මැතිවරණයක් ප්‍රකාශයට පත් කිරීමෙන් පසු රජයේ නිලධාරීන් සම්බන්ධයෙන් පත්කිරීම්, උසස් කිරීම් හෝ මාරුකිරීම් සිදුකිරීම තහනම්ය. ජනාධිපතිවරයා මාර්තු 02 දින පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවාහැර මහ මැතිවරණයක් ප්‍රකාශයට පත් කිරීමෙන් පසු මාර්තු 03 වැනිදා මැතිවරණ කොමිෂන් සභාව මැතිවරණය සම්බන්ධයෙන් චක්‍රලේඛයක් නිකුත් කරමින් ඒ සම්බන්ධයෙන් වූ තහනම ප්‍රකාශයට පත්කර තිබුණේ මේ ආකාරයටය.
‘මෙම ඡන්ද විමසීම ඉලක්ක කරගනිමින් යම් දේශපාලන පක්ෂයක්/ ස්වාධීන කණ්ඩායමක්/ අපේක්ෂකයෙක්/ ප්‍රවර්ධනයට හෝ අගතියට පත්වන ආකාරයෙන් රාජ්‍ය ආයතනයන්හි කිසිම ආකාරයක බඳවා ගැනීම්, පත්වීම්, උසස්වීම් හා මාරුකිරීම් සිදුකිරීමෙන් වැළකී සිටිය යුතු බව මෙයින් දන්වා සිටිනු ලැබේ. පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය ප්‍රකාශයට පත්කිරීමට පෙර ආරම්භ කර තිබූ නිළධාරීන් බඳවා ගැනීම්/ උසස් කිරීම්/ ස්ථාන මාරුකිරීම්වලට අදාළ දීප ව්‍යාප්ත වැඩපිළිවෙළක් කල් දැමීමකින් තොරව ක්‍රියාත්මක කළ යුතු යැයි අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරයා හෝ පත්වීම් බලධාරියා හෝ අපේක්ෂා කරන විටදී හා සමස්ත දිවයිනටම බලපාන පරිදි රාජ්‍ය සේවයට හෝ රාජ්‍ය ආයතනවලට අදාළව කරනු ලබන පත්වීම් විධිමත්ව, දේශපාලන මැදිහත්වීම්වලින් තොරව ඉටුකළ යුතු අතර, එවන් බඳවා ගැනීම්/ උසස් කිරීම්/ ස්ථානමාරු කිරීම් සඳහාද කොමිෂන් සභාවට අදාළ කරුණු ඉදිරිපත් කර අනුමැතිය ලබාගත යුතුය.’
මැතිවරණ කොමිෂන් සභාවේ එම විධිවිධානවලට අනුකූලව කටයුතු කිරීමට අපොහොසත් වීම වරදක් බව එම චක්‍රලේඛයේම සඳහන් කර ඇති අතර එකී වරදකට ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 104 ඌ ව්‍යවස්ථාව ප්‍රකාරව වරදකරු කරනු ලැබූ විට රුපියල් ලක්ෂයකට නොවැඩි දඩයක් හෝ අවුරුදු තුනක් නොඉක්මවන බන්ධනාගාරගත කිරීමකට හෝ එකී දඩය හෝ බන්ධනාගාරගත කිරීම යන දඬුවම් දෙකටම යටත් විය යුතු බව එම චක්‍රලේඛයෙන් අවධාරණය කර තිබේ.
එම තහනම බල නොපැවැත්වෙන අවස්ථාවක්ද තිබේ. ඒ රජයේ නිලධාරීන් සම්බන්ධයෙන් පත්කිරීම්, උසස් කිරීම් හෝ මාරුකිරීම් අත්‍යවශ්‍ය කාරණයක් බව ඔප්පු කිරීම මගින්ය. අදාළ පත්වීම් බලධාරියා, උසස්වීම් බලධාරියා හෝ මාරුකිරීම් බලධාරියා එම අත්‍යවශ්‍යතාව මැතිවරණ කොමිෂන් සභාවට ඔප්පු කළ යුතු අතර එම ඔප්පු කිරීම කරනු ලබන්නේ අදාළ පත්කිරීම්, උසස් කිරීම් හෝ මාරුකිරීම් සම්බන්ධයෙන් මැතිවරණ කොමිෂන් සභාවට කරනු ලබන ඉල්ලීමක් මගින්ය. එම ඉල්ලීම සලකා බලන මැතිවරණ කොමිෂන් සභාව ඉල්ලීම සමඟ ඉදිරිපත් කරන හේතු සාධාරණ නම් හා අත්‍යවශ්‍ය නම් ඒ සඳහා අවසර ලබාදෙන අතර එසේ අවසර ලැබුණහොත් එම පත්කිරීම්, උසස් කිරීම් හෝ මාරුකිරීම් කළ හැකිය. අවසර නොලැබුණහොත් ඒ කිසිවක් කළ නොහැකිය.
එසේම මැතිවරණ කොමිසමේ අවසර නොලබා මේ කිසිවක් කිසිම ආකාරයකට කළ නොහැකි අතර මැතිවරණය ප්‍රකාශයට පත්කිරීමෙන් පසු ලබාදීමට ගිය උපාධිධාරී පුහුණු පත්වීම් නැවතී ගියේ ඒ අනුව මැතිවරණ කොමිසමේ දැනුම්දීම අනුවය.
මෙවැනි නීතිමය පසුබිමක් පවතිද්දී ජනාධිතිවරයා මැයි මස 11 වැනිදා අමාත්‍යාංශ 7ක් සඳහා නව ලේකම්වරුන් පත්කළ අතර ඉන් ලේකම්වරු දෙදෙනෙක් අලුතින් පත්කරන ලද අය වූහ. ඒ සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශ ලේකම් ලෙස පත්කළ මේජර් ජෙනරාල් සංජීව මුණසිංහ හා මහවැලි, කෘෂිකර්ම, වාරිමාර්ග හා ග්‍රාමීය සංවර්ධන අමාත්‍යාංශ ලේකම් ලෙස පත්කළ මේජර් ජෙනරාල් සුමේධ පෙරේරාය. මින් මේජර් ජෙනරාල් සංජීව මුණසිංහ තවමත් සක්‍රිය හමුදා සේවයේ සිටින්නකු වන අතර ඔහු ශ්‍රී ලංකා යුද හමුදා වෛද්‍ය බලකායේද ප්‍රධානියාය.
අනෙක් ලේකම්වරුන් පස් දෙනා වෙනත් අමාත්‍යාංශවල ලේකම් තනතුරු දැරූවන් වන අතර ඔවුන්ගේ එම පත්කිරීම් මාරුකිරීමක් ලෙසද දැක්විය හැකිය. ඒ අනුව කාන්තා හා ළමා කටයුතු අමාත්‍යාංශයේ ලේකම් ලෙස කටයුතු කළ ඒ.එස්.එම්.එස්. මහානාම මහත්මියටත්. අභ්‍යන්තර වෙළඳ අමාත්‍යාංශයේ ලේකම් ලෙස කටයුතු කළ ජී.කේ.එස්.එල්. රාජදාස මහතාටත් ජනාධිපතිවරයාගේ මෙම පත්කිරීම් මගින් තනතුරු අහිමිවී තිබේ.
ජනාධිපතිවරයාගේ මෙම නීති විරෝධී අමාත්‍යාංශ ලේකම් පත්කිරීම් ගැන මැතිවරණ ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියා නිරීක්ෂණ මධ්‍යස්ථානය මැයි 14 වැනි දින මැතිවරණ කොමිසමට පැමිණිල්ලක් ඉදිරිපත් කර තිබූ අතර ජවිපෙ ප්‍රමුඛ ජාතික ජන බලවේගයද මැයි 18 දින පැමිණිල්ලක් ඉදිරිපත් කර තිබුණි.
එම පැමිණිලිවලට හැරෙන තැපෑලෙන්ම ප්‍රතිචාර දක්වමින් එම පත්කිරීම් අත්හිටුවන ලෙස කෙසේ වෙතත් නීති විරෝධී බව හෝ කියා මැතිවරණ කොමිසම මෙතෙක් ප්‍රතිචාර දක්වා නැත.
කෙසේ වෙතත් එම පත්කිරීම් සාධාරණීකරණය කරමින් කැබිනට් ප්‍රකාශක අමාත්‍ය බන්දුල ගුණවර්ධන රටේ මූලික නීතිය වන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව උපුටා දක්වමින් ප්‍රකාශ කර ඇත්තේ ඊට අනුව අමාත්‍යාංශ ලේකම් තනතුර රජයේ නිලධාරී යන ගණයට අයත් නොවන බවය.
ගෝඨාභය රාජපක්ෂගේ මේ ආණ්ඩුව රටේ මූලික හෙවත් උත්තරීතර නීතිය වන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව උල්ලංඝනය කිරීමටත්, එම උල්ලංඝනය කිරීම් සාධාරණීකරණයටත් අතිදක්ෂ නිසා බන්දුල ගුණවර්ධන ඇමතිවරයාට කිවයුත්තේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 22 වැනි පරිච්ඡේදයේ අර්ථ නිරූපණය කොටස නැවත හොඳින් කියවා බලන ලෙසය. ඊට අනුව අමාත්‍යාංශ ලේකම්වරයා යනු රජයේ නිලධාරියෙකි. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ එම කොටස මෙම සටහනේ වෙනම දක්වා ඇත.
විජයග්‍රහණයේ සැමරුම නමැති යුද ජයග්‍රහණය සැමරූ මැයි 19 වැනිදාද යුද හමුදාවේ නිලධාරීන් 177 කට ජනාධිපතිවරයා උසස්වීම් පිරිනැමූ බව හා සෙසු නිලයන් 14,617කට උසස්වීම් පිරිනැමූ බව ්රපහගකන වෙබ් අඩවිය වාර්තා කර ඇත. එයද මැතිවරණ කොමිෂන් සභාවේ මාර්තු 03 දින දරණ චක්‍රලේඛයේ සඳහන් රාජ්‍ය සේවකයන්ගේ පත්කිරීම්, උසස් කිරීම් හා මාරුකිරීම්වලට අදාළව තහනම් උසස් කිරීම් පිරිනැමීමෙනි. මන්ද මේ උසස් කිරීම් සම්බන්ධයෙන් මැතිවරණ කොමිෂන් සභාවට දන්වා එහි අනුමැතිය ලබාගෙන නොතිබූ බැවිනි.
එම හමුදා උසස්කිරීම් සම්බන්ධයෙන්ද සමහරවිට මැතිවරණ කොමිෂන් සභාවට මෙම සටහන ලියන දිනයෙන් පසු පැමිණිල්ලක් ඉදිරිපත් විය හැකිය. ඊටද හැරෙන තැපෑලෙන් ප්‍රතිචාර දැක්වීමක් මැතිවරණ කොමිෂන් සභාව සිදු නොකරනු ඇතිද? මන්ද පත්කිරීම් හා උසස් කිරීම් ජනාධිපතිවරයා සිදුකළ ඒවා වන නිසාය.
ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 22 පරිච්ඡේදයේ අර්ථ නිරූපණය කොටසේ රජයේ නිලධාරියා යන්න අර්ථනිරූපණය කර ඇත්තේ මෙසේය.
‘රජයේ නිලධාරියා’ යන්නෙන් අධිකරණ නිලධරයකු හැර ජනරජය යටතේ වැටුප් ලබන ධුරයක් දරන තැනැත්තන් අදහස් වේ. එහෙත් ඊට, (අ) ජනාධිපතිවරයා (ආ) අග්‍රාමාත්‍යවරයා (ඇ) කථානායකවරයා (ඈ) අමාත්‍යවරයෙක් (ඉ) නියෝජ්‍ය අමාත්‍යවරයෙක් (ඊ) පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයෙක් (උ) ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සභාවේ සාමාජිකයෙක් (ඌ) අධිකරණ සේවා කොමිෂන් සභාවේ සාමාජිකයෙක් (එ) රාජ්‍ය සේවා කොමිෂන් සභාවේ සාමාජිකයෙක් (ඒ) මැතිවරණ කොමිෂන් සභාවේ සාමාජිකයෙක් (ඔ) ජාතික පොලිස් කොමිෂන් සභාවේ සාමාජිකයෙක් (ඕ) විගණන සේවා කොමිෂන් සභාවේ සාමාජිකයෙක් (ක) ශ්‍රී ලංකා මානව හිමිකම් කොමිෂන් සභාවේ සාමාජිකයෙක් (ග) අල්ලස් හෝ දූෂණ චෝදනා විමර්ශනය කිරීමේ කොමිෂන් සභාවේ සාමාජිකයෙක් (ච) මුදල් කොමිෂන් සභාවේ සාමාජිකයෙක් (ජ) සීමා නීර්ණය කොමිෂන් සභාවේ සාමාජිකයෙක් (ට) ජාතික ප්‍රසම්පාදන කොමිෂන් සභාවේ සාමාජිකයෙක් (ඩ) පාර්ලිමේන්තුවේ මහ ලේකම්වරයා (ණ) පාර්ලිමේන්තුවේ මහලේකම්වරයාගේ කාර්ය මණ්ඩලයේ සාමාජිකයෙක් (ත) විශ්ව විද්‍යාල ප්‍රතිපාදන කොමිෂන් සභාවේ සාමාජිකයෙක් (ද) රාජ්‍ය භාෂා කොමිෂන් සභාවේ සාමාජිකයෙක් සහ (න) විගණකාධිපතිවරයා ඇතුළත් නොවන්නේය.
