නව රජය විසින් ආරම්භ කරන ලද “ක්ලීන් ශ්‍රී ලංකා” වැඩසටහනේ සමස්ත ජනතාවම උද්යෝගිමත් කළ එක් අංගයක් වූයේ පරිසරය පිරිසිදු කිරීමයි. දැඩි ශබ්දයෙන් පීඩාවට පත් ජනතාව බලාපොරොත්තු වන්නේ පරිසරය පිරිසිදු කිරීම පොදු ස්ථාන පිරිසිදුව තබා ගැනීමට පමණක් සීමා නොකර ශබ්ද දූෂණය පිළිබඳ ගැටලුවටද විසඳුම් ලබා දෙනු ඇති බවයි.
මා මෙම ලිපිය ලියන්නේ මූලික අයිතිවාසිකම් ගැන උනන්දුවක් දක්වන කෙනෙකු හැටියට පමණක් නොව ශබ්ද දූෂණයෙන් පීඩා විඳින කෙනෙකුද හැටියටය. රාජගිරියට ඔබ්බෙන් මා ජීවත්වන ප්‍රදේශයේ නිවැසියන් වසර ගණනාවක් තිස්සේ රජය සතු ආයතනයක පරිශ්‍රයේ පවත්වන උත්සවවලින් ප්‍රධාන වශයෙන් සංගීතයෙන්ද, එසේම ගිනිකෙළිවලින් ද ඇතිවන ඝෝෂාවන්ට ගොදුරු වී ඇත. එම ආයතනයට මෙන්ම පොලිසියට පැමිණිලි කළද ප්‍රතිඵලයක් නොවීය. මෙම කාරණය දැනට මානව හිමිකම් කොමිසමේ විමර්ශනයට ලක්ව ඇති බැවින්ද, ප්‍රතිකර්ම ක්‍රියාමාර්ග ගන්නා බවට ආයතනයේ නව කළමනාකාරිත්වය පොරොන්දු වී ඇති බැවින්ද, එම ආයතනය නම් නොකරමි.
“ක්ලීන් ශ්‍රී ලංකා” වැඩසටහන ක්‍රියාත්මක වෙමින් තිබියදී වැලිගම ප්‍රදේශයේ පැවති සංගීත සංදර්ශනයකට සහභාගි වෙමින් සිටි සංචාරකයෝ පිරිසක් බලපත්‍රය නිකුත් කර තිබූ කාලය වූ රාත්‍රී 10න් පසු ශබ්ද විකාශන යන්ත්‍ර භාවිතය තහනම් කිරීම ගැන පොලිසියට දැඩි විරෝධයක් එල්ල කළහ. දිගටම ශබ්ද විකාශන යන්ත්‍ර භාවිතයට ඉඩ නොදීම සංචාරක ව්‍යාපාරයට අහිතකර ලෙස බලපාන බව එක් සංචාරක කාන්තාවක කියනු එම සිද්ධියේ වීඩියෝවකින් පෙනේ.
සිද්ධිය සම්බන්ධයෙන් ප්‍රතිචාර දක්වමින් රජයේ ප්‍රකාශකයන් දෙදෙනෙකු කියා සිටියේ පොලිසිය ක්‍රියාත්මක කරන්නේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ තීන්දුවක් වන බැවින් රජයට දොස් පැවරිය නොහැකි බවයි. එතැනින් නොනැවතී, තීන්දුව ප්‍රතිශෝධනය කිරීමට පියවර ගන්නා බවද ඔවුහු පැවසූහ. 2022 ඔක්තෝබර් මාසයේදී එවකට සංචාරක නියෝජ්‍ය අමාත්‍ය ඩයනා ගමගේ ද ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ තීන්දුව ප්‍රතිශෝධනය කිරීමේ අවශ්‍යතාව ගැන ප්‍රකාශයක් කළාය.
ආශික් එදිරිව බන්දුල, ශබ්ද දූෂණය පිළිබඳ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ නඩු තීන්දුව
ආශික් එදිරිව බන්දුල නම් 2007 වසරේ නඩු තීන්දුව පුළුල් පිළිගැනීමකට ලක්විය. ශබ්ද විකාශන බලපත්‍රයක් ප්‍රතික්ෂේප කිරීම සම්බන්ධයෙන් වැලිගම පොලිසියට එරෙහිව මුස්ලිම් පල්ලියක භාරකරුවන් විසින් කරන ලද මූලික අයිතිවාසිකම් ඉල්ලීමක් ලෙස එය ආරම්භ විය. මුස්ලිම් පල්ලි තුනක් ශබ්ද විකාශන යන්ත්‍ර මගින් සිදුකරන ශබ්ද දූෂණය ගැන ප්‍රදේශවාසීන් පැමිණිලි කර ඇති බැවින් බලපත්‍රය ඉල්ලීම ප්‍රතික්ෂේප කළ බව පොලිසිය පැවසීය. නඩුව විභාග වූයේ පොදු යහපත සලසන නඩුකරයක් ලෙසය.
භාෂණයේ සහ ප්‍රකාශනයේ නිදහසේ කොටසක් ලෙස ශබ්දය නිකුත්කිරීමට මූලික අයිතියක් ඇතැයි යන තර්කය ප්‍රතික්ෂේප කරමින් 2005 දී ඉන්දීය ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් දෙන ලද කීර්තිමත් නඩු තීන්දුවක අගවිනිසුරු ලහෝටි කළ පහත සඳහන් ප්‍රකාශය අනුමත කරමින් අප ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය උපුටා දැක්වීය: “ඝෝෂාව හුදෙක් කරදරයකට වඩා වැඩි දෙයකි. එය මිනිසුන්ගේ සෞඛ්‍යයට සැබෑ සහ පවතින අනතුරකි. දිවා රාත්‍රී, නිවසේ, රැකියාවේ සහ ක්‍රීඩා කරන විට, ඝෝෂාව දැඩි කායික හා මානසික ආතතිය ඇති කරයි. මෙම ආතතියෙන් කිසිවෙක් නිදහස් නොවේ. ඝෝෂාව නොසලකා හැරීමෙන් අප ඝෝෂාවට හැඩගැසෙන බව පෙනෙන්නට තිබුණත්, ඇත්ත වශයෙන්ම, කන කිසි විටෙකත් නොවැසේ. ශරීරය නොනැවතී, සමහර විට අධික ආතතියකින්, ප්‍රතිචාර දක්වයි. ඝෝෂාව යනු වායුගෝලීය දූෂණ වර්ගයකි. ”
රාත්‍රී 10 සිට උදෑසන 6 දක්වා කාලය සඳහා ශබ්ද විකාශන බලපත්‍ර නිකුත් නොකළ යුතු යයි නියෝග කළ ශ්‍රී ලංකා ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ඊට බාහිරව විශේෂ ආගමික කටයුතු සහ වෙනත් විශේෂ උත්සව සඳහා බලපත්‍ර නිකුත් කළ හැක්කේ ඒ අවට පරිශ්‍රවල සිටින පුද්ගලයන්ගේ අදහස් ලබාගෙන පමණක් බවද නියෝග කළේය. එම තීන්දුවේ වැදගත්ම කොටස වන්නේ ශබ්ද විකාශන යන්ත්‍රවලින් නිකුත් වන ශබ්දය අදාළ පරිශ්‍රයෙන් ඔබ්බට නොයා යුතුය යන දැඩි කොන්දේසියට යටත්ව බලපත්‍ර නිකුත් කළ යුතු බවය. අවවාද කිරීමකින් පසුවද බලපත්‍ර කොන්දේසි වලට පටහැනිව කටයුතු කරගෙන යන්නේ නම්, පොලිසිය විසින් උපකරණ අත්අඩංගුවට ගෙන රඳවා තබා ගත යුතු බවටද නියෝග කරන ලදි.
නඩු තීන්දුවට අනුකූලව අංක 2031/2007 දරන පොලිස්පති චක්‍රලේඛය නිකුත් කරන ලදි. වසර කිහිපයකට පසු, ප්‍රධාන වශයෙන් කලාකරුවන් විසින් ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ වෙත කරන ලද කරුණු දැක්වීම් අනුව, සති අන්තවල බලපත්‍ර කාලය දීර්ඝ කරන ලෙස රජය ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයෙන් ඉල්ලා සිටියේය. ඒ අනුව සිකුරාදා සහ සෙනසුරාදා දිනවල අලුයම 1.00 ට සහ ඉරිදා දිනවල අලුයම 12.30 ට සංගීත හා සංස්කෘතික සංදර්ශන අවසන් කළ යුතු බවට ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය නියෝග කළේය. මෙහිදී සඳහන් කළ යුතු වැදගත්ම කරුණ නම්, ශබ්දවාහිනි යන්ත්‍රයකින් නිකුත් වන ශබ්දය අදාළ පරිශ්‍රයෙන් ඔබ්බට නොයා යුතු බවට අධිකරණය පනවා තිබූ දැඩි කොන්දේසියේ කිසිදු වෙනසක් සිදු නොකිරීමයි.
ශබ්ද නීති ලිහිල් කිරීමට දකුණේ හෝටල් හිමියන්ගේ විරෝධය
ප්‍රදේශවාසීන්ගේ අයිතිවාසිකම් ගැන නොසලකා විනෝදවීමට උවමනා සංචාරකයින් අතලොස්සකගේ විරෝධයට රජය දැක්වූ ප්‍රතිචාරය පැහැදිලිවම දුරදිග නොබලා කළ එකකි. මහ රෑ වනතුරු ශබ්ද විකාශන යන්ත්‍රවලට අවසර නොදීම සංචාරක කර්මාන්තයට අහිතකර ලෙස බලපාන බව රජයේ ප්‍රකාශකයින් කළ සඳහන ඊටත් වඩා බරපතළය. රජයේ ප්‍රතිචාරවලට පරිසරය ගැන සැලකිලිමත් වන පුරවැසියන්ගෙන්, විශේෂයෙන් ශබ්ද දූෂණයෙන් පීඩාවට පත් වූවන්ගෙන්, ලැබුණේ ක්ෂණික සෘණ ප්‍රතිචාරයකි.
සංචාරක කර්මාන්තයෙන්ම විරෝධයක් බලධාරීන් බලාපොරොත්තු නොවන්නට ඇත. ජනවාරි 27 වන දින ගාල්ලේ පැවති මාධ්‍ය හමුවකදී දකුණු පළාත් සංචාරක හෝටල් හිමියන්ගේ සංගමය පැවසුවේ සංචාරකයින් ඝෝෂාවට දැඩි ලෙස විරුද්ධ බවයි. ඝෝෂාව දරාගත නොහැකි වූ විට සංචාරකයින් කාමර ගාස්තු ආපසු ලබාගෙන පිටත්ව ගිය අවස්ථා තිබේ. “සංචාරකයින් ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණෙන්නේ විවේකී පරිසරයක වෙරළ, වන සතුන් සහ ඓතිහාසික වැදගත් ස්ථාන භුක්ති විඳීමටයි. ඩිස්කෝවලට යන්නේ මත්ද්‍රව්‍ය පාවිච්චි කරන අය. ඝෝෂාව අවශ්‍ය වන්නේ ඔවුන්ට මිස හොඳ සංචාරකයින්ට නොවේ” සංගමය පැහැදිලි කළේය.
වසර විස්සක් තිස්සේ හෝටල් ව්‍යාපාරයේ යෙදී සිටින උණවටුනේ හෝටල් හිමියෙකු පැවසූයේ අහල පහල ඩිස්කෝවලින් ඇසුණු දැඩි ඝෝෂාවෙන් පීඩාවිඳි සංචාරකයින් මුදල් ආපසු ඉල්ලා තම හෝටලයෙන් පිටව ගිය අවස්ථා බොහෝ බවයි. ඩිස්කෝ ක්‍රියාත්මක කිරීමට නම්, ශබ්දය පිට නොවන පරිදි ශාලා ඉදිකළ යුතු බව ඔහු පැහැදිලි කළේය. ඒ අප ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය පනවා තිබූ කොන්දේසියමයි. සිය සැමියා ශ්‍රී ලංකාවේ සංචාරක ව්‍යාපාරයේ යෙදී සිටින ජර්මානු ජාතික කාන්තාවක් ද මාධ්‍ය හමුවේදී එවැනිම හැඟීම් ප්‍රකාශ කළ අතර අධික ශබ්දය පිළිබඳ සංචාරකයින්ගේ පැමිණිලිවලට කන් නොදීම ගැන පොලිසිය ඇතුළු ශ්‍රී ලංකා බලධාරීන්ට දොස් පැවරුවාය. සංචාරකයින්ට රාත්‍රියේ ඩිස්කෝ සහ සංගීත සංදර්ශන අවශ්‍යය යනු වැරදි වැටහීමක් යයි ඇය වැඩිදුරටත් පැවසුවාය.
වෙනත් රටවල ශබ්ද දූෂණ නීති
අධික ශබ්දයට කැමති සංචාරකයින් අතළොස්ස පැමිණෙන්නේ ශබ්ද දූෂණය පිළිබඳ නීති ඉතා දැඩි ලෙස පවතින රටවලිනි. ඔවුන්ගේ රටවල, දිවා කාලයේවත් අන් අයට බලපාන ශබ්දයක් ඇති කළ හැකිද? පෙරකී ශබ්ද දූෂණ නඩුවේදී අගවිනිසුරු ලහෝටි එක්සත් රාජධානිය ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය, ඕස්ටේ්‍රලියාව සහ චීනය වැනි රටවල ශබ්ද දූෂණය පිළිබඳ තද නීති ගැන සඳහන් කළේය.
ඉන්දීය ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය, ඉන්දියාවේ සම්පූර්ණ ශුභාරංචි දේවස්ථානය එදිරිව මැජස්ටික් ජනපද සුබසාධක සංගමය නම් නඩුවේදී ආගමික ක්‍රියාකාරකම්වල සෘජු ප්‍රතිඵලයක් වන ශබ්ද දූෂණය පාලනය කිරීමට අධිකරණය නියෝග නිකුත් කළ හැකි බව තීරණය කළේය. විනිසුරු ෂා කළ පහත සඳහන් ප්‍රකාශය මතක තබා ගැනීම වටී: “අන්‍යයන්ගේ සාමයට බාධා කෙරෙන පරිදි ශබ්දය විස්තාරණය කර යාඥා කිරීම හෝ බෙර ගැසීම කිසිම ආගමක් නියම කර නැති බවට වාදයක් නොමැත. අපගේ මතය අනුව, මහලු හෝ දුර්වල පුද්ගලයින්, සිසුන් හෝ දරුවන්ගේ හිමිදිරි පාන්දර නින්දට බාධා කරන හෝ දිවා කාලයේ වෙනත් අයගේ ක්‍රියාකාරකම් වලට බාධා පමුණුවමින් ආගමේ නාමයෙන් කෙරෙන ක්‍රියාකාරකම්වලට ශිෂ්ට සමාජයක ඉඩ දිය නොහැක. සාමකාමී පරිසරයක තම ස්වාභාවික නින්ද භුක්ති විඳීමට ළදරුවන්ටද අසල්වාසීන්ගෙන් බාධාකිරීම් නොමැතිව අධ්‍යයන කටයුතු කරගෙන යෑමට තම විභාගයට සූදානම් වන සිසුවෙකුටද අයිතියක් ඇති බව අමතක නොකළ යුතුය. වයස්ගත, රෝගී සහ මානසික ආබාධවලින් පෙළෙන අය මෙන්ම වයස අවුරුදු හය දක්වා ළමුන්ද ශබ්දයට ඉතා සංවේදී අය ලෙස සැලකේ. ඔවුන්ගේ අයිතිවාසිකම්වලට ද ගරු කළ යුතුය.”
අගවිනිසුරු ලහෝටි සහ විනිසුරු ෂා වැන්නන් ඇතිකළ ප්‍රවණතාව ඉන්දීය අධිකරණ විසින් ඉදිරියට ගෙන ගොස් ඇත. 2020 වසරේ උත්තර් ප්‍රදේශ් ප්‍රාන්තය එදිරිව අෆ්සාල් අන්සාරි නඩුවේදී, අලහබාද් මහාධිකරණය තීන්දු කළේ මුස්ලිම් පල්ලි ශබ්ද විකාශන යන්ත්‍ර භාවිතයෙන් යාඥා කිරීමට කැඳවීම ආගමේ අනිවාර්ය අංගයක් නොවන බවයි. ශබ්ද විකාශන යන්ත්‍ර අසීමිත ලෙස භාවිත කිරීමට ඉඩදීම අවට පදිංචිකරුවන්ගේ අයිතීන් උල්ලංඝනය කිරීමක් බව පසුගිය මාසයේ මුම්බායි මහාධිකරණය ප්‍රකාශ කළේ ශබ්ද විකාශන යන්ත්‍ර භාවිතය හා සම්බන්ධ යැයි කියන ආගමික අයිතිවාසිකම්වලට වඩා මහජන යහපතට සහ සෞඛ්‍යයට ප්‍රමුඛත්වය දෙමිනි.
විනිසුරු සමයවර්ධන කමිටු වාර්තාව
2023 දී අධිකරණ අමාත්‍යවරයා විසින් ශ්‍රී ලංකාවේ ශබ්ද දූෂණයට අදාළ නීති සහ රෙගුලාසි සමාලෝචනය කිරීම සඳහා ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරු මහින්ද සමයවර්ධන මහතාගේ ප්‍රධානත්වයෙන් කමිටුවක් පත් කරන ලදි. වත්මන් නීතිපති පාරින්ද රණසිංහ, මධ්‍යම පරිසර අධිකාරියේ අධ්‍යක්ෂ ජනරාල් සහ නියෝජ්‍ය පොලිස්පති (නීති) යන අය එහි සාමාජිකයින් අතර වූහ. කමිටු වාර්තාව 2024 මාර්තු මාසයේදී භාර දෙන ලදි. ශබ්ද විමෝචනය පිළිබඳ පවත්නා නීති සහ රෙගුලාසි මෙන්ම පරිසර අමාත්‍යාංශය විසින් සකස් කරන ලද කෙටුම්පත් රෙගුලාසිද කමිටුව සමාලෝචනය කළේය. ගෝලීය ප්‍රමිතීන් සහ ජාත්‍යන්තරව පිළිගත් හොඳම භාවිතයන් පිළිබඳව වාර්තාවේ සඳහන් අතර විවිධ ආකාරයේ ශබ්ද විමෝචන එයින් ආවරණය වේ.
පසුගිය දශකය තුළ පාරිසරික ගැටලු සැලකිය යුතු ලෙස ඉහල යාම අපගේ දේශගුණයට සහ එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස මානව ජීවිතයට බලපාන උග්‍රවන අර්බුද ඇතිකර ඇති බව කමිටුව ප්‍රකාශ කළේය. ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය පවසන්නේ අධික ශබ්දය හෘදය රෝග, අධි රුධිර පීඩනය, නින්දට බාධා, ශ්‍රවණාබාධ, සංජානන දුර්වලතා, අහිතකර උපත් ප්‍රතිඵල සහ මානසික සෞඛ්‍ය ගැටලු වැනි රෝග ඇතිවීමේ අවදානම වැඩි කිරීමෙන් මිනිස් සෞඛ්‍යයට තර්ජනයක් වන බවයි. ජාතික භූගෝලීය සංගමයට අනුව, සැරිසැරීමට, ආහාර සොයා ගැනීමට, සහකරුවන් ආකර්ෂණය කර ගැනීමට සහ තමන් ගොදුරට ගන්නා විලෝපිකයින් වළක්වා ගැනීමට සතුන් ශබ්දය භාවිත කරන බැවින් ඝෝෂාව සතුන්ගේ පැවැත්මේ හැකියාවටද බලපායි.
අප රටේ ශබ්ද දූෂණ නීති සහ රෙගුලාසි ජාත්‍යන්තර ප්‍රමිතීන්ට සමාන විය යුතු බව කමිටුවේ අදහස විය. මෙම සාකච්ඡාවට අදාළ විනිසුරු සමයවර්ධන කමිටුවේ වැදගත්ම නිර්දේශය වන්නේ ශබ්ද විකාශන යන්ත්‍රවලින් සිදුවන ශබ්ද දූෂණය ප්‍රධාන වශයෙන් නියාමනය කළ යුත්තේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ ආශික් එදිරිව බන්දුල යන තීන්දුවට අනුව බවය.
පොලිසියේ අක්‍රියතාව
ශබ්ද විකාශන යන්ත්‍ර හරහා දිගින් දිගටම ශබ්ද දූෂණය වීමට ප්‍රධාන හේතුවක් වන්නේ පොලිසියේ අක්‍රියතාවයි. ශබ්ද දූෂණයට එරෙහි ජාතික එකමුතුවේ ෆෙස්බුක් පිටුව පොලිසියේ අක්‍රියතාව දක්වන පොස්ටු වලින් ගහනය. ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ තීන්දුව සහ තමන්ගේම පොලිස්පතිවරයාගේ චක්‍රලේඛ පිළිබඳව පොලිස් නිලධාරීන් ප්‍රමාණවත් ලෙස දැනුවත් කර නොමැති බව ඔවුන් සමඟ කටයුතු කරන විට පෙනී යයි. පැමිණිල්ලක් කළ විට සාමාන්‍ය ප්‍රතිචාරය වන්නේ උත්සවයේ සංවිධායකයින්ට ශබ්දය “අඩු කිරීමට” දන්වන බවයි. පෙරකී නඩු තීන්දුව සහ චක්‍රලේඛවලට අනුව ශබ්දය අදාළ පරිශ්‍රයෙන් ඔබ්බට නොයැවිය යුතු බව දන්නා නිලධාරීන් අල්පය.
බලපත්‍ර කොන්දේසි කඩ කළ ඩිස්කෝ හිමියන්ට එරෙහිව ක්‍රියාමාර්ග ගැනීම ගැන වැලිගම පොලිසියට ප්‍රශංසා කළ යුතුය. වැලිගම සිද්ධියෙන් ඉක්බිතිව වැඩබලන පොලිස්පති ප්‍රියන්ත වීරසූරිය කිරිබත්ගොඩ පොලිසියට උපදෙස් දුන්නේ ප්‍රදේශවාසීන් අපහසුතාවට පත් කරමින් ශබ්ද විකාශන යන්ත්‍ර භාවිතයෙන් ව්‍යාපාර ප්‍රචාරය කිරීමෙන් වළකින ලෙස කිරිබත්ගොඩ ඒකාබද්ධ වෙළෙඳ සංගමයට නියෝග කරන ලෙසය. ඒ, ප්‍රදේශයේ විහාරාධිපති හා ප්‍රදේශවාසීන් කළ පැමිණිල්ලකට අනුවය. මෙවැනි අවස්ථා හුදකලා ඒවා නොවිය යුතු අතර, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ තීන්දුව සහ පොලිස්පතිවරයාගේ චක්‍රලේඛ පොලිසිය රට පුරාම අකුරටම පිළිපැදිය යුතුය.
ජාත්‍යන්තර හොඳම භාවිතයන්ට අනුකූල වන, එසේම පුළුල් ජනතා පිළිගැනීමට ලක්වුණු, ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ තීන්දුවක් මත පදනම්වූ වත්මන් තත්ත්වය වෙනස් නොකිරීමට ආණ්ඩුවට නුවණැති උපදේශන ලැබෙනු ඇතැයි ශබ්ද දූෂණයේ වින්දිතයන් සහ පිරිසිදු පරිසරයක් සහතික කිරීමට උනන්දු වන සැවොම බලාපොරොත්තු වෙති. එවැනි වෙනසක් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 12(1) වගන්තිය මගින් සහතික කර ඇති සමානාත්මතාව සහ නීතියේ රැකවරණයේ සර්ව සාධාරණ භාවය සහ 11 වන වගන්තිය මගින් සහතික කර ඇති ක්‍රෑර, අමානුෂික හෝ අවමන් සහගත සැලකීමෙන් ඇති නිදහස යන මූලික අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝනය කරනු ඇත.
