ජනාධිපති දිසානායක මහතා දවස් දෙක තුනක් යාපනය දිස්ත්‍රික්කයේ ජනහමු කිහිපයකට සහභාගි වීම සම්බන්ධ වීඩියෝ දර්ශන, ප්‍රවෘත්ති දර්ශන හා මාධ්‍ය වාර්තා දැකීමෙන් පසු ඒ ගැන විවේචන සහ ප්‍රතිචාර සමාජ මාධ්‍යයේ පළවිය. සමහර ඒවායින් දේශපාලන ඊර්ෂ්‍යාවද ප්‍රකාශ විය. මේවා සිදුවීමෙන් පසු සහ ජනාධිපතිවරයා අනුරාධපුරයද හරහා කොළඹට පැමිණි පසු, යාපනයේ ප්‍රධාන පෙළේ දේශපාලනඥයකු කොළඹදී හමුවීමට මට අවස්ථාව ලැබිණි. සමහර මාධ්‍යවල තිබුණ නිෂේධනීය වාර්තාකරණය සිතහෙ තබාගෙන, ජනාධිපතිවරයාගේ යාපනයේ සංචාරය ගැන එම දේශපාලනඥයාගේ නිරීක්ෂණය කුමක්දැයි විමසීමි.
එම දේශපාලනඥයාගේ පිළිතුරෙහි තිබුණු වාක්‍ය තුනක් මෙසේය. ‘ඒකේඩීට කලින් තිබුණ රැල්ල දැන් වේගයෙන් ඉහළට යනවා’ යන්න පළමුවැන්නයි. ‘සාමාන්‍ය ජනයා ගැහැනු පිරිමි තරුණ මහලු හැම දෙනාගේම අතරේ හොඳ ආකර්ෂණයක් අනුරට තියෙනවා’ යන්න දෙවැන්නයි. තුන්වැනි වාක්‍යය නම්, ‘සාමාන්‍ය ජනයා සිතනවා මේ ජනාධිපතිට ළං වෙන්න පුළුවන්, අත අල්ලන්න පුළුවන් කියලා. තමන්ගෙම කෙනෙක් හමුවෙනවා වගේ කියලා ඒගොල්ලො හිතන බවයි පෙනෙන්නේ’ යන්නයි.
ජනාධිපතිවරයාගේ උතුරේ සංචාරයට දකුණෙන් ලැබුණු උපහාසාත්මක සහ එදිරිවාදී විවේචනවලට පදනම් වූ දේශපාලන බිය තේරුම් ගැනීමටද, ජාතික ජන බලයේ සාමාජිකයකු හෝ හිතවතකු නොවන එම දේශපාලනඥයා කියූ දෙයින් යම් කිසි ආලෝකයක් ලැබේ.
ජනාධිපති අනුර උතුරේ මහජන හමුවීම්වලදී කළ කථාවල, උතුරේ දෙමළ ජනතාවට දුන් ප්‍රධාන පණිවුඩය තේරුම් ගැනීමට දකුණේ විචාරකයන්ද උත්සාහ ගත යුතු යැයි එම කථාවල කොටස්වලට සවන් දුන් විට මට පෙනිණ. එය අලුත් පණිවුඩයක් නොවේ. ජනාධිපතිවරණය සහ පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණ ව්‍යාපාරවලදීද එම පණිවුඩය දී තිබුණත්, දකුණේ දේශපාලනඥයන්ගේවත්, දේශපාලන විචාරකයන්ගේවත් අවධානය එයට ප්‍රමාණවත් ලෙස තවම ලැබී නැත. එහෙත් එය වනාහි අමතක නොකළ යුතු, අවධානයට යොමුවිය යුතු පණිවුඩයක්ය යන්න මගේ අදහසයි.
ජනාධිපතිවරයා යාපනයේදී නැවත වරක් ඉදිරිපත් කෙළේ ලංකාවේ ‘ජාතික ගැටලුව’ යනුවෙන් සාම්ප්‍රදායිකව හැඳින්වුණ දේශපාලන ප්‍රශ්නයට ජනවාර්ගික නොවන විකල්ප විසඳුමක් සඳහා ජාතික ජන බලවේගය ඉදිරිපත් කර ඇති දැක්මයි. එම දැක්ම ඉදිරිපත් කරමින් ජාතික ගැටලුව පිළිබඳ සාම්ප්‍රදායික ප්‍රවේශයේ ඇති ප්‍රධාන දෝෂය ලෙස ඔහු අවධාරණය කෙළේ එම ප්‍රවේශය විසින් ලංකාවේ ජනතාව වාර්ගික අනන්‍යතාව මත බෙදා වෙන් කිරීමට පදනම වැටී ඇත යන කරුණයි. ‘ජාතික සමගිය’ සඳහා වාර්ගික අනන්‍යතා දේශපාලනය ඉක්මවූ පොදු බැඳීමක් ජාතික ජන බලය වෙතින් ඉදිරිපත් වී ඇති බවත් ඔහු යෝජනා කෙළේය. තමන් යෝජනා කරන මෙම ‘පොදු බැඳීම’ කුමක්ද යන්න පැහැදිලිව ප්‍රකාශ නොකිරීම ජාජබයේ අලුත් ප්‍රවේශයේ ඇති අඩුපාඩුවයි. එම අඩුපාඩුව පිරිමැසීමට පියවර ගන්නේ නැතිනම්, ජනාධිපතිවරයා බෙහෙවින් උනන්දුවෙන් ඉදිරිපත් කරන ‘ජාතික සමගිය’ පිළිබඳ නව දැක්මෙහි දේශපාලන ආකර්ෂණය සීමා වීමට ඉඩ තිබේ.
පොදු බැඳීම
ජනාධිපතිවරයා මේ වර උතුරේ දී කළ කථාවල එම ‘පොදු බැඳීම’ පිළිබඳ ඉඟි කිහිපයක්ම ඉදිරිපත් වූ බවද නිරීක්ෂණය කළ හැකිය. එබැවින් කළ යුතුව තිබෙන්නේ, එම ඇඟවීම් ක්‍රමානුකූලව සහ ප්‍රබල ලෙස පැහැදිලි කිරීමයි. ඔහුගේ කථාවලින් හඳුනාගත හැකි එවැනි ඇඟවීම් දෙකක් තිබේ. පළමුවැන්න, උතුරේ මෙන්ම දකුණේ ජනතාවටද අසාධාරණයට හා අයුක්තියට එරෙහිව අරගල කිරීමේ පොදු ඉතිහාසයක් තිබෙන බවයි. එහෙත් අතීතයේ මෙන් එම අරගල වෙන්ව, වෙන වෙනම සිදු නොකර එක්ව අලුත් පොදු නායකත්වයක් යටතේ ඉදිරියට ගෙන යාමේ නව ඓතිහාසික අවකාශයක් විවෘත වී තිබෙන්නේය යන්න දෙවැන්නය. පසුගිය ජනාධිපති හා පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණ වෙතින් එම අවකාශය විවෘත වීම සහතික වී තිබෙන්නේය යන්නද ජනාධිපතිවරයාගේ කථාවල අවධාරණය විය.
උතුර නැගෙනහිර සහ දකුණ එකතු කරන පොදු බැඳීම ලෙස ජනාධිපතිවරයා අවධාරණය කළ දෙවැනි සාධකය නම්, ‘නිර්-ප්‍රභූ’ ජනතාව යනුවෙන් හැඳින්විය හැකි සාමාන්‍ය පොදු ජනතාව ප්‍රභූ ආධිපත්‍යයට එරෙහිව කරන පොදු අරගලයේ සමාන කොටස්කරුවන් වී ඇත යන්නයි. ‘පීඩිත පන්තිය’, ‘දුක් විඳින ජනතාව’ වැනි සාම්ප්‍රදායික වාමාංශික දේශපාලන භාෂාවේ වචන භාවිත කරන්නේ නැතිව, ජනාධිපති දිසානායක ඉදිරිපත් කර තිබෙන්නේ එම වාමාංශික අදහසම වඩාත් සමකාලීන සහ සාකල්‍යවාදී භාෂාවකින් ඉදිරිපත් කළ හැකිය යන අදහසයි. ‘අපි’ යන පදය ලංකාවේ සියලු ජනකොටස් සම්බන්ධව ජනාධිපතිවරයා යොදාගන්නා විට එයින් අදහස් වන්නේ, ‘පොදු ජනයා’ යන්නයි. ‘පොදු ජනයා’ යනු ‘නිර්ප්‍රභූ ජනතාව’, ‘පාලිත ජනතාව’, ‘පෑගෙන ජනතාව’, ‘බල රහිත පුරවැසියන්’ ආදි වචනවලින්ද හැඳින්වෙන ‘සාමාන්‍ය ජනතාව’යි. කොළඹ ප්‍රභූ පන්තියේ දේශපාලනඥයකු යාපනයට ගොස් දෙමළ ජනතාවට ආමන්ත්‍රණය කරන විට ඇතිවන ප්‍රතිචාරයට වඩා ආකර්ෂණයක් සහ බැඳීමක්, නිර්-ප්‍රභු සාමාන්‍ය ජනතාවගේ කෙනකු වූ ජනාධිපතිවරයකුට දෙමළ සමාජයේ ‘පොදු ජනතාවගෙන්’ ලැබීමෙහි දේශපාලන වැදගත්කමක් තිබේ. එබැවින් වාර්ගික අනන්‍යතා දේශපාලනයේ සීමා ඉක්මවා යෑමේ විභවතාව සහ ඓතිහාසික මොහොත සාධනීය ලෙස ප්‍රයෝජනයට ගැනීම ජාතික ජන බලවේග ආණ්ඩුව සතු ඓතිහාසික වගකීමද වෙයි.
ලංකාවේ සියලු ‘පීඩිත’, ‘වැඩකරන’, ‘නිර්ධන පංති’ ජනතාව එක් ධජයක් යටතේ එකතු කර පොදු ‘විමුක්තිය’ සඳහා දේශපාලන වශයෙන් බලමුළු ගැන්වීම ලංකාවේ වමේ ව්‍යාපාරය 1930 ගණන්වල මැද භාගයේ සිට අපේක්ෂා කළ දේශපාලන ඉලක්කයකි. නිදහසින් පසු කාලයේ සිංහල සමාජයේත් දෙමළ සමාජයේත් වර්ධනය වූ ‘ජාතිවාදී’ යයි හඳුන්වනු ලැබූ වාර්ගික අනන්‍යතා දේශපාලනය පැතිරෙද්දී වමේ ව්‍යාපාරයෙන් ඉදිරිපත් වූ ඉදිරි දැක්ම වූයේ කම්කරු පන්ති නායකත්වයෙන්ද, වාමාංශික පක්ෂයක න්‍යායික මග පෙන්වීම යටතේද සිදුවන ‘පන්ති අරගලය’ තුළින් ළඟාවිය හැකි ‘පන්ති විමුක්තිය’ පිළිබඳ විකල්පයයි. මෙම විකල්පය පිළිබඳ විශ්වාසය ලංකාවේ වාමාංශික දේශපාලන පරිකල්පනය සහ සාකච්ඡාව තුළ තවමත් පවතී. එහෙත් එය පවතින්නේ දේශපාලනයේ කුඩා ධාරාවලට සීමා වෙමිනි. ඒ අතර, ජාතික ජන බලවේගයේ පූර්වගාමිකයා වූ ජනතා විමුක්ති පෙරමුණද ජාතික ගැටලුව පිළිබඳ ඉදිරිපත් කළ විසඳුමේ තිබුණේ වාමාංශිකවාදී දැක්මකි. ජාතික ජන බලවේගයෙන් ප්‍රකාශයට පත්වන්නේ, මෙම වාමාංශිකවාදී ප්‍රවේශය, සමකාලීන ඓතිහාසික හා දේශපාලන සන්දර්භය තුළ යාවත්කාලීන කරමින්, වාමාංශික දේශපාලන භාෂාව තුළ සිර නොවී යළි ඉදිරිපත් කිරීමක් ලෙස අර්ථ කථනය කිරීමක් ලෙසද දැකිය හැකිය.
ප්‍රභූ-නිර්ප්‍රභු ධ්‍රැවීකරණය සහ ජාතික ගැටලුව
ලංකාවේ ජාතික ගැටලුව නව ඓතිහාසික සන්දර්භයකට පිවිස ඇත යන තිසීසය මඳක් විමසා බැලීම වැදගත්ය. එම සන්දර්භයේ විශේෂ ලක්ෂණය නම් ජාතික ගැටලුවත්, ලංකාවේ රාජ්‍යය සසහ දෙමළ සමාජය අතර සම්බන්ධතාවත් පශ්චාත්-යුද්ධ අවධියක් විසින් නිර්-යුදකරණයට භාජනය කර ඇත යන්නයි. එම පශ්චාත් යුද්ධ තත්වය විසින් ජනවාර්ගික ගැටලුව ‘දේශපාලන වශයෙන් විසඳීමේ’ නව අවකාශයක්ද විවෘත වුවද, එම අවකාශය සාධනීය ලෙස ප්‍රයෝජනයට ගැනීමට සෑම පාර්ශ්වයක්ම අසමත් වී ඇත. සිංහල පාලක පන්තියද දෙමළ සමාජයේ දේශපාලන පන්තියද මෙම අසාර්ථකත්වයේ කොටස්කරුවන්ය.
එහෙත් එම අසාර්ථකත්වයේ එක් අනපේක්ෂිත සහ සාධනීය ප්‍රතිඵලයක්ද පසුගිය අවුරුදු කිහිපය තුළදී මතුවී තිබේ. එය නම්, ‘ජාතික ගැටලුව’ට විසඳුම් පිළිබඳ දේශපාලන පරිකල්පනයත්, කතිකාවත්, සාකච්ඡාවේ භාෂාවත් අලුත් කිරීමටද, නව ආරම්භයක් සඳහාද ඓතිහාසික අවකාශය විවෘත වීමයි. ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක ජනාධිපතිවරණ සහ පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණ ව්‍යාපාරවලදී උතුරේ ජනතාවට ඉදිරිපත් කෙළේ, එම අවකාශය තුළ ගොඩනැගුණ නව දේශපාලන දැක්මකි. එම ඉදිරිපත් කිරීමේදී ඔහු ‘ජාතික ප්‍රශ්නය’ පිළිබඳ අපට සුපුරුදු වාමාංශිකවාදී හෝ ලිබරල්වාදී දේශපාලන භාෂාවද භාවිත කෙළේ නැත. එහි ජවිපෙහි පැරණි දේශපාලන භාෂාවද නොතිබිණ. දෙමළ දේශපාලන පක්ෂවල දේශපාලන වාග්කෝෂයද එහි නොතිබිණ. ජාතික ජන බලයේ එම දැක්මට මුලදී නිෂේධනීය ප්‍රතිචාර ලැබුණේත්, ප්‍රතිචාර නොලැබුණේත් ඒ නිසා වන්නට පුළුවන. එහෙත් පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයේදී පෙනුණේ උතුරේ සහ නැගෙනහිර දෙමළ ජනතාව මෙන්ම කඳුරට දෙමළ ජනතාවත්, මුස්ලිම් ජනතාවත් යම් කිසි දුරකට එම ඉදිරි දැක්මට ආකර්ෂණය වූ බවයි. මේ අතර, ජනාධිපතිවරයාගේ ඉදිරි දැක්ම වඩාත් පැහැදිලිව සහ ඍජුව ඉදිරිපත් වූයේ පසුගිය සතියේ උතුරේ සංචාරයේදීත් අනුරාධපුරයේත් පැවැත්වූ කථාවලය.
ජනාධිපතිවරයාගේ ජාතික ගැටලුව පිළිබඳ නව දැක්ම ඉදිරිපත්වී ඇති පසුබිමෙහි, දේශපාලන වශයෙන් ඉතාම අර්ථවත් තවත් වර්ධනයක්ද තිබෙන බව අපට හඳුනාගත හැකිය. එය නම් ලංකාවේ පසුගිය වසර දෙක තුන තුළදී වඩාත් තියුණු වූ ප්‍රභූ-නිර්ප්‍රභු යන සමාජ දේශපාලන ධ්‍රැවීකරණයයි. එම බෙදීම වඩාත් තියුණු ලෙස ප්‍රකාශ වූයේ දේශපාලන ක්ෂේත්‍රය තුළය.
ලංකාවට නිදහස ලැබුණු 1948 වසරේ සිට රට පාලනය කළ ප්‍රභූ පන්ති සහ පවුල්වලින් පැවත ආ දේශපාලන නායකත්වය පිළිබඳ පුරවැසි විශ්වාසය බිඳවැටීමේ ක්‍රියාවලිය මුදුන්පත් වීම, 2022-2024 වසර තුන තුළ ප්‍රකාශයට පත්වූ ඉතාම තීරණාත්මක දේශපාලන ප්‍රවණතාව විය. එය පංති විභේදනයේ දේශපාලනයද ගැබ් කරගත්, එයට වඩා පුළුල් සමාජ සංයුතියක් සහිත බෙදීමකි. නිශ්චිතවම ආර්ථික සහ සසමාජ බෙදීම්ද එයට පදනම් වේ. එහෙත් එම බෙදීම් දේශපාලන තලයේ ප්‍රකාශයට පත්ව තිබෙන්නේ සමාජයේ සිදුවී තිබෙන පසමිතුරු කඳවුරු දෙකකින් සමන්විත බෙදීමක් ලෙසය. පාලක-පාලිත, බලය හිමි-බල රහිත, බලයෙන් ඉවත් කළ යුතු- බලයට පැමිණිය යුතු වශයෙන්ද එම ධ්‍රැවීකරණය බහු රූපී ලෙස ලංකාවේ සමාජයේ ප්‍රකාශයට පත්වී තිබේ.
පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයේදී ජාතික ජන බලය ලංකාව පුරා දෙමළ සහ මුස්ලිම් සමාජවලින් ලැබූ පෙර නොවූ විරූ දේශපාලන සහායද, ඊයේ පෙරේදා යාපනය සංචාරයේදී ජනාධිපතිවරයා ලැබූ පිළිගැනීම සහ ප්‍රතිචාරයද සංකේතවත් කරන්නේ නිර්ප්‍රභූ සමාජ බලවේගයක දේශපාලන නියෝජිතයා ලෙස ජනාධිපතිවරයාව සිටින සිංහල දේශපාලන නායකයකු සමග අනන්‍ය වීමට උතුරේ සාමාන්‍ය/පොදු ජනතාව දක්වන සූදානමයි. උතුරේ දෙමළ ජනතාව පශ්චාත්-ජාතිකවාදී දේශපාලනයක් වැළඳ ගැනීමට සූදානම්ය යන නිගමනයට එළඹීමට මෙය ප්‍රමාණවත් සාක්ෂියක් නොවේ. එහෙත් ලංකාවේ ‘ජාතික ගැටලුවේ’ ස්වභාවය සහ ගතිකත්වය දෙමළ සහ මුස්ලිම් සමාජවල දේශපාලන නායකයන්ගේ දැක්මට සහ අවධානයට හසුනොවෙමින්, එම සමාජවල ‘පොදු ජනතාව’ කර්තෘකත්වය දරන නව වෙනසකට සහ අවධියකට පාත්‍ර වී තිබෙන බවයි. සිංහල සමාජයේ නිර්ප්‍රභූ සහ පොදුජන දේශපාලන නායකයකුට එම වෙනස සහ එය විසින් විවෘත කර ඇති පරිවර්තනාත්මක දේශපාලන අවකාශය වටහාගැනීමට හැකිවීම, එම සමාජවල ප්‍රභු දේශපාලන නායකත්වයන්ට තමන්ගේ දේශපාලන අදාළත්වය පිළිබඳව ස්වයං-විවේචනාත්මකව සිතා බැලීමට ආරාධනාවක්ද වෙයි.
