- මේ සියලු විවේචන හා ප්‍රහාර, තමන්ට සාපේක්‍ෂව බැසගන්නා නිගමන මත පදනම් වන අතර, පොදු ගුණාකාරය ලෙස ඔවුහු සියල්ලෝම කොමිසම විවේචනය කරති.
කෙටියෙන් කිවහොත්, කොමිසම, කළ දේටත් බැනුම් අසයි. නොකළ දේටත් බැනුම් අසයි.
පාස්කු ඉරිදා ප්‍රහාරය ගැන විමර්ශනය කරන්නට ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේන පත්කළ ජනාධිපති කොමිසම, සිය වාර්තාව ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ ජනාධිපතිවරයාට බාරදීමෙන් පසුව, මේ වන විට විවිධ පෙරමුණුවලින් එල්ලවන කර්කශ ප්‍රහාරයන්ට කොමිසම ලක්වන බව පෙනේ.
ඒ සියලුම ප්‍රහාර දේශපාලනිකය. හෙවත්, ඒවා එල්ල වන්නේ දේශපාලනික වශයෙන් තමන් සිටින ස්ථාවරයන් අනුවය. උදාහරණයක් හැටියට, fමෛත්‍රීපාල සිරිසේන ජනාධිපතිවරයා මේ ජනාධිපති කොමිසම පත්කරන විට, ඔහු සිටියේ, පාස්කු ප්‍රහාරය සම්බන්ධයෙන් තමා හැරුණු විට, යහපාලන ආණ්ඩුවේ එජාප දේශපාලන නායකයන් මෙන්ම ආරක්‍ෂක අමාත්‍යාංශය ඇතුළු රාජ්‍ය නිලධාරීන් ඊට වගකිව යුතුය යන ස්ථාවරයේය. ප්‍රහාරය සිදුවුණු වහාම එවකට පොලිස්පතිවරයාත්, ආරක්‍ෂක ලේකම්වරයාත් කැඳවූ සිරිසේන ජනාධිපතිවරයා, ඔවුන්ට වගකීම බාරගන්නා ලෙස බලපෑම් කළේය. ඊට පසු තමා පත්කළ කමිටුවක් හරහා, ඉහත නිලධාරීන් වරදකරුවන් වන ආකාරයට වාර්තාවක් ලබාගත්තේය.
ඊට පසු, ආණ්ඩුවේ අනෙක් පාර්ශ්වය වන එජාපය, පාර්ලිමේන්තු තේරීම් කමිටුවක් පත්කළේය. ඒ ඉදිරියේ සාක්‍ෂි දීමට ජනාධිපති සිරිසේන ගියේ නැත. එහිදී ඉදිරිපත් වුණු සාක්‍ෂිවලින් ජනාධිපති සිරිසේනත් වගකීම පැහැර හැර ඇති බව පැහැදිලි විය.
කාදිනල්වරයා ඇතළු කතෝලිකයන්ගේ පාර්ශ්වයෙන් එල්ලවුණු දැඩි බලපෑම හමුවේ අවසානයේදී හෙතෙම 2019 සැප්තැම්බර් 22වැනිදා මේ ජනාධිපති කොමිසම පත්කළේය.
අද ඒ කොමිසමේ වාර්තාවෙන් හිටපු ජනාධිපති සිරිසේනට නඩු පැවරීමට නිර්දේශ කර තිබේ. ඒ හේතුව නිසාම, ආණ්ඩුවේ ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්‍ෂ පාර්ශ්වය සිටින්නේ කොමිෂන් වාර්තාවට එරෙහි අවි ඔසොවාගත් තත්වයකය. ශ්‍රීලනිපයේ ලේකම් දයාසිරි ජයසේකර, ගිය සති අන්තයේ පුවත්පතකට කියා තිබුණේ, වාර්තාව ‘දේශපාලනික වාර්තාවක්’ බවය. ශ්‍රීලනිපයේ අනෙක් සියලු දේශපාලකයන්ගේද අදහස එයම වන අතර, ඔවුහු වාර්තාව පිළිනොගන්නා බව කියති. හිටපු අගමැති රනිල් වික්‍රමසිංහද, සති අන්ත පුවත්පතකට කතාකරමින් කොමිෂන් වාර්තාව ‘අසම්පූර්ණ වාර්තාවක්’ යැයි විවේචනය කර තිබුණේය. ‘බුද්ධි අංශ තොරතුරු අරයාට දුන්නාද මෙයාට දුන්නාද කියල අහලා පිටු ලක්‍ෂයකින් සමන්විත වාර්තාවක් හදලා වැඩක් තියෙනවාද? ඒකයි මම කියන්නෙ අසම්පූර්ණ වාර්තාවක් කියලා.’ ඔහු එහිදී කියා තිබුණේය. මීට අමතරව, විවිධ ජාතිකවාදී මෙන්ම ජාතිවාදී පාර්ශ්ව, දේශපාලන පක්‍ෂ හා කණ්ඩායම් හරි හරියට කොමිෂන් වාර්තාව ප්‍රතික්‍ෂෙප කරයි. හෙළාදකියි. දේශපාලන න්‍යාය පත්‍රයක් ක්‍රියාත්මක කිරීමක් යැයි චෝදනා කරයි.
කොමිසමේ වාර්තාවෙන් ගලගොඩඅත්තේ ඤාණසාර භික්‍ෂුවටද එරෙහිව චෝදනා එල්ල වී තිබිණ. ඉන් කෝපයට පත්, බොදුබල සේනා සංවිධානය, කොමිසම විවේචනය කරමින් නිවේදනයක් නිකුත් කළේය. ‘..මෙවන් කොමිෂන් සභා වාර්තාවක් රචනා කරන තැනැත්තකු හට පැවතිය යුතු අපක්‍ෂපාතීත්වය සහ වෘත්තීයමය නිපුණත්වය වෙනුවට …කෙරේ පෞද්ගලික වෛරයකින් කටයුතු කරන්නෙකු මෙම ආධුනික ලියැවිල්ල තුළින් මතුවන බව කනගාටුවෙන් සඳහන් කරමු..
..මෙවන් ජාතික වශයෙන් වැදගත් සහ අතිවිශාල රාජ්‍ය සම්පත් ප්‍රමාණයක් වැයවන ජනාධිපති පරීක්‍ෂණ කොමිෂන් සභා ස්ථාපිත කොට ඒවාට සාමාජිකයන් නම් කිරීමේදී එසේ පත්කරනු ලබන සාමාජිකයන්ගේ වෘත්තීයමය හැකියාවන් හා පරිණතභාවය පිළිබඳව වැඩි අවධානයක් යොමුකිරීමට කාලය පැමිණ ඇත. ..එවන් ත්‍රස්ත ප්‍රහාරයක් මෙරට තුළ අනාගතයෙහි සිදුවීමේ හැකියාවන් සහ මාර්ග හඳුනාගනිමින් ඒවාට අදාළ නිර්දේශ ජනාධිපතිවරයාට ලබා දෙනු වෙනුවට ජනාධිපතිවරයා ලබාදුන් බලතල අතික්‍රමණය කරමින් අන්‍ය කූමන්ත්‍රණකාරී මාර්ගයක මෙම කොමිෂන් සභාව ගමන්කොට ඇති බව කනගාටුවෙන් සඳහන් කරමු.’
මෙලෙස චෝදනාවලට ලක්වන්නේ, හුදෙක් අජීවී කොමිෂන් වාර්තාව පමණක් නොවේ. ඒ ප්‍රහාරවලට එල්ල වන්නේ, මුළු කොමිසමමය. කොමිසමේ සිටියෝ කවරහුද? එක් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරුවරයෙකි. එක් අභියාචනාධිකරණ විනිසුරුවරයෙකි. ඔවුහු දැනටත් සේවයේ යෙදීසිටිති. ඊට අමතරව හිටපු ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරුවරු දෙදෙනෙක්ද කොමිසමේ සාමාජිකයෝ වූහ.
පාස්කු කොමිසමේ එදිනෙදා සාක්‍ෂි විමර්ශන, හැම අතින්ම වෘත්තීය මට්ටමේ පවත්වාගන්නා ලදි. නීතිඥවරුන්ට, සාක්‍ෂි දීමට පැමිණි අයට එහි සැලකීම වෘත්තීය මෙන්ම ගෞරවාන්විතද විය. එවැනි තත්වයක් පවත්වාගෙන යෑමේ ගෞරවය, ඉහත පරිණත විනිසුරුවරුන්ට ලැබිය යුතුය. උපාලි අබේරත්න නමැති හිටපු ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරුවරයා සහ තවත් හිටපු අභියාචනාධිකරණ විනිසුරුවරයකු සාමාජිකත්වය ඉසිලූ පළිගැනීමේ කොමිසම, කිසිම නීතියකට, සදාචාරයකට හෝ පිළිවෙළකට නැති කැළෑ උසාවියක් බවට පත්ව තිබුණු ආකාරය සමග සන්සන්දනය කරන විට පාස්කු කොමිසමේ වෘත්තීයභාවය කැපීපෙනේ. ඇත්ත වශයෙන්ම උපාලි අබේරත්න වැනි පුද්ගලයන්, තමන්ට වඩා කනිෂ්ඨ මේ විනිසුරුවරුන්ගෙන්, වෘත්තීයභාවය යනු කුමක්දැයි ඉගෙන ගත යුතුය.
එවැනි ගෞරවනීයත්වයක් පවත්වාගෙන ගිය පාස්කු කොමිසම, අද වැටී ඇති අපහාසාත්මක තත්වය, මෙවැනි කොමිෂන් සභාවල පැවැත්ම පිළිබඳ නැවත සිතීමකට අප යොමුකරවයි.
මේ කොමිෂන් සභා අධිකරණමය ස්වභාවයේ ඒවා හෙවත් උසාවි නොවේ. ජනාධිපතිවරයා මේවා පත්කරන්නේ, තමාට අවශ්‍ය දෙයක් ගැන කරුණු සොයා තමා වෙත වාර්තා කිරීමටය. එනයින් එය විධායකයේ කාර්යභාරයට අයත් කොමිසමක් බවට පත්වේ. ඊට පත්කර ඇත්තේ, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ හෝ අභියාචනාධිකරණ හෝ මහාධිකරණ හෝ විනිසුරුවරුන්ද යන්න නොසලකා, ඔවුහු සියල්ලෝම විධායකයෙන් පැවරෙන කාර්යයක් ඉටුකරන්නන් බවට කොමිසමකදී පත්වෙති. මේ කාර්යය ඉටුකිරීමේදී සිය අධිකරණ කාර්යබාරය පසෙක ලා ඔවුහු විධායකයේ වුවමනාව ඉටුකරන්නන් බවට පත්වනවාට අමතරව, කොමිසමේ වැඩකටයුතු ආරම්භයේ පටන් අවසානය දක්වාම, විවිධ පාර්ශ්වයන්ගේ ‘වපරැහින් බැලීමට’ විෂය වෙති. විවේචනයට විෂය වෙති. ප්‍රතික්‍ෂෙප කිරීමට හා හෙළාදැකීම්වලටද විෂය වෙති.
කොමිසම පත්කළ ජනාධිපතිවරයාට දේශපාලනිකව විරුද්ධ පාර්ශ්වය හැම විටම පෙන්වන්නට උත්සාහ ගන්නේ, මෙවැනි කොමිෂන් ජනාධිපතිගේ බළල් අතක් බවය. කොමිසමේ වාර්තාවෙන් වගඋත්තරකරුවන් වන උදවිය පෙන්වන්නට හදන්නේ තමන්ගෙන් පළිගැනීමට හෝ තමන් විනාශ කිරීමට කොමිසම උත්සාහ කර ඇති බවය. තවත් පාර්ශ්වයක් කල්පනා කළ හැක්කේ, කොමිසමෙන් තමන් බලාපොරොත්තු වූ දෙය ඉටු නොවුණ බවය. හෙවත් තමන් පැතූ අන්තයට කොමිසම නොගිය බවය. මේ සියලු විවේචන හා ප්‍රහාර, තමන්ට සාපේක්‍ෂව බැසගන්නා නිගමන මත පදනම් වන අතර, පොදු ගුණාකාරය ලෙස ඔවුහු සියල්ලෝම කොමිසම විවේචනය කරති. කෙටියෙන් කිවහොත්, කොමිසම, කළ දේටත් බැනුම් අසයි. නොකළ දේටත් බැනුම් අසයි.
එංගලන්තයේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා හා පරිපාලන නීති විශේෂඥයන් වන ඩබ්ලිව් වේඩ් සහ ඒ ඩබ්ලිව් බ්‍රෑඩ්ලි සිය ‘ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සහ පරිපාලන නීතිය’ පොතේ මෙවැනි විමර්ශන කොමිසන් සභාවලට විනිසුරුවරුන් පත්කිරීම ගැන මෙසේ කියති.
‘බලයේ සිටින ආණ්ඩුව තමන්ගේ අභිමතාර්ථ මුදුන් පමුණුවා ගැනීම සඳහා අධිකරණය යොදා ගන්නේය යන චෝදනාව මෙවැනි යොමුකිරීම් මගින් පැනනැගිය හැකිය. විනිශ්චයකාරවරයාගේ වාර්තාවට එකඟ නොවන අය විසින් කරනු ලබන දේශපාලන විවේචනයට විනිශ්චයකාරවරයා නිරාවරණය කිරීමද, එවැනි යොමු කිරීම් සිදුවිය හැකි යැයි පෙනීයන සෑම අවස්ථාවකම විනිශ්චයකාරවරුන්ගේ සේවය ලබාගත හැකියැයි ආණ්ඩුව පූර්ව නිගමනය කිරීමද නොකළ යුතු වේ.’
මෙයින් කියන්නේ, කොමිෂන් පත්කිරීම ආණ්ඩු සිය දේශපාලන න්‍යාය පත්‍රයේ කොටසක් හැටියට තම වුවමනා එපාකම් අනුව කරන බවයි. එවිට, ඊට සහභාගි වන විනිසුරුවරුන් පත්වන්නේ ආණ්ඩුවේ අතකොළු බවට යැයි කිසිවකුට පැහැදිලිවම චෝදනා කළ හැකිය.
මේ තත්වය, කොමිසමකට පත්කෙරෙන හිටපු හෝ සේවය කරමින් සිටින රාජ්‍ය නිලධාරීන් සම්බන්ධයෙන් ලොකු අවුලක් ඇතිකරන්නේ නත. අවුල ඇතිකරන්නේ විනිසුරුවරුන් කෙරෙහිය. හිටපු විනිසුරුවරුන්ටත් වඩා සේවයේ යෙදී සිටින විනිසුරුවරුන් කෙරෙහිය. ඔවුන්ගේ කාර්යභාරය දේශපාලන වශයෙන් බලා කෙරෙන විවේචනයකදී, ඔවුන්ගේ අධිකරණ සේවයද අභියෝගයකට මුහුණ දෙයි. කොමිසම හරහා ඔවුන් වෙත ආරෝපණය කෙරෙන දේශපාලන ළැදියාවන් හෝ න්‍යාය පත්‍ර, දෛනිකව අධිකරණයේ නඩු විසඳීමෙහිදීද අඩු වැඩි වශයෙන් ඔවුන්ට අදාළ වීම වැළැක්විය නොහැකිය. සරල විදියට කිවහොත්, මේ විනිසුරුවරු අහක යන කුණු ගොඩක් තමන්ගේ ඇඟේ ගාගත් තත්වයට පත්වෙති.
විනිසුරුවරුන්, විශේෂයෙන් ඉහළ අධිකරණ විනිසුරුවරුන් මේ තත්වයට පහත වැටිය යුතුද? නොවිය යුතුය. ඇත්ත. ලංකාවේ ක්‍රියාත්මක වන ජනාධිපති කොමිෂන් සභා හා විශේෂ ජනාධිපති කොමිෂන් සභා නීති දෙක යටතේ, ජනාධිපතිවරයා විසින් කොමිෂන් සභා සාමාජිකටයන් හැටියට හිටපු හෝ සිටින විනිසුරුවරුන් පත්කළ හැකිය. එහෙත්, ඒ පත්වීම් බාරගැනීම අනිවාර්යයක් නොවේ. උදාහරණයක් හැටියට, පළිගැනීමේ කොමිසමේ වාර්තාව සලකා බැලීමට පත්කළ විශේෂ ජනාධිපති කොමිසමේ සාමාජිකයකු වූ රංජිත් ගුරුසිංහ විනිසුරුවරයා ඉන් ඉල්ලා අස්වුණේය. ඔහු ඉල්ලා අස්වූයේ ඇයිද යන්න නොදන්නා නමුත්, ඉල්ලා අස්වීමේ හෝ ජනාධිපතිගේ පත්කිරීම ප්‍රතික්‍ෂෙඵ කිරීමේ අයිතියක් හැම විනිශ්චයකරුවකුටම තිබේ.
වැදගත්ම කාරණය නම්, මෙවැනි පත්කිරීම් භාරගන්නා මොහොතේදීම මේ විනිසුරුවරුන් එකී පදනම් සහිත හා පදනම් රහිත දේශපාලන විවේචනයන්ට තමන් නිරාවරණය වීමට මාර්ගය විවෘත කරගන්නා බවයි. ජනාධිපතිවරයා රටේ ඉහළම බලය ඇත්තා නිසා හා තමන්ට පැවරෙන වගකීම තම විනිසුරු දැනුම හා පළපුරුද්ද යොදාගෙන අපක්‍ෂපාතීව ඉටුකර දිය හැකිය කියන විශ්වාසය ඇති නිසා, විනිසුරුවරුන් මේ පත්කිරීම් බාරගන්නවා වෙන්නට පිළිවන. සමහර විට, ජනාධිපතිවරයා, තමන්ගේ එකම පත්කිරීම් බලධාරියා වන බැවින් (විශේෂයෙන් 20වන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයෙන් පසු) තමන් එම පත්කිරීම් ප්‍රතික්‍ෂෙප කිරීමෙන් අනාගත විනිසුරු උසස්වීම්වලට බාධාවක් වෙතැයි සිතනවාද විය හැකිය. ඒ වාගේම විශ්‍රාමයෑමෙන් පසු ජනාධිපති විසින් පිරිනැමෙන තානාපතිකමක් හෝ වෙනත් ඉහළ තනතුරක් ලැබීමට හෝ නුසුදුසුකමක් ඉන් ඇතිවෙතැයි සිතන නිසාද මෙවැනි පත්වීම් ප්‍රතික්‍ෂෙප කරන්නට බොහෝ දෙනා මැලිවන්නට ඉඩ තිබේ. ඉහළ අධිකරණ විනිසුරුවරයකු විශ්‍රාම ගිය පසු, නැවත නීතිඥ වෘත්තියේ යෙදෙන්නට අවශ්‍ය නම් ඒ අවසරය දිය හැක්කේද ජනාධිපතිවරයාටය යනුවෙන් අපේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ ඇති සඳහනද, සමහර විට මේ විදියට දෙපාරක් සිතීමට හේතු වනවා හැකිය. මේ කුමන හේතුවක් නිසා හෝ විනිසුරුවරු තමන් අනවශ්‍ය දේශපාලන ගැරහුම්වලට නිරාවරණය කරගනිති. ජනාධිපතිවරයා පවරන කාර්යය ඉටුකිරීම තමන්ගේ දේශපාලන හෝ වෙනත් ආකාරයක වගකීමකිය යනුවෙන් විශ්වාස කරන විනිසුරුවරයකු ලබන ගැරහුම් නම්, තමන් විසින්ම කැඳවාගන්නා ඒවා බැවින් ඒ ගැන අප කලබල විය යුතු නැත.
වෘත්තීය පළපුරුද්ද, දැනුම හා ප්‍රමිතිය ඇති ඉහළ අධිකරණ විනිසුරුවරුන්. මෙලෙස තමන් අනවශ්‍ය පාච්චලයකට ලක්කරගන්නේ ඇයි? රටේ ඉහළම අධිකරණයක විනිසුරුවරයකු හැටියට, ඊට අදාළ වෘත්තිකභාවය හා ප්‍රමිතීන් ආරක්‍ෂා කර නම්බු පිටින් විශ්‍රාම යනවා විනා, ජනාධිපතිවරයාගේ වුවමනාවන්ට යටත් වී, සමහර විට බළල් අතක් බවට පත්වී, අනවශ්‍ය දේශපාලන විවේචනයකට තමන් හසුකරගන්නට ඉඩ දෙන්නේ ඇයි? ■
