අරින්න දොර! මං ඇවිත් ඉන්නෙ ඔබ වෙනුවෙන්

අරින්න දොර! මං ඇවිත් ඉන්නෙ ඔබ වෙනුවෙන්

කලා නිර්මාණයක් විශිෂ්ට එකක් වීම සඳහා සකලාංශයන්ගෙන් මිඅපූර්ව’ එකක් විය යුතු ද?  උච්ච ස්වර අතර මේ පැනය කොඳුරන නාද සලරුවක් තුන්වැනි හෝ සිවුවැනි වරටත් දෙනෙතින්, දෙසවනින් පමණක් නොව හද-මනසින් ද විඳ ගතිමි. පාන් ගෙඩියක් සොරා ගත් වරදට යෝන් වැල්යෝන් Jean Valjean නම් දිළින්දා ටූලොන් (Toulon )සිරගෙයට යැවීමත්, ඉන් පැන ගන්නා ඔහු සෙවීමට ජවර්ට් (Javert)  නම් නිලධාරියා කරන ලුහුබැඳුමත්, ෆැන්ටීන් (Fantine ) නම් දිළිඳු කාන්තාවගේ දියණිය වන කොසෙට්ගේ ජීවිතය සාර්ථක කරනු වස් වැල්යෝන් කරන පරිත්‍යාගශීලි අරගලයත් ඇතුළත් කතාව අප හොඳින් දන්නා එකකි. එහෙත් ප්‍රතිනිර්මාණයක් වුවත්  Les Miserables  නම් හඬ සලරුව ද නව පෙමක් සේ අප හද බැඳ ගන්නේ ම ය.

2012 වසරේ දී ටොම් හූපර් විසින් නව නිෂ්පාදනයක් ලෙස යුනිවර්සල් ලේබලය යටතේ ගෙන එන්නේල 1980 වසරේ දී රොබර්ට් හුසේන් විසින් නිමැවූ Les Misarables සංගීතමය චිත්‍රපටයයි. ක්ලෝඩ්-මිචෙල් ෂෝන්බර්ග්ගේ ඉමිහිරි සංගීත දැහැන සහ හර්බට් ක්‍රෙස්ට්මර්ගේ ඉංග්‍රීසි ගේය කාව්‍යයන් මෙවර ද රූප රළ තුළ කිමිදී මෝහනීය රස ගඟුලක් මවයි.

සිංහලෙන් කියවන්නන් වෙත මෙකී කතා පුවත කියා දුන්නේ ‘මනුතාපය – ඊරියගොල්ල’ ලෙස සටහන් වූ මතක හිටින පොත විසිනි. වික්ටර් හියුගෝ විසින් 1862 දී ලියන ලද, ලෝක සාහිත්‍යය එකලු කළ ඒ ප්‍රබන්ධය මිනිසා විසින් මෙතෙක් නිමවන ලද විශිෂ්ටතම සාහිත්‍ය කෘති කිහිපයෙන් එකකි. ‘මනුතාපය’ නම් කදිම නමක් දී මේ කතාව මෙතෙරට ගෙනා අයි.එම්.ආර්.ඒ. ඊරියගොල්ල සූරීන් නමින් ද බුහුමන් හැඟුමක් පා කළ යුතුව ඇත. Les Miserables යන ප්‍රංශ වදන Miserables ලෙස ඉංග්‍රීසියෙන් ද, ‘අවාසනාවන්තයෝ’ ලෙස සිංහලෙන් ද සරලව කීම නිවරද යැයි හඟිමි.

ලිපියේ ඇරඹුම එසේ ලියුව දල ප්‍රංශ බසින් පරිච්ඡේද 365කට ගොනු වූ වචන 655,478කින් යුතු දැවැන්ත නවකතාවකට මෙවන් කෙටි සටහනකින් කවර සාධාරණයක් ඉටු කළ හැකි දැයි වික්ෂිප්ත ව සිටිමි.

හියු ජැක්මන්, රසල් ක්‍රෝ, ඈන් හාත්වේ ආදි ප්‍රවීණයන් රඟන Les Miserables මියුසිකලය දහ නව වන සියවසේ ප්‍රංශයේ සමාජ සංස්ථා, පැරීසියේ තථ්‍ය පසුබිම් සහ 1832 රිපබ්ලිකානු අරගලය ද විචිත්‍ර ලෙස ප්‍රතිනිර්මාණය කරයි. යාචක-වෛශ්‍යා ආදි දුක්ඛිත ජන කොටස්වල ජීවිතය ප්‍රබල ලෙස සංකේතවත් කරන එය වැඩ කරන පීඩිත ජනයාගේ හඬ විරෝධාකල්ප සංගීතය මුසු ගීතවලට නංවයි. එවන් එක් ගීතයක් නම් කර ඇත්තේ At the end of the day නමිනි.

එක දිනයක අවසානයෙදී ඔබ – වියපත් වෙනවා දිනකින් 

  දිළිඳුන්ගේ ජීවන මග පිළිබඳ – එපමණි කීමට පුළුවන් 

කිසිවෙකු කිසිවක් දෙන්නේ නම් නෑ – එය අරගලයක් සටනක්  

  දිනයක් ජීවත් වුණා කියන්නේ – අඩුවීමකි තව දවසක්

බ්‍රිතාන්‍යයේ ග්ලෙන් ජෝර්ඩ්න් විසින් 1978 දී තැනූ Les Miserables පාදක කරගත් ටෙලි චිත්‍රපටයක් ද අදියුරු ටයිටස් තොටවත්ත විසින් හඬ කවන ලදුව අප කුඩා කල රූපවාහිනියෙන් පෙන්වන ලදි. එයින් උපුටාගත් දෙබස් කොටසක් මෙහි ලිවීමට සිත් වේ. එය කතාවේ අවසාන භාගයේ දී වැල්යෝන් සහ ජවර්ට් අතර ඇති වන අදහස් හුවමාරුවකි. නවකතාවේ ඇතුළත් එක් තද තේමා හුයක් ඒ දෙබස් ඛණ්ඩ තුළ දිවෙන බව දැනේ.

”බොහෝ කලකට පෙර පුදුමාකාර මිනිහෙක් හම්බ වුණා. මගෙ හදවත ඔහු අරගෙන, එහි තිබුණු නපුරු අදහස් ඉවත් කරල මා දෙවියන්ට භාර කළා.”

 ”දෙවියෙක් නැහැ. එකයි තියෙන්නෙ. නීතිය! දොස් සහ නිදොස්! නීතියෙන් පිටස්තර දෙයක් නැහැ.”

 ”එහෙම නම් ඔබේ විශ්වාසයල මාව මැරිය යුතුයි.”

මිනිසා නියම කර ගනු ලබන නීතියත්, මෘදු සදාචාර තලය තුළ පිළිගැනෙන යුක්තියත් අතර අනිවාර්යයෙන් ම යම් පරතරයක් පවතී. බොහෝ විට මේ පරතර කලාපය තුළ තැලී ඇඹරී යන්නේ අවවරප්‍රසාදලාභී, පීඩිත මානව පන්තියයි. ප්‍රායෝගික සාමාජීය ජීවිතයේ දී මෙකී හිඩැස පියවීමේ වගකීම නීතිය අර්ථ නිරූපණය කරන්නන්ට පැවරෙන බව සිතිය හැකිය. එහෙත් හෘද සාක්ෂිය තුළින් උපදින යුක්ති ගරුකත්වයේ තර්කනයක් ඔස්සේ එකිනෙකා තම තමන් විසින් ම ද පරම සාධාරණත්වයේ  නිම් ඉවුරු සොයා ගත යුතුව තිබේ.

බටහිර කලාව තුළ නපුරත්, යහපතත් නියෝජනය කරන යක්ෂ-දේව සංකල්පයන් කෙසේ විමසිය යුතු ද යන්න තවත් ගැටලුවකි. වැල්යෝන් සිරගෙයින් පැන එන්නේ සමාජය සහ නීතිය කෙරෙහි වෛරයකින් පිරුණු සිතක් සමගිනි. පියතුමාගේ හමුව ඔහු යුක්තිය පසට ඇද දමයි. ඇත්තෙන් ම මෙය හෘද සාක්ෂියේ පරිවර්තනයකි. එබැවින් වර්තමානයට එන විට එය ආගම්බද්ධ අන්ධ භක්තියකට වඩා යහපත පිළිබඳ තාර්කික දර්ශනයකට නතු වීමක් ලෙස ද වටහා ගත හැකිය.

Les Miserables නිර්මාණය අයුක්තියෙන් යුක්තිය වෙතට, අසත්‍යයෙන් සත්‍යය වෙතට, රාත්‍රියෙන් උදෑසන වෙතට ආදි ලෙස මානව දැක්ම ඉදිරිගාමී දර්ශනයක් වෙත ගෙන යන කෘතියකියි පිළි ගැනේ. මෙය ග්‍රීක ප්‍රවාදයන්හි එන හයිඩ්‍රා නම් ජල මකරා සුර දූතයෙකු බවට පත් වීමක් වැනි යැයි ඇතැමෙක් පවසති. කෙසේ වෙතත් කතුවරයා සිය කෘතිය පිරිනමන්නේ නොසලකා හැරීම් සහ අවාසනාවන් නිසා දුක් විඳීමේ ඉරණමට මුහුණ පෑ ජනතාව වෙතය. එනම් සමාජමය හුස්ම හිරවීම (Social Asphyxia) සමනය කරන සර්වකාලීන කෘතියක් ලිවීම තම අරමුණ බව ඔහු ලියා ඇත. නවකතාව ප්‍රකාශකයන් වෙත හඳුන්වා දෙමින් එවක වික්ටර් හියුගෝ මෙවන් කදිම ප්‍රකාශයක් කළේලු.

‘මේ සමාජ ඛේදය දේශ සීමා ඉක්මවා දිවෙන්නකි. මිනිස් චර්යාවේ ඇති තුවාලවලින්, ලෝකය අපිරිසිදු කරමින් ගලන දැඩි වේදනාවන් සිතියම් මත ඇඳ ඇති රතු සහ නිල් ඉරි අසල නවතින්නේ නැත. යම් තැනක නොසලකා හැරීමෙන් සහ නෂ්ටාපේක්ෂාවන්ගෙන් පීඩාවට පත් මිනිසුන් සිටී නම්, යම් තැනක ආහාරයක් උදෙසා තමාම අලෙවි කරනා තත්වයට පත් ගැහැනුන් සිටී නම් සහ යම් තැනක කියවීමට පොතක් සහ උණුසුම ලැබීමට උදුනක් අහිමි වූ ළමුන් සිටී නම්, මේ පොත ඔවුන්ගේ දොරට තට්ටු කර මෙසේ පවසනු ඇත.

‘අරින්න දොර! මං ඇවිත් ඉන්නෙ ඔබ වෙනුවෙන්’”

ඒ අනුව විවිධ ආර්ථික-දේශපාලන දර්ශනයන්ට එහා මනුෂ්‍යාත්මීය ස්ථානයක වික්ටර් හියුගෝ නම් ශ්‍රේෂ්ඨ ගත්කතුවරයා නැගී සිටිනු අපට පෙනේ. ලංකාවේ සිට ඔහුගේ මානවවාදී දර්ශනය සුනිල් ආරියරත්න – නන්දා මාලිනී සුසංයෝගයෙන් නිමැවුණු ගීතයක් හා මඳකට සමපාත කිරීම වරදකියි නොසිතමි.

වහින්නට හැකි නම් ගිගුම් දී – වියළි ගම් බිම්වලට ඉහළින්   

 ඉදෙන්නට හැකි නම් බතක් වී – බතක් නොඉදෙන පැලක රහසින්

Les Miserables  නාද සලරුව ඇරඹෙන්නේ Look Down ලෙස හැඳින්වෙන ගැයුම් පෙළහර සමගිනි. නවකතාවේ ඇතුළත් පණිවුඩය ගැබ් කර ගත් ඒ ගීය ද අඳුරක් සිදුරු කරන දෝංකාර සැතක් සේ සීරුම් නගනු තවමත් මට ඇසේ.

බලන්න පහළ!                                                                                                                             දකින්න, පා අසල සිටින යාචකයන්.                                                                    

 බලන්න පහළ!
දක්වන්න, හැකි නම් සුළු කරුණාවක්. 

බලන්න පහළ!                                                                                                                                         දකින්න, අතු ගෑවෙනු මාවතේ රොඩු විලසින් 

 පහළ බලන්න! පහළ බලන්න!

 දකින්න, ඔබ වැනි ම මිනිසුන්!

ලක්ෂාන්ත අතුකෝරල