විස්ස ඇයි? අලුත් ව්‍යවස්ථාවක් ඇයි? ඉදිරියට එන ‘පැරඩයිම යුද්ධය’

ජයදේව උයන්ගොඩ

ආණ්ඩුව විසිවැනි සංශෝධනය ගෙන ආවේ ඇයි? එයින් සෑහීමකට පත් නොවී අලුත් ව්‍යවස්ථාවක් ගෙන එන්නේ ඇයි? මේ ප්‍රශ්න දෙකටම ආණ්ඩුව පැත්තෙන් තවමත් ඉදිරිපත් වී තිබෙන්නේ පැහැදිලි නැති, ව්‍යාජ පිළිතුරුය. එහෙත් එම ව්‍යාජ පිළිතුරු පිටුපස, සත්‍ය හේතු තිබේ. පුරවැසියන්ට සිදුවී තිබෙන්නේ එම සත්‍ය හේතු සොයා යාමයි.

විසිවැනි සංශෝධනය පිළිබඳ පාර්ලිමේන්තු විවාදයේදී මෙම ව්‍යාජ හේතු දැක්වීම අගමැති, අධිකරණ ඇමති, විදේශ ඇමති, අධ්‍යාපන ඇමති යන අය ප්‍රධාන කොටගත් සියලුම දෙනාගේම කතාවලින් කදිමට ප්‍රකාශයට පත්විය. ඒවායින් මතුවූ හේතු සාරාංශ කරන්නේ නම් මෙසේය. (අ) විසිවැනි සංශෝධනයේ දුර්වලතා ඉවත් කිරීම, (ආ) රටේ ඒකීයභාවය සහ ඒකීය රාජ්‍යය ආරක්‍ෂා කිරීමට සමත් වන ව්‍යවස්ථාවක අවශ්‍යතාව, (ඇ) ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ මහතා ලැබූ මහජන වරමට ගැළපෙන ලෙස අලුත් ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයක් ගෙනඒම.

බොහෝ විට නව ව්‍යවස්ථාවක් ගෙන ඒම සාධාරණය කිරීමටද මෙම හේතු තුනම නැවත ඉදිරිපත් කිරීමට ඉඩ තිබේ. ඒවා ව්‍යාජ බව පෙනෙන්නේ, තම අලුත් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ඉදිරිපත් කෙළේ මක් නිසාද? යන්න ගැන එම ව්‍යවස්ථාවේ නිර්මාතෘ ජේ.ආර්. ජයවර්දන මහතා ඉදිරිපත් කළ හේතු ගැන ආපසු හැරී බලන විටයි. ඔහු සිය අව්‍යාජ හේතු සඟවන්නේ නැතිවම ඉදිරිපත් කෙළේය.

1978 ව්‍යවස්ථාව සාධාරණය කිරීට ජේ.ආර්. පහත සඳහන් හේතු සඟවන්නේ නැතිව, කෙලින්ම ඉදිරිපත් කර සිටියේය.

* තම පුද්ගලික සහ දේශපාලන අභිලාෂවලට ගැළපෙන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක් නිර්මාණය කිරීමේ අවශ්‍යතාව.
* ලංකාවෙහි තමන් යටතේ ඒක අධිපති පාලන තන්ත්‍රයක් නිර්මාණය කර, එහි පාලකයා වීමේ ආශාව.

* 1970-1977 පාලන කාලය තුළ බලයේ සිටි බණ්ඩාරනායක පවුල සහ බණ්ඩාරනායක මැතිනිය සමග තමන් වෙත තිබුණු පුද්ගලික තරහ නිසා, ‘සිරිමාගේ ව්‍යවස්ථාව’ යටතේ බලයට පැමිණියත්, එය යටතේ දිගටම රට පාලනය කිරීමට ඔහු තුළ තිබූ අකමැත්ත.

* එක්සත් ජාතික පක්‍ෂයේ දේශපාලන ආධිපත්‍යය දිගටම පවත්වා ගත හැකි ලෙස ඡන්ද ක්‍රමය සංශෝධනය කිරීම තුළින් ලංකාවේ දේශපාලන බලයේ ආධිපත්‍යය තම පක්‍ෂය වෙතට තබා ගැනීමට තිබි කැපවීම.

* තමාගේම සැලසුම් මත ලංකාවේ ආර්ථික වර්ධන මාවත රාජ්‍ය ධනවාදයේ සිට නිදහස් වෙළෙඳපොළ ආර්ථිකයට මාරු කරමින් සිදුකළ පරිවර්තනයෙන් සිදුවිය හැකි සමාජ සහ දේශපාලන අසහනය පාලනය කළ හැකි ශක්තිමත් පාලන තන්ත්‍රයක් ගොඩ නැගීමේ අවශ්‍යතාව.

* පාර්ලිමේන්තු ආණ්ඩුක්‍රමය පිළිබඳව ජේ.ආර්. තුළ තිබූ දැඩි අකමැත්ත නිසා, පාර්ලිමේන්තුවේ බලතල සීමා කරන ආණ්ඩුක්‍රමයක් ඇතිකිරීමට ජේ.ආර්. සතුව තිබූ සිහිනය.

1978 ජනාධිපති ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව නිර්මාණය කිරීමට තමා මෙහෙයවන ලද මෙම හේතු සහ අභිලාෂ ජේ.ආර්. ජයවර්දන කිසිවිටෙකත් සැඟවූයේ නැත. පාර්ලිමේන්තුවේදීත්, ඉන් පිටතත් පැවැත්වූ කතාවලදී, ජේ.ආර්. මෙම අභිලාෂ සහ ඉලක්ක ගැන විවෘතවම කථා කෙළේ ආඩම්බරයෙනි. ඉහත ලැයිස්තුවේ පෙනෙන පරිදි එම හේතු වනාහි පුද්ගලික සාධකවලත්, දේශපාලන සාධකවලත් මිශ්‍රණයකි. පුද්ගලික බල තණ්හාව ජේ.ආර්. කොතරම් විවෘතව ප්‍රකාශ කර තිබුණේද යත්, ජේ.ආර්. ‘රජමේනියා’ රෝගයෙන් පෙළුණේය යන්න එකල සාමාන්‍ය ජනයා අතරද පැවැති අදහසක් විය. පාර්ලිමේන්තුවත්, ස්වාධීන අධිකරණයත්, ස්වාධීන විනිශ්චයකාරවරුන් පිළිබඳවත් ඔහු තුළ තිබි අකැමැත්ත සහ පිළිකුල ඔහු ප්‍රසිද්ධියේම ප්‍රකාශ කර සිටියේය. ‘රටේ දේශපාලන ස්ථාවරභාවය සහ ක්‍ෂණික ආර්ථික සංවර්ධනය ඇති කළ හැක්කේ පාර්ලිමේන්තුවේ, මනෝවිකාරවල බපෑමෙන් නිදහස් වූ විධායකයකට පමණි’ යනුවෙන් ඔහු පාර්ලිමේන්තුව ඇතුළතත්, ඉන් පිටතත් දෙතුන්වරක්ම ප්‍රකාශ කෙළේය. සමානුපාතික නියෝජන ක්‍රමය හඳුන්වාදීම මගින් ඔහු අපේක්‍ෂා කෙළේ, ප්‍රධාන විරුද්ධ පක්‍ෂය වූ ශ්‍රීලනිපය පාර්ලිමේන්තුවේ සදාකාලික කුඩා පක්‍ෂයක් බවට පත් කිරීමත්, කුඩා දේශපාලන පක්‍ෂ පාර්ලිමේන්තුවෙන් පිටමං කිරීමත්ය. මේවා ජේ.ආර්. සඟවාගෙන නොසිටි දේශපාලන අරමුණුය.

මේ අතර, දේශපාලන නායකයකු සහ යුග පුරුෂයකු ලෙස තමන් සතු අනුපමේය පෞරුෂත්වයක් ගැනත්, ලංකාවේ ජනතාවගේ දෛවෝපගත නායකයා ලෙස ඉටුකිරීමට තමන්ට ඇති ඓතිහාසික කාර්යභාරයක් ගැනත් තමන්ගේ ආත්මෝන්මාදන ස්වයං-අභිවන්දනයද ජේ.ආර්. ජයවර්දන ඒ තරම් සැඟවූයේ නැත. 1978 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ ආකෘතිය ගැන පරිකල්පනය කිරීමේදී ඔහු ආදර්ශයට ගත්තේ ප්‍රංශ ජනාධිපති ජෙනරාල් ඩිගෝල්ය. අනුප්‍රාණය ලැබුවේ ජෙනරාල් ඩිගෝල්ගේ ප්‍රංශයේ පස්වැනි සමූහාණ්ඩු ව්‍යවස්ථාවෙනි. මේවා පිළිබඳවද ජේ.ආර්. හැමවිටම විවෘත විය.

කොතරම් දේශපාලන අවගුණ තිබුණත්, ජේ.ආර්. සතුව තිබූ ඉහළම ගුණය නම්, මෙම දේශපාලන විවෘතභාවයයි. තමා යන්නේ කොහාටදැයි ඔහු කල් තියාම කියා සිටි දේශපාලනඥයෙකි. ජේ.ආර්., ඒ අනුව පැරණි ඉස්කෝලේ දේශපාලනඥයෙකි.

දැන් කාලේ අය එසේ නොවේ. ඔවුහු තම දේශපාලන අභිලාෂ සඟවති. එකක් කියා තවෙකක් කරන ගමන් ‘යථාවාදී තථාකාරී, තථාවාදී යථාකාරී’ ගාථාවද උපුටා දක්වති. ලංකාවේ ඛනිජතෙල් සංස්ථාවේ පැට්‍රල් සහ ඩීසල් ප්‍රවාහනය කරන ට්‍රක්රථවල පිටිපස්සේ ගිනි පන්දමක් රැගෙන, එම ටැංකියට ඇතුල්වන විලක්කුකරුවා නිරුපද්‍රැතව ටැංකියේ ඉස්සරහ පැත්තෙන් මතුවන ආකාරයටම, තම දේශපාලන අරමුණුද ශටකපටභාවයෙන් යුතුව ඉටුකර ගනිති. ‘අරමුණු සඟවන්න. ඔබේ සාර්ථකත්වයේ රහස එයයි.’ යනු වර්තමාන දේශපාලන නායක පරම්පරාවේ ආදර්ශ පාඨය බව පෙනේ. විශ්වවිiාලවල තමන්ට හිමි ගෞරවනීය ආචාර්ය තනතුරු අතහැර දමා, මන්ත්‍රීවරුන් සහ ඇමතිවරුන් වීමට තීරණය කරන පිරිස්ද තම පශ්චාත් උපාධි පුහුණුවටත් වඩා උනන්දුවෙන් පුහුණුව ලබාගන්නේ මෙවැනි වෘත්තීය දේශපාලනඥයන් වීමටය.

‘ඩීල්‘ දේශපාලනය

ලංකාවේ පාර්ලිමේන්තු දේශපාලනය අතිශයින්ම පිරිහී ඇත යන කරුණ ගැන අප රටේ ජනයා අතර පොදු එකඟත්වයක් තිබේ. මෙම පරිහාණියේ ප්‍රතිඵලයක්ද, දැන් එහි යාන්ත්‍රණයක්ද වී තිබෙන්නේ ‘ඩීල් දැමීම’ යන සිංහල වාග් කෝෂයට පසුගිය කාලයේ එකතු වී තිබෙන යුගල වචනයෙනි. එය රටේ දේශපාලන ආරාවුල් පිළිබඳ වාද විවාදවලදී වරින් වර, ප්‍රබල ලෙසින් මතුවෙයි. පසුගියදා පැවති 20 සංශෝධනය පිළිබඳ ඡන්ද විමසීම ආශ්‍රිතව එය ප්‍රබල ලෙස මතුවී තිබේ. පොහොට්ටු පක්‍ෂය, විස්ස සම්මත කර ගැනීමට අවශ්‍ය වූ බහුතරය ලබාගත්තේ, සමගි ජනබලවේගයේ මන්ත්‍රීවරියක, මනෝ ගනේෂන් පක්‍ෂයේ මන්ත්‍රීවරයකු සමගත්, මුස්ලිම් දේශපාලන පක්‍ෂ දෙකක් සමගත් ‘ඩීල් දැමීම’ මාර්ගයෙන් බව මෙම විවාදය තුළ සාකච්ඡා වෙයි. මේ අතර, ශ්‍රී ලංකා මුස්ලිම් කොංග්‍රසයද අගමැතිවරයා සමග ‘ඩීල්’ එකකට පැමිණ ඇති බවත්, එය හෙළිකරන ලෙසත්, එජාපයෙන් අභියෝග කර ඇත. ඇමෙරිකානු රාජ්‍ය ලේකම් පොම්පියෝ ලංකාවට එන්නේද රාජපක්‍ෂ සහෝදරවරුන් සමග ‘ඩීල්’ එකක් දැමීමට බව සමහරු කියති.

මේ සාකච්ඡාවෙන් පෙනෙන්නේ, ‘ඩීල් දේශපාලනයට’ අප සමාජයේ සාමාන්‍යයෙන් පවතින්නේ පිළිකුලක් බවයි. එය විශාල පරිමාණ අල්ලස, ඉහළ තනතුරු පොරොන්දුව, බිය ගැන්වීම, බ්ලැක්මේල් කිරීම යන මාධ්‍යයන් තුළින් විපක්‍ෂ මන්ත්‍රීවරුන්ගේ සහයෝගය ආණ්ඩු පක්‍ෂයට ලබාගැනීමේ සුප්‍රකට මාධ්‍යයයි. ආණ්ඩු පක්‍ෂයේ සිටි සහ සිටින සෑම දේශපාලන පක්‍ෂයක්ම, සහ බොහෝ විට ටී.එන්.ඒ. එකත්, ජපෙත් හැර අන් සියලු කුඩා දේශපාලන පක්‍ෂයක්ම හවුල් වී ඇති, ලංකාවේ පාර්ලිමේන්තු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී දේශපාලනයේ කළු පැල්ලමක් මෙන්ම පිළිකාවක්ද වී ඇති ‘ඩිල් දැමීමේ’ දේශපාලනයේ ආරම්භකයා වීමේ ගෞරවය ලැබෙන්නේ අප මේ ලිපිය මුලදී හඳුනාගත් ජේ.ආර්. ජයවර්දන මහතාටයි. ඔහු තම අධිකාරිවාදී දේශපාලන ව්‍යාපෘතියේම කොටසක් ලෙස ශ්‍රීලනිපය දුර්වල කිරීමේ කාර්යය පටන්ගත්තේ ශ්‍රීලනිපයේ ප්‍රධාන පෙළේ අය සමග ඩීල් දැමීමේ දේශපාලනයෙනි. ඔහු භාවිත කළ උපක්‍රම අතර ‘අල්ලස’ තිබුණු බවට නම් කතා තිබුණේ නැත. එයට එක් හේතුවක් වූයේ, ජේ.ආර්.ගේ ඩීල්වලට හසුවූ ශ්‍රීලනිපයේ එකල සිටි දේශපාලනඥයන් අල්ලස් ගැනීමට තරම් පහතට නොවැටුණු, තමන් ගැන ගෞරවයක් තිබුණු දේශපාලනඥයන්ද වීමයි. මේ අතර, අල්ලස සහ තනතුරු, තර්ජන සහ බ්ලැක්මේල් යන මාධ්‍යයෙන් ඩීල් දැමීමේ දේශපාලනය, ලංකාවේ පාර්ලිමේන්තු දේශපාලනයේ සාමාන්‍ය අංගයක් වන්නට පටන් ගත්තේ 1990 ගණන්වල මැද භාගයේ පටන්ය. අදද ‘ගෞරවනීය’ දේශපාලනඥයන් ලෙස අප රටේ සිටින සෑහෙන දෙනකු මෙම ‘ඩීල් දැමීම’ නම් වූ, අප රටේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ දේහයේ සුවකළ නොහැකි පිළිකාව උග්‍ර කිරීමේ කර්තෘකයෝත්, එයින් ප්‍රතිලාභ ලැබුවෝත් වෙති. ඒ අය ශ්‍රීලනිපය, එජාපය සහ පොහොට්ටු පක්‍ෂය යන පක්‍ෂ තුනෙහිම එදාත් සිටියහ. අදත් සිටිති.
මීට අවුරුදු ගණනාවකට පෙර, එජාපයේ සිටි තරුණ මන්ත්‍රීවරයකු සමග සිදුවූ සාකච්ඡාවක් මට මෙහිදී මතක් වේ. එකල එජාපය සිටියේ විරුද්ධ පක්‍ෂයේය. එජාපයේ මන්ත්‍රීවරුන් ගණනාවක්ම, ශ්‍රීලනිප ආණ්ඩුවට බැඳී ඇමති, උප ඇමති ආදි තනතුරු ලබාගනිමින් සිටියදී මෙම තරුණ මන්ත්‍රීවරයාගෙන් මා ඇසුවේ, ‘තමුන්නාන්සේ ජනාධිපතිතුමාගෙ දෑත් ශක්තිමත් කරන්න යන්නේ නැද්ඳ කියාය. ඔහු උපහාසාත්මක ලෙස කීවේ, ‘මට විරුද්ධව මිනීමැරුම් නඩු එකක්වත් නෑනේ ඩොක්ටර්‘ යනුවෙනි. ඒ අතර යහපාලන ආණ්ඩුවේ ඇමතිවරයකු වූ පසු ඔහුද ‘ඩීල් දැමීමේ’ දේශපාලනයේ වැදගත් ක්‍රියාධරයකු වූ බවට පුවත්පත්වල පුළුල් ලෙස සාකච්ඡා විය.

නව ව්‍යවස්ථාව

විස්ස පිළබිඳ විවාදයේදී ආණ්ඩු පක්‍ෂයෙන් ඉදිරිපත් කළ අදහසක් වූයේ, විසිවැනි සංශෝධනය මාස හයකට සීමාවූ තාවකාලික එකක් බවත්, ඉන්පසු නව ව්‍යවස්ථාවක් සඳහා පියවර ගන්නා බවත්ය. අලුත් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක් කෙටුම්පත් කිරීමට කමිටුවක්ද පත්කර තිබේ.

මේ පසුබිම තුළ, විසිවැනි සංශෝධනය පිළිබඳව විරුද්ධ පක්‍ෂද, විසිවැනි සංශෝධනයට අභියෝග කළ ‘ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ව්‍යවස්ථාවාදය’ නියෝජනය කරන බලවේගද ඉදිරියේ ප්‍රධාන අභියෝග දෙකක් තිබේ. මේ අභියෝග දෙක ගැන ගැඹු රු සාකච්ඡාවක් නොකර, නව ව්‍යවස්ථාවක් පිළිබඳ ක්‍රියාවලියට සහභාගි වීමේ ඒ තරම් අර්ථයක් නැත යන්න මගේ අදහසයි.

*පළමුවැන්න, නව ව්‍යවස්ථා කෙටුම්පත හෝ එහි වගන්ති හෝ අභියෝග කරමින් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට පෙත්සම් ඉදිරිපත් කිරිමේ අර්ථයක් තිබේද? ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවාදය ආරක්‍ෂා කිරීමේ ආයතනයක් ලෙස ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ කාර්යභාරය අවසන් වී තිබෙන්නේද? එම කාර්යභාරය දුර්වල වී ඇත්තේ නම්, එය ශක්තිමත් කළ හැක්කේ කෙසේද?

*දෙවැන්න නම්, ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ව්‍යවස්ථාවක කර්තෘත්ව කාර්යභාරය ඉටුකිරීමේ වගකීම ඉටුකරතැයි වර්තමාන පාර්ලිමේන්තුවෙන් අපේක්‍ෂා කළ හැකිද? නව ව්‍යවස්ථාවද අවස්ථාවාදී ‘ඩීල් දේශපාලනයේ’ ප්‍රතිඵලයක් නොවනු ඇත්ද?

විසිවැනි සංශෝධනය පිළිබඳ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ මෙන්ම පාර්ලිමේන්තු අත්දැකීමෙන්ද පෙනුණ පොදු තේමාවක් තිබේ. එය නම්, ලංකාවේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සම්පාදනය ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාමය වටිනාකම්/ඇගයීම් මූලධර්ම (Constitutional Values) පිළිබඳ පැරඩයිමය තුළට නැවත වරක් ගෙන ඒමේ හදිසි අවශ්‍යතාවයි. 1978න් පසු ලංකාවේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සම්පාදන සහ ප්‍රතිසංස්කරණ ක්‍රියාවලිය පැරඩයිම දෙකක් තුළ ඉදිරියට සහ පස්සට ගොස් තිබේ. ඒවා නම්,

*1978 මුල් ව්‍යවස්ථාව, එහි බොහෝ විශේෂයෙන්, 18 සහ 20 සංශෝධන, බලයේ සිටින පුද්ගලයන්ගේ පුද්ගලික අභිලාෂ සහ පාලන තන්ත්‍රයේ බල න්‍යාය පත්‍රවලට සේවය කරන, ප්‍රයෝජ්‍යතාවාදී පැරඩයිමයයි.

*දෙවැන්න, 1978 ව්‍යවස්ථාවට එල්ල වූ විවේචන, 17 සහ 19වැනි සංශෝධනවලින් ප්‍රකාශ වූ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය, නිදහස සහ නීතියේ ආධිපතයය යන මූලධර්ම කේන්ද්‍රකොටගත්, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාමය වටිනාකම් පිළිබඳ පැරඩයිමයයි.

විසිවැනි සංශෝධනය පිළිබඳ විවාදයේදී තරගය ඇතිවූයේ මෙම පැරඩයිම දෙක අතරය. එහිදී දෙවැන්න පරදවා, පළමුවැන්න ජය ගත්තේය. නව ව්‍යවස්ථාව සම්බන්ධයෙන් මෙම පැරඩයිම තරගය, යුද්ධයක් බවට පත්වීමට ඉඩ තිබේ.