■ ලියනගේ අමරකීර්ති
මම රතු ඉරි අඳින අත නවකතාව ලියන්නට යම් යම් දේවල් ගවේෂණය කළ කාලයෙහි බොහෝ දෙනෙකු සමග කතා කළෙමි. ඒ අතර බොහෝ නීතිඥයෝද වූහ.
එක් අයෙක් මෙසේ කීවේය:
“අපේ රටේ සමහර පොලිස් නිලධාරියො තමන්ගෙ දරුවො අතින් සල්ලි දීල (ශිෂ්‍යත්වවලින් නොවේ) ඔස්ටේ්‍රලියාවෙ ඉගෙන ගන්න යවන්න පටන්ගැනීමයි ලංකාවට කුඩු තොග ගණන් ඒමයි සමාන්තරයි. ”
විනිසකරුවන් ගැනද එවැනි කතා විටෙක පළ වේ.
අර නීතිවේදියා ඒ නිගමනයට හේතු ගණනාවක් කීවේය. ඔහු පාතාල දාමරිකයන් වෙනුවෙන්ද අපරාධ නඩුවලට පෙනී සිටි කෙනෙකි.
ඔහුගෙන් (සහ තවත් අයගෙන්) දැනගත් අර කරුණ නවකතාවේ එන්නේ එක් වක්‍රොක්තිමය වාක්‍යයක් හැටියට පමණි.
රන්ජන් රාමනායකගේ ක්‍රියාවල ස්වරූපය ගැන අපමණ විචාර තිබිය හැකිය. එහෙත් සුපරීක්ෂාවෙන් ජීවත්වන මධ්‍යම පන්තිකයෙකු වන මට හිතන්නට වත් බැරි සටනක් ඔහු කළේය.
ඔහුගේ හිරේයෑම ගැන සිතමින් සිටින අතර එරික් ඉලයප්ආරච්චි ලියූ කවියක් මට නැවත මතක් විය. එය ‘වෙසතුරු සිරිතක්’ පොතෙහෙි අඩංගු විය. අද මම එය නැවත කියවීමි.
ඒ කවිය විජය කුමාරතුංග මරා දැමීම පදනම් කරගෙන ලියවිණි. ඒ කාලයේ ගුණදාස අමරසේකර වැනි ප්‍රවීණ කවියන් විජය මරා දැමීමට අවශ්‍ය දෘෂ්ටිවාදී පසුබිම හොඳින් සකසා තිබිණි. වෙඩික්කාරයාට කරන්නට තිබුණේ කොකා ගැස්සීම පමණි. ඒ ඝාතනය ජවිපෙ විසින් කරන ලද බව කියවේ. දේශද්‍රෝහී වීමට අමතරව “නළු ජීවිතයේම බලු‍කම්” කිරීම විජයට දුන් දඬුවමට හේතුව බව එකල තනි කළු අකුරින් ගල් අච්චුවේ මුද්‍රිත පත්‍රිකාවක සඳහන් විය. ‘දේශප්‍රේමී ජනතා ව්‍යාපාරය’ නමින් ප්‍රචාරය වූ ඒ පත්‍රිකාවේ ඇත්ත කර්තෘත්වය කාට හිමිදැයි මා දන්නේ නැත.
විජයගේ මරණය පිළිබඳ වැලපීම සාමාන්‍ය ජනයාට මිස විදග්ධ මධ්‍යම පන්තිකයාට දුෂ්කර කරවන දෘෂ්ටිවාදී තත්ත්වයක් එකල නිර්මාණය කෙරී තිබිණි.
ඉලයප්ආරච්චි විජයගේ මරණය ආශ්‍රය කරගෙන ලියූ ඒ කවිය පළ වූයේ 1997 වර්ෂයේදීය. එය ලියවුණේ කවදාදැයි මා දන්නේ නැත. මේ ඒ කවියයි:
කවියාගේ අවුල හෙවත් උද්දච්ච කවිය
(විජය කුමාරණතුංග නාඳුනන තුවක්කුකරුවෙකුගේ වෙඩි පහරට ලක් වෙයි)
සක් අවිය අතින් ගෙන
යුහුවැ මරු පිටත් විය
මගේ සුදු යෙහෙළි සඳ
අඬයි හිමවතට වැද
මා නොවේ මෙය කළේ
කෑ ගසන්නට සිතෙයි
මගේ ගති මෙනෙහි කර
එකිනෙකා මා සොයයි
පාන ළඟ ඇද වැටෙන
අම්මාගෙ මුව මඬල
අඬා ගල්වැටිය ළඟ
සැපින්නක සේ බරව
සිතේ විස ගොනු කරන
අඳුර එන තුරු හිඳියි
මා නොවේ මෙය කළේ
කෑ ගසන්නට සිතෙයි
මගේ ගති මෙනෙහි කර
එකිනෙකා මා සොයයි
බොහෝ කාරණා දත්
සිමියොන්ද හඬ නගයි
අම්මාට ඇසෙන සේ
ගල් වැටිය මායිමේ
නමක් ගමක් මොකවත් නැති
අවජාතක තුවක්කුවක්
ඇන් ඇම්ද? කොල්වින්ද?
මූ අමන නළුවෙක්ද?
මා නොවෙයි මෙය කළේ
කෑ ගසන්නට සිතෙයි
මගේ ගති මෙනෙහි කර
එකිනෙකා මා සොයයි
උනුන් සමග වැලපෙන්නට
ඇසේ කඳුළු නැති වරදට
මේ දඬුවම සුදුසුද මට?
අවජාතක තුවක්කුවක්
මෙහෙම පවක් කළ වරදට
මේ දඬුවම සුදුසුද මට?
මෙය ද අසිරිමත් දඬුවම
කවියන් නිතිපතා විඳින
උනුන් සමග එක්සිත් වෙත
මෙමා කවර කවියෙක් වෙද?
විජය කුමාරතුංග මරා දැමුණු පසු සාමාන්‍ය ජනයා බෙහෙවින් වැලපුණහ. එවකට විකොස පන්නයේ සම්භාව්‍ය මාක්ස්වාදියෙකු වූ ඉලයප්ආරච්චිට ව්‍යුහවාදී හුළඟ වැදී තිබුණේ නැත. ඒ නිසා ම විජය වැනි ජනප්‍රිය සංකේතයක බහුවිධ අර්ථ දුෂ්කර න්‍යාය පදයෙන් විස්තර කළ රෝලන්ඩ් බාත් කෙනෙකු ඉලයප්ආරච්චිට මුණ ගැසී තිබුණේද නැත. එහෙයින්ම සම්භාව්‍ය මාක්ස්වාදියෙකු ලෙස කවියාට විජයගේ ඝාතකයන් සමග හෝ විජය සමග අනන්‍යවීමට හැකියාවක් නැත.
අපි ඉලයප්ආරච්චිගෙන් ඉවත්ව කවියේ කථකයා වෙත යමු. මේ කවියේ කථකයාට විජය වෙනුවෙන් වැලපෙන්නට හොඳටම අවශ්‍යවී ඇත. එහෙත් මේ අමන නළුවා එන් එම් හෝ කොල්වින් නොවේ. ඒ වන විට සමසමාජය ඇතුළු පරණ වම විජය සමග දේශපාලනිකව එක් වී සිටියේය. ඒ නිසා එන්එම් සහ කොල්වින් අගය කරන කෙනෙකුට වුවද විජය වෙනුවෙන් වැලපීමේ බාධාවක් නොතිබිණි. සැබැවින්ම විජය ඝාතනය වූයේද ඔහු වාම පෙරමුණක් සාදා තිබීම නිසාය. එහෙත් මේ කවියේ කථකයා පැරණි වමටත් වඩා පාරිශුද්ධ මාක්ස්වාදියෙකි. සිය දෘෂ්ටිවාදී හෝ න්‍යායික නැඹුරුව නිසා කථකයාට විජය වෙනුවෙන් එළිපිට වැලපෙන්නට හැකියාවක් නැත. එහෙත් ඔහු ඇතුළතින් වැලපෙයි. බුද්ධිමය වශයෙන් වෙන තැනකත් හදවතින් තව තැනකත් සිටින තැනට දේශපාලන දෘෂ්ටිවාදය විසින් ඔහු පත් කරනු ලැබ තිබේ.
“මා නොවෙයි මෙය කළේ
කෑ ගසන්නට සිතෙයි.” යැයි කථකයා ප්‍රකාශ කරන්නේ ඔහුගේ හදවතෙහි හඬය.
බුද්ධිමය හෝ දෘෂ්ටිවාදීමය වශයෙන් විජය යනු වැඩකට නැති චරිතයකියි සිතන තැනකට ගාල් වී සිටියත් මේ කථකයා මුදුමොළොක් ගති ඇත්තෙකු බව ඔහුගේ මිතුරෝ දනිති. එක්ව වැලපෙන්නට දෝ ඔවුහු ඔහු සොයති.
මේ කථක-කවියා විඳින දඬුවම ඉතාම නිවැරදි මාක්ස්වාදී ආස්ථානයේ පාරිශුද්ධත්වය අල්ලා සිටින්නට තැත් කරන කාටත් ලැබෙන දඬුවමකි. එපමණක් නොව එය සම්භාව්‍ය, විදග්ධවාදී කාටත් ලැබෙන දඬුවමකි. එදා විජය මිය ගියේ අප රට සියලු විදග්ධයන්ට ඒ දඬුවම දෙමිනි.
විජයගේ බෑණා
විජයගේ මරණයෙන් වසර තිස් තුනකට ඔහුගේ ඇවැස්ස බෑණා කෙනෙකු අප වැනි සියලු විදග්ධයන්ට ඉලයප්ආරච්චිගේ කවියෙහි කියවෙන වැනි දඬුවමක් දී ඇත.
රන්ජන් රාමනායක බොහෝ අංශවලින් විජයට සමාන යැයි බැලූබැල්මට පෙනුණත් සිනමා ලොවේ කුමාරයා ලෙසත්, අත දිගහැර ස්ත්‍රීන්ට ආදරය කළ ආදරවන්තයා ලෙසත් විජය රන්ජන්ට වඩා බොහෝ වෙනස්ය. ස්ත්‍රී ලෝලය සිනමාවක් නම් විජය එහි ඩේවිඩ් ලීන් වූ අතර රන්ජන් එහි ටරන්ටිනෝ වැනිය. ටරන්ටිනෝගේ සිනමා ලේ ගංගා, මස් වැදලි, වෙඩි පාරවල් සිනමාවෙන් බලන විට පවා වධකාගාරමය ස්වභාවයක් පෙන්වයි.
විජය වම එකතු කරන්නට තැත් කළේය. රන්ජන් තනිවම සටන් කරන රංජා තාලයේ චරිතයක් විය. ඒ සියල්ල තිබියදී විජය පවා නොකළ ආකාරයකින් රන්ජන් දේශපාලන ස්ථාපිතයට අභියෝග කළේය. විජය විසූවේ විදග්ධ වමක අවසන් කාලයේය. කොල්වින්, කේනමන්, බර්නාඩ් ආදීහු එකල ජීවත් වූහ. එවකට තරුණ කාලෝ ෆොන්සේකා විජය ළඟින්ම හිඳ වාග්මය අලංකාරයක් ලබා දුන්නේය. රන්ජන් යනු එවැනි විදග්ධ අලංකාරිකයේ දරුවෙක් නොවේ. ඔහු වීරයා වූ ජනප්‍රිය සිනමාවද විජය සුන්දර ආදරවන්තයා සහ සුන්දර වීරයා බවට පත් කළ ජනප්‍රිය සිනමාව නොවේ. ඒ ජනප්‍රිය සිනමාව ”රංජා” නිර්මාණය කළ සිනමාවකි. ඒ නිසා රංජා ”ගොංජා” ලෙසටද විදග්ධ මනසෙහි සංකල්පරූප ගත විය.
එහෙත් අද ඔහු සිරගෙදරට යන්නේ විජය මියයාමෙන් විදග්ධ සමාජයට ලබාදුන් දඬුවමම දෙමිනි. එය ඉලයප්ආරච්චි විස්තර කරන ආකාරයේ විදග්ධ කවීන්ට නිතිපතා ලබන දඬුවමකි. විජය ඇසුරු කළ සමසමාජ-කොමියුනිස්ට් වම හවසට එළිපිට අඩියක් ගැහීම, දුමක් පානය කිරීම ඇවැතක් කොට නොසැලකූ වමකි. ලිංගිකත්වය සම්බන්ධයෙන්ද ඒ පක්ෂවල අය (අඩු තරමින් පිරිමි) විජයගේ ලිංගික ජීවන ශෛලියට වඩා බෙහෙවින් වෙනස් නැත. එන්එම් පවා ප්‍රකට ආදරවන්තයෙකි. රංජන් හිරේ යන විට රටේ ප්‍රකටව සිටින වම ඒ අංශවලින් සාමාන්‍ය විදග්ධ මධ්‍යම පන්තිකයාට වඩා ”සිල්වත්” වමකි. ඒ නිසා රංජා වැන්නෙකු සමග අනන්‍ය වීම ඒ අයටත් පහසු නැත.
යම් කිසි විපරීත ස්වභාවයක් වමට එක් කළ හැකි රංජා වැනි චරිත වමට අවශ්‍ය බව විදර්ශන කන්නන්ගර සටහනක ලියා තිබිණි. එහි ඇත්තක් තිබේ. එක්තරා ආකාරයක ඩයනීසියානු උද්යෝගයක් වමට එක් කරන වාම මැවරික්වරයෙකු වමට අවශ්‍ය බව ඇත්තය. දැන් ඊට කිට්ටු චරිතයකට අපට සිටින්නේ ලාල් කාන්ත වැන්නෙකු පමණි. එක් කලෙක වාසු එවන් චරිතයක් වුවත් ඔහු තමාගේ ඒ අගනා භූමිකාවට පැළඳි රංග වස්ත්‍ර ඉවත්කොට රාජපක්ෂ පෙට්ටගමේ දැම්මේය. දැන් ඔහු නිරුවත් මිනිසෙකි.
තවත් හොඳ මැවෙරික්වරයෙකු වූ පාලිත තෙවරප්පෙරුම මෙවර මැතිවරණයෙන් එළියට විසි විය.
ඉතා ගතානුගතික වූද ප්‍රාදේශීය වූද විශ්වවිද්‍යාලයක උගන්වන මධ්‍යම පන්තිකයෙකු වන මමත් පුද්ගලවාදී මැවෙරික්වරුන් ඈත සිට අගය කරන්නට මිස නායකත්වයෙහි ලා සලකන කෙනෙක් නොවෙමි. තමන්ට කායික ආලය පිදූ තරුණ ස්ත්‍රීන්ට අර පටිගත දූරකථන ඇමතුම්වලින් රන්ජන් කළ අපහාස ආදියද මට රුචි නොවේ. ඒ අතින් විජයගෙන් උගත යුතුව තිබූ ඒ පාඩමවත් රන්ජන් උගෙන නැත.
ඒ සියල්ල තිබියදීත් රන්ජන් මෙරට ස්ථාපිතයට කළේ වමේ කෙනෙකු තනිව හෝ නැගිට කළ යුතුව තිබූ අභියෝගයකි. ඔහු එය ඔහුට තේරෙන විදියට අවංකව කළේය. සමහර විට එජාපයේ (සහ සජිත් කණ්ඩායමේ) විදග්ධ මහත්වරුන්ද රන්ජන් වැනි හුදෙකලා මැවෙරික්වරයෙකුට නැවත මතුවන්නට ඉඩ නොදෙන්නට ඉඩ තිබේ. ඒ වෙනුවට තවත් හර්ෂද සිල්වා කෙනෙකු, එරාන් වික්‍රමරත්න වැනි තවත් කෙනෙකු සාදා ඒ කණ්ඩායමට රන්ජන් ගෙනා ඩයනීසියානු ගුණය අකාමකා දමන්නට ඉඩ තිබේ.
මම නැවත වරක් ඉලයප්ආරච්චිගේ කවිය කියවමි:
මෙයද අසිරිමත් දඬුවම
කවියන් නිතිපතා විඳින?
උනුන් සමග එක්සිත් වෙත
මෙමා කවර කවියෙක් වෙද?■
:්ප්ර්නැැරඑයසගඉකදටිචදඑගජදප බ්ලොග් අඩවියෙනි.)
