■ ප්‍රියන්ජිත් ආලෝකබණ්ඩාර
සාගර පලන් සූරිය, එස්. මහින්ද හිමි, පී.බී. අල්විස් පෙරේරා, විමලරත්න කුමාරගම කොළඹ යුගයේ ප්‍රකට කවියෝ හතර දෙනාය. ඒ අතරින් විමලරත්න කුමාරගමට නූතන කවියෝ වැඩිපුර පෙම් බඳිති.
විමලරත්න කුමාරගම මහතා 1935 දී ලිපිකරු විභාගය සමත්ව පළමු පත්වීම ලබන්නේ මහනුවර කච්චේරියටය. 1942 දී ආදායම් පාලක විභාගයෙන් සමත් වන ඔහු අනුරාධපුර කච්චේරියේ සේවයට පැමිණ තිබේ. ප්‍රාදේශීය ආදායම් පාලක නිලධාරියා ලෙස අනුරාධපුර කච්චේරියේ අවුරුද්දකුත් මාස හතක් සේවය කළ ඔහු පුත්තලම දෙමළ හත්පත්තුවේත් (ආණමඩුව), නුවරඑළිය උඩ හේවාහැටත් (හඟුරන්කෙත), රත්නපුර කුකුල් කොරලේත් (කලවාන), බදුල්ල බින්තැන්න පත්තුවේත් (මහියංගනය), රත්නපුරයේ කොලොන්නේත්, රත්නපුර කච්චේරි මූලස්ථානයේත්, කෑගල්ල පරණකුරු කෝරළයේත්, කුරුණෑගල වන්නි හත්පත්තුවේත් (දළදාගමත්), නුවරඑළිය කොත්මලේත් (සංගිලි පාලම) ආදායම් පාලක නිලධාරියා ලෙස සේවය කර ඇත.
විමලරත්න කුමාරගම මහතා මියගියේ 1962 දීය. අඩු වයසින් මිය යන්නට යන්නට පෙර ඔහු සේවය කළේ නුවරඑළිය කොත්මලේය. කොත්මලේට කලින් කුරුණෑගල දිස්ත්‍රික්කයේ දළදාගමය. ප්‍රාදේශීය ආදායම් පාලක නිලධාරියා ලෙස දළදාගමට පැමිණ තිබෙන්නේ 1956 දෙසැම්බර් 5 වන දාය. අවුරුද්දකුත් මාස දෙකක් විමලරත්න කුමාරගම මහතා ප්‍රාදේශීය ආදායම් පාලක නිලධාරියා ලෙස දළදාගම සේවය කර තිබේ.
දළදාගම අදටත් එතරම් ජනාකීර්ණ නැති හතරමං හංදියකි. අනුරාධපුරය, මහව, පාදෙණිය හා නිකවැරටිය දළදාගමින් සතර අතට විහිදෙන මාර්ගවල අන්තයන්ය. දළදාගම හන්දියෙන් නිකවැරටිය පාර ආරම්භයේම තවමත් විමලරත්න කුමාරගම මහතා සේවය කළ ප්‍රාදේශීය ආදායම් පාලක කන්තෝරුව පිහිටා තිබෙයි. දැන් එය මහව ප්‍රාදේශීය ලේකම් කාර්යාලයය. එම ඉඩමේ පැත්තකින් විමලරත්න කුමාරගම මහතා විසූ නිල නිවස අදටත් ඒ ආකාරයෙන්ම දැකගත හැකිය.
ලේනවගෙදර හරමානිස් මහතා කුමාරගම මහතා පිළිබඳ මතකයන් අවදිකළ හැකි ගැමියෙකි. අවුරුදු 18 විතර කාලේ හරමානිස් මහතා මනමේ නාඩගමේත්, සඳ කිඳුරු නාඩගමේත් නටා ඇත. මනමේ නාඩගමේ වැද්දා හරමානිස්ය. සඳ කිඳුරු නාඩගමේ බ්‍රහ්මදත්ත හරමානිස්ය. ඒ නිසා හරමානිස්ට කවි ගැන, කවියන් ගැන යම් අවබෝධයක්, උනන්දුවක් තිබුණේය. විමලරත්න කුමාරගම මහතා ඒ වන විට දිවයිනේ ප්‍රකට කවියෙකි. දළදාගමට පැමිණ සිටින ප්‍රාදේශීය ආදායම් පාලක නිලධාරියා හෙවත් ඩී.ආර්.ඕ. ඒ කවියා බව හරමානිස් දැනසිටියේය.
‘ඒ කාලේ මෙහේ මිනිස්සු නියඟයෙන් පීඩා වින්දා. මැලේරියා උණෙන් පීඩා වින්දා. ආරච්චිලලා ගමේ මිනිසුන්ට අකාරුණිකයි. ඊගාවට ඒ ප්‍රශ්න කියන්න හිටියේ ඩී.ආර්.ඕ. මහත්තයා. මහව පොලිසියේ හය දෙනෙක් වැඩ හිටියා. පොලිසියටත්, ඩී.ආර්.ඕ. කාර්යාලෙටත් තිබ්බේ එක ජීප් එකයි. ආරච්චිලට පොලිස් බලතල හිටන් තිබුණා. ගමේ ගොඩක් ප්‍රශ්න විසඳුවේ ආරච්චිලා.
දළදාගමට කිට්ටු මිනිස්සු ආරච්චිලට හොරෙන් ගිහින් ඩී.ආර්.ඕ. මහත්තයා හම්බුවුණා. ඩී.ආර්.ඕ. කරුණාවන්තයි කියලා සමහරු දැනගෙන හිටියා.
දවසක් ඩී.ආර්.ඕ. කාර්යාලේ පිං පඩි දෙනකොට, ආරච්චිල පිං පඩි ලැයිස්තුවේ මගේ නම දාලා නෑ. අපි අමාරුවෙන් ජීවත් වෙන්නේ හාමුදුරුවනේ කියලා වයසක අම්මා කෙනෙක් ඇවිත් ඩී.ආර්.ඕ. මහත්තයාට කීවා. එදා ඉඳං හැම මාසේම උන්දැට පිං පඩිය ලැබුණා. ඒත් ලැයිස්තුවේ නම තිබ්බේ නෑ. කුමාරගම ඩී.ආර්.ඕ. මහත්තයා එයාගේ අතින් හැම මාසේම ඒ වයසක අම්මාට පඩිය ගෙවලා තිබුණා.’
ගැමියෝ තමන්ගේ ප්‍රශ්න කියන තවත් තැනක් තිබුණේය. ඒ සංහිඳය. කාලයක් තිස්සේ වැසි නොලැබී, වගා බිම් පාලු වන විට, ඉක්මනින් වැසි ලබා දෙන්නැයි කියා ගැමියෝ සංහිඳේට බාර පොල් ගෙඩියක් එල්ලුවෝය. වැසි වැටුණු පසු ගමේම මිනිස්සු එක් වී මුට්ටි හතක කිරි උතුරා ඒ බාරය නිදහස් කළෝය. මිනිසුන්ගේ මූලික අවශ්‍යතා පිළිබඳව සොයා බැලීම ආණ්ඩුවක වගකීමක් බව මිනිසුන් දැනසිටියේ නැති නමුත් ආදායම් පාලක නිලධාරියෙකු වූ විමලරත්න කුමාරගම මහතා ඒ බව දැනසිටියා සේය. ඔහු ජනතාවගේ ඇදහිලි විස්වාස ගැන අනුකම්පාවෙනුත්, ආණ්ඩුවේ නොහැකියාවන් ගැන උපහාසයෙනුත් බැලුවා සේය. ඒ දැක්ම ඔහුගේ අයියනායක කවි පන්තියෙන් මනාව පිළිබිඹු වේ.
‘සංහිඳ ළඟ භාරයට කිරි ඉතිරීම
කෙම්මුර දවස්වල පහනින් සැරසීම
වන අතු කඩා ගස් දෙබලක දැවටීම
මා නොකෙරුවත් නොකෙළෙමි එය ගැරහීම’
හරමානිස්ගේ කලින් කසාදය ආණමඩුවෙන්ය. ඒ නිසා විමලරත්න කුමාරගම මහතා කලින් ඩී.ආර්.ඕ. ලෙස සේවය කළ ආණමඩුවේ විස්තර ගැනත් හරමානිස් හොඳින් දනී. ඔහු කියන්නේ අයියනායක කවි පන්තිය රචනා කළේ ආණමඩුවේ අද වන්දනාමාන කරන අයියනායක දේවාලය අසල නුගය ගැන පමණක් නොවන බවය. දළදාගම ආසන්නයේ ඇති ඉඹුල්ගොඩයාගම වැවේ වෑ කන්ද කෙරවලේ ඇති සංහිඳේ අසල බාරහාර වෙන, බාර ඔප්පු කරන අවස්ථාවලටද ඩී.ආර්.ඕ. මහත්තයා පැමිණ තිබෙන බව හරමානිස් මහතා කියයි.
‘මෙහේ හැම වැවේම විශාල නුගයක් හරි, කුඹුක් ගහක් හරි සංහිඳෙ විදිහට වැඳුම්, පිදුම් ලබනවා. ඒ හැම සංහිඳක් ගැනම තමා විමලරත්න කුමාරගම මහත්තයා ලියන්න ඇත්තේ. ආණමඩුවේ නුගේ දැන් සල්ලි හම්බු කරන තැනක් වෙලා. අයියනායක කවි පන්තිය ලියන්න හේතු වුණු නුගේ කියලා එතන දැන් ව්‍යාපාරයක් කරගෙන.’
විමලරත්න කුමාරගම මහතා රාජකාරි කළ ස්වභාවය දනවන සිද්ධියක් හරමානිස් මහතාගේ මතකයේ තිබේ.
‘ඔය කාලේ මුදියන්සේ තෙන්නකෝන් කුරුණෑගල දිස්ත්‍රික්කෙටම මන්ත්‍රී. මන්ත්‍රීතුමා දවස් කීපයක්ම විමලරත්න කුමාරගම ඩී.ආර්.ඕ. මහත්තයා මුණගැහෙන්න දළදාගම කාර්යාලයට ගියා. ඒ එක දවසවත් ඩී.ආර්.ඕ. මහත්තයා කාර්යාලේ හිටියේ නෑ. ඊ ළඟ දවසේ බංගලාවේ ඉන්නවා කිව්වා. යනකොට විමලරත්න කුමාරගම ඩී.ආර්.ඕ. මහත්තයා බෝතලයක් තියාගෙන ටික ටික බිබී හිටියා. හරි හොඳයි ඩී.ආර්.ඕ. මහත්තයා, ඔහොමද රාජකාරි කොරන්නේ? කියලා මුදියන්සේ තෙන්නකෝන් මන්ත්‍රීතුමා ඇහුවා. රාජකාරි කරන අය ආන් කාර්යාලේ ඉන්නවා මන්ත්‍රීතුමා. මම රාජකාරි කරවන කෙනා කියලා ගණනකට නොගෙන ඩී.ආර්.ඕ. මහත්තයා කිව්වා.’
හිටිවන කවියකු වූ කුමාරගම මහතා ඉඩහසර ලද විටක කාර්යාලයේ සේවක සේවිකාවන් හා එක්ව දිවා ආහාරය ගත් බව ප්‍රකටය. එවැනි අවස්ථාවක කාර්යාලයේ සේවය කළ හැඩකාර තරුණියක තමන් ගැන කවියක් කියන්නැයි කුමාරගම මහතාට ඇවිටිලි කර තිබේ. ඒ ආරාධනය පිළිගත් කුමාරගම මහතා පේලි දෙකකින් යුතු හිටිවන කවියක් කීවේලු.
‘නංගි ඉන්න තැන දැක්කම මේසෙට ඇන ඇන
මටත් වැඩිය පින් කළ බව දැනෙයි මේසෙ කොන’
ප්‍රාදේශීය ආදායම් පාලක නිලධාරියා එකල හැඳින්වූයේ ඩී.ආර්.ඕ. ලෙසය. එම තනතුර අද ප්‍රාදේශීය ලේකම් තනතුරට සමාන නමුත් එදා එම තනතුරේ ගරු ගාම්භීරත්වය අදට වඩා ඉහළින් තිබූ බව වැඩිහිටියෝ කියති. ඩී.ආර්.ඕ. තනතුර ගාම්භීර වුවද කුමාරගම මහතා සේවය කළ ආකාරය ප්‍රකට කරන්නේ ඩී.ආර්.ඕ. මහත්තයෙකුගේ ගාම්භීරත්වය නොව නීති රෙගුලාසි ආදියෙන් බැහැරව කටයුතු කළ රාජ්‍ය නිලධාරියෙකුගේ ගති ස්වභාවයන්ය. වෙනත් ලෙසකින් කියන්නේ නම් විමලත්න කුමාරගම මහතා තමා සේවය කළ ප්‍රදේශවල ගැමියන්ගේ ජීවිතය දැක්කේ රාජ්‍ය නිලධාරියකුගේ ඇසින් නොව කවියකුගේ ඇසිනි.
ඔහුගේ ඒ දැක්ම ලෙනාඩ් වුල්ෆ්ගේ දැක්මට සමානය. වුල්ෆ් හම්බන්තොට ගැමි ජීවිතය අලලා සාහිත්‍ය රචනා කළේය. කුමාරගම වන්නියේ ගැමි ජීවිතය ගැන කරුණාවන්ත බැල්මෙන් කවි ලියුවේය.■
