- බොහෝ අය පුදුමයට පත්විය හැක. මීට පෙර මහාධිකරණයෙන් මරණ දඬුවම ලැබූ චොකා මල්ලි හෙවත් ප්රේමලාල් ජයසේකර මන්ත්රීවරයා යසට පාර්ලිමේන්තු ඇවිත් දිවුරුම් දුන්නේය. දැන් ජනාධිපති නීතිඥවරයෙකු කියන්නේ අපරාධයක් නොකළ, ප්රකාශයක් පමණක් කළ අයෙකු අවුරුදු හතරක හිර දඬුවමක් පමණක් ලැබූ පමණින් පාර්ලිමේන්තු පැමිණීමේ හැකියාවත් අහිමි වෙන බව අර්ථකථනය කරන්නේ කෙලෙසද කියාය.
රන්ජන් රාමනායකගේ මන්ත්රීධුරය ගැන කතා කරන්නට පෙර, ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථාව අනුව පාර්ලිමේන්තු මන්ත්රී ප්රේමලාල් ජයසේකරගේ මන්ත්රීධුරය ජනවාරි 31 වැනිදා සිට පුරප්පාඩු වන බව සිහිපත් කරගැනීම වටී.
‘සාමාන්ය අධිකරණයෙන් දඬුවමක් දුන් පසු එයට අභියාචනා කිරීමේ හැකියාවක් තිබෙනවා. මේ නඩුවේදී එසේ කිරීමට හැකියාවක් නැහැ. මොකද ශ්රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් තමයි සලකා බැලීමක් සිදුකරනු ලැබුවේ, අධිකරණයට අපහාස වුණාද කියන එක සම්බන්ධයෙන්. ඒ අනුව රන්ජන් රාමනායකට මන්ත්රී ධුරය අහෝසි වෙනවා. ඔහුට මන්ත්රීවරයෙක් ලෙස පාර්ලිමේන්තුවට ඒමට, ඒ සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කිසිදෙයක් කරන්නට හැකියාවක් නැහැ. ඒ අනුව ඔහු අවුරුදු 4කින් පසුව හෝ ඊට පෙර ජනාධිපතිවරයා යම්කිසි සමාවක් දුන්නහොත් පමණක් ඒ පිළිබඳ කටයුතු කරන්න පුළුවන් වෙන්නේ.’
ජනාධිපති නීතිඥ, අධිකරණ අමාත්යවරයාගේ උපදේශක යූ.ආර්. ද සිල්වා රන්ජන් රාමනායකගේ මන්ත්රීධුරය ගැන එසේ කියා තිබුණේ දෙරණ ටීවී වෙතය. මෙය ජනාධිපති නීතිඥ යූ.ආර්. සිල්වා ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථාව පිළිබඳ සිදු කළ තවත් වැරදි ප්රකාශයකි. (ඔහු මීට පෙරද ව්යවස්ථාවේ කරුණු පිළිබඳ වැරදි අර්ථකථන දී තිබුණි.) රන්ජන් රාමනායකගේ මන්ත්රීකම එකවර අහෝසි වන්නේ නැත.
බොහෝ අය පුදුමයට පත්විය හැක. මීට පෙර මහාධිකරණයෙන් මරණ දඬුවම ලැබූ චොකා මල්ලි හෙවත් ප්රේමලාල් ජයසේකර මන්ත්රීවරයා යසට පාර්ලිමේන්තු ඇවිත් දිවුරුම් දුන්නේය. දැන් ජනාධිපති නීතිඥවරයෙකු කියන්නේ අපරාධයක් නොකළ, ප්රකාශයක් පමණක් කළ අයෙකු අවුරුදු හතරක හිර දඬුවමක් පමණක් ලැබූ පමණින් පාර්ලිමේන්තු පැමිණීමේ හැකියාවත් අහිමි වෙන බව අර්ථකථනය කරන්නේ කෙලෙසද කියාය.
අභියාචනයට ඉඩ
මුලින්ම විමසා බැලිය යුත්තේ මන්ත්රී රන්ජන් රාමනායකට මෙම ශ්රේෂ්ඨාධිකරණ තීන්දුව නැවත අභියාචනය කිරීමේ හැකියාවක් තිබේද යන්නය. අප වෙත අදහස් දැක්වූ ජනාධිපති නීතිඥවරයෙකු කීවේ මන්ත්රීවරයාට ත්රිපුද්ගල විනිසුරු මඬුල්ලක් වෙනුවට, වඩා විශාල විනිසුරු මඬුල්ලක් ඉල්ලා නැවත අභියාචනය කිරීමේ අවකාශයක් තිබෙන බවය. එහෙත්, එය සලකා බලනවාද, නැද්ද යන්න ශ්රේෂ්ඨාධිකරණය තීන්දු කරනු ඇති බවය. සාමාන්යයෙන්, ශ්රී ලංකාවේ ශ්රේෂ්ඨාධිකරණය මෙවැනි නඩු සම්බන්ධයෙන් අභියාචනා සලකා බලන්නේ නැති බවත් ඉන්දියාවේ ශ්රේෂ්ඨාධිකරණය නම් එවැනි සලකා බැලීම් කළ අවස්ථා ඇති බවත් එම ජනාධිපති නීතිඥවරයා කීය.
ව්යවස්ථාව
ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථාවෙහි 89 වැනි ව්යවස්ථාවේ ඇති ආකාරයට අවුරුදු දෙකකට වැඩි කාලයක් සිර දඬුවම් ලැබිය හැකි වරදකට වරදකරු වී, මාස හයකට නොඅඩු සිර දඬුවමක් විඳින කෙනෙකුට ඡන්ද අයිතිය අහිමි වෙයි. ඊට අමතරව ගත වූ අවුරුදු හතක් ඇතුළත ඒ දඬුවම විඳි කෙනෙකුට ඡන්ද අයිතිය අහිමි වෙයි. ඒ කියන්නේ ඔහු දඬුවම ලැබූ දා සිට අවුරුදු හතක් යනතුරු ඡන්ද අයිතිය අහිමිය. රන්ජන් රාමනායකට නම් 2028 වනතුරුය.
පාර්ලිමේන්තු ඡන්ද විමසීම් පනතේ මන්ත්රීවරයෙකු වීමට සුදුසුකම් අතර ඡන්ද හිමියෙකු වීම සඳහන් වෙයි. ඒ අනුව ඔහුට අවුරුදු හතක් යන තුරු මැතිවරණයකට ඉදිරිපත් විය නොහැක. ඔහුගේ මන්ත්රීධුරය අහෝසි වෙයි. ඒ අනුව ඔහු මාස හයකට වැඩි කාලයක් සිර දඬුවමක් විඳිය යුතුය. තකහනියක් මන්ත්රීකම නැති කළ නොහැක. ඒ අනුව ජනාධිපති නීතිඥ යූ.ආර්. ද සිල්වා කී ආකාරයට ඔහුගේ මන්ත්රීධුරය හදිසියේ අහිමි නොවේ.
ඊට අමතරව කොන්දේසි විරහිත ජනාධිපති සමාවක් ලැබුවහොත්, රන්ජන් රාමනායක මන්ත්රීවරයාට පෙර කී නුසුදුසුකම් අහිමි වේ. (වත්මන් ජනාධිපතිවරයා නොදුන්නත්, රන්ජන්ගේ දඬුවම් කාලය නිමාවීමට පෙර ඊළඟ ජනාධිපතිවරයා බලයට පත් ව සමාව දීමේ ඉඩක් ඇත. එවැන්නක් වුණොත් ඊළඟ පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයට ඉදිරිපත්වීමේ හැකියාවක් රන්ජන්ට ඇත.)
තවත් කෙනෙක්
දැන් කෙනෙකු තර්ක කළ හැක්කේ අවුරුදු දෙකකට නොඅඩු සිර දඬුවම් ලබාදිය හැකි වරදකට වරදකරු වී ඉන් මාස හයකට නොඅඩු දඬුවමක් ලැබෙන කෙනෙකුට, දඬුවම ලැබුණ මොහොතේ ඉඳන් මන්ත්රීකම අහිමිවිය යුතු බවය. ඒ කියන්නේ, තවත් මාස හයක් යන්නට පෙර දැන්ම රන්ජන්ගේ මන්ත්රීකම අහිමි විය යුතු බවය. එම තර්කය ගැන මැතිවරණ කොමිසමේ සභාපති නිමල් පුංචිහේවා පැහැදිලි කර ඇත. ඔහුද කියා ඇත්තේ මාස හයක් ගත වූ පසු මන්ත්රීධුරය හිස් වන බවත්, ඉන්පසු පුරප්පාඩුව පුරවන බවත්ය.
ඊට අමතරව, මේ ගැන තවත් උදාහරණයක් ඇත. දැන් පාර්ලිමේන්තු මන්ත්රීවරයෙකු වන ප්රේමලාල් ජයසේකර ඇතුළු විත්තිකරුන් තිදෙනෙකුට මිනීමැරුම් චෝදනාවක් සඳහා රත්නපුර මහාධිකරණ විනිසුරු රොහාන් ජයසූරිය මරණ දඬුවම ලබාදුන්නේ 2020 ජුලි 31 වැනිදාය. අප පෙර කී 89 ව්යවස්ථාවේ මරණ දඬුවමත් සඳහන්ය. ඒ අනුව රන්ජන්ට හදිසියේ මන්ත්රීකම නැති වෙන්න ඕනෑ නම්, ප්රේමලාල් ජයසේකරටත් ඡන්දයට ඉදිරිපත් විය නොහැක. දැන් මන්ත්රීකම දැරීමේ හැකියාවකුත් නැත. ව්යවස්ථාවේ පෙර කී වගන්තියේ අභියාචනා කිරීමක් ගැන හෝ, කුමන අධිකරණයකදී වරදකරු විය යුතුද කියා සඳහනක් නැත. ඒ අනුව ප්රේමලාල් ඒ වගන්තියට යටත්ය.
2021 ජනවාරි 31 වැනිදා වන විට ප්රේමලාල් ජයසේකර මරණ දඬුවම ලබා, මාස හයකට වැඩි කාලයක් සිර දඬුවම් ලබා අවසන් වෙයි. ඒ අනුව ජනවාරි 31 වැනිදා ඔහුගේ මන්ත්රීධුරය පුරප්පාඩු වෙයි. ඔහුට අභියාචනය කළ හැකිද, ඒ අභියාචනයේ තීන්දුව කුමක්ද වැනි කතන්දර අදාළ නොවේ. ඔහු අධිකරණයෙන් වරදකරු වී, මාස හයකට වැඩි දඬුවම් ලැබූවෙකි.
තවත් වගන්තියක්
මෙම සිදුවීමට අදාළව ඇතැම් අය උපුටා දැක් වූ තවත් වගන්තියක් ඇත. ඒ ආණ්ඩුක්රම ව්යවස්ථාවේම, යම් කෙනෙකු ‘අධිකරණ කටයුතුවලට අයුතු ලෙස මැදිහත්වීම’ ගැන විස්තර කර තිබෙන වගන්තියයි. රන්ජන්ගේ දූරකථන ඇමතුම් සිදුවීම් ඈඳාගනිමින්, ඔහු අධිකරණය බලපෑම් කිරීම ගැන වරදකරු වූ කෙනෙකු බව ඇතැම් අය විග්රහ කර තිබුණි.
එය සඳහන් වන්නේ ව්යවස්ථාවේ 14 වැනි පරිච්ඡේදයේ 111 ඇ (1) ව්යවස්ථාවේය. එම වගන්තිය අප වෙනම සඳහන් කර ඇත. එහි පැහැදිලිව ඇත්තේ අධිකරණයට ‘බලපෑම්’ එල්ල කිරීම ගැනය. එම වරදට දඬුවම් ලබාදීම ගැන 111 ඇ (2) ව්යවස්ථාවේ විස්තර කර ඇත. එයට අනුව අවුරුද්දකට නොඅඩු සිර දඬුවමක්, දඩ මුදලක් එම වරදට දඬුවම් ලෙස ලබාදිය හැක. රන්ජන්ට ලැබුණේ එවැනි දඬුවමක් නොවේ. මෙම නඩු තීන්දුව රන්ජන් රාමනායකට එරෙහිව ලබාදුන්නේ ඔහු විනිසුරුවරුන්ට ගත්තායැයි කියන දූරකථන ඇමතුම් සත්ය බව තහවුරු වීමකින් හෝ, එම ඇමතුම්වලින් අධිකරණයට බලපෑමක් සිදු වූ බව තහවුරු වීමෙන් නොවේ.
ඔහු කළේ එම වරද නොවේ. අධිකරණයට අපහාස කිරීම නම් වරද වේ.
අපහාසය
සියල්ල අවසානයේ අප නැවත විමසිය යුත්තේ, අධිකරණයට අපහාස කිරීම් යන්න විග්රහ කරන්නේ කෙලෙසද යන්නය. දැනට ඒ පිළිබඳ නිශ්චිතව අර්ථකථනය කරන, එයට නිශ්චිත දඬුවම් නියම කළ පනතක් නැත.
ඔහු ‘විනිසුරවරුන්ගෙන් හා නීතිඥයන්ගෙන් බහුතරයක්’ දූෂිත බවට 2018 දී කළ ප්රකාශයක් ඔහු කළ වරදය. එම ප්රකාශය කිරීමෙන් පසු, විනිසුරුවරුන් ගැන කී කොටස වැරදීමකින් කී බව ඔහුගේ පාර්ශ්වයේ නීතීඥයන් තර්ක කළ නමුත්, අධිකරණයෙන් පිටතදී විනිසුරුවරුන් දූෂිත බව නැවත නැවතත් රන්ජන් රාමනායක කියා ඇතැයි තීන්දුවේදී කියා තිබුණි.
‘සාමාන්යයෙන් මෙවැනි වරදකට ලැබෙන්නේ අවුරුදු දෙකක පමණ සිර දඬුවමක්. රන්ජන්ට අවුරුදු හතරක් ලබාදීම ගැන සමහරුන් පුදුම වෙනවා.’ ජනාධිපති නීතිඥවරයෙක් අප සමඟ එසේ පැවසීය. ‘අවුරුදු හතරක් ලබාදීමට හේතුව ගැන තීන්දුවේ පැහැදිලි කරලා නැහැ. එහෙත්, රන්ජන් තම ප්රකාශය නැවත නැවතත් කිරීම අවුරුදු හතරක දඬුවමක් ලබාදීමට හේතුව කියා විග්රහ කරන්න ඉඩ තියෙනවා.’ ඔහු වැඩිදුරටත් කීය.
මෑත ඉතිහාසයේ ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ ඒමි කෝනේ බැරට් විනිසුරුවරිය පත් කළ අවස්ථාවේත්, ඊට පෙර විනිසුරු බ්රෙට් කැවනාහ් පත් කළ අවස්ථාවේත් මාධ්ය ඒ ගැන විවෘතව කතා කර තිබුණි. ඔවුන් පත්වීමෙන් පසුත්, ඔවුන් ඍජුව විවේචනය කර තිබුණි. විනිසුරුවරුන් හාස්යයට ලක් කිරීම, දේශපාලන වශයෙන් විවේචනයට ලක් කිරීම ඇමෙරිකාවේ සාමාන්ය සම්ප්රදායකි. විනිසුරුවරුන්ගේ මතවාද, අදහස් සහ තීන්දු විග්රහ කිරීම එදිනෙදා දෙයකි. සමකාමී අයිතීන්, පොලිස් හිංසනය, සංක්රමණිකයන් හෝ ජනවාර්ගික අයිතිවාසිකම් ආදි නොයෙකුත් මාතෘකා විනිසුරුවරුන් දක්වන ආකල්පය ජනමාධ්ය මගින් පුරවැසියෝ දැනගනිති. එයින් එරට අධිකරණ ස්වාධීනත්වයට හානි වී නැත. විනිසුරුවරුන් ගැන විවෘතව කතා කිරීමෙන් අධිකරණ ස්වාධීනත්වය තහවුරු වී ඇත.
ඉන්දියාවේ ප්රකට ශ්රේෂ්ඨාධිකරණ නීතිඥයෙකු, ලේඛකයෙකු මෙන්ම අන්නා හසාරේ ප්රමුඛ දූෂණ විරෝධී ව්යාපාරයේ ක්රියාකාරිකයෙකු වූ නීතිඥ ප්රසාන්ත් භූසන් ට්විටර් පණිවිඩ මඟින් එරට අගවිනිසුරුවරුන් විවේචනය කර තිබුණි. ඒ පිළිබඳ විභාගයේදී ශ්රේෂ්ඨාධිකරණය විමසා තිබුණේ ප්රසාන්ත් භූසන්ගේ ප්රකාශ වැරදි බව පිළිගෙන කනගාටුව ප්රකාශ කරනවාද කියාය. ඔහු කියා තිබුණේ තමන්ගේ ප්රකාශ තමන් විශ්වාස කරන බවය. ඒ අනුව කනගාටුව ප්රකාශ කළේ නැත. ඉන්දියානු ශ්රේෂ්ඨාධිකරණය ඔහු වරදකරු ලෙස නියම කළේය. සංකේතාත්මකව රුපියලක දඩයක් නියම කළේය. ඔහු එම දඩය නොගෙව්වොත් මාස තුනක සිර දඬුවමක් දෙන බව තීන්දු කර තිබුණි. භූසන් දඩය ගෙව්වේය. එහෙත්, විනිසුරුවරුන් විවේචනය කිරීමේ අයිතිය වෙනුවෙන් තමා පෙනී සිටින බව කීය. භූසන් වරදකරු කළත්, ඔහු දඬුවමක් නියම කළත් එය අනෙකුත් පුද්ගලයන්ට ආදර්ශයක් ලෙස ලබාදුන් සංකේතාත්මක දඬුවමක් මිස දීර්ඝකාලීන සිර දඬුවමක් නොවේ.
ඉදිරියේදී අධිකරණය අපහාස කිරීම ගැන මීට වඩා පැහැදිලි නීතියක් සහ සංස්කෘතියක් අප බිහි කරගත යුතුය. නීතිය මෙන්ම සංස්කෘතියත් වෙනස් විය යුතු බව කීවේ, විවිධාකාර මත තිබෙන අයත්, බලය හා ධනය හිමි මාධ්ය සහ පුද්ගලයනුත්, තමාගේ මතය අනුව තීන්දු ලබාදිය යුතුයැයි කියමින් අධිකරණ විනිසුරුවරුන්ගේ ජීවිතවලට බලපෑම් කරන, වල්බූරු නිදහසක් භුක්තිවිඳින සමාජයකුත් අවශ්ය නොවන නිසාය. අපේ බලාපොරොත්තුව පදනම් සහගතව අධිකරණය ගැන කතා කළ හැකි සංස්කෘතියක් වන නිසාය.■
89 (ඈ)
‘යම්කිසි තැනැත්තෙක් අවුරුදු දෙකකට නොඅඩු කාලයක් බන්ධනාගාරගත කිරීමෙන් දඬුවම් කළ හැකි වරදකට කවර වූ හෝ අධිකරණයක් විසින් වරදකරු කරනු ලැබීමෙන් පසුව නියම කරන ලද හය මාසයකට නොඅඩු කාලයකට කවර වූ හෝ ආකාරයක බන්ධනාගාරගත කිරීමේ දඬුවමක් විඳිමින් සිටී නම් නැතහොත් ගත වූ සත් අවුරුදු කාලය තුළ ඒ දඬුවම සම්පූර්ණයෙන්ම විඳ සිටියේ නම් නැතහොත් මරණ දණ්ඩයට යටත්ව සිටී නම් නැතහොත් එවැනි දණ්ඩන නියමයක් ක්රියාවේ යෙදවීම වෙනුවට හය මාසයකට නොඅඩු කාලයකට බන්ධනාගාරගත කිරීමේ දඬුවමක් විඳීමේ දඬුවමක් විඳිමින් සිටී නම් නැතහොත් ගත වූ සත් අවුරුදු කාලය තුළ ඒ දඬුවම සම්පූර්ණයෙන් විඳ සිටියේ නම් ඒ තැනැත්තා ජනාධිපතිවරයා තෝරා පත් කිරීමේ ඡන්ද විමසීමක දී හෝ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්රීවරයන් තෝරා පත් කිරීමේ මැතිවරණයක දී හෝ ඡන්ද හිමියෙකු වීමට හෝ ජනමත විචාරණයක දී ඡන්දය දීමට සුදුස්සෙක් නොවන්නේ ය.
එසේ වුවද, මේ ඡේදය යටතේ නුසුදුස්සෙකු වූ කවර වූ හෝ තැනැත්තකුට කොන්දේසි රහිත සමාවක් දෙන ලද්දේ නම්, ඒ සමාව දුන් දිනයේ සිට ඒ නුසුදුසුකම නැති වී යන්නේ ය.’
111 ඇ (2)
‘කවර වූ හෝ විනිශ්චයකාරවරයෙකුගේ, මූලාසනාරූඪ නිලධරයෙකුගේ, රජයේ නිලධාරියෙකුගේ හෝ මේ ව්යවස්ථාවේ (1) වැනි අනු ව්යවස්ථාවේ සඳහන් යම් නිලධරයෙකුගේ අධිකරණ බලතල ක්රියාත්මක කිරීමේදී හෝ කර්තව්ය ඉටු කිරීමේදී හෝ ඒ විනිශ්චයකාරවරයා, මූලාසනාරූඪ නිලධරයා, රජයේ නිලධරයා හෝ නිලධරයා කෙරෙහි නීත්යානුකූල බලයක් නොමැතිව යම්කිසි බලපෑමක් කරන හෝ බලපෑමක් කිරීමට තැත් කරන සෑම තැනැත්තෙක්ම වරදක් කරන අතර, මහාධිකරණය විසින් ජූරි සභාවක් නොමැතිව පවත්වනු ලබන නඩු විභාගයකින් පසු වරදකරු කරනු ලැබූ විට එක් අවුරුද්දක් දක්වා දීර්ඝ විය හැකි කාල සීමාවකට දෙයාකාරයෙන් එක් ආකාරයක බන්ධනාගාරගත කිරීඹකට හෝ දඩයකට හෝ ඒ බන්ධනාගාරගත කිරීම හා දඩය යන දඬුවම් දෙකටම හෝ යටත් වන්නේය. ඊට අමතරව එසේ වරදකරු කරනු ලැබූ දින සිට ඒ තැනැත්තා, අවුරුදු හතක් නොඉක්මවන කාලයකට ඡන්ද හිමියෙකු වීමට ද ජනමත විචාරණයකදී හෝ ශ්රී ලංකා ජනරජයේ ජනාධිපතිවරයා තෝරා පත් කර ගැනීමේ ඡන්ද විමසීමක දී හෝ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්රීවරයෙකු තෝරා පත් කර ගැනීමේ ඡන්ද විමසීමක දී හෝ ඡන්දය දීමට හෝ රජයේ කවර වූ හෝ ධුරයක් දැරීමට නැතහොත් රජයේ නිලධරයෙකු වශයෙන් සේවයෙහි නියුක්ත කරනු ලැබීමට ද නුසුදුස්සෙකු කරනු ලැබිය හැක්කේය.’■