■ නිත්‍යා සෙව්වන්දි
සංගීතඥයෙකු මෙන්ම චිත්‍රපට අධ්‍යක්ෂකවරයෙකු වන දර්ශන රුවන් දිසානායක මේ දිනවල සංගීතවත් කළ මහපොළව ටෙලිනාට්‍යයේ තේමා ගීතය කතා බහට ලක් වී ඇත. ඔහු සංගීතය දකින ආකාරය පිළිබඳව පිළිසදරක යෙදුනෙමු.
‘ටෙලි නාට්‍ය සංගීතය තුළ මම නිර්මාණය කළ උපරිමයක් විදිහට මහපොළව ටෙලිනාට්‍යයේ සංගීතය හඳුන්වන්න පුළුවන්, පිටරටවල පවා මහපොළවෙ සංගීතය විශේෂ කතා බහකට ලක් වෙලා තියෙනවා. මෙතෙක් කල් ටෙලි නාට්‍ය සංගීතය තුළ භාවිත නොවුණ ආකෘතියක් මම ගෙනවා ඒ නාට්‍යට. විශේෂයෙන්ම තේමා ගීතය සහ පසුබිම් සංගීතය. තේමා ගීතය ගායනා කළේ තුසිත් සිම්සන් සහ සචිනි සඳමාලිගේ. ඒ දෙන්නව මම මේ ගායනය උදෙසා අලුතින් යොදාගත්තේ. සංගීත ක්ෂේත්‍රයේ විශේෂඥයෝ රෝහණ වීරසිංහගේ ඉඳලා ජානක ෆොන්සේකා ආදී ගොඩක් අය මේ මහපොළව ටෙලිනාට්‍ය සංගීතය ගැන මට කතා කරලා අගය කළා. මටම පුදුමයි මේ සංගීත නිර්මාණය පිළිබඳව වැඩිපුරම අගය කළේ ලංකාවේ සංගීතඥයින්. ඒ අතර විශ්වවිද්‍යාල ආචාර්ය මහාචාර්යවරුනුත් ඉන්නවා. ඒක ලංකාව තුළ සිදුවුණු විශේෂ සිදුවීමක්. මේකට හේතුවෙනවා මේ ටෙලිනාට්‍ය අධ්‍යක්ෂකවරයා වන සුමිත් රත්නායක. ඔහු සුවිශේෂී අධ්‍යක්ෂකවරයෙක්. එයාගේ භාවිතාව තුළ අලුත් වෙනසක් කරන්න මට නිදහස දුන්නා. සාමාන්‍යයෙන් පරණ අයගෙන් ඒ වගේ නිදහසක් හම්බවෙනවා අඩුයි. මොකද එයාලා එල්බගත් දේවල් තියෙනවා. මට මේකෙදි එල්බගත් දේ නැතුව හිතුවක්කාරී විදිහට මගේ ගවේෂණය සිදු කරන්න මට අධ්‍යක්ෂකවරයා නිදහස දුන්නා.
මේ ගීතයේදී සංගීත සංයෝජනයේ ආකෘතිමය වෙනසක් සිදු කරලා සම්ප්‍රදාය කඩලා තියෙනවා. සාමාන්‍යයෙන් ගීතයක් ශ්‍රැති ස්වරයෙන් පටන් අරන් නැවත එම ශ්‍රැති ස්වරයෙන් ම ඉවර වෙනවාමයි. නමුත් මෙහි දී පටන් ගන්න ශ්‍රැති ස්වරයෙන් නෙමෙයි වෙනත් ස්වරයකින් තමයි ඉවර කරන්නේ. ඒක මට කරන්න පුළුවන් වුණේ සංගීතය ගැන මට තියෙන දැනුමට වඩා මට අනිත් සමාජය ගැන, සොබාදහම, ඉතිහාසය ආදී විෂයන් පිළිබඳව මට තියෙන සංවේදීකම, කියවීම නිසාවෙන්.
අතීතයේ සිට අපි ඉස්සරහට යනවා මිසක් නැවත මුලට යන්නේ නෑ. අතීතය නැවත වෙනත් වෙනත් ආකාරයෙන් හමුවෙන්න පුළුවන්. ඒකටම අපි ආපහු එන්නේ නෑ. අපි ආපහු හෝමෝ හැබිලිස් වෙන්නේ නෑ. නමුත් අපි දැන් ඇවිත් ඇවිත් පරිහානියේ කෙළවරට යනවා. මට කියන්න ඕන වුණා මේ ගීතයේදිත් සංරචනාව තුළ මිනිසුන්ගේ සංවේදනා වෙන විදිහකට. ඒකට තමයි ඔය ආකෘතිය භාවිත කළේ.
කිසිම කලා විෂයක් අපිට බෙදුම් රේඛාවකින් වෙන් කරන්න බෑ. සංගීතය වෙනස් වෙන්නේ දේශයෙන් දේශයට භාෂාව නිසා. භාෂාව වෙනස් වෙන්නේ පරිසරය නිසා. සොබාදහම තමයි භාෂාව වෙනස් කරලා දෙන්නේ. මිනිසුන්ගේ හැඟීම් දැනීම් සියල්ල එකයි. අපි වෙනස් වෙන්නේ භාෂාව නිසා. සංගීතය වෙනස් වෙන්නෙත් භාෂාව නිසා. භාෂාවේ හැඩය සංගීතය ගන්නවා. හැබැයි ඒ වගේම භාෂාව සංගීතයේ හැඩය ගන්නවා. ඒක තමයි සංගීතමය භාෂාව කියන්නේ. ලෝක සංගීතය වෙන් කරන්න බෑ බටහිර අපරදිග කියලා, ඒක ප්‍රකාශන මාධ්‍යයක්. ගීත ආකෘතිය වචනවලින් වෙනස් වෙන්න පුළුවන්. වචන නැතුව ශුද්ධ සංගීතයේදී මිනිසුන්ගේ හැඟීම් එකයි.
භාෂාවෙදි වෙනස් වෙන්නේ ප්‍රකාශනයයි. සංගීතයේදී භාෂාව අතික්‍රමණය කරගෙන යන්න පුළුවන්. ඒකෙදි මම සෑහෙන සැළකිළිමත් වෙනවා බෙදුම් රේඛාවලින් මිදිලා මේ පොළවෙ භාෂාවට අනුව හැඩයක් ගන්න. ඒ හැඩය අපේ අනනන්‍යතාව වෙනවා. ඒ හැඩය විශ්වීය තලයක නැත්තම් ගෝලීය තලයක තියන්න පුළුවන් නම්, ඒක තමයි මගෙ උත්සාහය. එංගලන්ත ගායිකාවක් වන නිලී සැන්ටනී මහපොළවෙ සංගීතයට පුදුම තරම් කැමතියි. එයාට තෙරෙන්නේ නෑ මේ ගීතයේ වචන. සංගීතයට පුදුමාකාර ඇල්මක් දක්වනවා. බංගලාදේශයේ විශ්වවිද්‍යාලයේ මොනාලි කථිකාචාර්යවරියක් මේ ගීතයට කැමැතියි. එතනින් තමයි මම සාර්ථකත්වය මනින්නේ. අපේ රටේ තියෙන ප්‍රශ්නය තමයි අපි විෂයන් උගන්න්නේ බෙදා වෙන්කරමින්. බෙදා වෙන්කරන තැනම අපි බෙදෙනවා මිසක් එකමුතුකමක් ගොඩනැගෙන්නේ නෑ. පාසල ඇතුළෙත් එහෙමයි ගණිතය, විද්‍යාව කරන අය වෙනම බමුණු මතයක, රදල තලයක ඉන්නවා. කලා කරන අය වෙනම චූල තැනක. ඒවා වෙන් වෙන්නේ අධ්‍යාපනය ඇතුළෙ. විෂයක් ඇතුළෙ තියෙන අන්තර් සම්බන්ධතාව උගන්න්නනේ නැති එකම මේ රටේ බෙදීමට ලොකු හේතුවක්. ආගම, භාෂාව, වර්ණය, විෂයන් අනුව අපි බෙදෙනවා. අධ්‍යාපනයෙදි කරන්නෙත් මේකමයි. ඒක නිසා තමයි සමාන ගෞරවයක් වෘත්තීන් අතර නැත්තේ. මේ කුඩා රට චින්තනය අතින් අදහස් අතින් බෙදිලා තියෙනවා පුදුමාකාර විදිහට. සංගීතයෙන් පුළුවන් ඒවා එකතු කරන්න. සකල කලාවම ඒ සඳහා හොඳ තෝතැන්නක්. කලාකරුවන්ට ලොකු වගකීමක් තියෙනවා මේ රටේ.
මම අධ්‍යාපනය පිළිබඳ දකින අර්බුදය ගැන චිත්‍රපටයක් නිර්මාණය කරමින් ඉන්නවා, සහ ජාතික සංස්කෘතික සංහිදියාව පිළිබඳ දමිළ චිත්‍රපටයක කටයුතුවල නිරත වෙනවා. ඩියර් නේචර් නමින් ඉංග්‍රීසි භාෂාව ඇතුළු විවිධ භාෂාවන්ගෙන් ගායනා කරන ලද ගීත 8කින් යුක්ත ඇල්බමයක් එළි දැක්වීමටත් බලාපොරොත්තුවෙන් ඉන්නවා. මේ අවුරුද්දේ දී මගේ හැදැරීම් තුළින් ගොඩනගපු පොතක් එළි දැක්වීමටත් නියමිතයි.’■
