇත්තේත් ඒ අනුව යි. අප එසේ කියන්නේ දිගු කලක් මු`ඵල්ලේ මේ රටේ අතිමහත් බහුතරය අතරේ විශිෂ්ටතම කෙටිකතා ලෙස පොදු පිළිගැනීමට ලක්ව තිබූ රුසියානු කෙටිකතාව හෝ විශිෂ්ටතම කෙටිකතාකරුවා ලෙස සම්භාවනාවට පාත්‍රව සිටි ඇන්ටන් චෙකොෆ් හෝ අවතක්සේරු කරන්නට නොවේ. එහෙත් අඳුරු නිම්න භූමියක, තීර්ථයක හුදෙකලාවූවකුගේ පාඵවට, තනිකමට හුරු මනෝභාවයක් පාඨක සිත්හි ජනනය කරන ජපන් කෙටිකතා, ඒ අඳුර හා පා`ඵව ඔස්සේ ම පාඨකයාගේ දෑසට යොමු කරවන්නේ දුර ඈත දිදුළන තරු එළියක් වැනි ආලෝක ධාරාවකි. බළලෙකුගේ කතන්දරයේ මේ තරුඑළිය බවට පත්වන්නේ රැහැයියන් ය.
මෙහි එන ‘මිදි පොකුර’ නම් වූ කෙටිකතාව ද විශිෂ්ට සාහිත්‍ය නිර්මාණයක් ලෙස කැපී පෙනෙන්නකි. උත්තම පුරුෂ දෘෂ්ටිකෝණයෙන් රචනා වී ඇති මේ කෙටිකතාව ගුරුන් හා සිසුන් අතර පැවතිය යුතු සාධනීය සබඳතාව කුමක් දැයි අපූර්වාකාරයෙන් විශද කරයි. දරුවකුගේ පසුබෑම් ගුරුවරියක විසින් වටහා ගනු ලබන (වටහාගත යුතු) ආකාරය පිළිබඳ පියකරු සිත්තමක් චිත්‍රණය කරයි. ජපන් කෙටිකතා අධ්‍යයනය යනු හුදෙක් රසවින්දනය සඳහාම කළ යුත්තක් නොවන බව හා ඉන් සැලසෙන අමතර ලාභවාසි ගණනාවක් ද වන බව සැලකිය යුත්තකි.
සොබාදහම, කුරුල්ලන්, ගස් මෙන්ම මල් ද ජපන් නිර්මාණකරුවනට අපූරු නිර්මාණ සඳහා වස්තුබීජ සපයයි. ළමාකතා හෝ යොවුන් කතා නොවන වැඩිහිටියන් සඳහා ලියැවුණ ජපන් කෙටිකතා බොහොමයක ද මේ ලක්ෂණය දැකිය හැකි ය. ජපන් කතාකරුවා මරණය පිළිබඳව ද උනන්දුවක් දක්වන්නෙකි. මරණය අශූභයක් නොවන බව, මරණය යනු ජීවිතයේ අනිවාර්ය අංගයක්ම වන බව ඔවුහු මනාව පසක් කොට සිටිති.
බළළෙකුගේ කතන්දරය ගැන කතාබහක් ඇරඹීමට අපට සිතුණේ. අප දකින, මේ රටේ ලියැවෙන බහුතරයක් වූ ළමා නිර්මාණවලින් මේ රටේ ළමයාට කොතෙක් දුරට යථාර්ථය ග්‍රහණය කරගැනීමට ඉඩ සැලසෙන්නේ ද යන ප්‍රශ්නාර්ථය ද සමගිනි. මේ රටේ ළමා කතා, යොවුන් කතා කලාපයෙන් බොහෝ දුරට ඇත් වී ඇති (ඈත් කරනු ලැබූ) එක් ප්‍රපංචයක්, සංසිද්ධියක් ලෙස පැහැදිලිවම පෙනීගොස් ඇත්තේ මරණයයි. ‘මරණය’ වැනි ප්‍රස්තුතයක් කරළියට නැංවීම ළමයාගේ මනසට ගෝචර නොවන බව හා මනෝවිද්‍යානුකූලව ද එය අයෝග්‍ය වන බව බොහෝ දෙනා කල්පනා කරති. එහෙත් මු`ඵමහත් ලොවෙහිම සම්භාවනාවට පාත්‍ර වූ ශ්‍රේෂ්ඨතම ආගමික දේශකයකු වන ක්‍රිෂ්ණමුර්තිතුමන් මරණය සම්බන්ධයෙන් පළ කළ එක් අදහසක් පමණක් මෙහිදී උපුටා දැක්වීමට සිතුණේ දරුවන්ගෙන් මරණය වසං කිරීම කොතෙක් දුරට ප්‍රායෝගික ද යන්න හඳුනාගැනීම සඳහා ය. මෙය සඳහන් වන්නේ ක්‍රිෂ්ණමුර්ති සංවාද සටහන් එකතුවක් ලෙස හැඳින්විය හැකි, ආරියරත්න විජයසිංහගේ පරිවර්තන නිමැවුමක් වූ ‘මරණය හා තනිකම’ කෘතියේ ය.
ඔබ ළමයින්ට ගණිතය, කියවීම හා දැනුම අත්කර දෙන අනෙකුත් කවර විෂයයන් උගැන් වුව ද, මරණයෙහි ඇති සුවිශාල වූ ඓශ්වර්යය ද, ඒ සමග ඔවුනට උගැන්විය යුතු ය. එය එසේ කළ යුතු වනුයේ, අවසානයෙහි දි මුහුණ පෑ යුතු බියකරු ශෝකාන්තයක් ලෙස නොව, මේ එදිනෙදා ජීවිතයෙහි ම පවතින දෙයක් ලෙස ය: නිල්වන් අහස දෙස හා කොළයක් මතට වී සිටින තණකොළ පෙත්තකු දෙස බලන දෛනික ජීවිතයට ම අයත් වුවක් ලෙස ය. දත් ඒම නිසාත්, සුරතල් ළමා වියෙහි දී වෙනත් ලෙඩ රෝග නිසාත්, ඇති වන නොයෙකුත් අපහසුතාවන් මෙන් එය ද උගැනීමෙහි ම කොටසකි. ළමයින් තුළ ඇත්තේ අපූර්ව කුතුහලයකි. ඔබ මරණයෙහි යථා ස්වභාවය දකින්නෙහි නම්, සියල්ල ම මරණයට පත් වන බවත්, හ`ඵ ධූලි වන බවත් යනාදි වශයෙන් විස්තර කරන්නට යන්නේ නැත. එහෙත් ඔබ විසින් එය ළමයිනට පහදා දෙනු ලබන්නේ, මුදු හදවතින් යුතුව ය: කිසිදු බියක් නොමැතිව ය. (253-254 පිටු)
ක්‍රිෂ්ණමුර්ති තුමන් මෙහිදී වැඩිදුරටත් පැහැදිලි කරන්නේ ගසක ඉදුණු කොළයක් සුළඟට ගිලිහී බිම පතිතවීම මීට එක් නිදසුනක් වශයෙන් දරුවන්ට පෙන්වා දිය හැකි බව ය. කුඩා කල ‘මරණය සඟවා තැබීමට තැත්කිරීමේ එක් අනිටු ප්‍රතිපලයක් වන්නේ වැඩුණු වයසේදී මරණය ආගන්තුක කලාපයක් ලෙස හැඟීයාම හා මරණබිය වඩ වඩාත් වර්ධනය වීමට ඉන් අවකාශයක් විවර වීම’ බව ක්‍රිෂ්ණමුර්තිතුමන්ගේ ද අදහස වූ බව මෙයින් පෙනීයයි.
ළමයින් සඳහා ලිවීමේදී මල්, සුරතල් සතුන් වැනි වස්තුන් යොදා ගැනීමේ අවශ්‍යතාව බැහැර නොකරන අතරම ළමයාට යථාර්ථය ග්‍රහණය කරගැනීම සඳහා ද එහිදී යම් අවකාශයක් විවර කිරීම අවශ්‍යයෙන් ම සිදුවිය යුත්තකියි අපි සිතමු. ඒ මරණය පිටුදැකිය යුතු නිෂේධනීය තත්ත්වයක් ලෙස දැකීමේ හඳුනාගැනීමේ අවාසි සහගත තත්ත්වයන් බොහොමයක් ද පවතින හෙයිනි. උපදින ඕනෑම මිනිසකු මියයන බව, ඒ යථාර්ථය කුඩා ළමුන්ගෙන් වසං කිරීමේ විශේෂ වාසියක් වේයැයි සිතිය හැකි ද නැත.
කෙසේ වූවත් යුරෝපයේ ඇතැම් රටවල වෙසෙන මිනිසුන් සුසාන භූමියක් ආසන්නයේ පිහිටා ඇති බිම් කොටස් මිලදී ගැනීමට මහත් උනන්දුවක් දක්වන බව අප අසා තිබේ. මේ නිසාම තරමක් අධික මිලකට අලෙවි වන්නේත් සුසානයක් සමීපයේ වන ඉඩම් කොටස් වන බව ද ප්‍රකට ය. බොහෝ විට ඒ නිස්කලංක බව, නිදහස කෙරෙහි යුරෝපීයයන් තුළ වන කැමැත්ත නිසා විය හැකි ය. කිසිදු ගැටලුවක්, කරදරයක් කිසි දා පැන නොනගින්නේ මියගිය මිනිසුන්ගෙන් ම බව ඔවුන් කොතරම් හොඳින් සාක්ෂාත් කොට ඇත්තේ ද?■