ඇඳිරි නීතිය ලිහිල් කොට කර්මාන්තශාලා යළි විවෘත කිරීමේදී සේවකයන්ගේ සෞඛ්‍යාරක්ෂාව සැපයීමට ප‍්‍රමාණවත් පහසුකම් නොවීම, නවාතැන් පහසුකම් නොමැතිවීම හා සේවක අයිතිවාසිකම් කප්පාදු කිරීමට කර්මාන්තශාලා හිමියන්ට ඉඩ සැලසීම ආදි ගැටලූ රැසක් ඇති බව වෘත්තීය සමිති කිහිපයක් ජනාධිපතිවරයා වෙත ලිපියක් මගින් දැනුම් දී ඇත.
මෙම ගැටලූ පිළිබඳව සාකච්ඡා කිරීමට තම වෘත්තිය සමිති වෙත දිනයක් ලබාදෙන ලෙස එමගින් ඉල්ලීමක් කර ඇත.
‘ඇඳිරි නීතිය ලිහිල් කිරීම හා කර්මාන්ත ශාලා යළි විවෘත කිරීම සමග වන රැකියා තත්ත්වය පිළිබඳව’ යන මාතෘකාවෙන් එම ලිපිය ලියා ඇත.
නිදහස් වෙළද කලාප සහ පොදු සේවා සේවක සංගමය, ලංකා වෙළඳ කාර්මික සහ පොදු කම්කරු සංගමය, එක්සත් කම්කරු සම්මේලනය, එන්.යූ.එම්.එස් යන වෘත්තිය සමිති එම ලිපිය යොමුකර ඇත.
එම සම්පූර්ණ ලිපිය මෙසේය.
‘කෝවිඞ්-19 වසංගත තත්ත්වය හමුවේ කර්මාන්ත ශාලා යළි විවෘත කිරීම සමග පෞද්ගලික අංශයේ, විශේෂයෙන්ම අපනයන නිෂ්පාදන ක්ෂෙත‍්‍රයෙහි සේවක සේවිකාවන්ගේ ඉතා සංවේදී තත්ත්වයන් පිලිබඳව ඔබව මෙයින් නැවත අමතන්නට සිදුව ඇත. පසුගිය මාසයක පමණ කාලයේ සංශෝධිත ඇඳිරි නීති කාල යටතේ එක්තරා ආකාරයක වෙනසකට බඳුන් කෙරුණු රටම වසා තැබීමක අපි සිටියෙමු.
බොහෝ දිස්ති‍්‍රක්කවල අපේ‍්‍රල් 20 වන සඳුදා පාන්දර 05 සිට රාත‍්‍රී 08 දක්වාත් තවත් දිස්ති‍්‍රක්කවල අපේ‍්‍රල් 22 වන බදාදා උදේ ඒ වෙලාවන්හිත් ඇඳිරි නීතිය ලිහිල් කරනු ලබන බව ඔබගේ මාධ්‍ය ඒකකය විසින් අපේ‍්‍රල් 18 වන සෙනසුරාදා නිවේදනය කළේ ය. එසේ වූවත් පොලිස් බල ප‍්‍රදේශ 24 ක් සම්පූර්ණයෙන් වසා තැබෙනු ඇත. ඉන් 18 ක් බස්නාහිර පළාතේ වන අතර, 11 ක් කොළඹ දිස්ති‍්‍රක්කයෙහි ය. පුත්තලම දිස්ති‍්‍රක්කයේ 03 කි. මහනුවර, කෑගල්ල සහ අම්පාර දිස්ති‍්‍රක්කය්හි එක බැගිනි. ඒ අනුව නිදහස් වෙළඳ කලාප හා කාර්මික උද්‍යාන පිහිටි සියලූ ප‍්‍රදේශ නිදහස්වන අතර, ඒවායේ ‘‘දහවල’’ එක් වැඩ මුරයක් සඳහා හෝ කර්මාන්ත ශාලා විවෘත කිරීමේ අවකාශය ඇත.
කෝවිඞ්-19 පැතිරීම හා රැකියා
ඇඳිරි නීතිය සමග ගත කළ දිගු මාසයකට පසු නැවත සමාජීය හා ආර්ථික කටයුතු සඳහා ඉඩ ලබා දෙමින් එය ලිහිල් කිරීම සම්බන්ධයෙන් අපගේ එක`ගතාව මෙයින් පළ කරන අතරම, කෝවිඞ්-19 පාලනය කිරීම සඳහා ප‍්‍රාදේශීය හා පළාත් මට්ටමින් ඉතා දියුණු අධීක්ෂණ හා නියාමන ව්‍යුහයක් ස්ථාපතිකර නොමැතිවීමේ ගැටළු සම්බන්ධයෙන් අපගේ කණස්සල්ල මෙහි සටහන් කරමු.
එන්නතක් නොමැතිව කෝවිඞ්-19 තුරන් කළ නොහැකි බව පිළිගත් සත්‍යයකි. ඒ සඳහා දිගු කාලයක් ගත විය හැක. එබැවින් ප‍්‍රජාව අතර වයිරසය පැතිරීම පාලනය කර තබා ගැනීමට දැඩි සමාජ විනයක් සමග කාර්යක්ෂම පාලන යාන්ත‍්‍රණයක අවශ්‍යතාව ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය අවධාරණය කරන්නේය. ඇඳිරි නීතිය ලිහිල් කළ පසු සමාජීය (පුද්ගල) දුරස්ථතාව දැඩි සේ පවත්වා ගැනීමට තරම් අපගේ සමාජයේ විනයක් නොමැති බව අපිද පිළිගනිමු. මැයි මාසයේ අග වනවිට මැතිවරණයක් පැවැත්වීමේ ළකුණුද සමග, වයිරසය පාලනය කර ගැනීමට අවශ්‍ය පියවර බොහෝමයක් අමතක වනු ඇති බවට සැකයක් නැත.
එවැනි විට, දෙවන වටයක පැතිරීමක් ඇති වන්නේය. වසා තැබීම් ලිහිල් කිරීමේදී ඉතා මැනවින් නියාමනය කළ සිංගප්පූරුව, හොං කොං, තායිවානය, චීනය, දකුණු කොරියාව සහ ජපානය වැනි රටවලද එය සිදු විය. දෙවන වටය සාමාන්‍යයෙන් වඩා බරපතලය. සියලූ කර්මාන්ත ශාලා විවෘත කිරීමට බලාපොරොත්තුවන විට, නියමාකාර පාලන යාන්ත‍්‍රණයක් තහවුරු නොකළහොත් අප එවැනි මහා ව්‍යාප්තියකට හසු විය හැකිය.
කර්මාන්ත ශාලා විවෘත කිරීම යනු ගම් බලා ගිය දහස් ගණන් සේවක සේවිකාවන් නැවත පැමිණීමය. ඔවුන් නවාතැන් බලාපොරොත්තු වන්නේ කර්මාන්ත ශාලා අසන්නයෙහිය. ඔවුන් තද බදයෙන් යුතු පොදු පහසුකම් හවුලේ භාවිත කරන නවාතැන් පලවල ඉන්නා බව කවුරුත් දන්නා කාරණාවකි. පළමු ප‍්‍රශ්නය වන්නේ නවාතැන් හිමියන් දැන් ඒවා කුලියට දීමට කැමැත්තක් දක්වයිද යන්නය. එවගේම, විශේෂයෙන් සේවිකාවන් යෑම් ඊම් කරනුයේ කණ්ඩායම් ගැසී ය. ඔවුන්ට සමාජීය දුරස්ථතාව කෙතරම් මතක තියේද යන්නත් ප‍්‍රශ්නයකි. දෙවැන්න, කලමනාකරණය විසින් නිෂ්පාදන කි‍්‍රයාවලියේදී සහ කෑම කාමරත් විවේකාගාරත් සමාජීය දුරස්ථතාවය වෙනුවෙන් අලූතින් සකස් කරනු ඇතිද යන්නය. එවගේම වායු සමීකරණයද අහිතකර බැව් දැන් සඳහන් වන්නේය.
එවැනි කාරණා ආයෝජන මණ්ඩලයේ මාර්ගෝපදේශයන්හි අඩංගු නොවන බව අපේ නිරීක්ෂණය වේ. එවගේම, ආයෝජන මණ්ඩලයේ අනුමැතියට යටත් රට පුරා ඇති කර්මාන්ත ශාලා පමණක් නොව, නිදහස් වෙළඳ කලාප හා කාර්මික උද්‍යාන පවා නියාමනය කිරීමේ හැකියාවක් ආයෝජන මණ්ඩලයට ඇතැයි අපි විශ්වාස නොකරමු.
කර්මාන්ත ශාලා විවෘත කිරීම හා රැකියා
රටේ ආර්ථිකය රඳවා ගැනීමට දරණ උත්සාහයන් සඳහා කර්මාන්ත ශාලා විවෘත කළ යුතු බව අපිද පිළිගනිමු. එහෙත් කර්මාන්ත ශාලා විවෘත කළ යුත්තේ සේවක සේවිකාවන් අතුරු සාධකයක් ලෙස සළකමින් හාම්පුතුනට ඔවුන්ගේ ලාභ රේට්ටු සහතික කර ගැනීමේ අවශ්‍යතා මත නොවන්නේය. මෙය අප අවධාරණය කරනුයේ කාරණා දෙකක් හේතුවෙනි.
ආණ්ඩුවේ නිවේදනය මගින් විවෘත කිරීමේදී ‘‘සේවා වාර්තා කළ යුත්තේ කවුරුන්ද හා කොපමණක්ද යන්න’’ තීන්දු කිරීමේ අයිතිය ‘‘ආයතන ප‍්‍රධානියාට’’ ලබාදී තිබීමය.
ඔබ සමග හා අනෙක් බලධාරීන් සමග හාම්පුතුන්ගේ ඉල්ලීම් සාකච්ඡා කිරීමේදී පහත සඳහන් කාරණා පදනම් වූ හෙයිනි.
ප‍්‍රමාණවත් ඇණවුම් නොමැතිවීමෙන් සේවකයින් අස් කරන්නට සිදුවීම
ඉතිරි සුළු ඇණවුම් කිහිපය සම්පූර්ණ කිරීමට දැනට ඉන්නා සියලූ සේවකයන් අවශ්‍ය නොවීම
ආණ්ඩුව සහන නොදෙන්නේ නම්, අපේ‍්‍රල් මාසයෙන් පසු වැටුප් ගෙවීමට ඇති නොහැකියාව
අවශ්‍ය වන්දි සමග සේවයෙන් ඉවත් කිරීම සඳහා කම්කරු නීති ලිහිල් කිරීම හෝ සංශෝධනය කිරීම
මේවා ඇ`ගළුම් ක්ෂේත‍්‍රයේ සුළු හා මධ්‍යම පරිමාණ කර්මාන්ත වලට විශේෂයෙන් අදාල යැයි කියනු ලැබේ. සාමාන්‍යයෙන් විසඳුම් සෙවීමේදී මතු නොකරන කාරණා ගණනාවක් මේවා විසින් ඉස්මතු කරනු ලැබේ. එබැවින්, මේ රටට අවශ්‍ය ‘‘ඩොලර් ආදායම්’’ ඉපැයීමේදී ප‍්‍රධානම දායකයින් වන සේවකයින්ගේ පැත්තෙන් පහත සඳහන් ගැටළු අපි ඉස්මතු කරන්නෙමු.
කෝවිඞ්-19 හේතුවෙන් ගෝලීය ඇ`ගළුම් වෙළඳපල ඇහිරී ඇති බැවින් තමන් ඉතා අසීරු තත්ත්වයකට පත්ව ඇතැයි හාම්පුත්තු කියන්නාහ. එබැවින් ඉදිරි මාස වල කර්මාන්ත ශාලා පවත්වා ගැනීමට පෙර සිටි සේවක සංඛ්‍යාව දැන් අවශ්‍ය නොවන්නේ යැයිද ඔවුහු කියති. පසුගිය කාලයේ යන්ත‍්‍ර කි‍්‍රයාකරුවන් 74,000 ක අඩුවක් ඇතැයි කීවේද මේ හාම්පුතුන්ම බැව් අමතක නොකළ යුතුය. එහි තේරුම වූයේ ඔවුන් මෙතෙක් කි‍්‍රයාත්මකව සිට ඇත්තේ අවශ්‍ය සේවක සංඛ්‍යාව නොමැතිවය. එබැවින් ඉවත් කිරීමට අමතර සේවක පිරිස් සිටිය නොහැක.
අපේ‍්‍රල් මාසයෙන් පසු ඉදිරි මාස 03 ක කාලයකට වැටුප් ගෙවීමට ඔවුන්ට හැකියාවක් නැතැයි කීමේ එකම අරුත නම්, බදු ගෙවන ජනතාවගේ මුුදලින් මෙතුවක් කල් හැම ආණ්ඩුවක්ම ඔවුන්ට දෙනු ලැබූ අපමණ මූල්‍ය හා අනෙක් සහන සමගත් ඔවුන්ගේ ව්‍යාපාර බංකොලොත් ව්‍යාපාර ලෙස පැවති බවය. පසුගිය අවුරුදු 40 ක පමණ කාලයේ අපනයන නිෂ්පාදන ක්ෂේත‍්‍රයෙහි, විශේෂයෙන් ඇගළුම් ක්ෂේත‍්‍රයෙහි හාම්පුතුන් විශාල ලාභ උපයා ඇත්තේ ඔවුන්ගේ දක්ෂතා මතම නොවේ. ඔවුන් විශාල ලාභ උපයා ඇත්තේ රටක් වශයෙන් අපට ලැබුණු යුරෝපා හා ඇමෙරිකානු ජී.එස්.පී සහන මත සහ හැම ආණ්ඩුවක් විසින්ම නොකඩවා දෙනු ලැබූ බදු සහන, බදු විරාම, බදු ඉවත් කිරීම් වැනි විශේෂ පහසුකම් රැසක් සමගින්ය.
අපගේ වැනි සියයට 80 ක වක‍්‍ර බදු ආදායමක් ලබන රටක බදු සහන වාසි ලබන හාම්පුතුන්ට ඔවුන්ගේ ලාභය වෙනුවෙන් ශ‍්‍රමය වැය කරන සේවකයින් නඩත්තු කිරීමේ සමාජ වගකීමක් තිබිය යුතුය.
පෞද්ගලික අංශයේ ලක්ෂ 23 ට වැඩි සේවක සංඛ්‍යාවක් වෙනුවෙන් මෙරට කි‍්‍රයාත්මක කම්කරු නීති පද්ධතිය, ආයෝජන මණ්ඩලයේ නියාමනයට යටත් අපනයන නිෂ්පාදන ක්ෂේත‍්‍රයේ ලක්ෂ 05 ක පමණ සේවකයින් අතුරින් ඇතැම් පිරිස් පහසුවෙන් අස් කිරීම සඳහා සංශෝධනය කරන්නට ඉල්ලීම අතිශය අසාධාරණ ඉල්ලීමකි. අපනයන නිෂ්පාදන අංශයේ රැකියා පිළිබඳව උනන්දුවන හාම්පුතුන් වෙනුවෙන් සමස්ථ පෞද්ගලික අංශයට බලපාන්නාවූ නීති සංශෝධනය කිරීමට ඉල්ලීමේ කිසිදු වැදගත් තර්කයක් නැත.
සේවයෙන් අස් කිරීම සම්බන්ධව ‘‘සේවක රැකියා අවසන් කිරීමේ (සංශෝධිත) පනතෙහි’’ ඉතා පැහැදිලිව සඳහන් කර ඇති ප‍්‍රතිපාදන ඔබගේ මාධ්‍ය අංශයේ නිවේදනයකින් වෙනස් කළ නොහැක. හාම්පුතුන්ට හිතුමතේ සේවකයින් අස් කිරීමට අවසරදීම මෙරට කි‍්‍රයාත්මක නීතිමය විවෘතව උල්ලංඝණය කිරීමකි. එවගේම හිතුමතේ සේවයෙන් අස් කිරීමට හාම්පුතුන්ට බලය දීම, සේවකයින් අස් කිරීමේ පිළිගත් ‘‘සම්මතය’’ උල්ලංඝණය කිරීමකි. පිළිගත් සම්මතය වන්නේ ‘‘පළමුව රැකියාවට පැමිණි සේවකයා අවසානයට ඉවත් කිරීමය’’. එය ජ්‍යෙෂ්ඨත්වයට හා පළපුරුද්දට විශේෂ හිමිකමක් ලබා දීමකි.
බොහෝවිට සඳහන් කෙරෙන ආකාරයට, සුළු හා මධ්‍යම පරිමාන කර්මාන්ත කි‍්‍රයාත්මකව පවත්වා ගැනීමේදී ඔවුන් සතු ප‍්‍රශ්න සඳහා විසඳුම් ලබා දීමේ වැඩි අවධානයක් තිබිය යුතුය. ඒ සඳහා ආණ්ඩුවේ තීරණ සහ රජයේ සහාය වෙනුවෙන් සුළු හා මධ්‍යම පරිමාන කර්මාන්ත වර්ගීකරණය කිරීමේ නිර්ණායක කම්කරු දෙපාර්තමේන්තුව සහ ආයෝජන මණ්ඩලය විසින් සකස් කළ යුතුව ඇත.
එබැවින් ඉහතින් සඳහන් ගැටළු සඳහා විසඳුම් සෙවීම වෙනුවෙන් පාදක කර ගැනීමට හාම්පුතුන් විසින් පහත සඳහන් ප‍්‍රශ්න සඳහා පිළිතුරු සැපයිය යුතු යැයි අපි අවධාරණයෙන් කියමු.
කර්මාන්ත ශාලා විවෘත කිරීම සඳහා අවසර ඉල්ලීමට ඔවුන්ට ‘‘ඇණවුම්’’ ලැබුණේ කොහෙන්ද?
දැනට අවසන් කෙරුණු ඇණවුම් වලින් ගැණුම්කරුවන් මිල අඩු කිරීමක් ඉල්ලන්නේ යැයිද, ඉදිරි ඇණවුම් අවලංගු කරන්නේ යැයිද නිෂ්ාදකයෝ කියති. එවැනි කාරණා පිළිබඳව ඔවුන්ට පැහැදිලි විස්තර ඉදිරිපත් කළ හැකිද?
අලූතින් ඇණවුම් නොමැතිව ඔවුන්ට අපේ‍්‍රල් මාසයෙන් පසු සේවක වැටුප් ගෙවීමට නොහැකි යැයි ඔවුහු කියති. ඔවුන්ට ලැබුණු බදු සහන කවරේදැයිද 2015 සිට 2019 දක්වා එළෙසින් ලැබුණු සහන සතු මුළු විගණන වටිනාකම රුපියල් වලින් ලබා දිය හැකිද?
සේවක වැටුප් තෙමසකට ගෙවීමට නම් ආණ්ඩුව විසින් ඔවුන්ගේ ආර්ථික අපහසුතා වලින් ඔවුන්ව ගොඩ දැමිය යුතු යැයි බොහෝ හාම්පුතුන් සහ හාම්පුතුන්ගේ සම්මේලනය ඉල්ලා සිටින්නාහ. එළෙසින් ගොඩ දැමීම යනු මහජන මුදල් ඔවුන් වෙනුවෙන් වැය කළ යුතු යැයි කීමකි. ඒ සඳහා තෙමසකින් පසු පොලියක් සමග තෙමසකින්් ගෙවා අවසන් කළ යුතු ණය මුදලක් ලබා ගැනීමට ඔවුන් සූදානම්ද?
දැනට අත ඇති ඇණවුම් සම්පූර්ණ කිරීමට ඔවුන්ට අවශ්‍ය වන්නේ සේවකයින්ගෙන් සියයට 50 ක් බව බොහෝ හාම්පුතුන් කියන්නකි. එම ඇණවුම් පිළිබඳ විස්තර ලබා දීමට ඔවුන් සූදානම්ද?
මේවා තව දුරටත් මේ මොහොතේ අපගේ ජාතික වැඩසටහන් මගින් පූර්ණ විසඳුම් ලබා ගත හැකි අර්බූද නොවේ. ඒවාට විසඳුම් සෙවීමට ගැණුම්කරුවන්, සැපයුම්කරුවන් සහ පාරිභෝගික නියෝජිතයින් ඇතුලූ සියලූ ජාත්‍යන්තර පාර්ශවකරුවන්ගේ බහු සහභාගි වටමේසයක් අවශ්‍ය වන්නේය. එවැන්නක් ජාත්‍යන්තර කම්කරු සංවිධානය හා ගෝලීය වෘත්තීය සමිති විසින් හවුලේ කැඳවා සම්බන්ධීකරණය කළ යුත්තකි. ගෝලීය වෙළඳපල නැවත ගොඩ ගැනීමේ විසඳුම් ජාත්‍යන්තර පාර්ශවකරුවන් විසින් සකසා ගන්නා තෙක් අපගේ වැඩසටහන් මගින් කළ හැක්කේ කෙටි කාලීන තාවකාලික විසඳුම් මත යැපීම පමණි.
ඒ සියල්ල සමග නිසි ඇගයුමකින් තොරව කර්මාන්ත ශාලා විවෘත කිරීමෙන් මතුවිය හැකි ගැටළු අපි පහතින් ගොනු කරන්නෙමු.
කර්මාන්ත ශාලා යළි විවෘත කිරීමේ නිර්ණායක කවරේද?
විවෘත නෙකෙරෙන කර්මාන්ත ශාලාවල සේවකයින්ගේ තත්ත්වය කුමක්ද?
විවෘත කෙරුණද නැවත සේවයට නොගන්නා සේවකයින්ගේ තත්ත්වය කුමක්ද?
සේවකයින්ගේ අනාගතය සුරක්ෂිත කිරීමට ආණ්ඩුව ප‍්‍රතිපත්තිමය තීන්දුවක් ගන්නේ නම්, නැවත සේවයට කැඳවන තෙක් සේවකයින් වෙනුවෙන් ආණ්ඩුව හාම්පුතුන්ට ලබා දෙන සහාය කවරේද හා ඒ කවර කොන්දේසි යටතේද?
කර්මාන්ත ශාලා විවෘත කිරීම සඳහා ප‍්‍රමුඛතා තිබේද සහ ඒ කවර නිර්ණායක මත කවර කොන්දේසි සමගින්ද?
පෞද්ගලික අංශයේ, විශේෂයෙන් අපනයන ක්ෂේත‍්‍රයේ සේවකයින් නියෝජනය කරන පිළිගත් වෘත්තීය සමිති හැටියට අපගේ අත්දැකීම් සමග සහ මෙවැනිම ගැටළු සාකච්ඡා කෙරෙන වෙනත් රටවල යෝජනාද එකතුව, මේ වෙනුවෙන් ඉදිරිපත් කළ හැකි විසඳුම් අප සතුවද ඇත. කාලයද සීමා වන මේ දුෂ්කර මොහොතේ දීර්ග ලියකියවිලි ඉදිරිපත් කිරීමෙන් ඔබට අපහසුවක් සිදුවිය හැකි බැවින් මේ පිළිබඳව ඔබ හමුවී සාකච්ඡා කිරීම වඩා ප‍්‍රායෝගික යැයි අපි කල්පනා කළෙමු.
එබැවින් ජාතික අර්බූදයක් ලෙස මේ සඳහා ඇති හදිසි අවශ්‍යතාවයද ආර්ථිකය සහ මේ ක්ෂේත‍්‍රයෙහි නඩත්තුවන ස්වකයින් හා සෘජුව හා වක‍්‍රව ඉන් නඩත්තුවන මිලියන කිහිපයක්වන ඔවුන්ගේ පවුල්ද සළකා, අපට ඔබව හමුවීම සඳහා වහා කාලයක් ලබා දෙන මෙන් කාරුණිකව මෙයින් ඉල්ලමු.’
අනුරංග ජයසිංහ
