ලංකාවේ වර්තමානයේ ආණ්ඩු බලය ලබාගෙන සිටින ජාතික ජන බලවේගය ආණ්ඩුව පිළිබඳ විදේශීය පුවත්පත්වල තවමත් පළවන වාර්තා මෙන්ම ලංකාවේ සියලු මාධ්‍ය ධාරාද සිදුකරන වාර්තාකරණය සහ විවේචනද කියවන විට, මධ්‍යස්ථ පාඨකයකුට පෙනෙන දෙයක් නම්, ජාජබයේ දේශපාලන ස්වභාවය පිළිබඳ තරමක අවුල් සහගත අවබෝධයක් ඔවුන් වෙත තිබෙන බවයි.
මේ පිළිබඳ නිදසුන් දෙකක් දක්වන්නේ නම් මෙසේය. ප්‍රධාන පෙළේ බටහිර මෙන්ම ඉන්දියානු පුවත්පත්ද ජාජබ හඳුන්වන්නේ ‘වාමාංශික’ ආණ්ඩුවක් ලෙසටය. මේ අතර ලංකාවේ මුද්‍රිත විද්‍යුත් මෙන්ම සමාජ මාධ්‍යද ජාජබ ආණ්ඩුවට ප්‍රතිචාර දක්වන්නේ, ආණ්ඩුවේ ‘අසාර්ථක වීම්’ ලෙස ඔවුන් දකින දෛනික පසුබෑම් පදනම් කොටගෙනය. මෙය සජබය ඇතුළු විපක්ෂයද, දැනට සක්‍රිය නැති හිටපු දේශපාලනඥයන්ද දක්වන ප්‍රතිචාරයේ ස්වභාවයයි.
ලේබල් ගැසීමේ දේශපාලනයේ සීමා
විදේශ මාධ්‍ය ජාජබය ‘වාමාංශික’ ආණ්ඩුවක් ලෙස බලන්නේ ප්‍රධාන වශයෙන්ම එය දේශපාලන ව්‍යාපාරයක් ලෙස ජාජබයෙහි මාතෘ-පිතෘ පක්ෂය වන ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ සමග සම්බන්ධ කරමිනි. ඒ බොහෝ දෙනාද, ලංකාවේ ඉංග්‍රීසි පුවත්පත්වල කතුවරුන් මෙන්ම විශේෂාංග ලේඛකයන්ද, ජවිපෙ පිළිබඳ වූ අන්තර්ජාලයේ ඇති පැරණි වාර්තා සහ විස්තරවලින් බැහැරව ගිය අවබෝධයක් ඇතිකරගෙන නැති බව පෙනේ. මෙම අසම්පූර්ණ අවබෝධය යාවත්කාලීන කිරීමේ උත්සාහයක් ජාජබය පැත්තෙන් ගන්නා බවක්ද නැත. මෙයින් පෙනෙන්නේ ජවිපෙ සහ ජාජබය අතර ඇති සම්බන්ධයේ විශේෂතා සහ ගතිකත්වයන් පිළිබඳ අවබෝධයේ තරමක් විශාල හිදැසක් දිගටම තිබෙන්නේය යන කරුණයි.
මෙම ‘අවබෝධතාවේ ව්‍යාකුලත්වය’ ප්‍රකාශ වන ආකාරය හඳුනාගැනීමට ඇති එක් මඟක් නම්, ජාජබ ආණ්ඩුවේ ‘අසාර්ථකත්වය’ පිළිබඳව දැනට ජාජබයට විරුද්ධ දේශපාලනඥයන්ද, දේහපාලන විචාරකයන්ද, මාධ්‍යකරුවන්ද විසින් ගොඩනගනු ලැබ තිබෙන ‘ජාජබ අසාර්ථකත්වයේ කතිකාව’ දෙස විචාරාත්මකව බැලීමයි. එම අසාර්ථකත්වයේ කතිකාවම සතු අසාර්ථකත්වයේ ප්‍රධාන ලක්ෂණයක්ද තිබේ. එය නම්, ‘වනාන්තරය යනු ගස්යැයි වරදවා තේරුම් ගැනීම’ යන ඉංග්‍රීසි කියමනෙන් අර්ථවත් වන දේය. වනාන්තරයක් දැකිය හැක්කේ එක් එක් ගසක් දෙස වෙන වෙනම බලා නොවේ යනු එහි අර්ථයයි. සමස්ත චිත්‍රය නොබලා තනි තනි ගස දෙස බලාසීටීමේ වරද එයින් ඇඟවේ.
ජාජබයේ ආණ්ඩුවේ සමස්ත අර්ථය වටහා ගැනීමට උත්සාහ නොගැනීම සහ එසේ උත්සාහ ගැනීමේ නොහැකියාව, ජාජබ ආණ්ඩුව පිළිබඳව මේ වන තුරුත් ගොඩ නැගී ඇති විචාරාත්මක කතිකාවේ ප්‍රධාන ලක්ෂණය නම්, එම දුර්වලතාවෙන් ප්‍රකාශ වන දේශපාලන-බුද්ධිමය සීමා ජයගත හැක්කේ කෙසේද යන්නයි. එයට ඇති එක් මගක් නම් ජාජබ ආණ්ඩුව යනු අනුර කුමාර දිසානායකගේ, ටිල්වින් සිල්වාගේ හෝ ඇමතිවරුන්ගේ අසාර්ථකත්වයක් ලෙස විස්තර කිරීමේ පටු සීමාවෙන් මිදීමට උත්සාහ ගැනීමයි. ජාජබ ආණ්ඩුවේ ඓතිහාසික කාර්යභාරය ඉටුකිරීමේ ක්‍රියාවලිය තුළ මුහුණ දෙන, එයටම සුවිශේෂ අභියෝග සහ ගැටලු තිබේ. මේ සඳහා සහල් ප්‍රශ්නය හා නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුවේ ප්‍රශ්නය නිදසුන් ලෙස ගත හැකිය. එම නිදසුන් දෙක සාකච්ඡා කිරීමට පෙර ජාජබ ආණ්ඩුවේ කාර්යභාරයේත්, එහි ව්‍යාපෘතියේත් ඇති විශේෂත්වය හඳුනාගැනීම වැදගත්ය.
ජාජබ ආණ්ඩුවේ විශේෂත්වය
ජාජබ ආණ්ඩුව ගිය වසරේ අගදී බලයට පත්වූයේ සාමාන්‍යයෙන් මැතිවරණවලදී සිදුවන ආණ්ඩු වෙනසක් ලෙස නොවේ. ලංකාවේ දේශපාලන, සමාජීය හා ආර්ථික ක්ෂේත්‍රවල ව්‍යුහාත්මක සහ ආයතනික පරිවර්තනයක් ඓතිහාසික න්‍යාය පත්‍රයට පැමිණ තිබුණ මොහොතකය. නැතහොත් සන්දර්භයක් තුළය. එම මොහොතෙහි තිබුණ එක් ප්‍රධාන ලක්ෂණයක් නම් දේශපාලන බලය අලුත් සමාජ පන්තියකට මාරුවීමයි. දශක ගණනාවක් බලයේ සිටි ධනපති-ප්‍රභු පන්තිවල සිට ධනපති නොවන, නිර්ප්‍රභූ පන්තියකට මාරුවීමයි. ලංකාවේ පවත්නා සුවිශේෂ සමාජ ව්‍යුහාත්මක සහ ධනවාදී සමාජ පරිවර්තනයේ ස්වභාවයට අනුව එලෙස බලය මාරුවිය යුතු පන්තිය හුදෙක් කම්කරු හෝ නිර්ධන පන්තිය පමණක් නොවේ. කම්කරු, ගොවි, දුගී, දුප්පත්, මධ්‍යම පන්තික, වෘත්තික, කුඩා ව්‍යාපාරික ආදි ධනපති, විශාල ලෙස ධනය හා දේපළ හිමි සහ වරප්‍රසාදලාභී නොවන සහ පාලක පන්ති නොවන සමාජ ස්තර ගණනාවකින් සමන්විත පුළුල් සමාජ සන්ධානයකටය. ජවිපෙ යනු එවැනි පුළුල් සමාජ සන්ධානයක් නොවීය. ඊට වෙනස්ව ජාතික ජන බලය, මහජන ඡන්දයෙන් දේශපාලන බලය ලබා ගැනීමේ ශක්‍යතාව සහ අධිෂ්ඨානය සහිත පුළුල් සමාජ සන්ධනයක දේශපාලන නියෝජිතයා විය.
එවැනි ස්තරවල තිබි දේශපාලන අපේක්ෂාවලද විශේෂත්වයක් තිබිණ. එය නම්, තමන්ගේ අභිලාෂ සහ අපේක්ෂා නියෝජනය කරන ආණ්ඩුව, හුදෙක් අලුත් ආණ්ඩුවක් නොව, සමාජ දේශපාලන ආර්ථික සහ ආණ්ඩුකරණ ක්ෂේත්‍රවලද පරිවර්තනාත්මක වෙනසක් සිදුකිරීම තම වගකීමද කරගත් ආණ්ඩුවක්ද විය යුතුය යන්නයි. 2024 වසර වන විට, ලංකාවේ දේශපාලන න්‍යාය පත්‍රය නිර්ණය කළ තීරණාත්මක සාධකය වී තිබුණේ 2022 පුරවැසි විරෝධතා අරගලයයි. අරගලයෙහි ප්‍රධනතම දේශපාලන පණිවුඩය වූයේද ලංකාවේ සමාජ දේශපාලන හා ආර්ථික ව්‍යුහයන්ද, ආයතනද, පරිවර්තනාත්මක ලෙස යළි ගොඩනැගීමට භාජනය කළ යුතුය යන්නයි.
පුරවැසි අරගලයේ මෙම පණිවුඩය හඳුනාගෙන එයට බැරෑරුම් ලෙස ප්‍රතිචාර දැක්වූයේ දේශපාලන බලවේග දෙකකි. ඒ ජාතික ජන බලය සහ පෙරටුගාමී සමාජවාදී පක්ෂයයි. එම දෙකෙහි ප්‍රවේශවල වෙනස්කම් තිබේ. පෙරටුගාමී සමාජවාදී ප්‍රතිචාරය වාමාංශික-සමාජවාදී දෘෂ්ටිවාදයෙන් මග පෙන්වනු ලැබූවකි. ජාජබයෙහි ප්‍රවේශය එවැනි දෘෂ්ටිවාදී මග පෙන්වීමකින් සකස් වූවක් නොවේ. එය හැඳින්විය හැකි එක් ආකාරයක් නම් ‘ප්‍රගතිශීලී පරිවර්තනාත්මක ඉදිරි දැක්මක්‘ යන්නයි.
වාමාංශික- සමාජවාදී දේශපාලන සංකල්පීය භාෂාවකින් ප්‍රකාශයට පත්නොවූවද, ජාජබයෙහි ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශයෙහිද, ආණ්ඩුව පිහිටුවීමෙන් පසුව ආණ්ඩුව ආරම්භ කර ඇති ක්‍රියාමාර්ගවලද ගැබ්වී තිබෙන්නේ, මේ වන විට පවත්නා තත්වයන් පැලැස්තර දමමින් ඉදිරියට ගෙනයාමක් නොවේ. ඒවා ව්‍යුහාත්මක-ආයතනික පරිවර්තනයට භාජනය කිරීමෙහි උත්සාහයකි. එවැනි පරිවර්තනීය වෙනස්කම් ඇතිකිරීමේදී පවත්නා ව්‍යුහ, ආයතන සහ භාවිත නැවත සකස් කිරීමත්, පැරණි ඒවා කඩා බිඳ දැමීමත් අත්‍යවශ්‍ය වේ. ජාතික ජන බලය පසුගිය මාස දෙක තුන පටන් මුහුණ දෙමින් සිටින අභියෝග, පස්සට යෑම්, විවේචන තේරුම් ගත යුත්තේ මෙම සන්දර්භය තුළය. ජාජබ ආණ්ඩුව යනු මීට පෙර පැවැති ආණ්ඩු මෙන් පැලැස්තර දමන ආණ්ඩුවක් නොව, ව්‍යුහාත්මක වෙනස්කිරීම් අපේක්ෂා කරන ආණ්ඩුවකි. පවත්නා ව්‍යුහ, ආයතන සහ භාවිත නොසොල්වා යන ආණ්ඩුවක් නොව, සෙලවීම් කිරීමට කැපවී තිබෙන ආණ්ඩුකි.
සහල් ප්‍රශ්නය සහ නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුවේ ප්‍රශ්නය නිදසුන් ලෙස සලකමින්, පරිවර්තනාත්මක වෙනස්කිරීම් සිදුකිරීමට යාමේදී ජාජබ ආණ්ඩුව මුහුණ දෙමින් තිබෙන අභියෝග ගැන කෙටියෙන් හඳුනාගැනීමට උත්සාහ කරමු.
සහල් ප්‍රශ්නයේ පරිවර්තනාත්මක අභියෝගය
පසුගිය මාස දෙක තුන තුළත්, දැනුත් ආණ්ඩුව ලක්වන විවේචනවල ප්‍රධාන තේමාවක් වන්නේ ‘රතු සහල් හිඟය’යි. ලංකාවේ ‘සහල් හිඟයේ අර්බුදයක්’ද නිර්මාණය වීමට ජාජබ ආණ්ඩුවේ පළපුරුද්දක් නැතිවීම, අදක්ෂතාව, නොදන්නාකම තුඩු දී ඇත යන කතිකාව ගොඩ නැගුණේද මෙම පසුබිම තුළය. එහෙත් ආණ්ඩුවේ විවේචකයන් විශේෂයෙන් පාර්ලිමේන්තු විරුද්ධ පක්ෂ, ඒවාට සම්බන්ධ බුද්ධිමත් කොටස් සහ පුවත්පත් කතුවරුන්ද, වාර්තාකරුවන්ද ස්වල්ප හෝ අවධානයක් යොමු නොකළ, එහෙත් මෙම ‘සහල් ප්‍රශ්නය’ විසින් දිගින් දිගටම මතු කරනු ලබන කරුණක් තිබේ. එය නම්, ලංකාවේ ග්‍රාමීය කෘෂිකර්මයේ මහා අර්බුදයක මඳ වශයෙන් ඇතිවූ පිපිරීමයි. එය ජාජ බලයේ ප්‍රතිපත්තිමය මැදිහත්වීම්වලින් ප්‍රකාශයට පත්වීමට ඉඩ ලැබුණු, මෙතෙක් කල් සැඟවී තිබුණ අර්බුදයකි.
ග්‍රාමිය කෘෂිකර්මයේ, විශේෂයෙන් වී සහ සහල් නිෂ්පාදනය සහ වෙළෙඳපොළ ආර්ථිකය ආශ්‍රය කොටගත් එම අර්බුදයේ විවිධ පැතිකඩ තිබේ. ඒවා වෙන වෙනම සාකච්ඡා කළ යුතු ඒවාය. එහෙත් මෙතැනදී කෙටියෙන් හෝ හඳුන්වා දිය යුතු එම අර්බුදයේ ප්‍රධාන සාධකයක් තිබේ. එය නම් ග්‍රාමීය කෘෂිකර්මය සම්බන්ධ රාජ්‍ය අංශයේ වගකීමේ බිඳ වැටීම සහ වෙළෙඳපොළ බලවේගවල ඇතිවී තිබෙන කතිපයාධිකාරී ආධිපත්‍යයේත්, සූරාකෑමේ සහ පීඩනයේ ග්‍රහණයේත්, ඇති බලයයි. වී නිෂ්පාදකයාගේ සහ සහල් පරිභෝජකයාගේ පල ප්‍රයෝජන අතර සමතුලිතතාවක් ගොඩැගීමේ දැක්ම වෙතින් සහල් ප්‍රශ්නට අත ගැසූ ආණ්ඩුවට, ග්‍රාමීය කෘෂිකර්මයේ නියම ‘පාලකයන්’ වී සිටින කතිපයාධිකාරි ව්‍යාපාරිකයන්ගේ කෝපාන්විත ප්‍රතිචාරය ලැබීම අහම්බයක් නොවේ.
එම මහා පරිමාණ ව්‍යාපාරිකයන් දැන් ආණ්ඩුවට වක්‍රව හෝ දැනුම් දෙමින් සිටින්නේ, වී නිෂ්පාදනයේ ප්‍රාග්ධනය සැපයීම, වී සහල් බවට පත්කිරීමේ ක්‍රියාවලිය, සහල් වෙළඳපොළට සැපයීමේ සංවිධන ජාලය සහ සහල් මිල නියම කිරීමේ යාන්ත්‍රණවල පීඩාකාරී ආධිපත්‍යය බිඳදැමීමට රාජ්‍යය සතු කාර්යභාරය, යළි ගොඩනැගීමේ අවශ්‍යතාවයි. ග්‍රාමීය කෘෂිකර්මයේ ක්‍රියාවලීන් නියාමනය කිරීමේ රාජ්‍ය මැදිහත්වීමේ මොහොත දැන් පැමිණ තිබෙන බවයි. ග්‍රාමීය කෘෂිකර්මයේ පරිවර්තනීය වෙනසක් ඇතිකිරීමට වෙළෙඳපොළ බලවේගවලට මෙතෙක් පවරා තිබෙන කාර්යභාරය රැඩිකල් පරිවර්තනයකට භාජනය කළ යුතු කාලයද පැමිණ ඇත යන්නයි.
නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුවේ ගැටලුව
ජාතික ජන බලවේග ආණ්ඩුවේ පරිවර්තනීය න්‍යාය පත්‍රය විනිශ්චයකට භාජනය වන තවත් කරුණක් මේ දිනවල මතුවී තිබේ. එයට නිමිත්ත වන්නේ ලසන්ත වික්‍රමතුංග ඝාතනයට සම්බන්ධ, විත්තිකරුවන් තුන් දෙනකු එම චෝදනාවලින් නිදහස් කිරීමට නීතිපතිවරයා මහේස්ත්‍රාත් අධිකරණයට ඉදිරිපත් කළ නිර්දේශයයි. එම චුදිතයන් සම්බන්ධ වී ඇතැයි චෝදනාව ලැබූ ඝාතනය සුළුපටු එකක් නොවේ. දේශීය වශයෙන්ද, ජාත්‍යන්තර වශයෙන්ද මහත් ප්‍රසිද්ධියටත්, ජාත්‍යන්තරීකරණයටත්, ලංකාවේ මැතිවරණ ගණනාවක තේමාවක් බවට පත්වීමටත් භාජනය වූවකි. ලංකාවේ හිටපු ජනාධිපතිවරයකුගේ, පොලිස් නිලධාරීන් සහ හමුදා භටයන් කිහිපදෙනකුගේ නම්ද ඈඳී තිබෙන, අසාමාන්‍ය, නැතහොත් ඉන්දියාවේ අධිකරණ භාෂාවේ භාවිත වන වචනයක් යොදාගෙන හඳුන්වන්නේ නම්, ‘දුර්ලභ ඒවා අතරේත් දුර්ලභ‘ එකක් වන අපාරධ නඩුවකි.
විශේෂයෙන් ලසන්ත වික්‍රමතුංගගේ දුව විසින් අග්‍රාමාත්‍යවරියට යවන ලද ලිපිය සහ ඒ ගැන පාර්ලිමේන්තු සාකච්ඡා කිරිම නිසා වඩාත් මහජන සහ ලෝක අවධානයට පත්වූ ඉහත කී නීතිපති නිර්දේශය පිළිබඳ මහජන සාකච්ඡාවේ ප්‍රධාන ප්‍රශ්න දෙකක් මතුවේ. පළමුවැන්න, පොලිස් පරීක්ෂණවල පක්ෂග්‍රාහීත්වය සහ හිතාමතාම, සහ දේශපාලන බලපෑම් මත, චුදිතයන් තන්දෙනා නිදහස් කිරීම සඳහා තුඩුදුන් ‘ප්‍රමාණවත් සාක්ෂි නැතිවීම’ සිදුවී තිබෙන්නේද යන අසාධාරණ නොවන සැකයයි. දෙවැන්න, නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුවේ නැතහොත් එහි ඉහළ නිලධාරීන්ගේ වෘත්තීය අවංකභාවය පිළිබඳව අහිම්සා වික්‍රමතුංග මතුකළ බරපතළ සැකය සහ ප්‍රකාශයට පත්කළ වින්දිත වේදනාවයි. මෙම කරුණු දෙකම සුළු කොට සැලකීමේ සහ නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුවේ නිදහසට බලපෑම් කිරීමට ආණ්ඩුව මැදිහත් වී ඇත යන ආඛ්‍යානය ගොඩනැගීමට ප්‍රයත්නයක්ද මේ දිනවල නිරීක්ෂණය කළ හැකිය.
දීර්ඝ ලිපියක් ලිවීමට තරම් වටිනා මෙම මාතෘකාව පිළිබඳව කෙටියෙන් පළකළ යුතු අදහසක් තිබේ. එය නම්, බලයේ සිටින දේශපාලනඥයන්ද රාජ්‍ය යන්ත්‍රණයට සම්බන්ධ පොලිස් හා හමුදා භටයන් සම්බන්ධ වී ඇති බවට සැක කෙරෙන අපරාධ සම්බන්ධව පොලිසිය මෙන්ම නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුවද සම්බන්ධව ඇති මහජන විශ්වාසය පළුදු වී තිබෙන්නේය යන්නයි. එය සාමාන්‍ය මහජනයා අතර පමණක් නොව, දේශපාලනඥයන්ද, නීති වෘත්තිකයන්ද අතර තිබෙන අදහසකි. නීතිපති තනතුරට ස්වාධීනව ‘නඩු පැමිණිලි අධ්‍යක්ෂවරයකු’ යටතේ, නඩු පැවරීමේ වගකීම නිර්දේශපාලනීය සහ ස්වාධීන කළ යුතුය යන මතය ගොඩනැගුණේ විශේෂයෙන් රාජපක්ෂ පාලනය යටතේ සිදුවූ යම් යම් දේවලට ප්‍රතිචාරයක් ලෙසිනි.
1970 ගණන්වල මැද භාගයේ පටන් ලංකාවේ අධිකරණ සහ යුක්තිය පසිඳලීමේ ක්‍රියාවලියට දේශපාලන බලය හිමි පාලකයන්ද ආණ්ඩු විසින්ද කරනු ලැබූ අත්තනෝමතික සහ අයුතු සහගත මැදිහත්වීම් පිළිබඳ අපකීර්තිමත් ඉතිහාසයක් අප රටෙහි තිබේ. නීතිපතිවරයා පත්කිරීම දේශපාලනීකරණයට පත්කිරීමට දේශපාලකයන් ක්‍රියාකිරීමද පුරවැසියන් අතර ප්‍රචලිත වී තිබේ. විශේෂයෙන් ලසන්ත වික්‍රමතුංග, ප්‍රගීත් එක්නැලිගොඩ සහ තාජුදීන් ඝාතනවල අවුරුදු ගණනාවක් පසුවුණත් වින්දිතයන්ට යුක්තිය ඉටු කිරීමේ වගකීමට පොලිසිය හා නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුවට තවමත් නොහැකිවී තිබෙනුයේ ඒ සිදුවීම් තුනම පිළිබඳ පරීක්ෂණ පැවැත්වීම සහ නඩු පැවරීම යන ක්‍රියාවලීන් දේශපාලන මැදිහත්වීම්වලට භාජනය වූ නිසාය යන්න, අප රටේ මහජනතාවද දේශපාලන පක්ෂද අතර තිබෙන ප්‍රබල මතයකි.
මෙම පසුබිම තුළ අපරාධ පරීක්ෂණ සහ අපරාධ යුක්ති ක්‍රියාවලිය, එයට සම්බන්ධ ව්‍යුහයන් සහ ආයතන නීතියේ ආධිපත්‍යය සහ පුරවැසි නිදහස යන මූලධර්ම රාමුව තුළ හිඳිමින් විචාරයට, විමර්ශනයට සහ යළි ගොඩනැගීම අරමුණු කරගත් පරිවර්තනයකට භාජනය කිරීම ජාජබ ආණ්ඩුවට ලැබුණු මහජන වරමේ එක් වැදගත් අංගයක් බව අමතක නොකළ යුතුය. අහිම්සා වික්‍රමතුංග අගමැතිනියට යැවූ සංවේදී ලිපියෙන් ආණ්ඩුවට මතක් කර තිබෙන්නේ, එම පරිවර්තනීය වගකීම කල් නොදමන ලෙසයි.
