අව්‍යාජත්වයේ දේශපාලනය සහ ආලංකාරිකය පොත එළිදැක්වීමේදී කළ කතාව
මහාචාර්ය හර්ෂණ රඹුක්වැල්ල ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් ලියූ THE POLITICS AND POETICS OF AUTHENTICITY කෘතිය මහාචාර්ය ලියනගේ අමරකීර්ති ‘අව්‍යාජත්වයේ දේශපාලනය සහ ආලංකාරිකය ; සිංහල ජාතිකවාදයේ සංස්කෘතික වංශාවලිය’ නමින් සිංහල භාෂාවට පරිවර්තනය කළේය. එම කෘතිය ප්‍රකාශයට පත්කළේ විදර්ශන ප්‍රකාශකයන්ය. එම කෘතිය දොරට වැඩීම වෙනුවෙන් විදර්ශන ප්‍රකාශන ආයතනයේ පැවති උත්සවයේදී මහාචාර්ය ජයදේව උයන්ගොඩ කළ දේශනය යළි අකුරෙන් ලියුවේ ඊ.එම්. තිස්සකුමාරයි.
‘අව්‍යාජත්වයේ දේශපාලනය සහ ආලංකාරිකය; සිංහල ජාතිකවාදයේ සංස්කෘතික වංශාවලිය නම් මෙම කෘතිය සිංහල භාෂාවෙන් පළකිරීමට යම්කිසි විශේෂත්වයක් තිබෙන බවත් මුලදීම කිව යුතුයි. එම විශේෂත්වය දැකිය හැකි වන්නේ යම්කිසි සංදර්භයක් තුළයි. ලංකාවේ දේශපාලනය, ඉතිහාසය, සංස්කෘතිය, සමාජය පිළිබඳව අතිවිශාල ශාස්ත්‍රීය සාහිත්‍යයක් තියෙනවා ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් පළකළ. සමහරු ලාංකිකයෝ. සමහර අය ලාංකිකයෝ නොවන. අවාසනාවකට එම සාහිත්‍යය සිංහල හා දෙමළ භාෂාවලින් ලියන හා කියවන අතිවිශාල පාඨක සංඛ්‍යාවකට තමන්ගේ භාෂාවලින් ලැබෙන්නේ නෑ. අපි වැනි ද්විභාෂිකයෝ ගත්තත් අඩු තරමෙන් ඉංග්‍රීසියෙන් ලියනකොටත් ඒවා සිංහලයට පරිවර්තනය කරන්න උත්සාහ ගන්නේ නෑ. ඒක විශාල අඩුපාඩුවක්. ඒ ශාස්ත්‍රීය සාහිත්‍යය, ස්වදේශීය භාෂාවලින් පළ නොකිරීම සිංහල හා දෙමළ සමාජවල බුද්ධිමය සංස්කෘතිය ඉහලට නැංවීමට, සාකච්ඡා ගැඹුරු කිරීමට තියෙන අවස්ථා අඩුකිරීමට හේතුවෙලා තියෙනවා.
මගේ කථාව ග්‍රන්ථ විචාරයක් නොවෙයි. මෙම ග්‍රන්ථයේ මාතෘකාවේ තියෙන අව්‍යාජත්වය කියන සංකල්පය ඉතාම වැදගත්. අව්‍යාජත්වයේ දේශපාලනය සහ ආලංකාරිත්වය කියන වාක්‍යය ඛණ්ඩයේ තියෙන, එයින් මතුකරන අදහස් ඔබ සමග බෙදාහදා ගැනීමයි මා කරන්නේ. හර්ෂණ රඹුක්වැල්ල පෙරවදනේ පෙන්වාදෙන පරිදි ඔතෙන්ටිසිටි යන ඉංග්‍රීසි වචනයට අර්ථ කිහිපයක්ම තියෙනවා. සිංහල භාෂා ව්‍යවහාරයේ සංස්කෘතික කතිකාවේ එය සඳහන් වන්නේ කෙසේද? මහාචාර්ය රඹුක්වැල්ලගේ කෘතියේ එම කාරණය විවරණය වන්නේ නෑ. මේ කෘතිය ලිව්වේ ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන්. ඔතෙන්ටිසිටි යන වචනයේ න්‍යායික සහ දාර්ශනික වාද විවාද සාකච්ඡා ගැන අවබෝධයක් තිබෙන අයටයි මේක ලියලා තියෙන්නේ (උයන්ගොඩ මේ කියන්නේ පරිවර්තිත සිංහල කෘතියේ මුල් ඉංග්‍රීසි කෘතිය ගැනය).
මෙම කෘතියේ අධ්‍යයනයට භාජනය වන ධර්මපාල, බණ්ඩාරනායක හෝ අමරසේකර තමන්ගේ චින්තනය තුළ හෝ ක්‍රියාවන් තුළ හෝ ලේඛන තුළ හෝ අව්‍යාජත්වය භාවිත කළා යයි මම හිතන්නේ නැහැ. මම දැකලා නැහැ. එහෙම නම්, මාතෘකාවේ තියෙන අව්‍යාජත්වය කියන මේ කේන්ද්‍රීය වචනයට අපි කොහොමද ප්‍රතිචාර දක්වන්නේ. මා හිතන හැටියට මහාචාර්ය රඹුක්වැල්ල එය යොදාගෙන තිබෙන්නේ අර්ථකථනාත්මක සංකල්පයක් හැටියට. එනිසාම එම සංකල්පයේ ඇති දාර්ශනික, ඥාන මීමාංසාත්මක සහ සංස්කෘතික අර්ථ පිළිබඳව සාකච්ඡාවක් නොවීම මේ කෘතියේ තිබෙන අඩුපාඩුවක්. අනාගතයේදී මඟහරවා ගතයුතු අඩුපාඩුවක්.
සම්‍යක් දෘෂ්ටිය සහ මිථ්‍යා දෘෂ්ටිය
ඔතෙන්ටිසිටි සහ ඔතෙන්ටික් යන ඉංග්‍රීසි සංකල්පයෙන් අදහස් වන අර්ථයට සමාන අර්ථයක් ලංකාවේ සම්භාව්‍ය බෞද්ධ චින්තන සම්ප්‍රදාය තුළ වර්ධනය වී තිබෙනවා. එය ශතවර්ෂ ගණනාවක්, සමහරවිට අනුරාධපුර යුගය දක්වා මහසෙන් රජුගේ කාලය දක්වා දිවෙන සංකල්පයක්. ඒක තමා පාලියෙන් ‘සම්‍යක්’ කියන වචනය. ඔබ අහලා ඇති සම්මා දිට්ඨිය කියන පාලි වචනය කියන්නේ සම්‍යක් දෘෂ්ටිය. අනිත් එක මිච්ඡා දිට්ඨිය එනම් මිථ්‍යා දෘෂ්ටිය. සම්‍යක් දෘෂ්ටිය සහ මිථ්‍යා දෘෂ්ටිය යන විභේදනය ලංකාවේ බුද්ධිමය ඉතිහාසයේ ඉතාම විශාල සාධනීය සහ විනාශකාරී ප්‍රතිඵලවලට තුඩුදුන්න දේවල්. අව්‍යාජත්වය මේ දේශීයමය බුද්ධිමය සම්ප්‍රදාය තුළ මතුවුණු දෙයක්. දැන් ඔතෙන්ටික් – අව්‍යාජත්වය කියන එකෙත් තියෙනවා සම්‍යක් කියන අර්ථය. සම්‍යක් යන වචනයේ අර්ථය වඩාත් තීව්‍ර වන්නේ එහි විරුද්ධ පදය වන මිථ්‍යා යන්න සමග එය සම්මුඛ කළ විටයි. සම්‍යක් යන්නට සමාන දෙය නම් බුද්ධ භාෂිතය යන්නයි. ශාස්තෲන් වහන්සේගේ ඉගැන්වීම්වලට සම්පූර්ණයෙන්ම භක්තිමත්, විකෘති නොකරන ලද, අසත්‍ය නොවන ඒ නිසාම අව්‍යාජ යන අර්ථය සත්‍ය ප්‍රකාශනයක් හැටියට ලංකාවේ බෞද්ධ චින්තන සම්ප්‍රදාය තුළ තිබුණා.
ලංකා ඉතිහාසයේ අනුරාධපුර යුගයේ පටන් ඔතෙන්ටික් – අව්‍යාජත්වය යන පදයේ ඇඟවීම් දෙන සංකල්පයක් ලංකාවේ පාලි සිංහල බුද්ධි සම්ප්‍රදාය තුළ ගොඩනැංගී තිබුණු බව මෙයින් පෙනෙනවා. තවත් වැදගත් කරුණක් නම් අව්‍යාජත්වය කියන සංකල්පය ‘ජාතිය’ යන්නට විශේෂණ පදයක් වීමට පෙර, රඹුක්වැල්ල මහතා සාකච්ඡා කරන්නේ ජාතිය යන සංකල්පය ලංකාවේ සිංහල සමාජයේ සාමූහික පරිකල්පනයට ආ දහනවවෙනි සියවසේ දෙවන භාගයේ අග කාලයේ සිටයි. ආගමික දර්ශනයට හා චින්තනයට සම්බන්ධව මතුවීමේ දීර්ඝ ඉතිහාසයක් ලංකාවේ සිංහල හා පාලි සම්ප්‍රදායවල තිබෙනවා. ලංකාවේ මුලින් මතුවුණේ සංඝ සම්ප්‍රදායේ අභයගිරිය පාර්ශ්වයට අයත් විවිධ විසම්මුතිවාදී ධාරා සහ මහායාන සම්ප්‍රදාය විසින් ථෙරවාද සම්ප්‍රදායට එල්ලවූ දාර්ශනික හා චින්තනමය අභියෝගත්, බුදුන්වහන්සේගේ ඉගැන්වීම් පිළිබඳව ඉදිරිපත්වූ නව අර්ථකථනත් නිසායි. එතකොට අව්‍යාජත්වය කියන දේ බුද්ධිමය ඉතිහාසය තුළ මතුවෙන්නේ යම් යම් සුවිශේෂ සන්දර්භයන් තුළ. එම ඉතිහාසය දෙස බලන විට අපට පෙනෙන්නේ මහාචාර්ය රඹුක්වැල්ල තම කෘතිය සදහා යොදාගත් අව්‍යාජත්වය යනු අර්ථදීපනවාදී රූපාලංකාරයක්. මා හිතන හැටියට එය යොදාගත හැකියි, ඉතාම සාධනීය හා ඵලදායි ලෙස. තවත් කේෂ්ත්‍ර ගණනාවක. මම කිව්වා වගේ ලංකාවේ ථෙරවාද සහ මහායාන බෞද්ධ සම්ප්‍රදාය තුළ, වෛතුල්‍යවාදී සම්ප්‍රදාය තුළ, ඇතිවුණු වාද විවාද අර්ථ විග්‍රහ කිරීමට.
නිර්භීත උපමා කතාවක්
2023 වසරේදී මහාචාර්ය චන්ද්‍රසිරි පල්ලියගුරු නවකතාවක් ලිව්වා සෙනෙහස කියලා. ලංකාවේ සාමාන්‍යයෙන් සිදුවන විදිහට වැදගත් සාහිත්‍ය කෘති පළවුණාම ඒවාට වැඩිය ලැබෙන්නේ නොසැලකිල්ල. ඒ නොසැලකිල්ලට ලක්වූ එම නවකතාවේ තිබෙන්නේ අනුරාධපුර යුගයේ මහසෙන් රජුගේ කාලයේ මහාවිහාරය සහ අභයගිරිය යන පාර්ශ්ව දෙකෙහි සංඝ නායකත්වයත් සමග රාජ්‍යය, රජ පවුල සම්බන්ධවී සිදුවූ බල අරගලයක් බව. පල්ලියගුරු නවකතාව එම බල අරගලය පසුව අර්ථදීපනාත්මක සංග්‍රාමයක් දක්වා වර්ධනය වීම පිළිබඳ ඉතාම නිර්භීත උපමා කතාවක්.
මහාචාර්ය රඹුක්වැල්ල තම ග්‍රන්ථ නාමයට ඇතුළත් කර ඇති වංශාවලිය යන්නත් ප්‍රබල සංඥාකාරකයක්. අපේ හිතවත් මහාචාර්ය ජොනතන් ස්පෙන්සර් පොතේ පෙරවදනේ මුලින්ම සඳහන් කරන්නේ ඒ ගැන. ඒකේ තියෙන ෆූකෝ සහ නීට්ෂේ උරුමය ගැන. කිසියම් අදහසක්, දර්ශනයක්, කතිකාවක්, සමාජ භාවිතයක් අඛණ්ඩ ඉතිහාසයක් හෝ පරිණාමයක් හෝ රහිතව ඛණ්ඩනය වී අලුතෙන් නිර්මාණය වී හෝ අලුත් වන සමාජ තත්ත්‍වයන්ට ප්‍රතිචාර දක්වමින් වෙනස්වන බව යෝජනා වෙනවා. අව්‍යාජත්වය පිළිබඳ කතිකාවත් එසේමයි. ධර්මපාල, බණ්ඩාරනායක හා අමරසේකර යන පිතෲවරුන් තිදෙනා ආශ්‍රයෙන් මෙම කෘතිය කරන්නේ ජාතියේ අව්‍යාජත්වය පිළිබඳ කතිකාව වෙනස්ව පුනර්නිෂ්පාදනය වීමේ කථාන්තරයේ මූලික ප්‍රවණතා සහ අන්තර්ගතයන් සටහන් කිරීමයි.
අනගාරික ධර්මපාල ගැන තිබෙන සාකච්ඡාව කියවන විට මගේ සිතට ආ දෙයක් නම් ඔහුට පසුබිම් වූ නැතිනම් ඔහුගේ චින්තනයට සහ ක්‍රියාකාරිත්වයට පසුබිම් වූ ඉතා වැදගත් සිදුවීම් ගණනාවක් සිදුවෙලා තියෙනවා. දහහත්වන සියවසේ අවසාන කාලයේ සිට දහනවවන සියවසේ සහ විසිවන සියවසේ මුල් භාගය තුළ තවමත් ශාස්ත්‍රඥයන්ගේ ඒතරම්ම අවධානයට යොමු නොවූ අව්‍යාජත්ව කතිකාවන් ගණනාවක කෙත්බිම්, ක්ෂේත්‍ර ගණනාවක් මතුවුණා. ඒවා ක්‍රමානුකූලව අධ්‍යයනය කිරීමෙන් දැනගත හැකි දෙයක් නම් අව්‍යාජත්වය පිළිබඳ ලෝක දෘෂ්ටිමය සහ ඥාන මීමාංසාත්මක සංග්‍රාම එම කාලයේ සිදුවූ ශීඝ්‍ර දේශපාලන සහ සමාජ පරිවර්තන සහ අවිනිශ්චිතතා සමාජ විඥානයේ පිළිබිඹු වූ ආකාරයයි.
නිදසුන් දෙකක් කෙටියෙන් ඔබ ඉදිරියේ තබන්නම්. ඉන් පළමුවැන්න බෞද්ධ සංඝ සමාජය තුළ කුල භේදයට එරෙහිව ඇතිවූ අරගලය තුළ අව්‍යාජත්වයේ හිමිකම ගැන ඇතිවූ ගැටුම. මෙම ගැටුම තුළ අව්‍යාජත්වය පිළිබඳ විවාදයේ සිංහල ජාතිකවාදී අව්‍යාජත්ව කතිකාවට මාර්ටින් වික්‍රමසිංහ ඉදිරිපත්කළ විකල්ප අව්‍යාජත්ව කතිකාවක් ද තියෙනවා. මෙයින් පළමුවැන්න සංඝ සමාජය තුළ ඇතිවූ අව්‍යාජත්වයේ හිමිකාරිත්වය පිළිබඳ ගැටුමයි. දහ අටවන සියවසේ මහනුවර රාජධානියේ සිදුවූ සංඝ සමාජයේ පුනර්ජීවනය සහ පහතරට ගාල්ල, මාතර සහ හම්බන්තොට දිස්ත්‍රික්කවලින් පැවිදි බව ලැබූ උඩරට නොවන සහ ගොවිගම කුලයට අයත් නොවන කුල පසුබිමක් සහිත භික්ෂූන්ට සියම් නිකායෙන් උපසම්පදාව දීම ප්‍රතික්ෂේප කිරීම සංඝ සමාජයේ දෙදරීමකට තුඩු දුන්නා.
අව්‍යාජ බුද්ධ පුත්‍රයන් කවුරුන්ද
1802 දී පහතරට භික්ෂූන් වහන්සේලා කණ්ඩායමක් එකතු වී ධනවත් ව්‍යාපාරික පංතියේ සහයෝගයත් ඇතුව අමරපුර නිකාය පිහිටුවීම මෙම අව්‍යාජත්වය පිළිබඳ සටනේ ඉතාම වැදගත් මොහොතක්. ඒ තුළින් වුණේ උඩරට කුලීන සහ ප්‍රභූ භික්ෂු නායකත්වයට එරෙහිව සිදුකරන ලද සමාජ සමානාත්මතාවාදී කැරැල්ලක් සංඝ සමාජය තුළින් මතුවීම. එයින් සිදුවූ තවත් දෙයක් නම් බෞද්ධ භික්ෂුව උපසම්පදා වීම සම්බන්ධව උඩරට රදළ සංඝ නායකත්වය සතුවූ ආයතනික ඒකාධිකාරය දෙදරා යාමයි. 1864දී පහතරට රාමඤ්ඤ නිකාය පිහිටුවීම මෙම ක්‍රියාවලියේම තවත් ඉදිරි පියවරක්. දහනව වන සියවස පුරාම සහ විසිවන සියවස මුල් කාලයේ උඩරට ප්‍රභූ සහ පහතරට නිර්ප්‍රභූ භික්ෂු සංවිධාන සහ ඒවාට අයත් භික්ෂූන් අතර වූ වාද විවාද ඉතා වැදගත්. ඒවායින් මතුවූ ඉතාම වැදගත් ප්‍රශ්නයක් නම්, අප සාකච්ඡා කරන හර්ෂණගේ කෘතියේ ඇති අර්ථදීපනාත්මක භාෂාවෙන් කියන්නේ නම්, අව්‍යාජ බුද්ධ පුත්‍රයන් කවුරුන්ද කියන එක. අව්‍යාජත්වය නිර්ණය කිරීමේ මිනුම් දඬු තුනක් පහතරට අමරපුර සහ රාමඤ්ඤ නිකායික භික්ෂූන්ගෙන් ඉදිරිපත් වුණා.
පළමුවැන්න, ආධිපත්‍යවාදී සහ සමාජමය වශයෙන් පීඩාකාරී කුල භේදය ප්‍රතික්ෂේප කරමින් සම්භාව්‍ය බුදුදහමේ තිබූ සමාජ සමානාත්මතාවාදී ලෝක දෘෂ්ටිය ඉදිරියට ගෙනඒමයි.
දෙවැන්න, භික්ෂූන් සතු බුද්ධ ධර්මය සහ පාලි භාෂාව පිළිබඳ දැනුම. දැන් මෙම අමරපුර සහ රාමඤ්ඤ නිකායවල භික්ෂූන් වහන්සේලාගේ තිබුණු විශේෂම ලක්ෂණයක් තමයි ඔවුන් පාලි භාෂාව සහ සංස්කෘත භාෂාව හා බුද්ධ ධර්මය ඉතා තදින් අධ්‍යනය කිරීම. දහ නවවන සියවසේ සිදුවූ ඔවුන්ගේ වාද විවාද කියවනකොට ඒ බව හොඳට පෙනෙනවා. දේපළ සහ ඉඩකඩම් යන ද්‍රව්‍යමය ප්‍රාග්ධනය රහිත පීඩිත සහ අතරමැදි කුල පසුබිම්වලින් පැමිණි පහතරට භික්ෂූන්ට හිමිකරගත හැකිවූ එකම සමාජ ප්‍රාග්ධනය වුණේ ආගමික දැනුමයි.
තෙවැන්න, භික්ෂූන්ගේ විනයගරුකත්වය සහ සරල දිවි පැවැත්මයි. තාමත් ඔබට පාරේ යනකොට පෙනෙයි රාමඤ්ඤ නිකායේ නැත්නම් අමරපුර නිකායේ ස්වාමීන් වහන්සේලා සාම්ප්‍රදායික ලෙස එක්කෝ කහපාට කුඩය නැත්නම් තල් අත්ත ඉහලාගෙන යනවා.
කැරලිකාර ප්‍රයත්නයක්
මේ වනාහි ලංකාවේ සංඝ සමාජය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී කිරීමේ අභ්‍යන්තර කැරලිකාර ප්‍රයත්නයක්. මෙම ක්‍රියාවලිය තුළින් අව්‍යාජත්වයේ ගැටලුව පිළිබඳව අපට දැකිය හැකි එක් කරුණක් පිළිබඳව පමණක් ඔබගේ අවධානය යොමු කිරීමට මම කැමතියි. එය නම් අව්‍යාජත්වයේ හිමිකරුවන් කවුද යන්න තීරණය කිරීමට රාජ්‍ය බලය හෝ සමාජීය බලය මැදිහත් වී තිබෙන විට ආධිපත්‍යය විරෝධී හා කැරලිකාර අව්‍යාජත්ව කතිකා ද බිහිවන බවයි. දහනවවෙනි සහ විසිවෙනි සියවස පුරා යටත්විජිත සහ පශ්චාත් යටත්විජිත ලාංකික සමාජයේ දේශපාලනයේ, සංස්කෘතික සහ බුද්ධිමය ක්ෂේත්‍රයේ මෙම අව්‍යාජත්වය පිළිබඳ ආධිපත්‍යවාදී සහ කැරැලිකාරත්ව භාවිත අතර ගැටුම් පැවතී තිබුණ බව නූතන ලංකාවේ බුද්ධිමය හා සමාජ පරිවර්තන හදාරන කෙනෙකුට පහසුවෙන්ම හඳුනාගත හැකියි.
මාර්ටින් වික්‍රමසිංහගේ මැදිහත්වීම
මාර්ටින් වික්‍රමසිංහගේ අව්‍යාජත්ව කතිකාව ගැන අදහස් කිහිපයක් ඔබ හමුවේ තබන්න මා කැමතියි. මාර්ටින් වික්‍රමසිංහ වෙතින් අව්‍යාජත්වයේ කතිකාවට සිදුවූ මැදිහත්වීම නොසලකා හැරීම මහාචාර්ය රඹුක්වැල්ලගේ කෘතියේ ඇති අඩුපාඩුවක් ලෙසයි මා දකින්නේ. එමෙන්ම වික්‍රමසිංහ පිළිබඳව මෙම කෘතියෙහි 188 පිටුවේ සාරාංශ කොට දැක්වෙන ජොනතන් ස්පෙන්සර් සහ ස්ටැන්ලි තම්බයියා කර ඇතැයි පැවසෙන කටුක ඇස්තමේන්තුව වික්‍රමසිංහගේ සිංහලෙන් පළවූ මුල්කෘති නොකියවීමේ ප්‍රතිඵල හැටියටයි මට පෙනෙන්නේ. නැතහොත් වික්‍රමසිංහගේ කෘති නිසි ලෙස තේරුම් නොගත් පර්යේෂණ සහායකයන්ගේ සාවද්‍ය විනිශ්චයන් පිළිගැනීමේ ප්‍රතිඵලයක් යැයි මට හැඟෙනවා.
වික්‍රමසිංහගේ ‘සිංහල සාහිත්‍යයේ නැගීම, විචාර ලිපි, සිංහල විචාර මග, කළුණික සෙවීම’ යන කෘතීන් හෝ ඔහුගේ නිර්මාණාත්මක කෘති වන නවකතා, කෙටිකතා, අතීත ස්මරණ විචාරාත්මකව කියවන කෙනෙකුට වික්‍රමසිංහගේ ජාතිවාදී නැම්මක් ගැන ඉඟිකිරීම් කියාගැනීම ඉතා දුෂ්කරයි. ගම ගැන ලියූ පමණින්ම ගම දැක ඇත්තේ වැව, කුඹුර සහ දාගැබ යන සංකේත ත්‍රිත්වය තුළින් යැයි සිතීම නිවැරැදි නැහැ. ගම පිළිබඳව වික්‍රමසිංහ ගොඩනඟන චිත්‍රය ජාතිකවාදී රොමැන්තීකරණයක් නෙවෙයි. රොමැන්තීකරණය යන යෙදුම වික්‍රමසිංහ සම්බන්ධයෙන් යෙදිය හැක්කේ ස්වාභාවික හා මානව විද්‍යාවාදී රොමැන්තීකරණය කියලායි. වික්‍රමසිංහ ලියූ කාලයේ බටහිර මානව විද්‍යාවේ තිබුණු ලක්ෂණයක් තමයි ග්‍රාමීය සහ ගෝත්‍රික සමාජ පිළිබඳ රොමැන්තීකරණය.
මා දන්නා තරමින් අව්‍යාජත්වය යන සංකල්පය සිංහල සාහිත්‍ය සහ සංස්කෘතික විචාරයේ විවෘතවම යොදාගත් ලේඛකයා වික්‍රමසිංහයි. මෙම වචනය වික්‍රමසිංහ නිර්භයව භාවිත කරනවා. සිංහල සාහිත්‍යයේත් ලංකාවේ බෞද්ධ ප්‍රතිමා ශිල්පයේ සහ ශිල්ප කලා ඇගයීමේදීත් වික්‍රමසිංහ යොදාගත් අව්‍යාජත්වය යන්න ඇගයීමේ සහ විනිශ්චය කිරීමේ මිනුම් දණ්ඩක්. එම සංකල්පය මූලාශ්‍ර හතරක් වෙතින් ආභාසය ලබා ගොඩනගා ඇති දෙයක් බවයි මට පෙනෙන්නේ.
පළමුවැන්න, පාලි සහ සිංහල බෞද්ධ සාහිත්‍යයේ එන සමාජයේ දුගී දුප්පතුන් සහ බැහැර කරනු ලැබූ ජනයා පිළිබඳ සානුකම්පික මානුෂවාදය.
දෙවැන්න, දහනවවන සියවසේ රුසියානු ප්‍රංශ සහ ඉංග්‍රීසි යථාර්ථවාදී නවකතා වෙතින් ලැබූ ලෝක දෘෂ්ටිමය ආභාසයේ ප්‍රතිඵලයක්.
පොදුජන සංස්කෘතිය
තුන්වැන්න, පොදුජන සංස්කෘතිය. වික්‍රමසිංහ නිතර පාවිච්චි කරන වචනයක් තමයි පොදුජන යන්න. පොදුජන සාහිත්‍යය, පොදුජන කලා ශිල්ප යැයි ඔහුම හැඳින්වූ ගැමි සමාජය තුළ මුල් බැස ගත් සරල සෞන්දර්යයවාදයයි. එය ඉන්දියාවේ මෙන්ම ලංකාවේ සිංහල සමාජයේ ද ආධිපත්‍යය දරා සිටි ඔහු කියන බ්‍රාහ්මණ සංස්කෘත යටත්විජිතවාදය. යටත්විජිතවාදය යන්න ඔහු පාවිච්චි කරන වචනයක් නෙවෙයි. නමුත් ඒකේ පේනවා වික්‍රමසිංහ බ්‍රාහ්මණ සංස්කෘත ආධිපත්‍යය දෙස බැලු‍වේ යටත්විජිතවාදයක් ලෙස. එතකොට වික්‍රමසිංහ ගොඩනැගුවේ නිර්ප්‍රභූ විකල්ප සෞන්දර්යවාදී කලා විචාර ප්‍රවේශයක්. මෙම ප්‍රවේශය ලෝක දෘෂ්ටියට සමාජවාදයද ඔහුට අනුප්‍රාණය ලබාදුන් බව නිසැකයි. ලංකාවේ විශ්වවිද්‍යාලවල විශේෂයෙන් කැලණිය සහ ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලවල තමයි වික්‍රමසිංහගේ විචාර කලාවේ බලපෑමක් වුණේ. මා දන්නා තරමට අව්‍යාජත්වය කියන වචනය සාහිත්‍ය විචාරයට වැඩියෙන්ම භාවිත කළේ මෙම විශ්වවිද්‍යාල දෙකේ සිංහල දෙපාර්තමේන්තුවල. පේරාදෙණියට එම ආභාසය ගියාද කියා මා දන්නා තරමින් එහෙම එකක් නෑ.
අව්‍යාජ කලාකරුවන් යන ව්‍යවහාරයට ආභාසය ලැබුණේ වික්‍රමසිංහගේ සාහිත්‍ය විචාර ලේඛනවලින්. විසිවන සියවසේ සිංහල බෞද්ධ සමාජයේ අව්‍යාජත්වය හා ව්‍යාජත්වය යන ද්විත්ව විභේදන රාමුව තුළ මතුවූ සමාජීය බුද්ධිමය ව්‍යාපාර ගණනාවක්ම තිබෙනවා. අව්‍යාජත්වය යන අර්ථදීපනාත්මක දැක්ම තුළින් මෙම ව්‍යාපාර අධ්‍යයනය කිරීම විසිවන සියවසේ සිංහල සමාජයේ නූතනත්ව පරිවර්තනය තුළ ඇතිවූ බුද්ධිමය සටන්, ඥාන මීමාංසාත්මක සංග්‍රාම ගැන අවබෝධයක් ඇතිකර ගැනීමට බෙහෙවින්ම ප්‍රයෝජනවත්. ඒවා කිහිපයක් නම්,
පළමුවැන්න, කුමාරතුංග මුනිදාස නායකත්වය දුන් හෙල හවුල.
දෙවැන්න, සිංහල බෞද්ධ සම්ප්‍රදායේ අතරමැදි සහ පීඩිත කුල බුද්ධි ස්තරවලින් මතුවුණ විනයවර්ධන ව්‍යාපාරය. ඒක ඉතාම වැදගත්, තාමත් අධ්‍යයනය කළ යුතු දෙයක්. මා දන්නා තරමින් එක පොතක පරිච්ඡේදයක් තියෙනවා අමෙරිකාවේ මානව විද්‍යාඥයෙකු ලියපු.
තෙවැන්න, කැලණිය විද්‍යාලංකාර පිරිවෙන වෙතින් පහළ වූ භික්ෂු සමාජයේ දේශපාලන හා සමාජ ක්‍රියාකාරිත්වයේ නව නැම්මක් ඇතිකළ භික්ෂු ව්‍යාපාරය.
හතරවැන්න, තාපස භික්ෂු ව්‍යාපාරය.
පස්වැන්න, වමේ ව්‍යාපාරය.
හයවැන්න, නව වමේ ව්‍යාපාරය.
ඔය ලැයිස්තුව තව දික්කරන්න පුළුවන් ද්‍රවිඩ හා මුස්ලිම් සමාජවල විසිවන සියවසේ සිට මතුවුණු මේ වගේ විසම්මුතික ව්‍යාජ – අව්‍යාජ විවාද.
ව්‍යාජ – අව්‍යාජ කියන ද්විත්ව විභේදන රාමුව තුළ තියෙනවා පාරිශුද්ධ සහ දූෂිත කියන එකිනෙකට ප්‍රතිවිරෝධී දේ. දහනවවන සහ විසිවන සියවස්වල බුද්ධිමය ඉතිහාසය පිළිබඳව තවම ප්‍රමාණවත් අධ්‍යයනයන් සිදුවෙලා නැහැ.
අවසන් කිරීමට පෙර තව කාරණා දෙකක් කියන්න කැමතියි. එකක් තමයි මම කලින් කියපු අව්‍යාජත්වය (ඔතෙන්ටිසිටි) සංකල්පය පිළිබඳව බටහිර සමාජයේ බටහිර දර්ශනවාදයේ සමාජ න්‍යායේ සංස්කෘතික න්‍යායේ තියෙන සාකච්ඡා මෙන්ම ලංකාවේ මේ සංකල්පය වෙනත් වචනවලින්, ඒ කියන්නේ අව්‍යාජත්වය ප්‍රකාශයට පත්වන්නට අව්‍යාජත්වය කියන වචනය පාවිච්චි කරන්න ඕනෑම නැහැ. දෙවෙනි එක තමයි, මේ පොතට අර්ථ සහිත ග්ලොසරි එකක් තිබුණා නම් හොඳයි. පොත කියවද්දී ඉංග්‍රීසි වචන ගණනාවක් සිංහලයට පරිවර්තනය කරලා තියෙනවා. නිදසුනක් කියන්නම්. ආත්මීයත්වය – සබ්ජෙක්ටිවිටි. සිංහල පාඨකයෙකුට ආත්මීයත්වය තේරෙන්නේ නැහැ. ට්‍රාන්ස්සෙන්ඩෙන්ටල් කියන වචනයට පාවිච්චි කරලා තියෙනවා උත්තරානුභූතික කියලා. දර්ශනය පොඩ්ඩක් දන්න මට ඒක තේරෙනවා. උත්තරානුභූතික කියන එක සාමාන්‍ය පාඨකයෙකුට වැටහෙන්නේ නෑ. මා හිතන හැටියට මෙවැනි පොතක අර්ථ සහිත ග්ලොසරි එකක් තිබීම අත්‍යවශ්‍යයි. පරිවර්තනවලදී එවැනි එකක් තිබීම අත්‍යවශ්‍යයි. එම ඉල්ලීමත් සමග මගේ වචන ස්වල්පය මෙතෙකින් හමාර කරනවා. බොහෝම ස්තූතියි.
