විදුලිබල ක්ෂේත්‍රයේ නියාමන කටයුතු කරන මහජන උපයෝගිතා කොමිසම වසා දමන ලෙස ජනාධිපතිවරයා නියෝග කර ඇත. මේ ඒ ඊට හේතුවී ඇති රාජපක්ෂවරුන්ට බලපෑ හේතු ඇයිද යන්න විමසා බැලීමකි.
‘පවතින රජය විසින් අධික මිලට විදුලි මිලදී ගැනීම සඳහා අත්සන් තබා ඇති ගිවිසුම් අහෝසිකර එහි වාසිය පාරිභෝගිකයාට ලබාදෙමින් විදුලිමිලට සහනයක් ලබාදෙන අතර විදුලි බිල පහළ දැමීමට කටයුතු කෙරේ.’ මෙසේ සඳහන් වන්නේ ජනාධිපතිවරයාගේ සෞභාග්‍යයේ දැක්ම ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනයේය.
එහි එසේ සඳහන් වුවද අධික මිලට විදුලිය මිලදි ගැනීම සඳහා අත්සන් කර ඇති ගිවිසුම් දීර්ඝ නොකළ යුතු බවට හා එම ගිවිසුම් රජයට වාසිදායක ලෙස සකස් කළ යුතු බවට සිය නියාමන කාර්යභාරය ඉටුකළ ශ්‍රී ලංකා මහජන උපයෝගිතා කොමිෂන් සභාව වසා දමන ලෙසට ජනාධිපති ලේකම් ආචාර්ය පී.බී. ජයසුන්දර මුදල් අමාත්‍යාංශ ලේකම් එස්.ආර්. ආටිගලට නියෝග කරනු ලැබුයේ දෙසැම්බර් 01 වැනිදාය.
එම නියෝග ලිපියේ සඳහන්ව තිබුනේ මහජන උපයෝගිතා කොමිෂන් සභාව වසා දැමීම සිදුකරන්නේ පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කරන ලද අයවැය කතාව ප්‍රකාරව බවයි. එම කොමිසමේ තාක්ෂණික නිලධාරින්ව ජාතික සැලසුම් දෙපාර්තමේන්තුවට අනුයුක්ත කරන ලෙසත් අනෙක් පිරිස විදුලිබල අමාත්‍යාංශයට අනුයුක්ත කරන ලෙසත් එහි දන්වා තිබුණි. මීට අමතරව විදුලි ගාස්තු තීරණය කිරීමේ හා එම ක්ෂේත්‍රයේ නියාමන කටයුතු පාරිභෝගික කටයුතු අධිකාරියට පවරන ලෙසත් දැනුම් දී තිබුණි.
ජනාධිපතිවරයාගේ මෙම තීරණයට විරෝධය දක්වමින් ජලසම්පාදන අමාත්‍ය වාසුදේව නානයක්කාර දෙසැම්බර් 03 දින අගමැති මහින්ද රාජපක්ෂට ලිපියක් යවා තිබුණි. එහි ඔහු කියා තිබුනේ අගමැතිවරයාගේ අයවැය කතාවට පටහැනිව ජනාධිපති ලේකම් වරයා ශ්‍රී ලංකා මහජන උපයෝගිතා කොමිෂන් සභාව වසා දැමීමට උපදෙස් දී ඇති බවත් එම කොමිෂන් සභාව අගමැතිවරයා යටතේ පවතින ආයතනක් බවත්ය. විදුලිබල ක්ෂේත්‍රයේ පමණක් නොව ජල හා ඛනිජ තෙල් ක්ෂේත්‍රයේ පාරිභෝගික ගැටලු විසඳූ ආයතනය එය බවත් පසුගිය කාලයේදී අසාධාරණ ලෙස විදුලිය ගාස්තු වැඩි කරන්නට යෝජනා කළ අවස්ථාවලදී අනුමැතිය නොදී එම කොමිසම විදුලි පාරිභෝගිකයා ආරක්ෂා කළ බවත් එහි සඳහන් කර තිබුණි.
‘ඔබතුමාද දන්නා පරිදි යහපාලන රජය සමයේ අත්මන් තැබූ දූෂිත විදුලි ගණුදෙනු වලට මෙම කොමිෂන් සභාව අනුමැතිය ලබානොදි ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලයට සිදුවිමට ගිය විශාල පාඩුවක් වළක්වා ඇත. යහපාලන රජය විසින් ටෙන්ඩර් වලින් තොරව විදුලිය මිලදී ගැනිම සඳහා මහජන උපයෝගිතා කොමිෂන් සභාවේ බලතල අඩුකිරීමට ගත් උත්සහය පාර්ලිමේන්තුවේදී පරාජය කළේ එවකට විපක්ෂ නායකවූ ඔබතුමාගේ නායකත්වයෙනි.’ යනුවෙන් එහි අවධාරණයක්ද තිබුණි.
කොමිෂන් සභාවේ සභාපති, සාමාජිකයන්, අධ්‍යක්ෂ ජෙනරාල් ඇතුළු නිලධාරින්ට අගමැතිවරයා හමුවි කරුණු පැහැදිලි කිරීමට අවස්ථාවක් ලබාදෙන ලෙස වාසුදේව ඇමතිවරයා එම ලිපියෙන් ඉල්ලීමක් කරයි. එම සාකච්ඡාව අගමැතිවරයා ලබාදී ඇති බවක් වාර්තා වන්නේ නැත. එහි ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන්දෝ දෙසැම්බර් 08 වැනිදා එම කොමිසමේ සාමාජිකයන් ඉල්ලා අස්වූ බව එහි සාමාජිකයකුවූ අධ්‍යාපන අමාත්‍යාංශයේ ලේකම් මහාචාර්ය කපිල පෙරේරා මාධ්‍යයට දැනුම් දුන්හ. සාකච්ඡා ඉල්ලීමට ප්‍රතිචාර නැති බැවින් මෙන්ම වෙනත් ආකාරයේ ඉලපෑමක් නිසාද එම ඉල්ලා අස්වීම සිදුවිය හැකිය. මන්ද ධූර කාලය අවසන් වන තෙක් එම කොමිසමේ සාමාජිකයන් අස්කිරීමේ තනි බලයක් කිසිවකුටවත් නැති නිසාය. එය සිදුකළ යුත්තේ පාර්ලිමේන්තුව මඟින් වන නිසාය. ඉල්ලා අස්වූ කොමිසමේ සාමාජිකයන් පත්වී ඇත්තේ 2019 වර්ෂයේදීය. වසර පහක ඔවුන්ගේ ධූර කාලය ඉල්ලා අස්නොවූයේ නම් 2024 දක්වා පවතී.
‘දැනට ඇති ඩීසල් විදුලි බලාගාර අවුරුදු 20ක් ඉක්මවා ඇති බැවින් ඒවා සඳහා ගෙවනු ලබන රුපියල් බිලියන 15ක අධික වියදම් අඩු කිරීමට අදාල ගිවිසුම් සංශෝධනය කිරිමටද යෝජනා කරනවා. මහජන උපයෝගිතා කොමිෂන් සභා පනත හා විදුලිබල මණ්ඩල පනත කඩිනම් ව්‍යාපෘති ක්‍රියාත්මක කිරීමට ඉවහල් වන පරිදි සංශෝධනය කිරීමටද යෝජනා කරනවා.’ මේ 2021 අයවැය කතාව ඉදිරිපත් කරමින් විදුලි බලය ගැන අගමැති මහින්ද රාජපක්ෂ කී කතාවය. මහජන උපයෝගිතා කොමිසම වසා දැමීමක් ගැන එයින් කියන්නේ නැත. ජනාධිපතිවරයා වෙනුවෙන් ඔහුගේ ලේකම්වරයා මුදල් අමාත්‍යාංශයේ ලේකම්වරයාට අයවැය කතාව අනුව මහජන උපයෝගිතා කොමිෂන් සභාව වසා දමන ලෙස දැනුම් දුන්නද එම ආයතන අහෝසි කිරීමක් ගැන ඒ මඟින් කියා නැත. එසේ අහෝසි කිරීමක් ගැන අයවැය කතාවේදී කියා ඇත්නම් ඒ අනුව ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලයද අහෝසි කළ යුතුය.
විදුලිබල අමාත්‍ය ඩලස් අලහප්පෙරුමද ජනාධිපති ලේකම්වරයාගේ නියෝගයෙන් අන්දුන් කුන්දුන් වී වී ඇති සේය. ඔහු කියා ඇත්තේද එම තීරණය පිළිබඳ ඔහුව දැනුවත් නොකළ බවය. කොහොමත් රාජපක්ෂවරුන් තීන්දු තීරණ ගන්නේ කැබිනට් මණ්ඩලය දැනුවත් කරමින් සාමුහිකව නොවේ. එය වත්මන් රාජපක්ෂ පාලනයට පමණක් නොව මීට පෙර පැවති රාජපක්ෂ පාලනයටද අදාල එකකි. වාසුදේව ඇමතිවරයා ලියුම් ලීවාට ජනාධිපතිවරයාගේ තීන්දු තීරණවල කිසිඳු වෙනසක් නොවන බවත්, අගමැතිවරයාද ඒ සම්බන්ධයෙන් සසල නොවන බවත් මේ සිදුවිම අපට කියා දෙයි.
ශ්‍රී ලංකා මහජන උපයෝගිතා කොමිෂන් සභාව යනු 2002 අංක 35 පනත යටතේ පිහිටවනු ලැබුවකි. එම පනතට අනුව විදුලිබල කර්මාන්තයේ හා ජල සේවා කර්මාන්තයේ කටයුතු නියාමනය ඊට අයත්ය. ඛනිජ තෙල් කර්මාන්තයේ කටයුතුද ඊට ලැබීමට නියමිතව තිබුණි. 2009 අංක 20 දරන විදුලිබල පනතින් එම කර්මාන්තයේ කටයුතු නියාමනය නිල වශයෙන්ම මහජන උපයෝගිතා කොමිෂන් සභාවට පවරා තිබුණි. ඉදිරියේදී සංශෝධනය වීමට නියමිතව තිබූ ජලසම්පාදන හා ඛනිජ තෙල් පනත්වලින් එම කර්මාන්ත සම්බන්ධයෙන්වූ නියාමන බලතල නිල වශයෙන්ම මහජන උපයෝගිතා කොමිසමට පැවරීමට නියමිතව තිබුණි. ජලසම්පාදන අමාත්‍ය වාසුදේව නානයක්කාරගේ මේ සම්බන්ධයෙන් මැදිහත්වීම ඒ නිසාය විය යුතුය.
ජනාධිපතිවරයාගේ සෞභාග්‍යයේ දැක්ම ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශයේ වචන ලෙස කුමක් සඳහන් වුවද අගමැතිවරයාගේ අයවැය කතාවෙන් මහජන උපයෝගිතා කොමිසමට එරෙහි ඉඟියක් ලබාදී ඇත. ඒ ‘කඩිනම් ව්‍යාපෘති ක්‍රියාත්මක කිරීමට ඉවහල් වන පරිදි’ විදුලිබල මණ්ඩල පනත හා මහජන උපයෝගිතා පනත සංශෝධනය කළයුතු යැයි පවසමින්ය.
පසුගිය ආණ්ඩුත් මේ ආණ්ඩුවත් කඩිනම් ව්‍යාපෘති යන්නෙන් අදහස් කරන්නේ කෙටි කාලීන විදුලි අවශ්‍යතා යැයි කියමින් ඉතා අධික මිලට පෞද්ගලික බලාගාරවලින් දිගුකාලීන විදුලිය මිලදී ගැනීම්ය. ඒස් ඇඹිලිපිටිය, ඒසියා පවර් පෞද්ගලික විදුලි බලාගාර ඒවාට නිදසුන්ය. කෙටිකාලීන යැයි කීවාට අවුරුදු 15ක් 20ක් තිස්සේම එම බලාගාරවලින් වසරින් වසර හෝ වසර කිහිපයකට එළඹෙන ගිවිසුම් මත විදුලිය මිලදී ගැනීම ලංකා විදුලිබල මණ්ඩලය සිදුකරයි. මේ බලාගාරවලට වැය කළ මුදල් මෙන් කිහිප ගුණයක් ඒවාහි හිමිකරුවනි දැනටමත් උපයා ඇත. යළි යළිත් විදුලිය මිලදී ගැනීමට ගිවිසුම් අලුත් කිරීfමිදී හෝ දීර්ඝ කිරීමේදී ඊට සම්බන්ධවන කාගේ කාගේත් සාක්කු පිරෙන බවනම් අප දන්නා ඇත්තය.
මේ ගිවිසුම් දීර්ඝ කිරීමට මහජන උපයෝගිතා කොමිසම දිගින් දිගටම විරුද්ධ වී තිබුණි. ජනාධිපතිවරයාගේ සෞභාග්‍යයේ දැක්මේ එම ගිවිසුම් අහෝසි කරනවා යැයි කියා තිබුනද මෙම ආණ්ඩුවත් එම ගිවිසුම් යළි වසර ගණනාවකට දීර්ඝ කිරීමට පසුගිය අප්‍රේල් මාසයේදී අවසර ඉල්ලා තිබේ. එම ඉල්ලීමට මහජන උපයෝගිතා කොමිසම විරුද්ධ වී තිබුණි.
චීනයේ ස්වෙච්ඡා යෝජනාවක් අනුව නොරොච්චෝලේ ඉදිකරන්නට නියමිත මෙගාවොට් 300ක සිව්වන බලාගාරය සම්බන්ධයෙන් සිය මතය දක්වමින් එම කොමිසම කියා තිබුනේ විදුලිබල පනත අනුව එම අදියර ක්‍රියාත්මක කරන ලෙසය. විදුලිබල පනතේ ඇත්තේ තරඟකාරි යෝජනා කැඳවීමකින් මහා පරිමාන විදුලි ව්‍යාපෘති ක්‍රියාත්මක කළ යුතු බවය. ඒ ආකාරයට තරඟකාරි යෝජනා කැඳවීමට ගියහොත් චීනයට ඕනෑ ලෙස රාජපක්ෂවරුන්ට විදුලි බලාගාර ව්‍යාපෘති පමණක් නොව වෙනත් මහා පරිමාන ව්‍යාපෘතිද ක්‍රියාත්මක කිරීමට නොහැකිවනු ඇත.
මේ නිසා තම ව්‍යාපෘතිවලට බාධා එල්ලවන නීති රීති හෝ ආයතන රාජපක්ෂවරුන්ට වහකදුරු වන බවට සැකයක් නැත. පනතකින් පිහිටුවා ඇති ආයතනයක් නීතිමය වශයෙන් අහෝසි කිරීම පාර්ලිමේන්තු මඟින් සිදුකළ යුතුය.ඒ සඳහා කාලයක් ගතවන නිසාත්, එසේ කිරීමට යෑමේදී වැඩි කතාබහක් ඇතිවන නිසාත් මහජන උපයෝගිතා කොමිසමේ කටයුතු මේ ආකාරයට වසා දමන්නට රාජපක්ෂවරු තීරණය කර ඇති සේය.■
