පාලකයන්ට දරුණු ලෙස, යුදමය මානසිකත්වයකින් රට පාලනය කරන්න කියා බෞද්ධ හිමිවරුන්ට උපදෙස් දිය හැකිදැයි කළ විමසීමකි.
‘මට හාමුදුරුවරුන් එහෙම කියනවා, මෙහෙම කියනවා.’ කියා සඳහන් කරමින්, බෞද්ධ හිමිවරුන්ගේ නම ඉදිරියට දමාගෙන විවිධාකාර තීන්දු ගන්නා දේශපාලන නායකයෝ ලංකාවේ සිටිති. ‘හාමුදුරුවරුන් කීවා’ කියමින් ඕනෑ තීන්දුවක් ක්‍රියාත්මක කරන්නට ඇතැම් දේශපාලන නායකයෝ උත්සාහ කරති.
ජනාධිපති නන්දසේන ගෝඨාභය රාජපක්ෂ පසුගිය සතියේ කළ ප්‍රකාශයක සඳහන් වුණේ තමන්ට ‘ආරක්ෂක ලේකම් ගෝඨාභය’ ලෙස ක්‍රියාකරන ලෙස හිමිවරුන් උපදෙස් දුන් බවය. ‘ආරක්ෂක ලේකම් ගෝඨාභය’ යනුවෙන් අදහස් කළේ ඔහුත්, රටවැසියනුත් හොඳින් දනිති. ජනාධිපතිවරයා අදහස් කළේ කුමක් ගැනද කියා සියලුදෙනා දනිති. කොළය වැසීමක් ඕනෑ නැත. වැරදිලාවත්, ජනාධිපතිවරයා ඒ කීවේ කොළඹ නගර අලංකරණය හෝ දියත උයන හැදීම ගැන කියා සිතූ අයට, එය එසේ නොවන බව සැකහැර දැනගැනීම සඳහා ප්‍රභාකරන් ගැන කතාවකුත් ජනාධිපතිවරයා කීය.
දෘඪතර ආකාරය, දරුණු ආකාරයට, වෛරී ආකල්ප ඇතිව හෝ යුදමය මානසිකත්වයකින් පාලනය සිදු කරන ලෙස බෞද්ධ හිමිවරුන්ට උපදෙස් ලබා දිය හැකිද යන්න විමසිය යුතු කාරණයකි.
අමරපුර සාමග්‍රී සංඝ සභාවේ ලේකම් මහාචාර්ය අත්තඅංගනේ රතනපාල නායක හිමිගෙන් අපි මේ පිළිබඳ විමසීමක් කළෙමු. මෙය නිශ්චිතව ජනාධිපතිවරයා කළ ප්‍රකාශයට පිළිතුරු අපේක්ෂාවෙන් කළ අදහස් විමසීමක් නොවේ. රටක පාලකයන්ට දරුණු ලෙස රට පාලනය කරන්න කියා බෞද්ධ හිමිවරුන්ට උපදෙස් දිය හැකිද කියා විමසීමකි.
‘රටක පාලකයෙක් වැඩ කරන්න ඕනෑ රටේ ජනතාවට යහපතක් වෙන හැටියට. රටට යහපතක් වන හැටියට. ජනතාව පීඩාවට පත් නොවන හැටියට. ඒ සඳහා උපදෙස් දෙනවා නම්, අනුශාසනා කරනවා නම් ඒක කරන්න ඕනෑත් ඒ විදියට. භික්ෂූන් හැටියට ජාතික සමගියත් ආගමික සහජීවනයත් ආරක්ෂා වෙන හැටියට පාලනය ගෙනයන්නැයි උපදෙස් දෙන්න ඕනෑ.’
එහිදී රතනපාල නායක හිමි විශේෂයෙන් ශ්‍රී ලංකාව බහු ආගමික රටක් බව සිහිපත් කළේය. එහිමියන් අදහස් කළේ ශ්‍රී ලංකාවේ අනෙකුත් ආගම්වලට අයත් උදවියද සිටින බවය.
‘බහු ජාතික, බහු ආගමික රටක් හැටියට ආගමික සහජීවනයත් ජාතික සමගියත් අනිවාර්යයයි. බුදුදහමේත් ඒ ඉගැන්වීම් තියෙනවා. ඒ නිසා ස්වාමීන් වහන්සේලා හැටියට රාජ්‍ය පාලකයෙකුට අනුශාසනා කරන්න ඕනෑ ඒ බුදුදහමේ තියෙන දේශපාලන දර්ශනය අනුව. සියලුදෙනාට සමානව සැලකීම. සියලු ජාතීන්ගේ, සියලු පුරවැසියන්ගේ.’
එක් ආගමකට අයත් පිරිසක් පමණක් රටේ පුරවැසියන් ලෙස සලකා කටයුතු කිරීම වැදගත් කාරණයකි. ‘සියලු පුරවැසියන්ට සමාන අයිතිවාසිකම් රැකෙන හැටියට තමයි පාලකයා වැඩ කරන්න ඕනෑ. හිමිවරුන් අනුශාසනා කරන්න ඕනෑත් එහෙම පාලනය කරන හැටි.’
නූතන ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා, ව්‍යවස්ථානුකූලවාදය වැනි සංකල්ප බෞද්ධාගමට නොගැළපෙන්නේද, රාජ්‍ය පාලනයට බෞද්ධාගමේ ඊට වෙනස් දර්ශනයක් ඇත්තේද කියා අපි නාහිමිගෙන් වැඩිදුර විමසුවෙමු.
‘ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයත් එක්ක බුදුදහම කිසිම ගැටීමක් නැහැ. බුදුන් වහන්සේ ලිච්ඡවීන්ට උගන්වපු සප්ත අපරිහානි ධර්ම සිහිපත් කරගන්න ඕනෑ. ඒ ඉගැන්වුවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පාලන ක්‍රමයකට. මහජනතාවට අපහසුවක් නොවන පරිදි, මහජනතාවට පීඩාවක් නොවන පරිදි පාලනය කිරීමයි බුදුදුහම අනුදකින්නේ. මහජනතාව කීවේ රටේ පුරවැසියන්. අහවල් අය කියා වර්ගවාදීව බලන්න බැහැ.’
යුද සමයේ යුදමය මානසිකත්වයක්, යුද්ධයට සහයෝගය දෙන ආකල්පයක් එකල බෞද්ධ හිමිවරුන්ට තිබුණි. ‘ජාතිය බේරාගැනීම’ වැනි අදහස් එයට පදනම් විය. දැන් පාලකයෙකු යුදමය මානසිකත්වයකින් රාජ්‍ය පාලනය දෙසට අවධානය යොමු කළ යුතුදැයි අපි රතනපාල නාහිමිගෙන් විමසුවෙමු.
‘කිසිම අවස්ථාවක එහෙම යුද මානසිකත්වය හෝ විකෘති මානසිකත්වයකින් වැඩ කරන්න ඕනෑ නැහැ. ප්‍රකෘති මානසිකත්වයකින් වැඩ කරන්න ඕනෑ. කෙනෙක් පීඩාවට පත් කරන මානසිකත්වයක් නෙවෙයි, බොහෝ දෙනෙකුට යහපතක් වන මානසිකත්වයක් තියෙන්න ඕනෑ. මනුෂ්‍යත්වය කියන එක පදනම වෙන්න ඕනෑ. වර්තමාන සමාජයේ හැම කෙනාම අසරණයි. වසංගත තත්වය, ජීවන වියදම එක්ක. හැමකෙනා කෙරෙහිම කාරුණිකව, මෛත්‍රී සහගත සිතින් තමයි පාලකයෙක් වැඩ කරන්න ඕනෑ.’
තමන් කරන කියන දේවල වගකීම ගත නොහැකි තැන ඇතැම් දේශපාලන නායකයන්, එහි වගකීම බෞද්ධ හිමිවරුන් මත පටවන්නට ඉඩ තිබේ. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට පටහැණි ලෙස කටයුතු කරන්නටත් බෞද්ධ හිමිවරුන් ඉදිරියට දමාගන්නට ඉඩ තිබේ. අපේ රටේ තිබෙන්නේ ඕනෑ එකක් කරන්නට ‘සිංහල-බෞද්ධකම’ ඉදිරියට දමාගන්නා කාලයකි. අප ඒ ගැන විමසිල්ලෙන් සිටිය යුතුය.■
