කොවිඞ්-19 වසංගතය තවම අවසන් වී නොමැත. මේ සටහන ලියන මොහොත වන විට ගෝලීය මට්ටමෙන් සිටින සජීවී කොවිඞ්-19 රෝගීන් සංඛ්යාව 7,274,267කි. එනම් මිලියන හතක් පමණ වේ. ඒ අතරින් 60,993ක් ඉන්නේ අසාධ්ය තත්වයේය.
ආරම්භයේ සිට මෙතෙක් හඳුනාගෙන ඇති කොවිඞ්-19 ආසාදිතයන් සංඛ්යාව 29,983,330කි. එනම් මිලියන තිහකට ඉතා ආසන්නය. මරණ සංඛ්යාව 943,758කි. එනම් මිලියනයට ආසන්නය.
බි්රතාන්ය පාර්ලිමේන්තුවේ කමිටුවක් ඉදිරියේ අදහස් දැක් වූ ලෝක සෞඛ්ය සංවිධානයේ විශේෂ නියෝජිතයෙකු වූ වෛද්ය ඬේවිඞ් නෙබාරූ සැප්තැම්බර් 15 වැනිදා ප්රකාශ කර තිබුණේ, කොවිඞ්-19 වසංගතයේ ආරම්භය පමණක් අප තවම දැක ඇති බවය. තවම වසංගතයේ මැද භාගය දක්වාවත් පැමිණ නැති බව ඔහු කියා තිබුණි. බි්රතාන්යය වැනි රටවල විදේශ කටයුතු අමාත්යාංශ තමන්ගේ රටවල අභ්යන්තර තත්වය පමණක් නොව, බාහිර තත්වය ගැනත් සැලකිල්ලට ගත යුතු බව ඔහු අනතුරු හඟවමින් වැඩිදුරටත් ප්රකාශ කර තිබුණි. විශේෂයෙන් කුඩා රටවලට මෙය පැතිර යෑමේ අවදානමක් ඇති බවත්, එවැනි රටවල ආර්ථිකය විනාශ වීමේ අවදානමක් පවතින බවත් ඔහු විශේෂයෙන් කරුණු දක්වා ඇත.
ලෝක මට්ටමෙන් දිනකට හමුවෙන කොවිඞ්-19 රෝගීන් සංඛ්යාවත් අඩු වී නොමැත. අවසන් සතිය පුරා සෑම දිනකම රෝගීන් ලක්ෂ දෙකකට වැඩියෙන් දිනකට හමු විය.
සැප්තැම්බර් 11 වැනිදා හමු වූ රෝගීන් සංඛ්යාව 311,000කි. එය වසංගතය ආරම්භ වීමෙන් පසු, මෙතෙක් දිනකට හමු වූ වැඩිම රෝගීන් සංඛ්යාව වේ. දිනකට හමු වූ දෙවැනි වැඩිම රෝගීන් සංඛ්යාව 304,502කි. එම සංඛ්යාව සැප්තැම්බර් 04 වැනිදා වාර්තා විය. අප කොවිඞ්-19 ගැන බියෙන් සිටි, රට වසාගෙන සිටි කාලසීමාවෙහි දිනකට රෝගීන් ලක්ෂ එකහමාරක් පමණ හමු වීම සාමාන්ය තත්වයක්ව තිබුණු අතර, එය භයානක තත්වයක් ලෙස සලකනු ලැබීය. එහෙත් පසුගිය කාලසීමාවෙහි සැප්තැම්බර් 07 වැනිදා රෝගීන් 197,869ක් පමණක් හමු වීම දිනෙක රෝගීන් සංඛ්යාවේ විශාල අඩුවක් ලෙස සැලකිණ.
මුලින් රට වැසීමට තීන්දු කළ මොහොතේ ශ්රී ලංකාවේ සිටි රෝගීන් සංඛ්යාව සියයකට අඩු විය. එහෙත් අප කතාකරන මොහොතේ ශ්රී ලංකාවේ සිටින රෝගීන් සංඛ්යාව එදා සිටි සංඛ්යාවට වඩා වැඩිය. ඒ මොහොතේ ගෝලීය මට්ටමෙන් පැවති තත්වයද මීට වඩා ලිහිල්ය. අනෙක් පැත්තෙන් එදා අප රට වැසූ මොහොතේ අපේ අසල්වැසි රට වන ඉන්දියාවෙහි මෙතරම් දරුණු ලෙස කොවිඞ්-19 රෝගය පැතිරී තිබුණේ නැත.
අප ඒ කරුණු කීවේ බිය ගන්වන්නට නොවේ. එදාට වඩා අද වාසිදායක තත්වයන් ගණනාවක් ඇත. ඉන් ප්රධාන එකක් වන්නේ අවදානම ගැන දැන ශ්රී ලංකාවට නිල වශයෙන් ඇතුළුවන පුද්ගලයන් නිරෝධායනයට ලක් කිරීමය. ඉන්පසු සියලුදෙනාම පීසීආර් පරීක්ෂාවට ලක් කිරීමය. ඒ අතින් සෞඛ්ය අංශවල නිලධාරීන්ගේ කාර්යභාරය ඉටු වන බව කිව හැකිය.
එහෙත් එදාට වඩා අද පවතින භයානක තත්වය වන්නේ ජනතාවගේ පැත්තේ කතාවය. මාර්තු, අප්රේල් මාසවල තිබුණු අවදානම් සහගත හැඟීම දැන් ගිලිහී ගොස් ඇත. මුහුණු ආවරණ හා අත් සේදීම අමතක වී ඇත. හේතු විරහිතව පුද්ගලයන් එක්රැස්වීම වැඩි වී තිබේ.
ඉන්දියාව
ශ්රී ලංකාවේ අප සැලකිල්ලට ගත යුතු භයානක පැත්ත ගෝලීය තත්වය පමණක් නොවේ. ඉන්දියාවේ තත්වය ගැන අපගේ විශේෂ අවධානයක් යොමු විය යුතුය. ඉන්දියාව ලෝකයේ වැඩිම වේගයෙන් කොවිඞ්-19 පැතිරෙන රට බවට පත්ව ඇත. ඒ අනුව කොවිඞ්-19 කේන්ද්රය ශ්රී ලංකාව අසලටම පැමිණ තිබේ. බොහෝ අය අනුමාන කරන්නේ ඉතා ඉක්මනින් ඉන්දියාවේ රෝගීන් සංඛ්යාව වැඩි වී, ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදය පසු කරනු ඇති බවය.
දැනට ලෝකයේ දෙවැනියට වැඩිම රෝගීන් සංඛ්යාවක් හමු වී ඇති ඉන්දියාවේ, සටහන ලියන විට සිටින සජීවී ආසාදිතයන් සංඛ්යාව 996,832ක් විය. සැප්තැම්බර් මාසයේ මුල් දින කිහිපයේ දිනකට 190,000ක් පමණ රෝගීන් හමුවන තත්වයකට පත් විය. එය දිනකට හමු වූ රෝගීන් සංඛ්යාව විශාල ලෙස ඉහළ යෑමකි. ඉන්දියාවේ සුව වූ හෝ මරණයට පත් වූ රෝගීන්ද සමග මෙතෙක් හමු වී ඇති සම්පූර්ණ රෝගීන් සංඛ්යාව 5,115,893කි. මරණ 82,230කි.
විශේෂයෙන් සැලකිල්ලට ගත යුත්තේ ඉන්දියාවේ තත්වය එන්න එන්නම බරපතළ වන බවය.
ඉන්දියාවේ බොහෝ රෝහල්වලට වසංගත තත්වයට මුහුණදීම සඳහා පහසුකම් ප්රමාණවත් නොමැත. දිනපතා රෝහල්ගත කරන රෝගීන් සංඛ්යාව වැඩි වෙද්දී, අසාධ්ය වන රෝගීන්ට පහසුකම් අහිමි වේ. මෙම තත්වය ඉන්දියාවේ මෑත ඉතිහාසයේ දැවැන්තම ආර්ථික කඩාවැටීමට හේතු වී තිබේ. දිනපතා වැටුප් ලැබූ කම්කරුවන්ට රැකියා අවස්ථා අහිමි වී තිබේ. ආහාර නොමැතිකම නිසා දිළිඳු පිරිස් දැවැන්ත පීඩාවකට පත්ව සිටින අතර පසුගිය මාසයේ ආහාර නොමැතිකම නිසා සෝනියා කුමාරි නම් පස් හැවිරිදි දැරිය මරණයට පත් වීමේ සිදුවීම එම තත්වයෙහි බරපතළකම මනාව කියා පෑ අවස්ථාවක් විය.
සැප්තැම්බර් මාසයේ මෙතෙක් දින කිහිපයෙහි ඉන්දියාවේ දිනකට සිදු වී ඇති මරණ සංඛ්යාව 1000කට අධිකය.
තවත් රටවල්
ඉන්දියාවට අමතරව ප්රංශය, ස්පාඤ්ඤය, කොලොම්බියාව, පේරු, රුසියාව. මෙක්සිකෝව ආදි රටවල් ගණනාවක කොවිඞ්-19 රෝගීන් සංඛ්යාව පසුගිය සති දෙකේදී නැවත වැඩි වී තිබේ. මෙය වැළැක්වීම සඳහා නොයෙකුත් රටවල් නොයෙකුත් පියවර ගෙන ඇත. බි්රතාන්යය කොවිඞ් පාලනය සඳහා සමාජ දූරස්ථකරණය අනිවාර්ය කරමින් නවතම නීති පැනවීම එවැනි පියවරක් විය.
ලොක්ඩවුන් යනු අතීතයට අයිති දෙයක් බව ශ්රී ලංකාවේ බොහෝ අය කල්පනා කරන බව පෙනේ. එහෙත්, බොහෝ රටවල තවම ලොක්ඩවුන් යනු එදිනෙදා තත්වය වී තිබේ.
ලතින් ඇමෙරිකානු රටවල තත්වය බරපතළ ලෙස පවතිද්දී එය සැලකිල්ලට නොගෙන එම රටවල් සාමාන්ය කටයුතු සඳහා විවෘත කිරීම ලෝක සෞඛ්ය සංවිධානයේ සහ අනෙකුත් විද්වතුන්ගේ විවේචනයට ලක් විය.
ඊශ්රායලය
අප සැලකිල්ලට ගත යුතු තවත් කාරණයක් වන්නේ ‘හැමර් ඇන්ඞ් ඩාන්ස්’ ක්රමය පාවිච්චි කරමින් අපූරුවට කොවිඞ්-19 පාලනය කරනවායැයි කී ඊශ්රායලයේ රෝගීන් සංඛ්යාවත් පසුගිය කාලසීමාවෙහි වැඩි වී ඇති බවය. ‘බුද්ධි අංශ’ පාවිච්චි කරමින් කොවිඞ්-19 පාලනය කිරීමට ශ්රී ලංකාව උදාහරණ ගත්තේ එම රටෙන්ය. සැප්තැම්බර් 14 වැනිදා එරටින් වැඩිම රෝගීන් සංඛ්යාවක් හමු වූ දිනය විය. එදින රෝගීන් හාරදහසකට වඩා හමු විය. පසුගිය දින ගණනාවක් තිස්සේ රෝගීන් තුන්දහසට වැඩියෙන් හමු වීම එරට සාමාන්ය තත්වයක් විය.
වයස් සීමාව
ලෝක සෞඛ්ය සංවිධානයේ විශේෂඥවරියක වන වෛද්ය මාරියා වැන් කෙර්ඛොව් කියා තිබුණේ කොවිඞ්-19 ආසාදනය වීමෙන් රෝහල්ගත කරන්නට සිදුවන රෝගීන්ගේ වයස් සීමාව පහළ යමින් පවතින බවය. මීට පෙර වයස අවුරුදු 49ට වැඩි පුද්ගලයන් රොහල්ගත වීමේ වැඩි ඉඩක් තිබුණත්, දැන් වයස අවුරුදු 18-49 අතර පිරිස් රෝහල්ගත කිරීමේ සිදුවීම් වැඩිපුර වාර්තා වී තිබෙන බව ඇය පෙන්වා තිබුණි. කොවිඞ්-19 වසංගතය පාලනය කරගත නොහැකි වීම සඳහා එක් ප්රධාන හේතුවක් වී තිබුණේ වෛරසය ආසාදනය වූවත් තමන්ට අසාධ්ය නොවේයැයි කල්පනා කරමින් නොසැලකිල්ලෙන් කටයුතු කළ වයස අවුරුදු 18-49 අතර පිරිස්ය. නවතම තත්වය අනුව ඔවුන්ට එල්ලවන අවදානම අඩු වී නොමැත.
ලංකාවේ තත්වය
මේ වන විට ශ්රී ලංකාවේ සජීවී රෝගීන් සංඛ්යාව 237කි. රෝහල්ගතව සිටින රෝගීන් සංඛ්යාව 43කි. සමස්ත රෝගීන් සංඛ්යාව 3,271කි. මරණ සංඛ්යාව 13ක් දක්වා වැඩිව තිබේ. ශ්රී ලංකාවේ දිනකට කරන පීසීආර් පරීක්ෂණ සංඛ්යාව දෙදහසට අඩු වැඩි වෙමින් ඒ ආසන්නයේ පවතී. බොහෝවිට විදෙස්ගතව ලංකාවට පැමිණි පුද්ගලයන් පරීක්ෂාවට ලක් කරන අතර සාමාන්ය සමාජය තුළ අහඹු පරීක්ෂණ සංඛ්යාව සාපේක්ෂව අඩුය. මෙතෙක් ශ්රී ලංකාව කොවිඞ්-19ට එරෙහිව සාර්ථක බව කිව හැකි නමුත්, මෑතක් දක්වා සාර්ථක වූ රටවල් කිහිපයක්ම මෑත කාලසීමාවේ අසාර්ථක වී තිබීම අපේ අනාගත යහපත උදෙසා සැලකිල්ලට ගත යුතුය. අප කලින් කී ඊශ්රායල උදාහරණය එවැනි අවස්ථාවකි. වඩා අධිකාරිවාදී පාලනයක් ඇති හංගේරියාව, පිලිපීනය ඇතුළු රටවල් ගණනාවක තත්වය අයහපත් වී තිබේ. ඇමෙරිකාවේ, ඉන්දියාවේ ඇතැම් ප්රාන්ත පවා මුලින් සාර්ථක යැයි කීවත් පසුව එම ප්රාන්තවලට වසංගතය පැතිර ගියේය. ඒ නිසා ශ්රී ලංකාවේ කිසිවෙකු අවදානම් සහගත හැඟීම් අඩු කරගත යුතු නොවේ.
එන්නත
රටේ සාමාන්ය ආර්ථික හා සමාජීය කටයුතු පවත්වාගෙන යමින්, කොවිඞ්-19 වසංගතය රටට ඇතුළුවීමට ඉඩ නොදීම ආණ්ඩුවේ ඉලක්කය බව පෙනේ. සිදුවිය යුත්තේද එයය. එසේ හැකි තරම් කාලයක් රට පවත්වාගෙන යන තරමට වාසිදායකය. එහෙත්, ගැටලුව ඒ පිළිබඳ සාමාන්ය ජනතාවට නිසි උපදෙස් ලබාදීමක්, අවදානම පිළිබඳ හැඟීම ජනතාව අතරට ගෙනයෑමක් ආණ්ඩුව පැත්තෙන් සිදුවෙනවාද යන්නය. සෞඛ්ය අංශ සැලකිල්ලෙන් කටයුතු කරන අතර මාධ්ය, ආණ්ඩුව සහ ජනතාව අවදානම අමතක කර තිබෙනවාද යන්නය.
අප තව දීර්ඝ කාලයක් කොවිඞ්-19 වසංගතයට රටට ඇතුළුවෙන්නට ඉඩ නොදී ‘අල්ලාගෙන’ සිටිය යුතුය. නුදුරු දිනෙක වසංගතය අවසාන වනු ඇතැයි අනුමාන කළ නොහැක. අප පෙර සඳහන් කළ ‘කොවිඞ් පටන්ගත්තා විතරයි.’ යන විශේෂඥ මතයත් බැහැර කළ නොහැක. මාස දහයකට පසු තවම කොවිඞ්-19 වසංගතයේ මැද භාගයටත් ඇවිත් නැතැයි විශේෂඥයන් කියද්දී තවත් අවුරුදු කිහිපයක ගමනක් ගැන කල්පනා කරන්නට සිදුවෙයි. එන්නතක් සොයාගැනීමත්, එමගින් නුදුරේදී වසංගතය අවසාන වීමත් පිළිබඳ බලාපොරොත්තුවක් නැති බවත් සිහි තබාගත යුතුය. එන්නතක් සොයාගැනීම සඳහා තව කෙතරම් කාලයක් ගත වේදැයි විශ්වාසයක් නොමැති අතර ලෝක සෞඛ්ය සංවිධානයේ නියෝජිතයන් පවා කියා තිබුණේ එන්නතට වඩා මුඛ ආවරණ ගැන විශ්වාසය තැබීම මේ මොහොතේ වසංගතය පාලනය සඳහා යහපත් බවය.
හරි හැටි පරීක්ෂණ අවසන් නොකර රුසියාව හඳුන්වාදුන් ස්පුට්නික් නම් එන්නත සාර්ථක බවට රුසියාවෙන්ම දත්ත ප්රසිද්ධ කර තිබුණි. එම එන්නතෙන් ඒකක මිලියන සීයක් දක්වා නිෂ්පාදනය කිරීමට ඉන්දියානු සමාගමක් සමග ගිවිසුම් අත්සන් කරන බවත් කියා තිබුණි. පොදු පිළිගැනීමක් ඇති විශේෂඥයන්ගේ පැත්තෙන් ‘දැනට හොඳයි’ වැනි ප්රතිචාරයක් එම එන්නතට ලැබී තිබේ. එන්නත පිළිබඳ පරීක්ෂණ කිරීමේදී ප්රමාණවත් විනිවිදභාවයක් නොතිබීම එම එන්නත පිළිබඳ විශේෂඥයන් සැකයෙන් බලන්නට හේතුවක් වී තිබේ. මෙම විනිවිදභාවය පිළිබඳ ප්රශ්නය නිසා රුසියානුවන් පවා එම එන්නත ලබාගන්නට බියක් දක්වන බවට පුවත් වාර්තා කර තිබුණි.
ඇමෙරිකානු ජනාධිපති ඩොනල්ඞ් ට්රම්ප් පොරොන්දු වී ඇත්තේ ජනාධිපතිවරණ දිනයට පෙර එන්නතක් හඳුන්වාදෙන බවය. එහෙත් ඇමෙරිකාවේම විශේෂඥයන් එම ඉලක්කය එතරම් විශ්වාස කළ නොහැකි මට්ටමේ දිනයක් බව කියා තිබේ. ඇමෙරිකාවේ දැවැන්තම ඖෂධ සමාගම් ගණනාවක් එක්ව එකඟතාවකට අත්සන් කර තිබුණේ යම් එන්නතක් නියමිත පරීක්ෂණ තත්වයන්ට මුහුණ දී, එය සාර්ථක බවත්, අතුරු ප්රශ්න නොමැති බවත් සියයට සියයක් තහවුරු කරගන්නා තෙක් සමාජගත නොකරන බවටය. 2021 දක්වා එන්නතක් ගැන විශ්වාස තැබිය නොහැක. එලෙස එන්නතක් හඳුන්වාදුන්නද එම එන්නත අයත් රට සහ එය මිලදී ගත හැකි මට්ටමේ ධනවත් රටවල් තමන්ගේ රටේ අවශ්යතාවට ප්රමුඛතාව ලබාදෙනු ඇති බව අමුතුවෙන් කිව යුතු නොවේ. ඩොනල්ඞ් ට්රම්ප් වැනි නායකයන් දැනටත් ඒ බව ප්රසිද්ධියේ කියා ඇත.■
■ අනුරංග ජයසිංහ
