ජන හා සංඛ්‍යාලේඛන දෙපාර්තමේන්තුව විසින් මෑතකදී නිකුත් කළ වාර්තාවකට අනුව රජයේ සේවකයෝ 11 09 475 කි. ඒ සියල්ලන්ට පඩි ගෙවන්නේ රජයේ සේවකයන් නොවන, බදු ගෙවන්නන් වන අප විසින්ය. අපරාදේ කියන්නට බැරිය. 2016 වර්ෂයේදී මේ රාජ්‍ය සේවකයන්ගේ වැටුප් සඳහා වැයවී ඇති මුදල රුපියල් මිලියන 576 471 කි. 2017 වර්ෂයේ මහබැංකු වාර්තාව අනුව ඒ වියදම රුපියල් 588,518 කි. මෙය පෙර වසරේ වැටුප් වියදමට 2% ප‍්‍රතිශතයකින් ඉහළ යෑමකි. 2018 වර්ෂයේදදී වැටුප් සඳහා වැය කරන්නට බලාපොරොත්තු වන මුදල රුපියල් මිලියන 630,000 කි.
ඔය ඉහළින් කීවේ දැන් සේවය කරන නිලධාරීන් වෙනුවෙන් කෙරෙන වියදම පමණි. විශ‍්‍රාම වැටුප් සඳහා තවත් රුපියල් මිලියන 171,903 ක වියදමක් 2016 වසරේදී දරා ඇත. 2017 වසරේදී රුපියල් මිලියන 180,830 ක වියදමක් රජය විසින් දරා ඇත. මේ ගෙවෙන 2018 වර්ෂය සඳහා විශ‍්‍රාම වැටුප් ගෙවීමට රුපියල් මිලියන 197,659 ක වියදමක් දරන්නට සැලසුම් කර ඇත්තේය. විශ‍්‍රාම වැටුප් වියදමත් එන්න එන්නම වර්ධනය වන බව පෙනෙනු ඇත. ආණ්ඩු බලයට එද්දී කරන්නේ තම තමන්ගේ අමාත්‍යාංශවලට අලූ‍තෙන් රාජ්‍ය සේවකයන් තොග ගණනින් එකතු කිරීමය. ඒ නිසාම 2000 වසරේදී ගිය රාජ්‍ය සේවකයන්ට ගිය වැටුප්වල වියදම නව ගුණයකින් ඉහළ ගොස් ඇත. විශ‍්‍රාම වැටුප් වියදමද වේගයෙන් වර්ධනය වෙයි. 2017 වර්ෂයට අලූ‍තෙන් එක්වූ විශ‍්‍රාමිකයන් සංඛ්‍යාව 21 338කි. සමස්ථ විශ‍්‍රාමිකයන් 600 752 කි.
රාජ්‍ය සේවකයන් රටකට අනවශ්‍ය බව අපි නොකියමු. එහෙත් රාජ්‍ය සේවකයන්ට වැටුප් ගෙවන්නට වෙන් කෙරෙන වාර්ෂික වියදම පිළිබඳව අප සියලූ‍දෙනා දැන සිටිය යුතුමය. ඒ තරම් මුදලක් වෙන් කරන නිසාම සියලූ රාජ්‍ය සේවකයන් සතු වගකීම රාජ්‍ය සේවකයන්ද අපද දැන සිටිය යුතුමය.
අප ඒ තරම් වියදමක් රාජ්‍ය සේවකයන් කෙරෙහි දරන්නෙමු. ඉතින්, රාජ්‍ය සේවකයන් ගැන කතාකිරීමේ අයිතිය අපට ඇත. රාජ්‍ය නිලධාරිනියක කාර්යාල වේලාවේදී නින්දේ පසුවන අයුරු දැක්වෙන ඡුායාරූපයක් සමඟ රාජ්‍ය සේවය ගැන විශාල සංවාදයක් පසුගිය සතිවලදී ඇතිවිය. විශාල වියදමක් දරා පවත්වාගෙන යන රාජ්‍ය සේවය පුද්ගලයන්ට රැුකියා ලබාදීම හැර අන් ඵලදායී යමක් කරන්නට සමත්දැයි බොහෝ දෙනෙකු නඟන ප‍්‍රශ්නය වී ඇත.
රාජ්‍ය සේවකයන්ගේ අකාර්යක්ෂමතාවය පුරවැසියෝ විවිධාකාරයෙන් ප‍්‍රශ්ණ කරති. වැඩවර්ජන වැනි වෘත්තිය සමිති අවි නිතර නිතරම හිතුමතේ පාවිච්චි කිරීම ගැන විවේචනය කරති. වැඩවර්ජනය යම් වෘත්තීයක අරගලයේ අවසාන ප‍්‍රධාන අවිය විය යුතුය. එසේ වුවත් ලංකාවේ රාජ්‍ය සේවකයන්ගේ වෘත්තිය සමිතිවලට ඇති පළවැනි අවිය වී ඇත්තේ වැඩවර්ජනයකින් සේවයක් අඩපණ කර දැමීමයි. ප‍්‍රශ්නය කියන්නේත් සංකේත වැඩ වර්ජනයකින් පසුවය.
එවැනි පසුබිමක අප රාජ්‍ය සේවකයන්ගේ කාර්යක්ෂමතාවය ගැන තවත් අපූරු නිදර්ශකයක් නිරීක්ෂණය කළෙමු.
කොළඹ ඇති රාජ්‍ය ආයතනවලට පැමිණෙන රාජ්‍ය සේවකයන් තමන්ගේ කාර්යාල වේලාව තුළ ඔවුන්ට හිමි නිල ආසනයේ රැුඳී නොසිටීම ගැන බොහෝවිට චෝදනා එල්ලවන්නේය. ඒ පිළිබඳ විමසන්නට අපි කාර්යාල දුම්රිය වේලාවන් පිළිබඳව සලකා බැලූ‍වෙමු. ඇතැම් කාර්යාල දුම්රිය කොළඹ කොටුවෙන් සහ මරදානෙන් ගමන් අරඹන්නේ රජයේ කාර්යාල අවසාන වන වෙලාව වූ සවස 4ටත් පෙර බව නිරීක්ෂණය විය.
ඒ අතර ඇති ජනප‍්‍රියම කාර්යාල දුම්රියක් වන්නේ සවස 3.40ට මරදානෙන් පිටත් වන ගාල්ල දක්වා දිවෙන දුම්රියයි. දුම්රියෙහි ඉඩ අල්ලාගැනීමට 3.30 වෙද්දී දුම්රිය ස්ථානයට පැමිණිය යුතුය. මරදාන දුම්රිය ස්ථානයට ගිය අපට දක්නට ලැබුණේ ඒ වෙද්දී දුම්රිය අල්ලාගන්නට පැමිණෙන රාජ්‍ය සේවකයන් ප‍්‍රමාණය අතිවිශාල බවයි.
කොළඔ කොටුව සිට අවිස්සාවෙල්ල දක්වා පිටත්වන සවස කාර්යාල දුම්රිය ඇරඹෙන්නේ හවස 4.10 සිටය. මහරගම, කොට්ටාව, හෝමාගම ආදී ප‍්‍රදේශ හරහා අවිස්සාවේල්ල දක්වාම සිටින රාජ්‍ය සේවකයන්ට මේ දුම්රිය හොඳ ප‍්‍රවාහන මාධ්‍යයකි. එහෙත් දුම්රියෙහි අසුනක් ගන්නට 4 වෙද්දීවත් කොළඹ කොටුවට පැමිණිය යුතුය. ඊට කාර්යාලයෙන් 3.30ටවත් වැඩ අවසන් කළ යුතුය.
කොටුව සිට ජාඇලට 4.30ට පිටත්වෙන දුම්රියක් ඇත. කොටුවේ සිට මීගමුවට පිටත්වෙන දුම්රියක් 4.30ට ඇත. මේ දුම්රිය දෙකම අල්ලන්නට බත්තරමුල්ලේ සිට පැමිණෙන රාජ්‍ය සේවකයන්ද සිටියි.
සාමාන්‍යයෙන් 3.40 පසුවූ විට කාර්යාල දිනයක මරදාන සහ කොටුවට ලඟාවීම තදබදය නිසා ඉතා අසීරු කාරණයක් වෙයි. තිඹිරිගස්යාය, නාරාහේන්පිට, බත්තරමුල්ල ආශ‍්‍රිත ප‍්‍රදේශවල රාජ්‍ය නිලධාරීන් වැඩි වශයෙන් පැමිණෙන කාර්යාල පිහිටා ඇත. බත්තරමුල්ලේ සෙත්සිරිපායේ සිට තදබදය නොමැති මොහොතක වුව මරදානට ලඟාවීමට පැය භාගයක් ගතවෙයි. එහෙත් ඉහත කි කාල වේලාව තුළ පැය එකහමාරකට අධික කාලයක් අනිවාර්යයෙන් ගතවෙයි. එහෙත් 5.10 ගාල්ල දුම්රිය 5 වෙද්දී මරදානෙන් අල්ලාගැනීමට සෙත්සිරිපායෙන් යන රාජ්‍ය නිලධාරීන් සමත් වෙයි. අනෙක් රාජ්‍ය ආයතනවලින් පැමිණෙන නිලධාරීන් එබඳුය.
කොළඹ කොටුවෙන් 3.45ට පිටවෙන රාගම, ගම්පහ, වේයන්ගොඩ දුම්රියද ගාල්ල දුම්රිය වැනිම ජනප‍්‍රිය කාර්යාලයීය දුම්රියකි.
කොටුව අවට රාජ්‍ය ආයතන හැර, ඉන් පිට රාජ්‍ය ආයතනවල නිලධාරීන් සවස්වරුවේ දුම්රිය අල්ලන්නට දුවන්නේ තමන්ගේ සියලූ වගකීම් පසෙකලාය. කොටුව අවට රාජ්‍ය නිලධාරීන් සියල්ලට පෙර දුවන්නේ 4ට පෙර සහ 4 වෙද්දී පිටත්වෙන කාර්යාල දුම්රිය අල්ලාගැනීමටය. මේ කීවේ දුම්රිය වේලාව සමඟ දුම්රිය ගැන කතාව පමණි. බස් අල්ලාගැනීමට පිටවෙන රාජ්‍ය සේවකයන්ද එබඳුය. රාජ්‍ය සේවකයන් අතරින් 42%ක් ගමන් කරන්නේ පොදු බස්රියේය. සවස බස්රියට යා යුතු රාජ්‍ය සේවකයන් 471 172ක් දිවයින පුරා සිටියි. දුම්රිය මගීන් 46 773කි. කාර්යාල සේවාවල ගමන් කරන්නේ රාජ්‍ය සේවකයන් අතරින් 11 395ක් පමණි. හැකි ඉක්මනින් බස්රිය හා දුම්රිය අල්ලාගැනීම එවැනි රාජ්‍ය සේවකයන්ගේ හැන්දෑවේ අරමුණයි. ඒ වෙනුවෙන් ඇත්තේ දැඩි තරඟයකි. ඒ නිසාම සවස තුන පහුවෙද්දී කාර්යාලවල සේවා අඩපණ වෙයි.
සෙත්සිරිපාය ඉදිරිපිට දින දෙකක් සවස 3.30 සිට බලාසිටි අපට දකින්නට ලැබුණේ තොග ගණනින් 4ට පෙර වැඩ ඇරෙන රාජ්‍ය සේවකයන්ය.
දුම්රියෙහි, බස්රියෙහි පැය ගණනාවක ගමන මේ රාජ්‍ය සේවකයන්ට සුඛෝපභෝගී ගමනක් නොවන බව අපි දන්නෙමු. එහෙත් තමන්ගේ රාජකාරී වෙලාව ආවරණය නොකර ප‍්‍රවාහනය අල්ලන්නට දුවන රාජ්‍ය සේවකයන් නිසා රටේ ආදායම නාස්ති වන තරමද අපි දන්නෙමු. කාර්යාල දුම්රිය වේලාවන් ඒ කතාව පෙන්වීමට හොඳ සංකේතයකි.
