■ තිලක් සේනාසිංහ
කොරෝනා රෝගය ලෝක වසංගත තත්වයක් දක්වා ව්‍යාප්ත වීමෙන් පසු එතෙක් ව්‍යවහාරයෙන් සැඟව තිබූ නිරෝධායනය නම් වදන අප සමාජයේ වැඩිපුරම භාවිත වන වදන් අතරට එක්ව තිබේ. සිංහල භාෂාවේ ව්‍යවහාර වන වදන් අතුරින් වඩාත් සම්භාව්‍ය ගණයේ වදනක් වන මෙහි ඉන්දු යුරෝපීය භාෂා මූලයක් ඇති බව පෙනේ. සංස්කෘත, ඇතුළු පෙරදිග භාෂා කිහිපයකම මෙම වදන ‘නිරෝධාන’ ලෙස ව්‍යවහාර වීමෙන් ඒ බව තහවුරු වෙයි.
මෙම වදන සිරගත කිරීම, වෙන්කොට තැබීම, බාධා කිරීම, මර්දනය ආදි බහුවිධ අරුත් පළකරන්නකි. නිරෝධායනය හැඳින්වීම පිණිස ඉංග්‍රීසි භාෂාවේ යෙදෙන ක්වරන්ටයින් යන වදනේ අරුත මීට තරමක් සමානය. බාහිර ප්‍රදේශයකින් පැමිණි හෝ කිසියම් රෝගයක් සඳහා නිරාවරණය වූ මිනිසුන් හෝ සතුන් යම් කාලයක් සඳහා සෙසු මිනිස් හෝ සත්ව සමාජයෙන් වෙන් කොට තැබීම යන්න එහි අරුතය. මෙම නිරෝධායනය විද්‍යාත්මක වශයෙන් විස්තර කළ හැකි ක්‍රියාවක් නිසා එය නවීන සමාජ භාවිතාවකැයි සමහරෙක් සිතති.
එහෙත්, පැපොල, කම්මුල්ගාය, සරම්ප ඇතුළු වසංගත රෝග මුල් කොට ශ්‍රී ලාංකීය අතීත ජනසමාජයේ විධිමත් සහ ප්‍රබල නිරෝධායන යාන්ත්‍රණයක් තිබූ බවට ප්‍රබල සාක්ෂි රැසක් ගොනු කරගත හැක.
පසුගිය දශක තුනක පමණ කාලය තුළ මේ සම්බන්ධව වත්මන් සමාජයෙන් සැඟවී ගත් බොහෝ තොරතුරු අනාවරණය කරගැනීමට හැකි විය. ඒ අපගේ අතීත ජන සමාජයේ ‘දෙවියන්ගේ ලෙඩ’ නමින් හඳුන්වන ලද වසංගත රෝග සම්බන්ධ ජන විශ්වාස පිළිබඳව කරන ලද අධ්‍යයනයකදී ය. අනුරාධපුර දිස්ත්‍රික්කයේ නුවර කලාවිය, කුරුණෑගල දිස්ත්‍රික්කයේ හත් කෝරලය, කළුතර දිස්ත්‍රික්කයේ රයිගම් කෝරලය සහ ගම්පහ දිස්ත්‍රික්කයේ සියනෑ කෝරලය ආශ්‍රිත පාරම්පරික ගම්මාන කිහිපයක් මෙම විමර්ශනය සඳහා පාදක විය.
පැපොල, සරම්ප, කම්මුල්ගාය ඇතුළු වසංගත රෝගවල පැතිරීම සම්බන්ධ විද්‍යාත්මක සත්‍යය වටහා නොගත් ලොව පුරා අතීත ජනයා ඒවා විශ්වයෙන් මිනිසා වෙත එල්ල වන නපුරු, අයහපත්, පාපී, දුෂ්ට, අඳුරු බලවේග වශයෙන් නම් කළ බව මානව විද්‍යාත්මකව තහවුරු වී තිබේ. එම වසංගත රෝග අතුරින් වඩාත් බිහිසුණුම රෝගය වූයේ 1980 වසරේදී මුළු ලොවින්ම සදහටම දුරු කරන ලද බවට නිල වශයෙන් ප්‍රකාශ වූ වසූරියයි. අතීතයේ අප රටේ ද දෙවියන්ගේ ලෙඩ අතුරින් වසූරියට මුල් තැනක් හිමි වූ අතර වසංගත රෝග සම්බන්ධ දේව යාදිනි, කන්නලව්වලදී පැවසෙන වදුරු වසංගත යන වදනේ ‘වදුරු’ යන්න වසූරිය හැඳින්වීම පිණිස යොදන ලද්දකි. ඒ බව කෝට්ටේ යුගයේදී ලියැවුණු ‘යෝගරත්නාකරය’ නම් ආයුර්වේද ග්‍රන්ථයෙන් ද සනාථ වෙයි.
පැපොල, කම්මුල්ගාය සහ සරම්ප ආදි වසංගත රෝග ‘දෙවියන්ගේ ලෙඩ’ යනුවෙන් හැඳින්වෙනුයේ ඒවා දෙවිවරුන්ගේ කෝපය මත සමාජයට පැමිණ ව්‍යාප්ත වන රෝග නිසා මෙන්ම දෙවියන් උදෙසා කරනු ලබන කන්නලව්, යාදිනි සහ පුද පිළිවෙත් මඟින් පමණක් ඒවා සුවපත් වන බවට අපගේ පැරණි ජන සමාජය පුරා ප්‍රබල විශ්වාසයක් තිබූ නිසා ය. එහෙත්, එලෙස මිනිසුන් රෝගී කරවන දෙවිවරුන් කවුරුන් ද යන්න පිළිබඳ ඒකමතික තීරණයක් පැරණි ජන සමාජයේ නොතිබිණ. මෙම සියලු වසංගත රෝග සුවපත් කිරීමේ සර්වාධිකාරී බලය පත්තිනි දේවිය සතුව ඇතැයි විශ්වාස කළ පැරණි ගැමියන් එලෙස වසංගත රෝග පතුරුවන දෙවිවරුන් ලෙස තම ප්‍රදේශීය දෙවිවරුන් හැඳින් වූ අවස්ථා ද විය. විෂ්ණු, නාථ, පත්තිනි, සමන් ආදි ශාන්තිවාදී ගුණෝපේත මතු බුදුවන බෝසත් දෙවිවරුන් කෙසේවත් එලෙස මිනිසුන්ට විපත් නොපමුණුවන බව ඒ සම්බන්ධ පොදු අදහස ය.
මේ තත්වය යටතේ දෙවියන්ගේ ලෙඩ නමින් හැඳින්වෙන වසංගත රෝගවලට බඳුන් වන්නවුන් මුල්කොට පළමුව ඔවුන් ද දෙවනුව ඔවුන්ගේ පවුලේ ඥාතීන් ද තෙවනුව එම පුද්ගලයන් සහ ඥාතීන්ගෙන් ගම්වැසියන් ද මුදාගැනීමේ අතීතයේ පැවැති විධිමත් නිරෝධායන යාන්ත්‍රණයේ තතු විමසා බැලිය හැක.
දෙවියන්ගේ ලෙඩ සම්බන්ධයෙන් කරුණු ඉදිරිපත් කරන බොහෝ දෙනෙක් මේවා බෝවීම පත්තිනි දේවියගේ කෝපයක් මුල්කොට සිදුවන බවක් හුවා දක්වති. එහෙත් පත්තිනි දේවිය කන්නගී නමින් මිනිස් ආත්මයක් ලැබ සිටි සමයේ තම සැමියා වන පාලඟ හෙවත් කෝවලන් නිරපරාදේ මරා දැමීම මුල්කොට පඬි රජුට සහ එම රටට කළ මහා ශාපයෙන් සිදුවූ විනාශය දැක ඉන්පසු කිසිවකුටත් ශාප නොකිරීමට තීරණය කළ බව පත්තිනි පුරාවෘත්තයේ පැහැදිලිවම සඳහන් වෙයි. ඒ අනුව මැනැවින් පසක් වනුයේ විවිධ දෙවිවරුන් විසින් පතුරුවන ලද වසංගත රෝග සුව කිරීමේ කාර්යභාරය පමණක් පත්තිනි දේවිය සිය කැමැත්තෙන්ම භාර ගෙන ඇති බව ය.
ඇතැම් ප්‍රදේශවල දෙවියන්ගේ ලෙඩ නමින් හැඳින්වෙන මෙම වසංගත රෝග කාණ්ඩය තවත් ප්‍රදේශවල හැඳින්වෙනුයේ ‘අම්මාවරුන්ගේ ලෙඩ’ යනුවෙනි. මෙම රෝග වැළඳීම, පැතිරීම සහ පත්තිනි දේවිය අතර යම් සබැඳියාවක් ඇතැයි සමහරුන් සිතනුයේ මෙම අම්මාවරුන්ගේ යන වදන මුල් කොට ගනිමිනි. එහෙත්, මෙම හැඳින්වීමේ දී අම්මාවරුන් යන්න බහු වචනයෙන්ම දක්වා තිබීම පිළිබඳව ද අප විශේෂයෙන් සැලකිලිමත් විය යුතු ය.
‘ගමේ කාට හරි දෙවියන්ගේ ලෙඩක් හැදුණම පිහිටට එන දෙයියා කිරි අත්තා කියලා කෙනෙක් ගැන ඉස්සර අපේ අම්මලා කතාවෙනවා අපි අහලා තියනවා. ගමේ කාට හරි දෙවියන්ගේ ලෙඩක් හැදුණම දෙයියා කිරි අත්තාව ඒ ගෙදරට ගෙන්වනවා. කිරි අත්තා සළඹත් අරගෙන ඒ ගෙදරට ඇවිත් දෙයියන්ට කන්නලව් කරලා දෙයියෝ මායම් වෙලා කියවන්න පටන් ගන්නවා.’ වත්මන් සමාජයෙන් සැඟව ගත් අපූරු චරිතයක් සම්බන්ධයෙන් මීට විසි වසරකට පමණ පෙර එම විස්තරය පවසන ලද්දේ ඇහැටුවැව, දිවුල්ගනේ පාරම්පරික ගැමියකු වන එච්.එම්. ගුණතිලක මහතාය.
එහිදී දෙයියා කිරි අත්තා නමැති චරිතය, එම නිවසේ වැසියන්ට දෙවියන්ගේ රෝගය වැළඳීමට හේතුව පවා ආරූඪයෙන් පවසන බවත්, ඉන්පසුව නිවසේ හතර කොණේ තහංචි ගල් වළලා ගෙවත්තට පිවිසෙන කඩුල්ල හරහා වේළුව නමින් හැඳින්වෙන පිදුරු කඹයක් ඇද කඩුල්ලේ කොහොඹ අත්තක් එල්ලා එම නිවස කාවල් කරන බවත් ගුණතිලක මහතා කීය. මෙම වේළුව නුවර කලාවියේ දී ‘වෙනිය’ යනුවෙන් හඳුන්වන බව ද පසුව දැනගත හැකිවිය. ඉන් පසුව එම රෝගියා හමුවට ගොස් ඔහු වෙනුවෙන් දේව කන්නලව්වක් කර රෝගය සුවවීමෙන් පසු ප්‍රදේශයේ විහාරස්ථානයට කිරිබත් පූජාවක් කොට පත්තිනි දේවියට පින් පමුණුවා එම බාරය නිදහස් කිරීමට අණ දීම දෙවියා කිරි අත්තාගේ රාජකාරියක් වූ බව තමන් අසා ඇතැයි ගුණතිලක මහතා වැඩිදුරටත් කීය. විවිධ ප්‍රදේශවල විවිධ නම්වලින් හැඳින්වුණ ද එම වසංගත රෝගයේ ස්වභාවය අනුව දින දා හතර, විසි එක ආදි වශයෙන් වෙන් කොට දක්වන එම සුවිශේෂ චරිතය එතැන් සිට එම නිවස හා එම රෝගියා සම්බන්ධ නිල භාරකාරත්වය දරන බව ඒ සම්බන්ධයෙන් සෙසු ප්‍රදේශ ඇසුරින් කරනු ලබන විමසුම් මගින්ද තහවුරු කරගැනීමට මට හැකි විය.
රෝගියා සම්බන්ධයෙන් සහ පිටස්තරයන් සම්බන්ධයෙන් එම නිවැසියන් පිළිපැදිය යුතු වත්පිළිවෙත් සේම එම රෝගියා සහ නිවැසියන් නොකළ යුතු, ඒ ගෙදරට ගෙන්වා නොගත යුතු ආහාර ආදි සෑම දෙයක් සම්බන්ධයෙන්ම ම අනුමැති රාළ හෝ වෙනයම් නමකින් හඳුන්වනු ලබන එම තනතුර දරන පුද්ගලයා උපදෙස් දීම ද නොවැරදීම සිදුවන්නකි.
වැලකුම් හෙවත් ‘වාරිත්‍ර’ වශයෙන් හඳුන්වනු ලබන මෙම තහංචි යනු නීති පද්ධතිය සම්මත නොවූ ප්‍රාථමික සමාජයන්හි පවා යහපැවැත්මට බෙහෙවින් ඉවහල් වී ඇති මානව ධර්ම සමූහයකි. ඒ ඇතැම් තහංචි දියුණු සමාජයන් තුළ පවත්නා සම්මත නීති පද්ධතීන්ටත් වඩා ප්‍රබල ලෙස ක්‍රියාත්මක වී ඇති බවත් අනාවරණය කර ගැනීමට හැකි විය. දෙවියන්ගේ හෝ අම්මාවරුන්ගේ ලෙඩ යනුවෙන් හඳුන්වා ඇති මෙම වසංගත රෝග සම්බන්ධයෙන් මෙම සුවිශේෂ චරිතය විසින් දක්වනු ලබන දායකත්වය පරිසමාප්තියට පත්වනුයේ රෝගය වැළඳී දින දාහතරකට පසුව රෝගියා නෑවීමෙන් සහ දින විසිඑකකට පසුව සිදු කෙරෙන තහංචි කැපීමේ හෙවත් තහංචි ගල් ඉවත් කිරීමේ ක්‍රියාවලියෙනි. ඉන් පසු එම රෝගය වෙනුවෙන් වූ බාරය ඔප්පු කිරීමට නිවැසියන්ට අවකාශ හිමි වේ. ඒ කාලය තුළ එසේ පනවන ලද තහංචි සිඳලීම ඒකාන්ත වශයෙන්ම දේව කෝපය තමන් වෙත යොමු වීමට හේතුවන්නක් නිසා රෝගියා හෝ නිවැසියෝ කිසිවිටෙකත් එසේ නොකරති. එසේ තහංචි සිඳලන හෙවත් නිරෝධායන නීති කඩන රෝගීන් හා එම පවුල්වල සෙසු සමාජිකයන් පොදු සමාජයෙන් කොන් වීම ද නිරායාසයෙන් සිදු වන්නකි. රෝගියකු සිටින පවුලක සාමාජිකයකු එම තහංචි කපන තුරු වැවක නානතොටුපළකින් දිය නෑම පවා අත්හැර ඒ සඳහා විකල්ප ක්‍රම අනුගමනය කළ බව පෙනේ. අනුමැති රාළ හෝ දෙයියා කිරි අත්තා තුළින් දෙවියන් මායම් වීම තුළින් ගොඩනඟා ගන්නා ද්විතීයික පෞරුෂය ගැමියන් තුළ ඔහු සම්බන්ධ භය, පක්ෂපාතීත්වය මුසු වූ යටහත්බවක් ඇති කරන්නට සමත් වූ බව නිසැක ය.
වර්තමානයේ ලෞකික, භෞතික සහ විද්‍යාත්මක පදනමකට පිවිස ඇති නිරෝධායනය අතීතයේ මිථ්‍යාව පදනම් කර ගත් ගුප්ත ආධ්‍යාත්මික ස්වරූපයක් ගෙන ඇති බව මින් පෙනේ. එහෙත්, ඉන් අපේක්ෂිත ප්‍රතිඵලය සාක්ෂාත් විණි නම් එක් අතකට එහි ද වරදක් නැතැයි ද සිතේ.■
