■ ප්‍රියන්ජිත් ආලෝකබණ්ඩාර
ඔබේ සංවිධානය ඇරඹුනේ කොහොමද?
2012 වෙනකොට ලංකාවේ බිත්තර මිල විශාල ලෙස පහළ ගියා. ඒකට එක හේතුවක් තමයි විදේශයන්ගෙන් බිත්තර ආනයනය කිරීම හා අධික මව් සත්තු ප්‍රමාණයක් ආනයනය කිරීම. මව් සත්තු ආනයනය නිසා රටේ බිත්තර නිෂ්පාදනය විශාල ලෙස ඉහළ ගියා. එසේ වුවත් සාපේක්ෂව පරිභෝජනය ඉහළ ගියේ නෑ. ඒ නිසා මිල පහළ ගියා. ආහර අමු ද්‍රව්‍ය මිල ඉහළ ගියා. එතකොට හැම පැත්තකින්ම ගොවියා තැලෙන්න පටන් ගත්තා. බිත්තර අලෙවිකරගන්න බැරුව අපේ ගොවියෝ මව් සත්තු විකුණන්න පටන් ගත්තා. ගොවිපොළවල් වහන්න පටන් ගත්තා. බිත්තර කුණු කොල්ලෙට විකුණන්න සිද්ධ වෙලා තිබුණේ. මේ තත්වයට තුළ රටට අවශ්‍ය ප්‍රමාණය විතරක් මව් සත්තු රටට ගේන්න කියලා බල කරමින් 2012 හෙට්ටිපොළදී විශාල උද්ඝෝෂණ කළා. ඒ උද්ඝෝෂණයත් එක්ක තමයි සමස්ථ ලංකා බිත්තර නිෂ්පාදකයින්ගේ සංගමය ආරම්භ වුණේ.
මව් සත්තු ගෙන්වන්න එපා කියලා බල කළේ කාටද?
සත්ව නිෂ්පාදන සෞඛ්‍ය දෙපාර්තමේන්තුවේ අනුමැතිය ඇතිව පෞද්ගලික අංශය තමයි මව් සත්තු ගෙන්වන්නේ. ගේන්නේ කොහෙන්ද කියලා තීන්දු කරන්නෙත් ඒ දෙපාර්තමේන්තුවෙන්. විවිධ අවස්ථාවන්වල කුරුලු උණ වගේ සෞඛ්‍ය ගැටලු විවිධ රටවලින් වාර්තා වෙන නිසා. 2012 වෙනකොට අපට හැකරීස් 15 ක් විතර තිබණා. හැකරී කියන්නේ මවු සිත්තු හදන රක්ඛනාගාර. අද වෙනකොට රක්ඛනාගාර 12 ක් විතර තියෙන්නේ. රක්ඛනාගාරවලින් පිට වෙන පැටව් තමයි රට පුරා බෙදා හරින්නේ. සීමාවක් නැතිව රට පුරා මව් සත්තු බෙදා හැරියහම අපේ ගොවියෝ ඒ මව් සත්තුන්ගෙන් බිත්තර නිෂ්පාදනය කරන්න පටන් ගත්තා. ඒ නිසා රට තුළ බිත්තර අතිරික්තයක් හැදුණා. මේ පිළිබඳව අපි ගොවියන් විදියට එක් වෙලා දෙපාර්තමේන්තුවට, අමාත්‍යාංශයට ගිහින් කතා කළා. ඒ හැම වෙලාවෙම ඒ ආයතනවලින් ඇහුවේ ඔබේ සංවිධානය මොකක්ද කියලා. ඒ වෙලාවේ අපි සංවිධානය වෙලා නොහිටීම විශාල අඩුවක් ලෙස අපට පෙනෙන්න ගත්තා. ඒ නිසා අපි සමස්ත ලංකා බිත්තර නිෂ්පාදකයින්ගේ සංගමය පටන් ගත්තා.
සංගමය පිහිටුවා ගන්නකම් රටේ බිත්තර මිළ තීරණය කළේ කවුද?
2014 වෙනකොට සෑහෙන දුරකට අපි සංගමය ගොඩ නගාගෙන ආවා. එතකොට හිටියේ සරත් රත්නායක සභාපති තුමා. මම ලේකම්. 2014 ඉඳන් අපි සංගමේ සාමාජික ප්‍රමාණය වැඩි කර ගන්න කටයුතු කළා. ලංකාවම නියෝජනය වෙන ආකාරයට නව ව්‍යවස්ථාවක් හැදුවා. රටේ නීතියට අනුකූල වන ආකාරයට නව ව්‍යවස්ථාව හැදුවා. 2014 වෙනකොටත් අවුරුදු 30 ක් තිස්සේ රට් බිත්තර මිල තීරණය කළේ එක ගොවිපොළක්වත් නැති එකම එක වෙළෙන්දෙක්. බිත්තර නිෂ්පාදකයාට බිත්තර විකුණා ගන්න බැරි නම් මිල කැපුවා. නැත්නම් මිල වැඩි කළා. තමන් බිත්තර හොඳින් ස්ටොක් කරගත්තට පස්සේ බිත්තර මිල ඉස්සුවා. ගොවියන්ගෙන් ඉතා අඩු මුලකට බිත්තර අරන් පස්සේ මිල වැඩි කරලා විකුණුවා. ගොවියෝ හැමදාම අසරණ වුණා. මේ ප්‍රශ්නය විසඳගන්න අපි සංවිධානය ලෙස දෙපාර්තමේන්තු, අමාත්‍යාංශගානේ ගියා. 2016 වන තුරු විසඳුමක් ලැබුණේ නෑ. 2016 අගභාගය වෙනකොට අපට පුළුවන් වුණා බිත්තර මිල පාලනය සමස්ත ලංකා බිත්තර නිෂ්පාදකයින්ගේ සංගමය අතට ගන්න. එදා සිට අද වෙනකම් රටේ බිත්තර මිල තීරණය කිරීමේ හැකියාව අපට ලැබිලා තියනවා. ඒ සඳහා වයඹ පළාතේ හිටපු ඇමතිවරු, මන්ත්‍රීවරු, රාජ්‍ය ආයතන අපට උදව් කළා. ලංකාවේ අනෙක් හැම නිෂ්පාදනයකම වාගේ මිල තීරණය කරන්නේ වෙළෙන්දා, නැත්නම් රජය. බිත්තර මිල තීරණය කරන්නේ බිත්තර නිෂ්පාදකයා. රටක් විදිහට ඒක ලොකු ජයග්‍රහණයක්.
රටේ අවශ්‍යතාවය අභිබවා බිත්තර නිෂ්පාදනය කරන්න පුළුවන් නම්, නිෂ්පාදනය කරන ප්‍රමාණය අඩු නොකර බිත්තර අපනයනය කරන්න බැරිද?
රයිස් පොලිස් හැරුණු කොට අපේ අමුද්‍රව්‍ය වලින් 80% ක් විතර අපි ගෙන්වන්නේ පිට රටින්. බඩ ඉරිඟුවලින් 75% ක් ගෙන්වන්නේ පිටරටින්. සෝයා ගෙන්වන්නේ පිට රටින්. මාළුකුඩු, මස් කුඩු ගෙන්වන්නේ පිට රටින්. ඒ නිසා ඉන්දියාව වගේ රටවල බිත්තර මිල එක්ක තරග කරන්න අපට අමාරුයි. ඉන්දියාව අමුද්‍රව්‍ය තමන්ම නිෂ්පාදන කර ගන්නවා. ඔවුන්ගේ මිල පහළයි. එහෙම වුණත් මාලදිවයින වගේ රටවලට බිත්තර ඉතා සුළු ප්‍රමාණයක් අපි අපනයනය කරනවා. රටක් ලෙස අපි බඩ ඉරිඟු හා සොයාවලින් ස්වයංපෝෂිත වුණොත් එදාට අපේ රට තුළ පාරිභෝගිකයාට බිත්තර සඳහා සහනදායී මිලක් ලබා දෙන්න පුළුවන් වාගේම බිත්තර අපනයනය කරලා විදේශ විනිමය උපයා ගන්නත් පුළුවන් වේයි. එතෙක් අපි අපේ කර්මාන්තය ආරක්ෂා කරගැනීම සඳහා රටට අවශ්‍ය ප්‍රමාණයට පමණයි මව් සත්තු ගෙන්වන්නට ඕනෑ.
අපේ රටේ 3000 ත් 4000 ත් අතර බිත්තර ගොවියෝ ප්‍රමාණයක් ඉන්නවා. ලක්ෂ 450000 ට විතර රැකියා අවස්ථා සපයලා තියනවා. යැපෙන්නෝ මිලියනයක් විතර ඉන්නවා. මේ කර්මාන්තය බිත්තර ගොවියෝ කිහිප දෙනෙක් අතට ගියොත් මේ ඔක්කොම කඩාගෙන වැටනවා. ඒකට හොඳම උදාහරණය අපේ රටේ සහල් නිෂ්පාදනය. මුල් කාලේ අපේ රටේ කුඩා පරිමාණ සහල් මෝල් තිබුණා. මධ්‍යම පරිමාණයේ මෝල් තිබුණා. අද වෙනකොට මහා පරිමාණයේ මෝල් හිමියෝ පස් දෙනෙක් විතර තමයි සමස්ථ වෙළඳපොළ හසුරුවන්නේ. ඒකේ ප්‍රතිපලය තමයි සහල් මිල ආණ්ඩුවටවත් පාලනය කර ගත නොහැකි වීම. බ්‍රොයිලර් කුකුළු මස් කර්මාන්තයත් ඒ මට්ටමට අද පත් වෙලා තියෙන්නේ. සුළු පරිමාණ ගොවියෝ විශාල ප්‍රමාණයක් කරමින් හිටිය නිෂ්පාදනය අද වෙනකොට ව්‍යාපාරිකයෝ කිහිප දෙනෙකුගේ අතට පත් වෙලා තියනවා. ඒ නිසා බිත්තර කර්මාන්තය ගමේ ඕනෑම කුඩා ගොවියෙකුට, කුඩාවට ආරම්භ කරලා ඉදිරියට එන්න පුළුවන් විදිහට ආරක්ෂා කරගැනීමේ අභියෝගය අද සමස්ත ලංකා බිත්තර නිෂ්පාදකයින්ගේ සංගමය ඉදිරියේ තියනවා.■
