පෙබරවාරි 22 වැනි දා ජිනීවාහීදී එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ 46 වැනි සැසියේ ශ්රී ලංකාව සම්බන්ධයෙන් ඉදිරිපත් වන යෝජනාවලට ලංකා රජයේ ප්රතිචාරය කෙබඳු වනු ඇද්ද?
■ ප්රියන්ජිත් ආලෝකබණ්ඩාර
එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ 46 වැනි සැසිවාරය පෙබරවාරි 22 වැනි දා ජිනීවා නුවර දී ආරම්භ වීමට නියමිතය. කැනඩාව, ජර්මනිය, උතුරු මැසිඩෝනියාව, මොන්ටිනිග්රෝ සහ එක්සත් රාජධානිය යන එක්සත් ජාතීන්ගේ ලක්ෂ්ය කණ්ඩායම හෙවත් කෝ ගෲප් එක ගෙනෙනු ලබන යෝජනාවලියට ලංකා රජයේ ප්රතිචාරය කුමක් වනු ඇද්දැයි බොහෝ දෙනාගේ අවධානය යොමු වී තිබේ.
එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කොමසාරිස් මිෂෙල් බැෂලේගේ වාර්තාවද 22 වන දා ආරම්භ වන ජිනීවා මානව හිමිකම් සැසියේදී සාකච්ඡාවට ගැනීමට නියමිතය. මේ වන විටත් මහලේකම්වරියගේ වාර්තාවේ අඩංගු කරුණු සම්බන්ධයෙන් ලංකා රජයේ ස්ථාවරය හා ප්රතිචාරය සවිස්තරව හා ලිඛිතවම ඉදිරිපත් කර අවසන්ය.
කෙසේ වෙතත් එක්සත් ජාතීන්ගේ ලක්ෂ්ය කණ්ඩායම විසින් ඉදිරිපත් කිරීමට අපේක්ෂිත යෝජනාවලියට ලංකා රජය සම අනුග්රහය දැක්වීම, විරෝධය ප්රකාශ කිරීම හෝ රජයේ පාර්ශ්වයෙන් විකල්ප යෝජනාවලියක් ඉදිරිපත් කිරීම කළ හැකිය.
මානව හිමිකම් කොමසාරිස්වරියගේ වාර්තාවේ අන්තර්ගතය අනුව එක්සත් ජාතීන්ගේ ලක්ෂ්ය කණ්ඩායම ගෙන එන යෝජනා කෙබඳු විය හැකිදැයි ඉඟියක් සපයා තිබෙන අතර ලංකා ආණ්ඩුව ඊට ප්රතිචාර ලෙස ඉදිරිපත් කළ ලියවිල්ල ලක්ෂ්ය කණ්ඩායමේ යෝජනාවලට ලංකා රජය කෙබඳු ප්රතිචාරයක් දක්වනු ඇද්දැයි යන්න පිළිබඳ ඉඟියක් සපයා තිබේ.
‘කෝ ගෘප්’ යෝජනාව සම්මත වෙයි
ආචාර්ය පාක්යසෝති සරවනමුත්තු
කෝ ගෘප් එක ගේන යෝජනාවටත් ආණ්ඩුව එකඟ වෙයි කියලා මම හිතන්නේ නෑ. මානව හිමිකම් කොමසාරිස් මිෂෙල් බැෂලේගේ වාර්තාවට ආණ්ඩුව දැක්වූ ප්රතිචාරය අනුවත් ආණ්ඩුව මේ යෝජනාවට එක් වෙයි කියලා හිතන්න අමාරුයි. ප්රතික්ෂේප කරයි. කෝ ගෘප් එක ගේන යෝජනාව සභා සම්මත වීමට තියන ඉඩ බොහෝ වැඩියි. ඒක සම්මත කළාට පස්සේ ඇති වෙන තත්වයට ආණ්ඩුවට මුහුණ දෙන්න වෙනවා. යුද අපරාධ, මානව හිමිකම් කඩවීම්, ජාත්යන්තර සම්මුතීන් උල්ලංඝනය කිරීම් වාගේම කොවිඩ් ආසාදිතව මිය ගිය මුස්ලිම් වැසියන්ගේ සිරුරු භූමදාන කරන්න ඉඩ නොදීම පිළිබඳ චෝදනාව ඇතුළු නව රජයේ පාලන කාලය තුළ සිදු වූ මානව අයිතීන් උල්ලංඝනය කිරීම් පිළිබඳ බරපතළ චෝදනා රාශියක් ආණ්ඩුවට තියනවා. ආණ්ඩුවට ඕනෑ නම් තව යෝජනාවක් ගේන්නත් පුළුවන්. එහෙම යෝජනාවක් ගෙනාවාට ඒක සම්මත කරගන්න ඡන්ද ලබා ගන්න පුළුවන් වෙයි කියලා මම හිතන්නේ නෑ.
තියෙන සාක්ෂි ටිකවත් ඉදිරිපත් කරන්නෑ
දි අයිලන්ඩ් ප්රවෘත්ති කර්තෘ ශමින්ද්ර ෆර්ඩිනැන්ඩු
මහකොමසාරිස්වරිය හා ජිනීවා මානව හිමිකම් කොමිසම ආයතන දෙකක් හැටියට පෙනෙන්නට තිබුණාට ප්රායෝගිකව ඒ ආයතන දෙකක් නෙමේ. ඒ නිසා මිෂෙල් බැෂලේගේ වාර්තාවෙන් අපට යම් අදහසක් ගන්න පුළුවන් 22 වන දා ඇරඹෙන මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ දී ලංකාව සම්බන්ධයෙන් ඉදිරිපත් විය හැකි යෝජනා මොනවාද කියලා. මිෂෙල් බැෂලේගේ වාර්තාව හා ජිනීවාහීදී ඉදිරිපත් විය හැකි යෝජනා අතර ලොකු වෙනසක් නැති බව ස්ථිරවම කියන්න පුළුවන්. ජාත්යන්තර ක්ෂමා සංවිධානය 18 වෙනිදා වාර්තාවක් ඉදිරිපත් කරන්න ඉන්නවා. ඒකෙදි ශ්රී ලංකාව සම්බන්ධයෙන් ගත හැකි උපරිම ක්රියාමාර්ග ගන්න, මේ රට අද පාලනය කරන්නේ යුද අපරාධ කරපු පිරිසක් කියලා පැහැදිලිවම ඉල්ලා සිටින බව දැනගන්නට තියනවා. ජිනීවාහිදී ගෙන ඒමට යෝජිත යෝජනාවලිය ප්රතික්ෂේප කරලා. රටක් ලෙස අපි පරාද වුණත් නැතත් අපේ රටට එරෙහිව ගන්න තියන ක්රියාමාර්ග දැනටමත් ඔවුන් අරගෙන තියනවා. 2020 පෙබරවාරි මාසේ යුද හමුදාපති ශවේන්ද්ර සිල්වාට හා පවුලේ උදවියට ඇමරිකාවට යාමට අවසර ලැබුණේ නෑ. යුද අපරාධකරුවෙක් ලෙස සැලකුවා. විශ්රාමික මේජර් ජනරාල් චාගි ගාල්ලගේට ඔස්ටේ්රලියාවට යන්න වීසා දුන්නේ නෑ.
2020 ජිනීවාහිදී ඉදිරිපත් කළ යෝජනා ප්රතික්ෂේප කරමින් ලංකාවේ විදේශ කටයුතු ඇමති දිනේෂ් ගුණවර්ධන ප්රකාශ කළා අපි ජිනීවා ක්රියාවලියෙන් ඉවත් වෙනවා කියලා, ඇති වී තිබෙන ගැටලු විසඳා ගැනීමට අපිම ක්රියා කරනවා කියලා. එහෙම පොරොන්දු වෙලා මේ රජය කිසිම දෙයක් කළේ නෑ. මේ අවුරුද්දේ ජිනීවා සැසිය ආරම්භ වීමට කිට්ටු වුණාම මීට පෙර පත් කළ ජනාධිපති කොමිෂන්වල යුද අපරාධ කළ බවට කරුණු අඩංගු වෙනවාද බලන්න කියලා කොමිසමක් පත් කළා. ලංකාවේ රජය මේ ප්රශ්නය හරියාකාරව හඳුනා ගත්තේ නෑ. නිසියාකාරව පිළිතුරු දීමට උත්සාහ කළේ නෑ. අපි අතින් යුද අපරාධ සිදු වුණේ නෑ කියලා ඔප්පු කරන්න තිබුණු වාර්තා කිරීම් නිසි කලට ජිනීවා නුවරට ඉදිරිපත් කළේ නෑ. බටහිර ජාතීන් අපේ රටට ඇඟිලි ගහනවා කියමින් ඉන්නවා මිසක් අපි යුද අපරාධ කළේ නෑ කියන්න තියෙන සාක්ෂි ටිකවත් මේ දේශපාලකයෝ ඉදිරිපත් කරන්නේ නෑ.
උදාහරණයක් වශයෙන් 2011 කොළඹ පැවති ආරක්ෂක සමුළුවේදී ඇමරිකානු තානාපති කාර්යාලයේ සේවය කළ ලෙෆ්ටිනන්ට් කර්නල් ලෝරන්ස් ස්මිත් කියන යුද නායකයා ප්රකාශයක් කළා ලංකාවේ යුද්ධයේදී අත්තඩංගුවට ගත් එල්ටීටීඊ නායකයන් හා සාමාජිකයන් හමුදාව විසින් ඝාතනය කළේ නෑ, ඒ නිසා මේ යුද අපරාධ කතාවල කිසිදු සත්යතාවක් නෑ කියලා. දරුස්මාන් වාර්තාව ආවාට පස්සේ, යුද්ධය ඉවර වෙලා අවුරුදු දෙකකට පස්සේ ඇමරිකානු යුද හමුදා නිලධාරියෙක් කළ ප්රකාශයවත් නිසියාකාරව යොදා ගන්න ආණ්ඩුවට වුවමනාවක් තිබුණෙ නෑ. අදත් ඒ තත්වය එසේමයි. විකිලීක්ස් හරහා හුවමාරු වූ තොරතුරු අතරත් අපට වාසිසහගත විශාල තොරතුරු ප්රමාණයක් තියනවා.
ජිනීවා යෝජනා උතුරට පමණක් නෙමෙයි
දෙමළ ජාතික සන්ධාන පාර්ලිමේන්තු මන්ත්රී ශානක්යන් රාසමානික්කම්
දකුණේ ආණ්ඩුව හා ඊට හිතවත් කණ්ඩායම් මානව හිමිකම් කවුන්සිලය ගැන දකුණේ බොරු බියක් හදලා තියනවා. මහින්ද රාජපක්ෂ විදුලි පුටුවේ ඉන්දන්නවත්, හමුදාවට දඬුවම් දෙන්නවත් මානව හිමිකම් කවුන්සිලයට බෑ. උතුරේ හරි, දකුණේ හරි යුද අපරාධ සිදු වෙලා තියනවා නම්, මානව හිමිකම් කඩ වෙලා තියනවා නම්, ජාත්යන්තර සම්මතයන් උල්ලංඝනය වෙලා තියනවා නම් නිර්දේශ ඉදිරිපත් කරන්න මානව හිමිකම් කවුන්සිලයට පුළුවන්. එහි ප්රධාන අරමුණ ලෙස මම දකින්නේ රටක මෙවැනි දේ නැවත සිදු නොවීමට වතාවරණයක් ඇති කිරීම. යුද අපරාධ සිදු වෙලා තියනවා නම් ඒ සිදු කරපු අයට යම් දඬුවමක් පමුණුවන්න නිර්දේශ ඉදිරිපත් වෙන්න ඔවුන්ට පුළුවන්.
හැබැයි අපි මානව හිමිකම් කවුන්සිලයට බොරු කියලා, බොරු කරලා වැඩ කටයුතු කරනවා නම් සමස්තයක් ලෙස, රටක් ලෙස අපි හැමෝටම බලපාන්න, සම්බාධක පැනවෙන්න පුළුවන්.
යුද්ධය අවසන් වූ ගමන් රාජපක්ෂ ආණ්ඩුව අපි අමාරුවෙන් දැන් තමයි යුද්ධය ඉවර කළේ, ඒ රටේ සංහිඳියාව ගැන හිතන්න, කටයුතු කරන්න යම් කාලයක් දෙන්න කියලා ඉල්ලුවා. මානව හිමිකම් කඩවීම ගැන අභ්යන්තර ක්රියාවලියක් ආරම්භ කරලා, එල්එල්ආර්සී එක හරහා හොයලා, අදාළ ක්රියාමාර්ග ගන්නවා කිව්වා. යුද්ධය අවසාන වෙලා අවුරුදු 12ක් ගතවෙලාත් අද වෙනකම් මොනවත් කළේ නෑ.
අද ජිනීවාවල නිර්දේශ ඉදිරිපත් වෙන්නේ උතුරේ මානව හිමිකම් කඩවීම සම්බන්ධයෙන් පමණක් නෙමෙයි. වර්තමාන රජය බලයට පත් වුණායින් පස්සේ සිදු වූ සිදුවීම් රාශියක් සලකා බලලා තියෙනවා. කොවිඩ් වෛරසය ආසාදිතව මියගිය මුස්ලිම් වැසියන්ගේ දේහයන් භූමදානය කරන්නට ඉඩ නොදීම, මහර බන්ධනාගාරයේ රැඳවියන් ඝාතනය, සාධාරණ නොවන ඇතැම් නඩු තීන්දු වගේ දේවල් පිළිබඳව සලකා බලලා තියනවා. පාස්කු ප්රහාරය නිසා කියලා අත්අඩංගුවට ගත් ළමයි නඩු දාන්නේ නැතුව තියාගෙන ඉන්නවා නම් ඒකත් මානව හිමිකම් කඩවීමක්.
මේක දෙමළ ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය වීම ගැන දෙමළ ජනයා විසින් ඇති කරන ප්රශ්නයක් විදිහට පෙන්නන්න හැදුවාට දකුණේ සිංහල ජනයාගේ මානව හිමිකම් කඩ වූ අවස්ථාත් මානව හිමිකම් කවුන්සිලයට වාර්තා කරලා තියනවා. අද ජිනීවා මානව හිමිකම් කවුන්සිලය ගැන ආණ්ඩුවේ පාර්ශ්ව මොනවා කිව්වත් දකුණේ තරුණ නැගිටීමෙන් පස්සේ අතුරුදන් වෙච්ච දරුවන් ගැන කියන්න මහින්ද රාජපක්ෂ තමයි ඉස්සෙල්ලාම ජිනීවා ගියේ. එතකොට ජිනීවා හොඳ වෙන්නත්, දැන් නරක වෙන්නත් හේතුවක් නෑ.
අධිමාන්නය නිසා හැප්පෙන්න යනවා
ආචාර්ය දයාන් ජයතිලක
මෙවර ශ්රී ලංකා ආණ්ඩුව සම අනුග්රහය දක්වන්නේ නෑ. ශ්රී ලංකා ආණ්ඩුව අන්තයකට ගමන් කරමින් තිබෙන බව තමයි පේන්න තියෙන්නේ.
ජිනීිවා සම්බන්ධයෙන් අපට අත්දැකීම් ආකෘති තුනක් තියනවා. පළමු අත්දැකීම 2009 මැයි මාසේ බටහිර කඳවුර ලංකාව සම්බන්ධයෙන් යෝජනාවලියක් ඉදිරිපත් කළා. ඒ වෙලාවේ ශ්රී ලංකාව හා නොබැඳි ජාතීන් යෝජනාවක් ඉදිරිපත් කරලා ජිනීවා මානව හිමිකම් කවුන්සිලයේ සාමාජික රටවල් සංඛ්යාවෙන් 2/3 කට ආසන්න ඡන්ද සංඛ්යාවක් අරගෙන ජය ගත්තා.
දෙවැනි ආකෘතිය තමයි පළමු ආකෘතිය සම්පූර්ණයෙන් අතහැර දමලා 2012, 2013, 2014 මහින්ද රාජපක්ෂ ජනාධිපතිවරයාගේ දෙවැනි වාරයේදී තුන් සැරයක් පැරදීම.
තුන්වන ආකෘතිය, ජිනීවාවල සුදු කොඩිය දාලා යුද්දේ කාලේ ප්රභාකරන් එක්ක සාම ගිවිසුමක් ගැහුවා වාගේ 2015 රනිල් වික්රමසිංහ ආණ්ඩුව සම අනුග්රහය දැක්වීම.
ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ආණ්ඩුව අනිවාර්යයෙන්ම තුන්වන ආකෘතිය ප්රතික්ෂේප කරලා තියනවා. ඒ කියන්නේ සම අනුග්රහය දැක්වීම. දන් ගෝඨාභය ජනාධිපතිවරයාට තෝරාගැනීමට තියෙන්නේ පළමු හා දෙවන ආකෘතිවලින් එකක්. පළමු වාරයේ ජයග්රහණය හා දෙවන වාරයේ පරාජයන් තුන.
ගෝඨාභය ජනාධිපතිවරයාගේ හා ඔහු වටා සිටින්නන්ගේ මතවාද හා ක්රියාකලාපයන් අනුව යනවා නම් ජයග්රාහී පළමු ආකෘතියට කිසිසේත් යන්නේ නෑ. තුන් සැරයක් පරාජය වුණු ආකෘතියේත් අන්තයට ගිහින් තමයි නතර වෙන්නේ.
අන්තයට යනවා කියන්නේ මෙවර ජිනීවා සමුළුවේදී දේශීිය වශයෙන් ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ජනාධිපතිවරයාගේ පාලනය ඉදිරිපත් කරලා තියන ජාතිවාදී, යුදවාදී ව්යාපෘතිය පිටරට පටවන්න උත්සාහයක් දරාවි. ඒ උත්සාහයේදී ඉතාම අඩු පිළිගැනීමක් තමයි ආණ්ඩුවේ පාර්ශ්වයට ලැබෙන්නේ. මම හිතන්නේ නෑ කවුන්සිලයේ බහුතරයක් ඒක බාර ගනියි කියලා. ඒ මතවාදය නිර්යාත කරන්න බැරි කථිකාවක් හා ක්රියා පිළිවෙතක්. සරලව කියනවා නම් ලෝක ජනමතය එයින් දිනා ගන්න බෑ.
විය යුත්තේ තමන්ගේ අයියාගේ පළමු අවස්ථාවේ සාර්ථක වූ මාර්ගය අනුගමනය කිරීම. ගෝඨාභය රාජපක්ෂ කියන්නේ හමුදා නිලධාරියෙක්නේ. යුද්ධය වෙලාවේ ආරක්ෂක ලේකම්වරයානේ. ඒ නිසා ඔහු දැන ගන්න ඕනෑ පැරදුණු සටන් ක්රම හා ඒ මූලෝපාය පාවිච්චි කරලා එහි අන්තයට ගිහින් විශාල පරාජයක් අත්කර ගන්නවාද? ජයග්රාහී ක්රමවේදයක් අනුව ගිහිල්ලා ජයග්රහණයක් හෝ ආත්ම ගරුත්වය ආරක්ෂා කරගෙන කිසියම් ජය පරාජයකින් තොර තත්වයකින් මේ අවස්ථාවට මුහුණ දෙනවාද කියලා.
මහ කොමසාරිස්වරිය නිකුත් කළ වාර්තාවේ 5/6 ක් තියෙන්නේ ගෝඨාභය ආණ්ඩුව කරපු කියපු දේවල්. යුද්දේ කාලේ දේවල් තියෙන්නේ 1/6 යි. ගෝඨාභයගේ කෙටි කාලීන පාලනය තුළ කියපු, කරපු දේවල් නිසා තමයි මෙතරම් දරුණු තත්වයක් ඇති වුණේ. ඒ නිසා පසු බහිනවා නම් තමයි හොඳ. අන්තිම යුද්දෙදී ප්රභාකරන්ට තිබුණේ පහු බැහැලා ආයෙත් ගරිල්ලා ක්රමවේදයකට යන්න. අධි මාන්නය නිසා දුර්වල අවස්ථාවක මුහුණට මුහුණලා හැප්පෙන්න ගියා. දිනන්න බැරි සටනක් කළා. අද තිබෙන ආණ්ඩුවත් ඒ වගේ අත්දැකීමක් තමයි විඳින්න සූදානම් වෙමින් ඉන්නේ.■
