■ නිත්‍යා සෙව්වන්දි
කොරෝනා වසංගතයත් සමඟ යුහුසුළුව කරළියට ආ ක්‍රියාවලියක් ලෙස අන්තර්ජාල ඉගෙනුම් ක්‍රියාවලිය නොහොත් ඔන්ලයින් ඉගෙන්වීමේ ක්‍රමවේදය හැදින්විය හැකිය. ඒ අනුව විශ්වවිද්‍යාල පද්ධතිය තුළටද මෙම ඔන්ලයින් ක්‍රමවේදය භාවිතය වැඩි වශයෙන් සර්ථකත්වයට පත් වී ඇති බවට උසස් අධ්‍යාපන අමාත්‍යංශ හා බලධාරීන් විසින් වරින් වර ප්‍රකාශයට පත් කරන ලදි. විශ්වවිද්‍යාල පරිශ්‍රයට එකතු වීමේ නොහැකියාව නිසා මේ දිනවල ක්‍රියාත්මක වන ඔන්ලයින් අධ්‍යාපන ක්‍රමවේදයේ පවතින තත්වය කෙලෙසක ද යන්න පිළිබඳව විශ්වවිද්‍යාල කථිකාචාර්යවරුන් කිහිපදෙනෙකුගෙන් විමසීමක් සිදු කළෙමු.
අදහස් දැක්වූ කැලණි විශ්වවිද්‍යාලයේ ලලිත කලා අධ්‍යයනාංශයේ අංශාධිපති ආචාර්ය උදිත ගයාෂාන් මෙසේ පැවසීය. ‘සමහර වෙලාවට ළමයි කිලෝමීටර් 7ක් 8ක් දක්වා දුර සිග්නල් හොයාගෙන යන අවස්ථා බහුල වශයෙන් තියෙනවා. ඒ වගේම ඬේටා ලබාගැනීමේ ප්‍රශ්න, කාලගුණික තත්වයන් නිසා පද්ධති බිඳවැටීමට ලක්වීම වගේ ප්‍රශ්න තියෙනවා. මේක විතරක්ම නෙමෙයි අපේ අධ්‍යයන අංශ තුළ අන්ධ ළමයි දෙන්නෙක්ට බටනලා, තබ්ලා උගන්නන්න වෙලා තියෙනවා සූම් එකෙන්. මේ වගේ අතිශයෙන්ම ප්‍රායෝගික නොවන අවස්ථා ගොඩක් තියෙනවා. ශ්‍රව්‍ය ආබාධ තියෙන ළමයිනුත් ඉන්නවා. අපි එයාලට විශ්වවිද්‍යාලයේදී ටියුට් දීලා අධ්‍යයනයේ යොදවනවා. ඒත් මේ තත්වය මත ඔවුන්ටත් ගැටලු තියෙනවා. ඒ වගේම අනිවාර්ය ක්‍රියාකාරකමක් වන ඉන්ටර්න්ෂිප් නැතිනම් ආයතනගත පුහුණු වැඩසටහන් කිරීමට ඔන්ලයින් හරහා අවකාශයක් නෑ.
ඉගැන්වීම කියන්නේ විෂය නිර්දේශ කවර් කිරීම විතරක් නෙවෙයි. ගුරුගෝල සම්බන්ධය අතිශය වැදගත්. මේ ක්‍රමයේදී ඒක බිඳවැටෙනවා. තාක්ෂණය අපිට ඕනෑ. ඒත් තාක්ෂණයට මුවා වෙලා ලංකාවේ විඥානයට නියම් හා අනියම් බලපෑම් කරනවා. අධ්‍යාපනය කියන්නේ පොත්වල තියෙන දැනුම අරගෙන හරි කොහෙහරි තියෙන දැනුමක් අරගෙන ළමයින්ගේ ඔළුවලට දාන එක නෙමෙයි. ඊට එහා ගිය ක්‍රමවේදයක්. නමුත් මේකෙදි සිදුවෙන්නේ වාණිජ පරමාර්ථ මත යැපෙන විශ්වවිද්‍යාල කඩ, පෞද්ගලික අධ්‍යාපන ආයතනවල ක්‍රමයට හුරු කරවන එක. ඒකේදී වෙන්නේ මොකක් හරි ටිකක් අරගෙන ළමයින්ගෙ ඔළුවට දාලා සල්ලි ගන්න එක. ළමයා විශ්ලේෂණය කරලා අධ්‍යාපන ක්‍රමය ගැන හිතන්නේ නෑ. ඊට පස්සේ ළමයා හිතනවා මොන මල්ලකට දාලා හරි අදාළ ටොපි චොකලට් ටික ලැබෙනවා නම් ඇතිනේ කියලා. අධ්‍යාපනය ඉල්ලුම හා සැපයුම කියන න්‍යායේ යටතේ ක්‍රියාත්මක වෙනවා. දේශපාලන වුවමනා එපාකම්වලට අනුකූලව මෙම ක්‍රමය සාර්ථකයි කියන විවිධ ප්‍රචාරණ මුදාහරිනවා. මේක දේශපාලන සටකපට න්‍යාය පත්‍රයක්. හෝටලයේ කෑම ගැන අහන්න වෙන්නේ හෝටලයෙන් කාපු කෙනාගෙන් මිසක් හෝටලේ ළඟ ඉන්න ත්‍රීවීල් රියැදුරාගෙන් නෙමෙයිනෙ. ඔන්ලයින් අධ්‍යාපනය ගැන තියෙන ඇත්ත තත්වය ගැන දැනගන්න ඕනෑ ඒ අධ්‍යාපන ක්‍රියාවලියෙන් ඉගෙන ගන්න ළමයින්ගෙන් සහ උගන්වන ගුරුවරුන්ගෙන්.
විශ්වවිද්‍යාල විභාග ඔන්ලයින් පැවැත්වීමට ගත්තොත් විභාග නිර්ණායක සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස් වෙනවා. මොකද එතැනදී විභාග ශාලාවකදී වගේ ලිඛිත පරීක්ෂණ පවත්වන්න බෑ. පැය තුනක් ඇතුළත ලියලා දෙන විදිහට ඔන්ලයින් පේපර් දෙන්න බෑ. ළමයින්ට තියෙන සිග්නල් ප්‍රශ්න එක්ක කොහොමත් එහෙම කරන්න අමාරුයි. එතකොට කලින් දවසේ පැවරුම්වලට දෙනවා වගේ, ප්‍රශ්න දීලා ඊළඟ දවසේ හවස් වෙන්න කලින් ලියලා දෙන්න කියලා වෙලාවක්වත් දෙන්න වුණා කියමු. එතකොට ළමයා විභාග ශාලාව තුළ ඉඳගෙන ඒ පරිසරයට අනුකූලව පැය තුනක් ඇතුළත තමන්ගෙ දැනුමෙන්ම ලියනවා වගේ නෙවෙයි. මෙතැනදි ඕපන් බුක් විභාගයක් වගේ යන්නේ. ඒකෙදි විභාග නිර්ණායක සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස් වෙන්න ඕනෑ. මොකද විභාග නිර්ණායක හදන්නේ යම් ප්‍රමිතියකට අනුවයි. ප්‍රායෝගික විෂයක් වෙන නාට්‍ය කලාවට වගේ විෂයන්වලට ඒ ක්‍රමය කොහොමද පාවිච්චි වෙන්නේ. ඒ ඒ විෂයන් අනුව නිර්ණායකයන් වෙනස් වන ළමයින්ගේ කුසලතා හා හැකියාවන් සලකලා වෙන වෙනම ඒ ගැන හිතන්න වෙනවා.’
කොළඹ විශ්වවිද්‍යාඅලයේ ශ්‍රී පාලි මණ්ඩපයේ ජ්‍යේෂ්ඨ කථිකාචාර්ය ආචාර්ය ටියුඩර් වීරසිංහ මෙසේ කීය. ‘අධ්‍යාපනයේ මූලික ක්‍රියාවලිය වන්නේ පරම්පරාවෙන් පරම්පරාවට ඥානය සම්ප්‍රේෂණය කිරීම පමණක් නෙවෙයි. එහිදී ශික්ෂණය හැදියාව, සංස්කෘතික හර පද්ධතීන් සම්ප්‍රේෂණය කිරීමත් සිදුවෙනවා. නූතන යුගයේ දී නවීන පාසල් පද්ධති ක්‍රම යටතේ සාම්ප්‍රදායික අධ්‍යාපන ක්‍රමයට රාජ්‍ය අනුග්‍රහය ලැබිලා රාජ්‍ය කේන්ද්‍රීයව කටයුතු කරනවා.
මෙතෙක් තිබූ අධ්‍යාපනයේ මතවාදී මුහුණුවර වෙනස්වෙලා තාක්ෂණය උපයෝගික වාණිජමය මුහුණුවරක් ගන්නා පශ්චාත් ධනවාදය තුළ මේක තීරණාත්මක සංධිස්ථානයක් බවට පත්වෙලා තියෙනවා. දැන් යථාවිධ අධ්‍යාපනය විතැන් වෙනවා දූරස්ථ ක්‍රමවේදයකට නැත්තම් මාදිලියකට පරිවර්තනය වෙනවා. මේක විග්‍රහ කරන්නේ, විශාල ජයග්‍රහණයක්, විශාල වටිනාකමක් අත්පත් කරගත්තා කියලයි.
මේ අධ්‍යාපන ක්‍රමවේදයට අතිවිශාල ශක්තියක් විශාල අවධානයක් අවශ්‍ය වෙනවා. සාම්ප්‍රදායික තත්වයට වඩා වෙනස් විශාල මානසික ආතතියක් ඇතිවීමේ ප්‍රවණතාවක් දක්නට තියෙනවා. මෙහි ප්‍රතිඵලයන් දෙස සංසන්දනාත්මකව මනුෂ්‍ය දෘෂ්ටිකෝණයෙන් බැලුවාම විශාල ප්‍රශ්නාර්ථයක් ඇතිවෙනවා. තාක්ෂණය නෙමෙයි ප්‍රශ්නය. පාවිච්චියෙයි ගැටලුව තියෙන්නේ.
අධ්‍යාපනයේ ආරම්භයේ සිට අද දක්වාම තාක්ෂණය තිබුණා. අද අන්තර්ජාලය හරහා අධ්‍යාපනික අරමුණු තාක්ෂණික බවට පත්වෙලා තියෙනවා. මේක බේරාගන්න වෙන්නේ මේක පිටිපස්සේ ඉන්න බලවේග එක්ක. අපි තාක්ෂණය පාවිච්චි කරනවා මිසක් තාක්ෂණයට අපිව පාවිච්චි කරන්න ඉඩ නොදිය යුතුයි. තාක්ෂණයේ වහල්ලු බවට ගුරු ශිෂ්‍ය ඇතුළු සියලු දෙනා අද පත්වෙලා ඉන්නවා. ජාතික මට්ටමින් මේ කොරෝනා සන්දර්භය තුළ අපට ගැළපෙන අධ්‍යාපන ක්‍රමයක්, නවීන තාක්ෂණය ආධාරයෙන් සකසා ගන්න ඕනෑ. මේක අවසානයේ තියෙන්නේ දේශපාලන ප්‍රශ්නයක්. ඉතින් මගේ අදහස වෙන්නේ මීට විශාල සමාජ කතිකාවතක් අවශ්‍ය බව. ක්ෂේත්‍රයේ ප්‍රබුද්ධ අයත් එක්ක කතිකාවතක් ගොඩනැගීම මේ මොහොතේ අවශ්‍යතාව.
විවෘත විශ්වවිද්‍යාලයේ කථිකාචාර්ය දිලීප විතාරණ දැක්වූ අදහස් මෙසේය. ‘මට අදහස් කිහිපයක් තියෙනවා. එකක් ඔන්ලයින් අධ්‍යාපනයේ අවශ්‍යතාවක් තියෙන බව. කොවිඞ් සමඟ කාලයක් ජීවත් වෙන්න වෙනවා නම්, මෙවැනි ක්‍රමයක් අවශ්‍යයි. කොන්දේසි කිහිපයක් තියෙනවා. සියලුම ශිෂ්‍යයන්ට සම්බන්ධ වෙන්න පුළුවන් වෙන්න ඕනෑ. මොකද තාක්ෂණික පහසුකම් සමාන නෑ. අවම තාක්ෂණික වරප්‍රසාද නැති ළමයි ඉන්නවා. ඊළඟට මූල්‍යමය ප්‍රශ්න තියෙනවා. ඒ වාගේම විදුලිය විසන්ධි වීම් වගේ ප්‍රශ්න තියෙනවා. මටම වෙලා තියෙනවා. මම දේශන පවත්වාගෙන යද්දි විදුලි විසන්ධි වුණා. ඊට පස්සේ වයිෆයි රවුටර් වැඩ නෑ. විවිධ පළාත්වල ළමයින්ට වරින්වර මේ ගැටලු එනවා. ඒක නිසා මේක සීමා සහිත ක්‍රමයක්. මේ ක්‍රමය මුහුණට මුහුණලා කරන ක්‍රමයට ආදේශකයක් නෙමෙයි. තාවකාලික විසඳුමක් විතරයි.
මට තියෙන අනිත් කාරණය ඇයි මේ මෙච්චර හදිස්සියකින් අපි දුවන්නෙ, අපි විශ්වවිද්‍යාල ගිය කාලේ 1988 ගණන්වල අවුරුදු දෙකක් විශ්වවිද්‍යාල වහලා තිබුණා. ඒ කාලය අපි පාවිච්චි කළේ පොත්පත් ඇසුරු කරන්න, සමාජයේ වෙනත් අය ඇසුරු කරන්න, විශ්ව සාහිත්‍යය හා මානව සම්බන්ධතා ගොඩනගා ගන්න. පවතින තත්වය අධ්‍යයනය කරන්න. දැන් වුණත් ළමයින්ට මේ වසංගත තත්වය ගැන හැදෑරීමක් කරන්න යොමු කරවන්න තිබුණා. දැන් විෂය නිර්දේශයක් පස්සේ විතරයි දුවන්නේ.’
දැනට පවතින ඔන්ලයින් අධ්‍යාපන ක්‍රමය හමුවේ විශ්වවිද්‍යාල ශිෂ්‍යයන් මුහුණදෙන තත්වය සම්බන්ධයෙන් අදහස් විමසීමක් කළෙමු. කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලයේ ශ්‍රී පාලි මණ්ඩපයේ සිව්වන වසර ඉගෙනුම ලබන කිරිඳිවැල පදිංචි වින්ධ්‍යා මෙසේ කීවාය. ‘ඬේටා සිග්නල් අඩුයි අපිට. ඉතින් ලෙක්චර්ස් එන එක ප්‍රශ්නයක්. වැස්සට කොහොමවත් සිග්නල් නෑ. ඉතින් ගොඩක් ලෙක්චර්ස් මඟ ඇරෙනවා. ලෙක්චර් එකේ ඉඳලා අහගෙන හිටියත් සමහර කොටස් ඇහෙන්නේනේ නැතුව යනවා. ඒක නිසා කරුණු පැහැදිලිව තේරුම් ගන්න අමාරුයි. විභාගය ඔන්ලයින් කළොත් අපට අසාධාරණයි. ලියනවා වගේ නෙමෙයි පැනල් එකක් ඉස්සරහා ලකුණු 40ක් වගේ ලොකු ගාණක් ගන්න සම්මුඛ සාකච්ඡාවක් වගේ ප්‍රශ්න අහන එක අර්බුදයක් හැටියටයි මම දකින්නේ.’
කැළණි විශ්වවිද්‍යාලයේ තුන්වන වසර ඉගෙනුම ලබන ඉඳුනිල් රසාදරී මාතලේ මඩවල ප්‍රදේශයේ පදිංචිකාරියකි. ‘මම නම් පෞද්ගලිකව ඔන්ලයින් දේශන පවත්වනවාට කැමති නෑ. මොකද මට සිග්නල් හරිම අඩුයි. දේශනයකට සහභාගි වුණත් කට් වෙනවා. ඇහෙන්නේ නැතුව යනවා. සූම් එකෙන් ඔටෝ ලීව් වෙනවා. එහෙම වුණාම ඉගෙන ගන්න අමාරුයි. අපෙත් ඔන්ලයින් විභාග තියන්න යනවා කියලා කිව්වා. ඊට පස්සේ ළමයි ඒ ගැන අංශ ප්‍රධානීන් එක්ක කතා කරලා විරෝධය දැක්වුවා.’
අවිස්සාවේල්ල පුවක්පිටියේ පදිංචි කමල් සෙනවිරත්න ශ්‍රී පාලි මණ්ඩපයේ සිව්වන වසර ශිෂ්‍යයෙකි. ඔහු සිය අත්දැකීම් ප්‍රකාශ කළේ මෙලෙසින්ය. ‘බස්නාහිර පළාතටම සිග්නල් තියෙනවා කිව්වත් අපට නැහැ. මම ඉන්නෙත් බස්නාහිර පළාතේ. මම දැන් වයිෆයි රවුටර් වර්ග කීපයක්ම මිලදී ගත්තා. එකකටවත් සිග්නල් නෑ. මම වහලේ උඩට පවා නැගලා ඉන්නවා සිගනල් හොයන්න. අපේ ගෙදර ඉඳන් පාරට අරන් ගිහින් ලෙක්චර් අහන්න යන වෙලාවල් තියෙනවා. වීඩීයෝ දැම්මොත් නම් කොහොමටවත් නෑ. ඔන්ලයින් විභාග තියන්න ගෙදරදී අමාරු නම් ආසන්නම නගරයකට යන්න කියලා අපට කිව්වා. ඒ වුණාට එතැන විභාගයකට අවශ්‍ය මානසික වටපිටාව ගොඩනගා ගන්න එක ගැටලුවක්.’
මාතර නාඋල පදිංචි නදීෂා මධුෂානි ශ්‍රී පාලි මණ්ඩපයේ සිව්වන වසර ශිෂ්‍යාවකි. ඇයද සිග්නල් දුර්වලතාව ගැන කීවාය. ‘අපේ ළමයි අසූවෙන් ළමයි 50ක් විතර තමා උපරිම දේශනයකට එන්නේ විවිධ තාක්ෂණික ගැටලු මත. එහෙම වෙලාවට දේශන රෙකෝඞ් කරලා හම්බවෙයි කියලා බලාපොරොත්තු වෙනවා. සමහර වෙලාවට හරියට රෙකෝඞ් වෙන්නේ නෑ සූම් එකේ. එතකොට ආපු නැති අයට ඒකත් නෑ. දේශන ශාලාවේ පැහැදිලි කරනවා වගේ නෑ, ඔන්ලයින් උගන්වද්දී වේගෙන් කරගෙන යනවා. ඒ වගේම දේශන ශාලාවෙදි වගේ ළමයි සහ ගුරුවරු අතර අදහස් ගැටීමක් වෙන්නේ නෑ. විශ්වවිද්‍යාලයේ දී නම් ගුරුවරයාට ළමයින්ව පේනවා. අපිට ගුරුවරයාව පේනවා. ඔන්ලයින් එහෙම නෑ. සිග්නල් ප්‍රශ්න නිසත් වෙන ප්‍රශ්න නිසත් ළමයින්ගේ කැමරා ඕෆ්. සමහර වෙලාවට සිග්නල් ප්‍රශ්න නිසා ගුරුවරයාටත් ඕෆ් කරන්න වෙනවා. අවධානය රැඳෙන්නේ නෑ දේශනයට. වෙනදාට දේශනයේදී රූපසටහන් පවා ඇඳලා පෙන්නලා අපහසු තැන් නිරාකරණය කරනවා. දැන් එහෙම නෑ. පොත් නිර්දේශ කරලා පුස්තකාලයෙන් අධ්‍යයනයේ යෙදෙන්න කියනවා වෙනුවට දැන් අන්තර්ජාලයෙන් ගන්න තමයි නිර්දේශ කරන්නේ.’
විවෘත විශ්වවිද්‍යාලයේ ඉගෙනුම ලබන කොළඹ ආමර්වීදියේ පදිංචි තිසරි දර්ශා ප්‍රකාශ කළේ තමාට පවා සිග්නල් දුර්වලතාව නිසා ගැටලු මතුවන බවය. ඇයට තිබුණු තවත් ගැටලුවක් වන්නේ අවට පරිසරයේ කලබලකාරී ස්වභාවය නිසා අවධානය යොමු කිරීම අසීරු වීමය.
මාස ගණනක් තිස්සේ මෙම ක්‍රමවේද පාවිච්චි කරමින් විශ්වවිද්‍යාල ක්ෂේත්‍රය ලබා ඇති අත්දැකීම වනුයේ ඔන්ලයින් ඉගැන්වීම් විශ්වවිද්‍යාල අධ්‍යාපනය සඳහා සාර්ථකව අනුගමනය කළ හැකි ක්‍රමයක් නොවන බවය. හදිසි නොවී, නිසි ක්‍රමවේදවලට අනුව අධ්‍යාපනය ඉදිරියට ගෙන යෑම වඩා සුදුසු බව බහුතරයකගේ අදහසය.■
