යාපනය විශ්වවිද්‍යාලයේ මුල්ලිවයික්කාල් ස්මාරකය කඩා ඉවත් කිරීම සහ එය නැවත ඉදිකිරීමට මුල් ගල් තැබීම සම්බන්ධයෙන් ය.
■ පවිත්‍රා රූපසිංහ
මළවුන්ට රිදවීමට හෝ පළිගැනීමට නොහැකිය. එහෙව් තත්ත්වයක් තුළදී මළවුන්ගෙන් පළිගැනීම යනු, ඒ අය වෙනුවෙන් ජීවත් වන්නවුන්ගෙන් පළිගැනීමකි, නැත්නම් ඔවුන් කෝප ගැන්වීමකි. පසුගිය මාස තුනක පමණ කාලයක සිට ලංකාවේ මියගියවුන් ආශ්‍රයෙන් ජීවන්වන ඇත්තන් තුළ කෝපය සහ වේදනාව ඇවිස්සීමට රාජ්‍ය මැදිහත්වීම සිදු වූ බව කාගේත් අවධානය යොමුව තිබුණි. කොවිඩ් ගෝලීය වසංගතයේ ලංකාවේ දෙවන රැල්ලේ ව්‍යාප්තියත් සමඟ භූමදානය තහනම්, ආදාහනය පමණයි වශයෙන් නීති පැනවෙද්දී මිය ගිය දේහයන් ඇසුරෙන් විවිධ සංස්කෘතීන් දරාගත් ජීවත්වන්නවුන් අතර, ආගම්වාදී ජාතිවාදී මුහුණුවරකින් යුත් කලකෝලාහලයකට පදනම් සකස් කරමින් තිබුණි. ඒ අතර යුද්ධයේ අවසන් අදියරේදී මිය ගිය පුද්ගලයින් අනුස්මරණය වෙනුවෙන් 2018 වසරේ යාපනය විශ්ව විද්‍යාලයේ ගොඩනඟා තිබුණු මුල්ලිවයික්කාල් ස්මාරකය අනවසර ඉදිකිරීමක් බව කියමින් ජනවාරි 08 වනදා රාත්‍රියේ ඉවත් කරන්නට යෙදී තිබුණි.
එහි වගකීම පසුව රජය භාරගෙන තිබුණි. එය ඩෝසර් කිරීමෙන් ඉක්බිතිව එය එම ස්ථානයේම නැවත පිහිටුවීමේ අරමුණින් මුල් ගල් තැබීමත් සමඟම පසුගිය දින කිහිපය තුළ විශ්ව විද්‍යාලය සහ ඒ අවට පැතිරෙමින් තිබුණු ව්‍යාකූලත්වය දැන් මතුපිටින් අතුරුදහන්ව ගොස් ඇත.
එම ස්මාරකය කඩා ඉවත් කිරීමත් සමඟ, ඊට විරෝධය පළකරමින්, දෙමළ ජාතික සන්ධානය ඇතුලු දෙමළ දේශපාලන පක්ෂ කිහිපයක් සහ යාපනය විශ්ව විද්‍යාලයේ ශිෂ්‍ය සංගමය මෙන්ම සිවිල් සංවිධාන කිහිපයක් වශයෙන් ජනවාරි 11 වනදා උතුරු පළාත පුරා හර්තාල් ව්‍යාපාරයක් අරඹා තිබුණි.
ඓතිහාසික සිදුවීමක් වූයේ එම හර්තාල්වලට මුස්ලිම් ජනතාවගේ සහයෝගයත් ලැබීමය. ඉතිහාසය පුරා දෙමළ ජනතාවගේ දේශපාලන ප්‍රශ්නවලදී මුස්ලිම් ජනතාවගේ සහයෝගය ලැබුණේ නැති තරම්ය. එහෙත්, මීට පෙර ආදාහනය පිළිබඳ ප්‍රශ්නවලදී දෙමළ නායකයන් මුස්ලිම් ජනතාවගේ අයිතීන් වෙනුවෙන් පෙනී සිටි අතර දැන් එහි අනෙක් පැත්ත සිදු වී ඇත. මේ ස්මාරක කඩාදැමීමෙන් පසු දක්නට ඇති සුභදායක කරුණ එයයිා.
හර්තාල්කරුවන් සහ ඊට සහාය පළකරන්නවුන් දිගින් දිගටම පැවසුවේ, මෙම ස්මාරකය ඉවත් කිරීම බරපතල අසාධාරණයක් බවත් එය වහා නැවත ඉදි කිරීමට කටයුතු කළ යුතු බවත්ය. එමෙන්ම ස්මාරකය කඩා දැමීම සම්බන්ධයෙන් විශ්ව විද්‍යාල සිසුන්ගේ මැදිහත්වීමෙන් පැවති මාරාන්තික උපවාසය පසුගිය 11දා අවසන් වූවේ විශ්ව විද්‍යාලයේම උපකුලපතිවරයාගේ මැදිහත්වීමෙන් එය නැවත පිළිසරක කිරීමට මුල්ගල් තැබීමෙන් අනතුරුවය.
රාජ්‍ය මැදිහත්වීමෙන් ස්මාරකය ඉවත් කිරීම සිදු වුනාය යන්න පිළිගනිමින් ජනවාරි 12 වන දින සුසිල් ප්‍රේමජයන්ත රාජ්‍ය අමාත්‍යවරයා මෙම ස්මාරකය කඩා දැමීම සහ නැවත ඉදිකිරීම පිළිබඳ අදහස් දක්වමින් කියන්නේ, එම අනවසර ඉදිකිරීම පළමුව ඉවත් කිරීමත්, අවසරයකින් යුතුව නැවත ස්මාරකය ඉදි කිරීමට කටයුතු කිරීම සිදු වුණු බවත්ය. මාධ්‍ය වෙත පිළිතුරු දෙමින් අමාත්‍යවරයා තවදුරටත් පවසා තිබුණේ, අලුතින් ඉදි කරන ස්මාරකයට මුල් ගල් තැබුවේ විශ්ව විද්‍යාලයේ උපකුලපතිවරයා වීම නිසා එම ඉදිකිරීම හුදෙක්ම නීති ප්‍රකාරව සිදුවුනු බවකි.
යාපනය සරසවියේ උපකුලපති මහාචාර්ය සිවකොලුන්දු ශ්‍රීසද්ගුණරාජා සිසුන් සමග 12 වනදා මඩට බැස මුල් ස්මාරකයෙන්ම මතු කර ගත් ගල් දෙකක් නැවත භාවිත කරමින් ස්මාරකය යළි ඉදි කිරීම සදහා මුල් ගල් තැබුවද, කඩා දැමූ කලින් ස්මාරකය අනවසර ඉදිකිරීමක් බව පවසා තිබේ. උපකුලපතිවරයා බීබීසී සිංහල සේවය සමඟ කර තිබුණු සාකච්ඡාවකදී පවසා තිබුණේ, සියල්ල ඉතාමත් කෙටි කාලයකින් නිරාකරණය කර ගැනීමට හැකිවීම ගැන සතුටටත් පුදුමයටත් පත් වන බවය. ඔහු තවදුරටත් පවසා තිබුණේ මෙවැන්නකි. ‘එය කඩා දැමීමක් නොවේ. අනවසර දෙය අවසරලත් දෙයක් වීමයි වුණේ. මෙය මෙතෙක් කවුරුන් විසින් ඉදිකරන ලද්දක්ද යන්න සඳහන් වී තිබුණේ නැහැ. මෙයට හිමිකාරීත්වයක් තිබුණේත් නැහැ. විවිධ පුද්ගලයින් එය විවිධ නම්වලින් හැඳින්වූවා. ඒත් දැන් එය නීත්‍යානුකූලව විශ්වවිද්‍යාල අධිකාරියේ නිසි අනුමැතිය ඇතිව ඉදිවූ සාම ස්මාරකයක්. මරණ අණුස්මරණය කිරීම පිළිබඳව සමස්ත ප්‍රජාවගේ සහ මුළු ලෝකයේම හැඟීම් ආරක්ෂා කිරීමක්.’
ජනවාරි 13 දා ස්මාරකය නැවත ඉදි කරන්නට කටයුතු අරඹා ඇති හෙයින් සහ අර්බුදයට විසඳුම ලැබී ඇති හෙයින් මෙම කාරණය පිළිබඳ මාධ්‍ය වෙත අදහස් දැක්වීමෙන් වැළකී සිටින බව කියා යාපන විශ්ව විද්‍යාලයේ සිසුන් නිහඩ පිළිවෙතක සිටී. යාපනය විශ්ව විද්‍යාලයේ ශිෂ්‍ය සංගමය ජනවාරි 11 ට කලින් පවසා තිබුණේ මෙම ස්මාරකය මුල් අවස්ථාවේත් පිහිටවූවේත් බලධාරීන්ගේ අවසරයෙන් යුතුව බවය.
ස්මාරකය කඩා ඉවත් කිරීමේ වගකීම රජය භාරගෙන තිබෙන විටෙක, විශ්ව විද්‍යල භූමියේ සැමරුම් ස්මාරකය ඉවත් කිරීම සම්බන්ධයෙන් විශ්ව විද්‍යාල ප්‍රතිපාදන කොමිෂන් සභාවේ ජ්‍යෙෂ්ඨ සභාපති මහාචාර්ය සම්පත් අමරතුංග නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් අවධාරණය කර තිබුණේ, මෙම යුධමය අනුස්මරන ස්මාරකය ලංකාවේ උතුර සහ දකුණු පළාත් අතර සමඟියට බාධාවක් විය හැකි බවකි.
‘ඉතිහාසය යනු ජයග්‍රාහකයාගේ ඉතිහාසයයි’ යන්න සුප්‍රසිද්ධ කියමනකි. සාමාන්‍යයෙන් යුද්ධයේදී ජයග්‍රහාකයෝ හෝ පරාජිතයෝ නැති බව කවුරුත් පාහේ දන්නා කතාවකි. යුද්ධයක් අවසන් වන්නේ සියල්ලෝ පරාජිතයින් වීමෙනි. ලංකාවේ තිස් වසරක යුද්ධය නිමාවීමත් සමඟ උතුරේ මව්වරුනුත්, දකුණේ මව්වරුනුත් හඩා වැටුණේ එකම දෙයක් ඉල්ලා සිටිමිනි. ඒ මිය ගිය තමන්ගේ දරුවන්ගේ ජීවිතය ය. අනෙක් අතට උතුරේත්, දකුණේත් වැන්දඹුවන්ට අහිමි වුණේ සිය සැමියන්ය. තවත් උතුරේත් දකුණේත් අම්මාවරුන් තවමත් යුධ සමයේ අතුරුදහන් වූ තම දරුවන් හෝ සැමියන් වෙනුවෙන් අරගල කරමින් සිටින්නේය. තමන්ගේ නමින් මියගිය මළවුන් සැමරීමට හෝ සිහි කැදවීමට හුදු මානුෂික අයිතියක් ඇති බව කොයි පාර්ශවයටත් පොදුය. ප්‍රිය විප්පයෝගයේ දී යුධ වීරයින් ද ත්‍රස්තයින් ද යන්න වගක් නැත. ඇත්තවශයෙන්ම යුද්ධයකින් මිය යන්නේ ත්‍රස්තවාදීන් හෝ සෙබළුන් පමණක් නොවේ යන්න සරල සත්‍යයකි.
ස්මාරක අභියස ආණ්ඩුවේ නිල සැමරුම් වාර්ෂිකව පැවැත්වෙනවාට අමතරව, තමා වෙනුවෙන් ජීවිතය අහිමි කරගත් අය හෝ අහිමිවූවන් සැමරීම මානව අයිතියක් සහ හුදු මිනිස් ගුණාංගයකි. ත්‍රස්තවාදය රාජ්‍ය මට්ටමින් ද සිදු විය හැකිය. එම ත්‍රස්තවාදය බල අරමුණු වෙනුවෙන් පළමුව උදුරා ගන්නේ ජීවත් වන අයගේ ජීවත් වීමේ අයිතියය. දෙවනුව ඔවුන්ගේ මිය ගිය සිරුරු සම්බන්ධ කොටගෙන පළිගැනීම් සිදු කරන්නේය. අවසාන වශයෙන් අවධානය යොමු කරන්නේ ඒ මියගියවුන්නේ ස්මාරකයන් වෙතටය.
ප්‍රශ්නය වන්නේ එකම තැනක තිබෙන ස්මාරක දෙකක් අතරින් එකක් ‘යුද ස්මාරකයක්’ වීමත්, අනෙක ‘සාම ස්මාරකයක්’ වීමත් කෙලෙස තේරුම් ගන්නද කියාය. එය එසේ වන්නේ හදන ආණ්ඩුව අනුවද? ඒ ස්මාරකය හදන අය ලබාදෙන ලේබල් එක අනුවද?
ජයග්‍රාහකයින්ට මුහුණු දෙකක් ඇත. පරාජිතයින්ට තම වීරයින්ගේ හෝ සගයින්ගේ ස්මාරක ඉදිරියේ සිට මියගියවුන් සිහිකරන්නට අවස්ථාව ලබා නොදී එය අහුරන්නට ජයග්‍රාහිකයින්ට හැකිය. එසේම ඊට ඉඩ ලබාදෙන්නටත් ඔහුනට ඕනෑනම් හැකිය. උතුරට පමණක් නොව එය දකුණටත් අදාලය.■
