නීතිඥයන්ට වෙනම රෝහල්; දොස්තරලාට වෙනම උසාවි?

■ රමිඳු පෙරේරා

නීතිඥ වෘත්තියේ යෙදෙන අය කොරෝනා ආසාදිත වුවහොත් ඔවුන් සඳහා විශේෂ රෝහල් පහසුකම් සපයා දීමට මැදිහත් වන ලෙස ඉල්ලමින් කණිෂ්ඨ නීතිඥ කමිටුව නීතිඥ සංගමයේ සභාපතිවරයා වෙත යවන ලද ලිපියක් මේ දිනවල සමාජ මාධ්‍ය ජාල තුල සංසරණය වෙමින් තිබේ. සියලුම රජයේ රෝහල්වල නිසි පහසුකම් නොමැති නිසා, නීතිඥවරුන්ගේ වෘත්තීය ගරුත්වය ආරක්ෂා වන ලෙස ප්‍රතිකාර ලබාගැනීම සහතික වන ලෙස නිසි රෝහල් නීතිඥවරුන් වෙනුවෙන් වෙන් කරන ලෙස එම ලිපිය ඉල්ලුම් කරයි.

එහි අන්තර්ගතයට පොදුවේ සියලුම නීතිඥවරුන් එකග වේ යැයි සිතිය නොහැකි නමුත් සැලකිය යුතු සහයෝගයක් ඊට නීතිඥ ප්‍රජාව තුල තිබෙනු ඇතැයි අපේක්ෂා කිරීම අසාධාරණ නැත. අඩු පහසුකම් සහිත රෝහල් වෙනුවට, හොඳ රෝහල් පහසුකම් ලැබෙනවා නම් පෘථග්ජනයින් ලෙස නීතිඥවරුන් ඊට අකමැති වනු ඇතැයි සිතිය නොහැක. කණිෂ්ට නීතිඥ කමිටුවේ පූර්වාදර්ශය අනුව යමින්, හෙට දින ඉංජිනේරුවන්, විශ්ව විද්‍යාල ආචාර්යවරුන් ආදී වූ අනෙක් වෘත්තීය ශ්‍රේණීන් ද තම ‘වෘත්තීය ගරුත්වයට’ ගැලපෙන ලෙස රෝහල් පහසුකම් ඉල්ලා සිටින්ට පටන් ගතහොත් අප පුදුම විය යුතු නැත.

නව මැද පන්තිය සහ

පොදු සේවා

වෛද්‍ය, ඉංජිනේරු, නීති හා ගණකාධිකාරී ආදී වෘත්තීමය ශ්‍රේණිවල සේවයේ නියුක්ත පිරිස් මේ රටේ මධ්‍යම පන්තියේ එක්තරා ස්ථරයක් නියෝජනය කරයි. මේ ස්ථරයේ සැලකිය යුතු පංගුවක් සමන්විත වන්නේ නිදහස් අධ්‍යාපනය තුලින් ඉගෙන ගෙන වෘත්තීමය ශ්‍රේණිවල රැකියා ලබාගැන්මට සමත් වූවන්ගෙනි. සමාජයේ පහල හා පහල මැද පාන්තික පවුල්වලින් පැවත එන මේ බොහෝ අය නිදහස් අධ්‍යාපනය ඇති කොට තිබෙන උඩුකුරු සමාජ චලිතයේ ප්‍රයෝජන ලැබූ අය වෙති. ලංකාවේ විශ්ව විද්‍යාලවල ඉහලම ඉල්ලුම තිබෙන පාඨමාලා ද මේවාය.

වෘත්තීමය ශ්‍රේණිවල රැකියා ඉංග්‍රීසි උගත්, සාම්ප්‍රදායික ප්‍රභූ පවුල්වල අයට සීමා නොකොට, නිර්ප්‍රභූ පසුබිම්වලින් එන අයට ද එම අවකාශය විවෘත කරදීම නිදහස් අධ්‍යාපනය නිසා මෙරට ඇතිවූ ප්‍රබලතම විපර්යාසයක් ලෙස සලකනු ලැබේ. කෙසේ වූවද, ඉන්පසුව අපට අභිමුඛ වන්නේ තරමක විරුද්ධාභාසී තත්වයකි. පහල පාන්තික පසුබිමක සිට සාපේක්ෂව ඉහල ආදායම් ලබන ස්ථරයක් වෙත පිවිසීමෙන් ඇති කරන පරිවර්තනය ප්‍රබලය. මෙම නව තත්වය විසින් හැඩගස්වන නව මිනිස් ආත්මය පැරණි පහල පාන්තික ආත්මයට වඩා වෙනස්ය. ඔවුන්ගේ මධ්‍යම පාන්තික අවශ්‍යතා විවෘත ආර්ථිකය විසින් ඇති කොට තිබෙන අධි පරිභෝජනවාදී සංස්කෘතිය තුල වඩා තීව්‍ර ස්වභාවයක් ගෙන ඇත.

නිදසුන් ලෙස, තවදුරටත් තම දරුවන් ගමේ පාසලට; හෝ නිවෙසට ලගම තිබෙන පාසලට යැවීමට මෙම නව මධ්‍යම පන්තිකයා සූදානම් නැත. ඔවුන් ඒ වෙනුවට ජනප්‍රිය පාසල් අපේක්ෂා කරයි. ජනප්‍රිය පාසල් නොලැබෙන්නේ නම්, ජාත්‍යන්තර පාසල්වලට තම දරුවන් ඇතුලත් කරයි. තවදුරටත් බස් රියේ හෝ දුම්රියේ ඔවුන් ගමන් කරන්නේ නැත. මෙම පොදු පහසුකම් වෙනුවට පෞද්ගලික යාන වාහන ඔවුන් සතුය. ලෙඩක් දුකක් හැදුනු විට, තම දෙමාපියන් මෙන්, රජයේ රෝහලට යාමේ අවශ්‍යතාවයක් නැත.

පෞද්ගලික පාසල්, විශ්ව විද්‍යාල, රෝහල් තිබෙනවාට ; ඒවා වැඩි වෙනවාට ඔවුන් කැමතිය. මේ පහසුකම් රජයේ වියදමින් පහල පාන්තික පිරිස්වලට; දුගී ජනයාට ලබා දෙනවාට ඔවුන් තුල විරුද්ධත්වයක් ද නැත. එකම දෙය – අපට ඔවුන් සමග බෙහෙත් ගැනීමට පෝලිමේ සිටිය නොහැක.

සුබසාධනවාදයේ ප්‍රතිවිරෝධතා

මෙම තත්වය ලංකාවට පමණක් සුවිශේෂී වූවක් නොව පොදුවේ ලොව සියලු සුබසාධන රාජ්‍යයන්ට මුහුණ දීමට සිදුවූ තත්වයකි. ඩෙන්මාර්ක් ජාතික සමාජ විද්‍යාඥයෙක් වන ගොස්ටා එස්පින්-ඇන්ඩර්සන් සිය සුප්‍රකට ‘සුබසාධන ධනවාදයේ ලෝක තුනක්‘ (ඔයරුැ අදරකාි දf ඇකf්රු ජ්චසඒකසිප) නම් කෘතියේ 20 වන සියවසේ සුබසාධන රාජ්‍යයන් ව්‍යුහගත වී තිබුණු ආකාර තුනක් ගැන අදහස් දක්වයි; ඒ ලිබරල් මොඩලය, මහද්වීපික මොඩලය හා සමාජ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී මොඩලය ලෙසය. එස්පින්ග්-ඇන්ඩර්සන් සිය අදහස් දක්වන්නේ බටහිර සංවර්ධිත සමාජවල පසුබිම තුල වුවද, ඔහු කරන වර්ගීකරණය ලංකාවේ සුබසාධන රාජ්‍යයේ විකාශනය ගැන අදහසක් ඇති කරගැන්මට බෙහෙවින් ප්‍රයෝජනවත්ය. පලමු මොඩලය; එනම් ලිබරල් මොඩලය සුබසාධනය ‘ශේෂ‘ (රුිසාම්ක) කාර්යයක් ලෙස දකී. එනම් සම්පත් බෙදා හරින මූලික යාන්ත්‍රණය වෙලඳපොල වන අතර, එම වෙලඳපොල තුල අසාර්ථක වන්නන් – එනම් දුගීන් වෙනුවෙන් රජය මැදිහත් වී සපයන ආරක්ෂක දැලකි සුබසාධනය. සියලු දෙනා මුදල් ගෙවා තම සෞඛ්‍ය, අධ්‍යාපන ආදී අවශ්‍යතා ඉටු කරගත යුතුය. එසේ කරගත නොහැකි, වඩාත්ම නැති බැරි අය වෙනුවෙන් සුබසාධන අර්ථයෙන් රජය නොමිලේ පහසුකම් සපයයි.

මීට වෙනස් තුන්වන මොඩලය; එනම් නෝර්වේ, ස්වීඩනය ආදී රටවල පැවැති සමාජ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී මොඩලය සමාජ සමානාත්මතාවය තම පදනම් දර්ශකය ලෙස ගනී. එම මොඩලය ‘ශේෂ‘ සුබසාධනය වෙනුවට, සාර්වත්‍රික සුබසාධනය (මබසඩැරි්ක ඇකf්රු) පිලිබඳ අදහස ප්‍රවර්ධනය කරයි. මේ දැක්ම අනුව සියලුම දෙනාට සමාජ සේවාවලට සමාන ප්‍රවේශයක් තිබිය යුතු අතර, ඒ සඳහා එම සේවා වෙලඳපොල ක්ෂේත්‍රයෙන් ඉවතට ගනු ලැබ, සුබසාධන සේවා ලෙස රජය විසින් සපයනු ලැබේ. මේ සඳහා යන වියදම ධනවත් කොටස් මත වැඩි බදු අය කොට පියවා ගැනේ. ඇංග්ලෝ-ඇමරිකානු සමාජවලට වඩා නෝර්ඩික් සමාජ වඩා සමානාත්මතාවාදී වූයේ මෙන්න මේ සාර්වත්‍රික සුබසාධනවාදයේ බලපෑම නිසාය.

කෙසේ වූවද, මෙම මොඩලය තුල තිබෙන අභ්‍යන්තර ආතතිය නම්; එමගින් ඇති කරන උඩුකුරු සමාජ චල්‍යතාවය මොඩලයේ පාදයේ තර්කනය සමඟ නොගැලපෙන තත්වයක් කාලයත් සමග නිර්මාණය විය හැකි වීමය. සුබසාධන රාජ්‍යය ශක්තිමත් වීම සමග, කම්කරු පාන්තික කොටස්වල ජීවන මට්ටම ඉහල ගිය අතර බොහෝ අය ඊලග පරම්පරාව වනවිට මධ්‍යම පන්තික තත්වයට උසස් වූහ. සමාජ සංයුතිය මෙලෙස වෙනස් වන විට, එනම් මධ්‍යම පන්තිය ප්‍රසාරණය වනවිට, පැරණි සුබසාධන රාජ්‍යය පදනම් වූ සම්මුතිය අභියෝගයට ලක්වේ. අඩු ආදායම්ලාභී කම්කරුවාට අඩු පාඩු මැද වුව සැපයෙන රජයේ සේවය ඉමහත් ප්‍රයෝජනයකි. එහෙත් මධ්‍යම පන්තිකයා ඊට වැඩි දෙයක් සොයයි. ඒ වැඩි සුවපහසුව වෙනුවෙන් මුදල් ගෙවීමට ද හෙතෙම සූදානම්ය.

මෙම නව තත්වයට ප්‍රතිචාර දැක්විය හැකි ආකාර දෙකකි. එක්කෝ, නව මැද පන්තියේ ඉල්ලීමට අනුමැතිය පල කරමින්, පෞද්ගලික අංශයට ඉඩ දීමට එකග විය යුතුය. ඇති හැකි අයට එක සේවාවක් හා නැති බැරි අයට වෙන සේවාවක් ලෙස මහජන සේවා සැපයීම ධූරාවලිගත කිරීම පිලිගත යුතුය. එහෙම නැතිනම්, මධ්‍යම පන්තියේ අපේක්ෂාවන් ද ආමන්ත්‍රණය කල හැකි ලෙස රජයේ සේවාවල තත්වය විශිෂ්ට මට්ටමක පවත්වා ගැනීමට උත්සාහ කළ යුතුය. ප්‍රශස්ත මට්ටමක් රඳවා ගත හැකි නම්, සුබසාධන සේවා සඳහා අයබදු ගෙවීමට මධ්‍යම පන්තිය එකග කරවා ගත හැක.

සමානාත්මතාවාදයේ පරිහාණිය

නෝර්ඩික් රටවල මෙන් ප්‍රශස්ත මට්ටමක නොතිබුණද, නිදහසින් පසු ලංකාවේ විකාශනය වූ සුබසාධන රාජ්‍යය විශාල වශයෙන් සාර්වත්‍රික සුබසාධනය පිලිබඳ අදහස මගින් අනුප්‍රාණය ලැබූ එකක් යැයි කිව හැක.

කෙසේ වූවද, 1980 ගණන්වල ආරම්භ වූ ආර්ථික ලිබරල්කරණයෙන් ඉක්බිති, සුබසාධන රාජ්‍යය සම්බන්ධ රජයේ ප්‍රවේශය තීරණාත්මක ලෙස වෙනස් වූ අතර එතැන් පටන් අපට දක්නට ලැබෙන්නේ සාර්වත්‍රික සුබසාධනවාදයේ සිට ලිබරල් සුබසාධනවාදය වෙත මාරු වීමට දරන ප්‍රයත්නයකි. මෙම ප්‍රයත්නය තවමත් පරිසමාප්ත වී නොමැත. එහෙත් සමානාත්මතාවාදී ප්‍රවේශය බරපතල ලෙස දුර්වල වී තිබේ. සෞඛ්‍ය ක්ෂේත්‍රය උදාහරණ ලෙස ගන්නේ නම්, පෞද්ගලික සෞඛ්‍ය සේවයේ අති මහත් නැග්මක් අපට පසුගිය දශක කිහිපය තුල දැකගත හැක. ධනවත් හා මැද පන්තික කොටස් මෙම පෞද්ගලික සේවාවලින් සිය අවශ්‍යතා ඉටු කරගනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරෙන අතර, රජයේ රෝහල්වලට ප්‍රධාන වශයෙන් යොමු වන්නේ පහල පාන්තික ජනයාය. සෞඛ්‍ය අංශය තුල මෙම ධූරාවලිගත වීම මේ වනවිට සෑහෙන තරම් නිශ්චිත වී තිබේ. පහසුකම් ඌනතාවයෙන් පෙලෙන, ඇටෙන්ඩන්ට් මහත්වරුන් සහ නෝනලා රෝගීන්ට කඩා පනින, ඇඳවල් නොමැති නිසා බිම නිදාගැන්මට සිදුවන රජයේ රෝහල් දුගීන්ටය. සාපේක්ෂ ඉහල ආදායම්ලාභීන්ට සෞඛ්‍ය රක්ෂණ ක්‍රම තිබේ.

මේ ක්‍රමික පරිවර්තනය සම්බන්ධයෙන් අප රටේ මැද පන්තිය ප්‍රතිචාර දක්වා තිබෙන්නේ කෙසේද? නිදහස් අධ්‍යාපනය නිසා ඉහල සමාජ තත්වයක් ලබාගත් වෘත්තීක ස්ථර මෙන්ම, විවෘත ආර්ථිකයෙන් පසු නිර්මාණය වූ නව වාණිජ අවස්ථා හරහා අලුත පොහොසත් වූ මධ්‍යම පාන්තික කොටස් මෙම තැන් මාරුව ගැන පොදුවේ සුබවාදී ආකල්පයක් දක්වති. පොදු සේවාවල තත්වය දුර්වල වීම, රජය ඊට කරන වියදම් බරපතල ලෙස කප්පාදු කොට තිබීම ආදී වූ කිසිවක් මෙම වෘත්තීමය ශ්‍රේණීන් අතර ‘මාතෘකා’ නොවීය.

දේශපාලන වශයෙන් ගත් කල, පසුගිය කාලය තුල මෙම වෘත්තීක ශ්‍රේණීන්ට අයත් බොහෝ අය රණකාමී සිංහල ජාතිකවාදයට නැඹුරු මත දැරූ බව රහසක් නොවේ.  ආණ්ඩුවල ප්‍රතිපත්ති පසුපස තිබෙන ආර්ථික චින්තනය, එමගින් සමාජය තුල අසමානතා වැඩිවීම හා සමාජ සේවාවල තත්වය දුර්වල ආදී කරුණු වෙනුවට මේ බොහොමයක් අය උනන්දු වූයේ කොටි නැවත නැගිටීම ගැනය; මුස්ලිම්වරුන් මහ ජාතිය වීමේ අවදානම ගැනය; තනි සිංහල ආණ්ඩුවක් නොමැති වීම ගැනය; මේ සියල්ලෙන් අප ගලවා ගත හැකි ඒකාධිපතියෙක් නැති වීමේ අඩුව ගැනය.

නව සමාජ ගිවිසුමක්

කොරෝනා වසංගතය කඩා වැද තිබෙන්නේ මෙන්න මේ පසුබිම මැද්දෑවටය. එක් අතකින් මෙම වසංගතය වෙලඳපොල දෘෂ්ටිවාදයේ සීමාවන් බරපතල ලෙස හෙලිදරවු කරමින් සිටී. වසංගතය අභිමුව සමාජය ඉල්ලා සිටින්නේ සමාජය සතුව තිබෙන සියලු සම්පත් වසංගතයට එරෙහිව මුලු ගැන්වීමකි. උදාහරණ ලෙස, මුදල් අත තිබේද යන්න නොසලකා ඉතාම පුලුල් ලෙස පීසීආර් පරීක්ෂණ කිරීම සමාජ අවශ්‍යතාවයකි. එක අතකින්, රජය සතුව ඒ සඳහා තිබෙන සම්පත් සීමිතය. ඇතැම් පෞද්ගලික රෝහල්වලට එම පහසුකම තිබුණත්, මුදල් අපේක්ෂාවෙන් තොරව සමාජ අරමුණින් එය සිය සම්පත් යොදවන්නේ නැත. ඒ අනුව පීසීආර් පරීක්ෂණ ප්‍රමාණවත්ව නොකිරීම පිලිබඳ ප්‍රශ්නයක් පැන නැගී තිබෙන්නේ එම පහසුකම් පෞද්ගලික රෝහල්වල ඌන උපයෝජිත තත්වයක නිස්කාරණයේ තිබියදීය.

වසංගතයට මුහුණ දීම සඳහා මධ්‍යගත මෙහෙයුමක් අවශ්‍ය අතර එය සිදුකල හැක්කේ රජයටය. කොරෝනා ආසාදිතයන් රජයේ රෝහල්වලට ඇතුලත් විය යුතු යැයි අපේක්ෂා කෙරෙන්නේ මෙන්න මේ මධ්‍යගත සම්බන්ධීකරණය පවත්වා ගැනීමටය.

නීතිඥවරුන් ඇතුලු වෘත්තීමය ශ්‍රේණිවලට අයට තමුන් මෙතෙක් පැත්ත හැරිලා නොබලපු රජයේ රෝහල්වලට ඇතුලත් වීමට සිදු වී තිබේ. එම රෝහල්වල පහසුකම් නැති බව ඔවුන්ට මතක් වන්නේ එවිටදීය. පොදු සේවා දුර්වල වීමේ හානිය ඔවුන්ට තේරුම් යන්නට පටන් ගෙන තිබෙන්නේ දැන්ය. ඒ සම්බන්ධයෙන් ඔවුන් නියෝජනය කරන සංවිධානවල ප්‍රතිචාරය පොදු සේවා පුලුල් කරන ලෙස දැනවත් රජයට බල කොට සිටීම වෙනුවට, තම  පංගු පේරුව වෙනුවෙන් විශේෂ වරප්‍රසාද ඉල්ලා සිටීම නම් එය එම ශ්‍රේණීන් මොන තරම් සදාචාරමය වැහැරීමකට ලක්ව තිබේදැයි පෙන්නුම් කරන දර්ශකයකි.

කොරෝනා වසංගතය නීතිඥවරුන්ගේ හා මධ්‍යම පන්තික වෘත්තීකයින්ගේ පමණක් නොව අප සියලු දෙනාගේ ඇස් ඇරවන්නක් විය යුතුය. වසංගතය තව ව්‍යාප්ත වුවහොත්, රෝගීන් රැඳවීමට ප්‍රමාණවත් ඇඳවල් රජයේ රෝහල්වල නැතැයි කියනු ලැබේ. සෞඛ්‍ය ප්‍රතිපත්තිය යනු, කවර සීමාකම් තිබුණත්, බි්‍රතාන්‍යය, එක්සත් ජනපදය වැනි රටවල ජාතික දේශපාලන තලය තුල සංවාද කෙරෙන ඉතාම වැදගත් මාතෘකාවකි. ලංකාවේ ප්‍රතිපත්තිමය-දේශපාලන සංවාද තුල පොදු සෞඛ්‍ය සේවාව දියුණු කිරීම මෙතෙක් කල් ප්‍රමුඛතාවක් නොවීම සහ ඒ සම්බන්ධයෙන් වග වන ලෙස අප දේශපාලනඥයින්ගෙන් ඉල්ලා නොසිටීම ගැන ස්වයං විවේචනාත්මක විය යුතු මොහොත මෙය නොවේද? පොදු සේවා පෞද්ගලිකකරණය නිසා යම් තීරුවකට ලැබෙන වාසියට වඩා හානියක් එම පෞද්ගලිකකරණය සමග සමාජ සේවාවල සිදුවන පිරිහීම නිසා සමාජයීයව ඇති විය හැකි බව අපට උගන්වන පාඩමක් නොවේද මෙය?

මෙතෙක් කල් තම ස්වාර්ථකාමී අරමුණු නිසා නොතකා හැර සිටිය නමුදු,  සුබසාධන රාජ්‍යයේ වැහැරීම නිසා මහත් අනිටු ප්‍රතිඵල ඇති වි තිබෙන බව වටහා ගැනීම මේ මොහොතේ වෘත්තීමය සමාජ තීරුවල සිටින විචාරාත්මක කොටස් ඉදිරියේ තිබෙන වගකීමකි. විසි එක් වන සියවසේ යථාර්තයන් තුල, සුබසාධන රාජ්‍යය යලි සක්‍රීය කිරීම සම්බන්ධයෙන් වූ නව සමාජ ගිවිසුමක් මේ මොහොතේ අවශ්‍ය වී තිබේ. අප සබුද්ධික සමාජයක් නම්, මේ වනවිට අපගේ ප්‍රමුඛතාවය විය යුත්තේ මුස්ලිම් මල සිරුරු භූමදාන කිරීම ගැන මරා ගැනීම නොව අපගේ සාමූහික ඉරණම ගැන පොදු වූ මෙබඳු ප්‍රශ්න ගැන අවංක සංවාදයක් ඇති කරගැනීමය.■