අලුත් රේගු රෙගුලාසි මගින් කෘෂිකර්මාන්තයට වන අවැඩ : මහාචාර්ය රොහාන් සමරජීව

එළවළු ආනයනය (සහ අපනයනය)

2019 මහ බැංකු වාර්තාවට අනුව ශ්‍රී ලංකාව ඇමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 32 ක් වටිනා එළවළු (සහ පලතුරු විය හැකිය) එම වර්ෂයේ අපනයනය කොට ඇත. මෙය 2018 ට සාපේක්ෂව සියයට 13.3 ක ඉහළ යාමක් වන අතර එය කෘෂිකර්ම ක්ෂේත්‍රයේ ඉහළ ම අපනයන වර්ධනයයි. අප රට තවම නොනිමි රබර් අපනයනය කරන බව සිතා සිටින අයගේ පහසුව පිණිස කිව යුතු වන්නේ මෙම අගය 2019 දී ශ්‍රී ලංකාව අපනයනය කළ රබර් ප්‍රමාණයේ වටිනාකමට වඩා ඇමෙරිකානු ඩොලර් මිලියන 8 කින් වැඩි බව යි.

මෙම කරුණු මගේ මතකයට නැගුණේ ශ්‍රී ලංකාවට තවදුරටත් ආනයනය කිරීමට ඉඩ නොදෙන දේවල් නියම කරමින් සහ ආනයනයට ඉඩ දෙන කාණ්ඩ සඳහා බලපාන බරපතළ කොන්දේසි සම්බන්ධයෙන් මුදල් ඇමතිවරයා 2020 මැයි 21 දා නිකුත් කළ ආනයන පාලන රෙගුලාසි කියවන විට ය. ‘තාවකාලිකව අත්හිටුවන’ යන්නට කෙටි යෙදුම වන TS යන්න බොහෝ එළවළු සඳහා ලබා දී තිබීම ගැන මම පුදුම වීමි. TS යන්නෙන් අදහස් වන්නේ තහනම් යන්න බව රෙගුලාසිවල සඳහන් ය. මාධ්‍යවේදීන් බොහෝ දෙනෙකුගේ ඇස ගියේ අල පරිප්පු ආදියට පැනවු බදු වෙත වුවද මෙවන් නීරස රෙගුලාසිද නොබලා සිටිය නොහැක.

පිපිඤ්ඤා (HS කේත 0700.00.10) මෙන් ම අලු ත් හෝ ශීත කළ ගර්කින් (HS කේත 0707.00.20) ද තහනම් ය. ගර්කින් මගේ අවධානයට යොමු වුයේ බංග්ලාදේශයේ සහ මියන්මාරයේ වවන ගර්කින් ගෙන්වා දේශීය වගාකරුවන් සපයන ගර්කින් ද සමග බියගම සැකසුම් කම්හලක සකසා එලෙස සැකසුම් කළ නිෂ්පාදිතය විදේශ වෙළෙඳපොළට සැපයීමට ශ්‍රී ලාංකික සමාගමක් සැලසුම් හදාරමින් සිටි බව මා දැන සිටි නිසා ය.

නව නීති සමග කටයුතු කිරීමට සිදුවන මෙම නවොත්පාදක අපනයනකරුවාට විඳින්නට විය හැකි කරදරය ගැන මට එවිට සිහිපත් වුයේ මෙහි අරමුණ ‘ආනයන ආදේශන දේශීය කර්මාන්තවලට පහසුකම් සපයන අතර අපනයන කරා යොමු වූ නිෂ්පාදන පදනමක් ගොඩනැගීම’ බව 2020 මැයි 21 දින ම ජනාධිපති ලේකම්වරයාගේ අත්සනින් නිකුත් කළ ‘අන්තර්කාලීන වෙළෙඳ හා රේගු පදනම් බදු ප්‍රතිපත්ති’වල සඳහන් කර ඇති හෙයිනි. පැහැදිලිව ම මෙම තහනම මගින් වෙළෙඳ ශේෂයේ වෙනසක් සිදුවීමට තරම් ප්‍රමාණයන්ගේ බලපෑමක් නැත. අපනයන සංවර්ධන මණ්ඩලයේ සංඛ්‍යා ලේඛන අනුව 2017 දී ගර්කින් ආනයනය, අපනයනයෙන් සියයට එකකටත් වඩා අඩු ය.

මෙසේ සිදුවීමට හේතුව ලෙස පිළිගත හැකි වන්නේ මෙම නීති හැදූ නිලධාරියා නුතන අපනයන වෙළෙඳාම ගැන නොදැන සිටිම විය හැක. ඔහු අපනයන සහ ආනයන අතර පවතින අන්තර් සම්බන්ධතාව තේරුම් ගෙන නැති වීමද විය හැක. ඇත්තෙන් ම ඔහු අයිති වන්නේ ප්‍රංශයේ දහ හතර වන ලුවී රජුගේ රාජ සභාවේ සේවය කළ ශෝන් බැටිස් කොල්බෙයා (1619-1683) ඇමතිවරයා ප්‍රවර්ධනය කළ වාණිජවාදය ලෙස හැඳින්වෙන යල්පැන ගිය ආර්ථික විද්‍යා ගුරුකුලයට යි. වාණිජවාදයේ කේන්ද්‍රීය න්‍යාය වූයේ ‘අපනයන හොඳයි, ආනයන නරකයි’ යන්නයි.

අපේ රටේ අභාග්‍යය මෙය යි. වෙනත් රටවල් ගැන කියන්නේ එම රටවල් පාලනය කරන උදවිය එය කරන්නේ වයස අවුරුදු විසි ගණන්වල ඔවුන් උගත් දේ අනුව බව යි. අප රටේ සිදුවන්නේ යල් පැනගිය සහ හානිකර ආර්ථික මතවාද සොයා ශත වර්ෂ ගණනාවක් පසුපසට යාම බව පෙනෙන්නට තිබේ.

එසේ වුව ද, ඔවුහු එකක් තහනම් කරමින් හා තව එකක් සීමා කරමින් සංකීර්ණ නීති හදති. එවිට අපනයනකරුවන්ට හා ආනයනකරුවන්ට සිදුවන්නේ මෙම සංකීර්ණ නීති සමග ව්‍යාපාරික කටයුතු කරන ආකාරය සොයා ගැනීම සඳහා නිලධාරීන් හා දේශපාලනඥයන් වෙත යාමට ය. එවිට මුල් තැන දෙනු ලබන්නේ පරිපාලන අභිමතයටයි. අභිමතයට ඉඩ වැඩි වුණ තරමට අල්ලස් හා දුෂණයටද ඉඩ වැඩි වෙයි.

කාර් ගෙන්වීම තහනම් කිරීමට එකඟ නොවුවත් එම ක්‍රියාව තේරුම් ගත හැක. මන්ද ඒ සඳහා මහා ධනස්කන්ධයක් වාර්ෂිකව වැය වෙන නිසාය. නමුත් මේ සොච්චම් භාණ්ඩ තහනම් කිරීමෙන් වන හොඳක් නැත. වන්නේ අයථා ලෙස අභිමතය පාවිච්චි කරන්නට ඉඩ සලසා නවෝත්පාදන ව්‍යර්ථ කිරීමට සහ අල්ලසට මග පෑදීම පමණි.

එළවළු කූඩ තහනම් කිරීම

තවත් පුදුමයට කරුණක් නම් එළවළු සහ පලතුරු ප්‍රවාහනයට යොදාගන්නා HS කේත 3923.10.30 ලබා දී ඇති, ප්ලාස්ටික් කූඩ නොහොත් ක්රෙටයන් ST ලෙස සටහන් කිරීම නැතහොත් තහනම් කිරීම යි. පසු අස්වනු හානි අවම කර ගැනීමට තමන්ට අවශ්‍ය බව බොහෝ කාලයක් තිස්සේ විවිධ ආණ්ඩු ප්‍රකාශ කොට ඇත. කලක් අභ්‍යන්තර වෙළෙඳ ඇමතිවරයාව සිටි ජොන්ස්ටන් ප්‍රනාන්දු මහතා විසින් ප්‍රකාශයට පත් කළ ප්ලාස්ටික් කුඩ අනිවාර්ය කිරීමේ නීති ලිහිල් කර ගැනීම සඳහා එවකට ජනාධිපතිව සිටි අගමැති රාජපක්ෂ මහතා පෞද්ගලිකව ම මැදිහත් වීය.

මෙම අවශ්‍ය කටයුත්ත සඳහා යොදාගන්නා ප්ලාස්ටික් කූඩ ආනයනය තහනම් කිරීමට මෙම ආණ්ඩුවට අවශ්‍ය වී ඇත්තේ ඇයි ද? යන්න ගැන මම පුදුමවීමි. සිතට ආ පිළිතුර වූයේ “වටිනා විදේශ විනිමය” යන්න යි. 1970 ගණන්වල දී කිසිවකු “විදේශ විනිමය” යයි කීවේ නැත. හැම විට ම කීවේ “වටිනා විදේශ විනිමය” කියාය.

පලතුරු හා එළවළු ප්‍රවාහනය සඳහා යොදාගත හැකි දේශීයව නිෂ්පාදිත ප්ලාස්ටික් කූඩ තිබෙන නිසා මෙය වටිනා විදේශ විනිමය නාස්තිවීම වැළක්වීමට ගත් පියවරක් බව මම සිතුවෙමි. එසේ වුව ද ලබාදිය හැකි අඩු ම මිලට ඉහළ ම තත්ත්වයේ කූඩ ලබාදෙමින් ‘ආනයන ආදේශන දේශීය කර්මාන්තවලට පහසුකම් සපයන අතර අපනයන කරා යොමු වූ නිෂ්පාදන පදනමක් ගොඩනැගීම’ යන අරමුණට දායකවීමක් මෙමගින් සිදු නොවන්නේ ද?

ශ්‍රී ලංකා රුපියලෙහි අවප්‍රමාණ වීමත් විවිධාකාර ගාස්තු, බදු, සහ රේගු බදු මෙන් ම ප්‍රවාහන වියදම් ද සැලකිල්ලට ගත්විට මා සිතුවේ විදෙස් නිෂ්පාදිත කූඩවලට ගුණාත්මක බව හා මිල අතින් දේශීය නිෂ්පාදිත කූඩ සමග තරග කළ නොහැකි වන බවයි. ආනයනය තහනම් කරන්නේ ඇයි? මට සිතාගත හැකි එක ම කාරණය නම් දේශීය නිෂ්පාදකයාට විදේශීය නිෂ්පාදනය සමග තරග කළ නොහැකි නිසා, තරගකරුවා ඉවත්කර ගැනීම සඳහා බලයේ සිටින උදවියට බලපෑම් කර ඇති බවයි.

විදේශීය නිෂ්පාදිතය ගෙන්වීමට ඉඩ දුන් බව මොහොතකට සිතමු. දේශීය හා අපනයන පලතුරු සහ එළවළු සැපයුම් දාමවලට සහභාගිවන්නන් මිලදී ගනු ඇත්තේ තත්ත්වය සහ මිල අතින් හොඳ ම භාණ්ඩයි. විදේශීය නිෂ්පාදිතය තත්ත්වයෙන් උසස් වූ නමුත් එහි මිල අධික විය හැකි ය. එවිට දේශීය නිෂ්පාදකයාට ජය අත්වෙයි. විදේශීය නිෂ්පාදිතය තත්ත්වය අතින් මෙන් ම මිලෙන් ද හොඳ තත්ත්වයේ ඇත්නම් දේශීය නිෂ්පාදකයාට තෝරාගැනීම් දෙකක් ඇත. එනම් මිල අඩුකිරීම හෝ තත්ත්වය දියුණු කිරීම යි.

දේශීය නිෂ්පාදිතය හොඳ නම් විදේශීය නිෂ්පාදිතය නොවිකිණෙනු ඇත. එය ආනයනය කරන්නා එම නිෂ්පාදිතය ගෙන්වීම නතර කිරීම හෝ මිල අඩු කිරීමට හෝ තත්ත්වය උසස් කිරීමට විදේශීය සැපයුම්කරුගෙන් ඉල්ලා සිටීමට කටයුතු කරනු ඇත. එහෙත් රුපියල අවප්‍රමාණවීම සහ ප්‍රවාහන වියදම් ආදිය තිබියදීත් විදේශීය නිෂ්පාදිතය සාර්ථක වන්නේ නම් තමන්ගේ මිල – තත්ත්ව පැකේජය දියුණු කිරීමට දේශීය සැපයුම්කරුවාට සිදුවෙයි. ඒ අනුව විදේශීය තරගකරුවා සිටීම ගැනුම්කරුවාගේ වාසිය පිණිස වෙයි. එමගින් සැපයුම් දාමයේ කාර්යක්ෂමතාව වර්ධනය කරන අතර ම රජයේ ප්‍රකාශිත ප්‍රතිපත්ති අරමුණුවලට ද සේවය කරයි. ඔහුට අපනයන වෙළෙඳපොළට පිවිසිය හැකි වන ලෙස හැඩගැසීම සඳහා දේශීය නිෂ්පාදකයාට තරගකාරී පසුබිමක් ලබාදීම ද එමගින් සිදුවිය හැකි ය.

දේශීය සැපයුම්කරුගෙන් තරගකාරී පීඩනය ඉවත්කිරීමට ආණ්ඩුවට අවශ්‍ය වන්නේ ඇයි?