පසුගිය මැයි 28 වැනිදා මන්නාරම සතොස භූමියෙන් හමු වූ සමුහ මිනීවළ කැනීම් කටයුතු මේ වනවිට බැරිමරගාතේ ඉදිරියට ඇදීයමින් තිඛෙන්නේ සිංහල ආණ්ඩුව අපේක්ෂා කරන නියත කෙළවරක් ඉලක්ක කරමින්ය. මේ කැණීමේ අවසානය යුක්තිය අපේක්ෂා කරන ජනතාවගේ සිත් නැවත වටයකින් රිදවන ඔවුන්ගේ අපේක්ෂා බිඳවට්ටන ගමනක් බව පෙනෙන්නේ ය. මාතලේ මෙම සමූහ මිනීවළටද, මීට ප්‍රථම මන්නාරමේ තිරුකිතෙෂ්වරම් සමූහ මිනීවළට ද ඊට ආසන්න ළිං පතුලේ තිඛෙනවා යැයි කියන මිනීවළටද උතුරේ සහ නැගෙනහිර තිඛෙනවායැයි සැකකරන තවත් සමූහ මිනීවළවල් සඳහාද උරුම ඉරණම නියතයක්ය. එය නම් මෙම මිනී ගොඩදැමීම් නිකං බොරු ෂෝ එකක් පමණක් වීමය. ක්‍රමානුකූලව මේවා කැණීම් කර අදාළ අස්ථී කොටස් ගොඩගන්නද, ඊට පසුව ඒවා රසායනිකව පරික්ෂා කරන්නද, ඉන්පසුව යුද්ධ කාලයේදී හෝ 88/89 භීෂණ කාලයේදී හෝ අදාළ ප්‍රදේශය කේන්ද්‍රීයව අතුරුදන් වූ හෝ ඝාතනයට ලක්වූවන් පිළිබඳව තොරතුරු සොයා එම තොරතුරුවල සිටින මිනිසුන් සහ මෙම මිනිසුන් සංසන්දනය මගින් සත්‍ය සොයාගැනීමටද අපට පුළුවන් විය යුතුය.
මේ වනවිට මතුකරගෙන හෝ ගොඩගෙන තිඛෙන මිනිස් හිස් කබල් ප්‍රමාණය 100කට ආසන්නය. අස්ථී කොටස්වලින් සම්පූර්ණ මිනිස් ඇටසැකිලි පනහකට ආසන්න සංඛ්‍යාවක් සොයාගෙන ඇති බව කැණීම් කණ්ඩායම පවසයි. සමහර ශරීර අස්ථීන් දැනට සොයාගන්නට නොහැකිවූවත් එයින් එම ස්ථානයේ මියගිය පුද්ගලයෙකු නැතැයි කිව නොහැකිය. අනෙක් පසෙකින් දැනට කැණීම්වලදී පරීක්ෂණ කණ්ඩායම වැදගත් නිරීක්ෂණයක් කර ඇත. එනම් මෙම මළසිරුරු අවිධිමත්ව එක මත එක ගොඩගසා ඇති බවය. මෙම නිරීක්ෂණය පුරාවිද්‍යා මහැදුරු රාජ් සෝමදේවද අධිකරණ වෛද්‍ය නිලධාරී සමින්ද රාජපක්ෂ ද තහවුරු කරති. ඒ අනුව අපට බැලුබැල්මට පෙනෙන්නේ මළසිරුරු හදිස්සියේ ගොඩගසා මිහිදන් කර ඇති බවය. මෙම මිනිස් සිරුරු මළ බවට පත්වීමට හේතු කවරේද? ඒවා අධිකරණ වෛද්‍ය විද්‍යාව විසින් පරීක්ෂණ නිසි ලෙස සිදුවුවහොත් අනාවරණය කරනු ඇත. එහෙත් මෙවැනි සමූහ මිනීවළක් දුටු පම‚න් කිව හැක්කේ යම් හේතුවක් නිමිති කරගනිමින් මෙම මිනිසුන් සාමූහිකව මරා ගොඩගසා මිහිදන් කරැති බවය. නූතන මානවයා තමාගේ සාමාජීකයෙකු මළවිට නියමිත චාරිත්‍රයකට වතාවත් ඉටුකරමින් ඔහු හෝ ඇය මිහිදන් කරනු ඇත. එහිදී මළමිනිසා මිහිදන් කිරීමේදී ඔහුගේ හිස තැබිය යුත්තේ කුමන දිසාවටද ආදි වශයෙන් පවා සැලකිලිමත් වෙයි. මෙවැනි සමූහ මිනීවළක් නිරීක්ෂණය කරන විට එම වතාවත් කිසිත් ඉටුවී නැති බව පෙනීයයි. එයම ඉතාමත් හොඳ සාක්ෂියකි මෙහි මිහිදන් වී තිඛෙන සත්‍යය දැනගැනීමට. දැනට ක්‍රමානුකූලව වෙන්කර තිඛෙන ඇටසැකිලි පනහ අතර කුඩා දරුවන් තුන් දෙනකුගේ අස්ථී කොටස් තිඛෙන බවද ඒවායේ දන්තමය සාක්ෂි අනුව ඔවුන් කිරි දත් එන වයසේ ළමුන් තිදෙනෙකු බවද හ`දුනාගෙන ඇත. මේ අනුව දැනට හමුවී තිඛෙන සම්පූර්ණ සැකිලිද හිස් කබල්ද පිළිබඳව සලකා බලනවිට කාන්තාවන් පුරුෂයන් සහ ළමුන් මෙම ස්ථානයේ මිහිදන්ව ඇතැයි සැලකේ.
මෙම කැණීම් මෙලෙස ඉදිරියට යනවිට ඒවාට අවශ්‍ය මුදල් සහ සම්පත් රජයෙන් නොලැඛෙන බව දැනගන්නට ලැබේ. අධිකරණ අමාත්‍යාංශයෙන් මේ සඳහා මුදල් ලැඛෙන්නට ක්‍රමයක් නැති බව දැනගන්නට ලැඛෙන අතර එම නීතිමය තත්ත්වයන් ඉත්තෙකු කරගනිමින් මෙම කැණීම් කටයුතු අඩාල කිරීමට සහ අවසානයේ කැණීම් නවතා දමන්නට රජය කටයුතු කරමින් ඇත.
මිනිසෙකු අතුරුදන් වීම ඝාතනය වීම සහ නන්නාඳුනන සොහොනක මිහිදන් කිරීම ආදිය මිනිස් හෘදය ගැඹුරින් තුවාල කරන කාරණයක් ය. එම තුවාල සුවපත් නොකර සංහිදියාවක් ගොඩනැගිය නොහැකිය. ඒ සඳහා මෙම සමූහ මිනීවළ තුළ මිහිදන් වී සිටින මිනිසුන්ට යුක්තිය ඉටුකළ යුතුය. එය දිගු මෙන්ම වෙහෙසකර ගමනක් ය. එම ගමන සාර්ථක කරගැනීම සඳහා මෙවැනි සැතපුම් කෙලෙසක හෝ පසුකර යායුතුය.•
