ශ්‍රී ලංකා පුවත්පත් මණ්ඩල පනත විද්‍යුත් හා සමාජ මාධ්‍යද ඇතුළත් වන පරිදි සංශෝධනය කරන්නට කැබිනට් මණ්ඩලය තීරණය කර ඇත. මේ එම තීරණය ගැන විමසා බැලීමකි.
විසිවන සංශෝධනයෙන් පසු ජනාධිපතිවරයා සිය තනි කැමැත්තට සාමාජිකයන් පත්කරන කොමිෂන් සභාවලට අප ස්වාධීන කොමිෂන් සභා යැයි කියන්නේ නැත. ඒවාට ස්වාධීන කොමිෂන් සභා යැයි අප කීවේ ඊට පෙරය. ඒ එම කොමිෂන් සභාවලට ජනාධිපතිවරයා අවසන් වශයෙන් පත්කිරීම් කළත් පත්කරන පුද්ගලයන්ගේ සුදුසු නුසුදුසුභාවයන් පරීක්ෂාවට ව්‍යවස්ථාදායක සභාව නම්වූ ක්‍රමවේදයක් තිබූ නිසාය.
අපගේ මේ කතාවත් ජනාධිපතිවරයා සිය කැමැත්තට පත්කිරීම් සිදුකරනු ලබන ආයතනයක් ගැනය. ආයතනය ශ්‍රී ලංකා පුවත්පත් මණ්ඩලයය. එය 1973 අංක 05 දරන පනතෙන් ස්ථාපිත කරන ලද්දක්ය. එම ආයතනයේ අරමුණ වන්නේ පුවත්පත්වලට අදාළ කරුණු විධිමත් කිරීම, ඒ සම්බන්ධයෙන් උපදෙස් ලබාදීම, වැරදි විමර්ශනය කිරීම හා ඊට සම්බන්ධ හා ආනුෂංගික කරුණුය.
මෙම මණ්ඩලයේ සාමාජිකයන් සංඛ්‍යාව 07කි. ප්‍රවෘත්ති අධ්‍යක්ෂ ජෙනරාල්වරයා නිල වශයෙන් එයට පත්වේ. ඉතිරි 06 දෙනා ජනාධිපතිවරයා පත්කෙරේ. ඉනුත් දෙදෙනෙකු සඳහා නාමයෝජනා කැඳවේ. එක් නාමයෝජනාවක් කැඳවන්නේ ක්‍රියාකාරි ජනමාධ්‍ය සංවිධානවලින්ය. ඔවුන් නම් කරන 07 දෙනකුට නොවැඩි නාමයෝජනා අතරින් එක් අයකු ජනාධිපතිවරයා පත්කළ යුතුය. අනෙක් නාමයෝජනාව කැඳවන්නේ ජනමාධ්‍ය ආයතනවල සේවක වෘත්තීය සමිතිවලින්ය. එම නාමයෝජනා තුනක් අතරින් එක් අයකු ජනාධිපතිවරයා තෝරාගත යුතුය. ඉතිරි සාමාජිකයන් 04 දෙනා පත්කරන්නේ ජනාධිපතිවරයාට කැමති ආකාරයට කිසිදු නාම යෝජනාවක් නැතිවය.
මෙම ආයතනය අහෝසි කළ යුතු යැයි ජනමාධ්‍ය සමාජය හඬ නඟන්නේ දශක ගණනාවක සිටය. එසේ අහෝසි කළ යුතු යැයි කියන ආයතනය පුළුල් කරන්නට වත්මන් ආණ්ඩුව තීරණය කර ඇත. ඒ අනුව මුද්‍රිත මාධ්‍යයට අමතරව විද්‍යුත් හා සමාජ මාධ්‍යයද පාලනය කිරීමට හැකි ලෙස එම පනත සංශෝධනයට ලක්කිරීමට නියමිතය.
ජනමාධ්‍ය සමාජයේ ඉල්ලීම ක්‍රියාවට නැඟීම ආරම්භ වූයේ 2000-2003 රනිල් වික්‍රමසිංහ ආණ්ඩු සමයේදීය. පුවත්පත් මණ්ඩල පනත අහෝසි කරන තෙක් එම මණ්ඩලයට සාමාජිකයන් පත්නොකර අක්‍රියව තැබීය. ජනාධිපති චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායකද ඊට එරෙහි වූයේ නැත. එය යළි සක්‍රිය කරනු ලැබුයේ සිය දෙවන ධුර කාලයේදී මහින්ද රාජපක්ෂය. එම සක්‍රිය කරන අවස්ථාවේදී ජනමාධ්‍ය සංවිධාන කිසිවක් නාම යෝජනා ඉදිරිපත් කළේ නැත. ඒ නිසාම සක්‍රිය කරන ලද පුවත්පත් මණ්ඩලය සංයුතිය නිසියාකාර නැති බවට චෝදනා එල්ල විය. ඊට පිහිටට ආවේ අමාත්‍ය වාසුදේව නානයක්කාරගේ පක්ෂයේ එවක සංවිධායක ලේකම්වරයාය. ඔහුව ජනමාධ්‍ය සංවිධාන නියෝජිතයා වශයෙන් මහින්ද රාජපක්ෂ පත්කළේය. එතැන් සිට පිළිගත් ජනමාධ්‍ය සංවිධාන නියෝජිතයකු නොමැතිව සංයුතියේ ප්‍රශ්නයක්ද සමඟ පුවත්පත් මණ්ඩලය අද දක්වා පැමිණ තිබේ.
පුවත්පත් මණ්ඩලය අහෝසි කරන්න යැයි කළ ජනමාධ්‍ය සමාජ ඉල්ලීමට හේතු කිහිපයක් විය. එකක් වන්නේ මෙය ආණ්ඩු විරෝධි යැයි සලකන ජනමාධ්‍ය මර්දනයට යොදාගත් හා යොදාගත හැකි මෙවලමක් වීමය. අනෙක වූයේ ජනමාධ්‍යවේදීන්ට සිරදඬුවම් හා දඩ පැනවීමේ හැකියාවක් එය සතුවීමය. එමෙන්ම එහි තීන්දු අධිකරණයක අභියෝගයට ලක්කළ නොහැකි බවට ඇති සඳහන් හා කැබිනට් මණ්ඩල තොරතුරු පවා පළකළ නොහැකි බවට ඇති සඳහන් කිරීම්ය. පනතේ ඇති පහත සඳහන් වගන්තිවලින් එය තේරුම් ගැනීමට හැකිය.
‘ (1) වන උපවගන්තිය යටතේ කෙරෙන මණ්ඩලයේ යම් අණක් හෝ දෝෂාරෝපණයක් අවසානාත්මක හා තීරණාත්මක විය යුතු අතර කිසිම අධිකරණයකදී එය ප්‍රශ්න නොකළ යුතුය.’
‘යම් තැනැත්තකු කැඳවීමට හා පැමිණ සිටීමට ඔහුට පළකිරීම පිණිසද, ලේඛන ඉදිරිපත් කිරීමට බලකිරීම පිණිසද, යම් තැනැත්තකු ලවා දිව්රුමක් හෝ ප්‍රතිඥාවක් කරවීම පිණිසද දිසා අධිකරණයකට ඇති සියලු බලතල මණ්ඩලයට ඇත්තේය.’
‘යම් තැනැත්තකු මණ්ඩලයේ බලයට විරුද්ධවීමේ හෝ අගෞරව කිරීමේ (මෙහි (1) වන උප වගන්තියේ සඳහන්) යම් අපහාස වරදක් කර ඇති බව මණ්ඩලය විසින් නිශ්චය කරනු ලබන අවස්ථාවක එම නිශ්චය කිරීම සවිස්තරව දැක්වෙන සහතිකයක් මණ්ඩලයේ ලේකම් ලවා ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය වෙත යැවීමට මණ්ඩලය විසින් සලස්වනු ලැබිය හැකිය.’
‘මණ්ඩලයේ බලයට විරුද්ධ වීමෙන් හෝ අගෞරව කිරීමෙන් කරන ලද සෑම අපහාස වරදක් සඳහා, එම වරද ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ බලයට විරුද්ධ වීමෙන් හෝ අගෞරව කිරීමෙන් කරන ලද අපහාස වරදක් වූවාක් මෙන් අධිකරණ ආඥා පනතේ 47 වන වගන්තිය යටතේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් හෝ එහි යම් විනිශ්චයකාරයකු විසින් දඬුවම් කළ හැකි විය යුතුය.’
‘පළ කරන හෝ පළ කිරීමට සලස්වන සෑම තැනැත්තකුම වරදකට වරදකරු විය යුතු අතර, වරදකරු කරනු ලැබූ විට රුපියල් පන්දහසකට නොඅඩු දඩයකින් හෝ අවුරුදු දෙකකට නොවැඩි කාලයක් දෙයාකාරයෙන් එක් ආකාරයක බන්ධනාගාර ගත කිරීමකින් හෝ ඒ දඩය සහ බන්ධනාගාරගත කිරීම යන දෙකෙන්ම දඬුවම් කරන් ලැබීමට ඔහු යටත් විය යුතුය.’
‘අමාත්‍ය මණ්ඩලයේ රැස්වීමක කටයුතු යයි හෝ ඒ කටයුතුවල යම් කොටසක් යැයි සැලකෙන කිසිම කරුණක් කිසිම තැනැත්තකු විසින් කිසිම පුවත්පතක පළකිරීම හෝ පළකරවීම නොකළ යුතුය.’
ආණ්ඩුව පුවත්පත් මණ්ඩල පනත සංශෝධනය කරන්නට යන්නේ ඉහත සඳහන් ජනමාධ්‍යයට එරෙහි වගන්ති සංශෝධනය කරන්නට නොවේ. එම වගන්ති ඊටත් වඩා දරුණු ආකාරයෙන් ගෙන එමින් පුවත්පත් පමණක් නොව විද්‍යුත් හා සමාජ මාධ්‍යයද ආණ්ඩුවේ පාලනයක් යටතේ මර්දනය කර තබා ගැනීමටය. එම වුවමනාව සාධාරණ කිරීම සඳහා ආණ්ඩුව ඉදිරියේදී සමාජගත කරනු ඇත්තේ ජනමාධ්‍ය මගින් සාමාන්‍ය ජනතාවට සිදුවන අගතීන් වැළැක්වීම සඳහා මෙම පියවර ගන්නා බවය.
ජනමාධ්‍යයට නියාමනයක් අවශ්‍ය නැති බව මේ මගින් අප කියන්නේ නැත. නමුත් එය ජනමාධ්‍යයට දඬුවම් කිරීමේ හුදු රාජ්‍ය යාන්ත්‍රණයක් විය යුතු නැත. ජනමාධ්‍ය අගතීන්ගෙන් තොරවිය යුතු යැයි ආණ්ඩුව සිතන්නේ නම් මුලින්ම කළ යුත්තේ රාජ්‍ය පාලනය යටතේ ඇති ජනමාධ්‍ය ආණ්ඩුවේ දේශපාලන බලපෑමෙන් මුදා හැරීමය. ඊට සූදානම් නැති ආණ්ඩුවකට අනෙකාට ඇඟිල්ල දිගු කිරීමේ සදාචාරාත්මක අයිතියක්ද නැත.
මෙම අනතුර හමුවේ ජනමාධ්‍ය සමාජයද සිය සමාජ වගකීම ඉටුකිරීම සඳහා කළ යුත්තේ කුමක්ද යන්න පිළිබඳ පමාවී හෝ සාකච්ඡාවක් වහා ආරම්භ කළ යුතුය. නැතිනම් ආණ්ඩුවේ මර්දනයට මුහුණදීමට සූදානම් විය යුතුය.■
