වික්ටර් අයිවන්:  පටිසෝතගාමී අභිචාරිකාව

කේ. ඩබ්ලිව්. ජනරංජන

වික්ටර් අයිවන් පිළිබඳව මේ වන විට බොහෝ විචාර, මත හා විවේචන පළවී ඇත. ඔහු ජීවිතයෙන් සමුගත් දා පටන් මේ දක්වාම එවැනි විචාර, විවේචන කළවුන්ගෙන් බහුතරයක්, තමන්ගේ ප්‍රමාණයට වික්ටර් අයිවන් කපාකොටා ගැනීමට තැත් දැරූ ස්වභාවයක් දකින්නට ලැබිණ. එහෙත්, වික්ටර් අයිවන් පැවතුණේ ඒ බොහෝවකට පිටතිනි. එනිසා ඒ අය අතුරෙන් අතළොස්සකට හැර ඔහු අතින් අල්ලාගන්නට නොහැකි වීම පුදුමයක් නොවේ.

බොහෝ දෙනකුගේ නිර්දය විවේචනයට බඳුන් වූයේ ඔහුගේ ජීවිතයේ අවසාන කාලයයි. ඔහුගේ පූර්ව සමාජ දේශපාලනික මැදිහත්වීම ගැන වචනයක් දෙකක් උඩින් පල්ලෙන් කියා, ඉන්පසු ඔහුගේ අවසාන කාලය ගැන එලව එලවා පහරදීම බොහෝ විචාරකයන්ගේ ක්‍රමය වී තිබිණ. ඒ නිසා ඔහු ගතකළ ජනමාධ්‍ය, දේශපාලන හා සමාජ ජීවිතය ගැන මතකය ඔහුගේ මරණයෙන් පසු බොහෝ දෙනකුට මගහැරී තිබිණ. ඒ නිසා, ඔහුට ගෞරවය වනු පිණිස ඒ වැඩ ගැන කෙටි හැඳින්වීමක් කිරීම වැදගත්වනු ඇත.

‘වැසී තිබුණු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අවකාශය  පුළුල් කර ගැනීමට හේතුවන නිර්භීත චාරිකාවක් ආරම්භ කිරීම රාවයේ අරමුණ විය. සමාජ යුක්තිය හා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී නිදහස වෙනුවෙන් පෙනී සිටින, සමාජ වගකීමකින් ක්‍රියාකරන ජනමාධ්‍ය සම්ප්‍රදායයක් ඇතිකිරීම රාවයේ අභිලාෂය විය.’ යනුවෙන් වික්ටර් අයිවන් රාවයේ උපත ගැන කීවේය.

එබඳු නිර්භීත ජනමාධ්‍ය චාරිකාවක් අවශය වූයේ ඇයි? අයිවන්ගේ වචනයෙන්ම, මෙන්න මේ නිසාය.

‘රාවය ඉපදුණේ 1986 ඔක්තෝබර්වලදීය. එය විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය තුළ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී නිදහස වැළලී තිබූ බිහිසුණු යුගයක් විය.

එක් අතකින් දරදඬු නීති මගින්ද, අනෙක් අතට ආණ්ඩුවේ වෙළෙඳ දැන්වීම් යොදාගනිමින්ද ප්‍රධාන ධාරාවේ ජනමාධ්‍ය ආණ්ඩුවේ වැරදි විවේචනය නොකරන තත්වයක් ඇති කර තිබිණි.

ජනමාධ්‍යවලින් එල්ල වන බරපතළ විවේචනයකින් තොරවම ආණ්ඩුව විරුද්ධ පක්‍ෂ නායිකාවගේ ප්‍රජා අයිතිය අහිමි කරමින් විරුද්ධ පක්‍ෂ ව්‍යාපාරය බෙලහීන කර තිබිණි. ආණ්ඩුවට හයෙන් පහක බලයක් තිබූ පාර්ලිමේන්තුවේ නිල කාලය තවත් හය අවුරුදු කාලයක් සඳහා දීර්ඝ කරගෙන තිබිණි. රුපියල් 60 මාසික වැටුප් වැඩිවීමක් ඉල්ලා වැඩවර්ජනයක යෙදුණු රජයේ සේවකයන් 40000කගේ රැකියා අහිමි කරන ප්‍රතිපත්තියක් තුළ වෘත්තීය සමිති ව්‍යාපාරවල ක්‍රියාකාරිත්වයද අඩපණ කොට තිබිණි. 83 කළු ජූලිය හේතුවක් කරගනිමින් ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ තහනම් කර තිබුණු අතර, දෙමළ එක්සත් පෙරමුණට තිබුණු පාර්ලිමේන්තු නියෝජනයද අහිමි කර තිබිණි.

රාවය ඉපදෙන්නේ උතුරේ දෙමළ තරුණයන් ආයුධ සන්නද්ධ අරගලයකට යොමුවී සිටි හා දකුණේ සිංහල තරුණයන්ද ඔවුන්ගේ දෙවැනි කැරැල්ලට සූදානම් වෙමින් සිටි බිහිසුණු කාලවකවානුවකදීය.’

මේ අදහස් ඔහු ලියා ඇත්තේ, ‘රාවය: දැක්ම සහ භාවිතය’ නමින් 2008දී නිකුත් කරන ලද පොත් පිංචකය.

එතැන් පටන් රාවයේ චාරිකාව කෙසේ විණිද? (රාවය වසර 25ක් පිරුණු විට ඔහු ඒ ගමන හැඳින්වූයේ ‘රාවයේ පටිසෝගතාමී අභිචාරිකාව’ හැටියටය.)

මේ, ඒ පොත් පිංචේ ඔහු සඳහන් කර ඇති නැවතුම් කිහිපයකි.

අම්මී හරිම රසයි. විකිරණත් තියෙනවලු

1986 අප්‍රේල්වලදී (ඒ වන විට රාවය සඟරාවකි.) රුසියාවේ චර්නොබිල් පරමාණු බලාගාරයේ සිදුවූ විකිරණ කාන්දුව නිසා යුරෝපයෙන් ලංකාවට ගෙන්වන කිරිපිටි විකිරණවලින් දූෂ්‍ය වී තිබේද යන්න ගැන සැකයක් පැවතීම නිසාත්, ලංකාවේ රජය එම කිරිපිටි පරීක්‍ෂා කිරීමට පියවර නොගැනීම නිසාත්, මහජනතාවගේ අවධානය ඒ ගැන යොමුකිරීමට, රාවය සඟරාව මැදිහත් විය. ඒ සඳහා නෙස්ප්‍රේ සමාගම සිය ප්‍රචාරණය සඳහා යොදාගෙන තිබුණු පාඨයක් වූ ‘අම්මී හරිම රසයි’ යන්න වෙනස්කර සඟරාවේ ලිපියකට යොදාගනු ලැබිණ. ඒ  ‘අම්මී හරිම රසයි. විකිරණත් තියෙනවලු’ යනුවෙනි. මේ හේතුවෙන් කිරිපිටි වෙළඳපොළ ගිනි ඇවිළගිය බව අයිවන් කියයි. එය එක අතකින් කිරිපිටි සමාගම්වල වෙළඳ තරගයක් බවටද පත්විය. අනෙක් අතින් පරමාණු බලශක්ති අධිකාරියේ දැවැන්ත කිරිපිටි සමාගම්වලට ගැති කුමන්ත්‍රණකාරී නිද්‍රාව එළිකරන අවස්ථාවක්ද විය. කිරිපිටි සමාගම්වල නෛතික තර්ජන හා වෙනත් බලපෑම් අවසානයේදී, ලංකාවේ අලෙවි කළ කිරිපිටි සාම්පල් දෙකක් ජපානයට යවා නොමිලේ පරීක්‍ෂා කරගත් විට රාවයේ මතය සනාථවීම නිසා සමාගම්වල නඩු පැවරීමෙන් නිදහස්වීමට හැකිවුණු බව අයිවන් කියයි.

ජවිපෙ දෙවැනි කැරැල්ල

දෙවැනි අවස්ථාව, ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ ආණ්ඩුවට එරෙහිව ගැසු දෙවැනි කැරැල්ලයි.

‘මෙම යුගය රටේ කැලේ නීතිය රජකළ බිහිසුණු යුගයක් විය. ජවිපෙ සහ ඔවුන් සමග සටන් කළ රජයේ හමුදා හා අතුරු හමුදා තරගකාරි ලෙස විරුද්ධවාදීන් මරා දමන පිළිවෙතක් අනුගමනය කළේය. දෙපාර්ශ්වයම තමන්ට විරුද්ධ ජනමාධ්‍යවේදීන්ට සේම ජනමාධ්‍ය ආයතනවලටද පහර දුන්නේය.

මේ බිහිසුණු වටාපිටාව තුළ ජනමාධ්‍ය අනුගමනය කළේ, දෙපාර්ශ්වයේම අසතුටට හේතු නොවන, මතභේදයට ලක්නොවන දේවල් පමණක් ලියන පිළිවෙතයි. එහෙත් රාවය දෙපාර්ශ්වයේම බිහිසුණු ක්‍රියාකාරකම් මැද තමන්ට පෙනෙන දේ නිර්භීතව කතාකරන පිළිවෙතක් අනුගමනය කළේය. ඒ නිසා රාවය සටන් කරන දෙපාර්ශ්වයේම සැකයට හේතුවී තිබුණද දෙපාර්ශ්වයම තුළ රාවය කෙරෙහි සැඟවුණු ගෞරවයක්ද තිබිණි. ඒ එක පැත්තකට බර නොවී දෙපාර්ශ්වයේම වැරදි නිර්භීතව කතාකළ නිසාය.’

ආණ්ඩුවේ කටයුතු කෙරෙහි රාවයෙන් එල්ල වූ දැඩි විවේචන ඉවසාගෙන සිටිය නොහැකි තැන ජනාධිපති ජේආර් ජයවර්ධන, රාවය කර්තෘ තමන් වෙත ගෙන්වාගෙන රාවය තවදුරටත් පළකිරීමට අවශ්‍ය නම්, ‘කාලිංග’ නමින් රාවය කර්තෘ ලියන දේශපාලන විග්‍රහය නතර කරන ලෙස දැනුම් දුන්නේය. ඉන් පසු එක් මාසයක් (සඟරා කලාපයක්) පමණක් කාලිංගගේ විග්‍රහය පළ නොකෙරුණි. ඉන්පසු පුරුදු විදියට එය පළවිය.

ජවිපෙ ජනාධිපතිවරණය තහනම් කළ විට, ජවිපෙ මරණ තර්ජන නොසලකා ඡන්දය පාවිච්චි කරන ලෙස ද රාවය ජනතාවගෙන් ඉල්ලා සිටියේය. එහෙත් ජවිපෙ ජනාධිපතිවරණයට බාධා කරන පිළිවෙතක් තුළ ඉන් වාසි ලබා නැවත බලයට පත්වූ එජාප ආණ්ඩුව අතින් ජවිපෙ නායකයන්ට මැරුම් කන්නට සිදුවිය.’

‘ජවිපෙ දෙවැනි කැරැල්ල රාවයේ මාධ්‍ය ප්‍රතිපත්තිය දැඩි උරගා බැලීමකට ලක්කැරුණු අවස්ථාවක් විය.’ අයිවන් ලියයි.

ජෝසිම්

ආර් ප්‍රේමදාස ජනාධිපති කාලයේ පිස්තෝලයක් තබාගෙන කොළඹ නගරයේ ගණන්කාරයකු ලෙස හැසිරුණු කැසිනෝ ව්‍යාපාරිකයෙක් සිටියේය. ඔහු සිංගප්පුරු ජාතිකයෙකි. ප්‍රේමදාස ජනාධිපති, ඔහුගේ පවුලේ අය හා ඇමති සිරිසේන කුරේ වැනි දේශපාලන බලවතුන්ගේ සමීපතමයෙකි. මේ සම්බන්ධකම් හා බලවත්කම් නොසලකා ජෝසිම් ගැන රාවය වාර්තා කිරීම නිසා, ඔහු රටින් පිටමං කරන්නට ප්‍රේමදාස ජනාධිපතිට සිදුවිය.

චොක්සි බොරු කියයි

පක්‍ෂය ආණ්ඩු බලයට පත්කරන්නට මුදලින් ආධාර කළ ගජමිතුරු ව්‍යාපාරිකයන්ට සුරැකුම් කිසිවක් නැතිව රජයේ බැංකුවලින් මිලියන සිය ගණන් ණය දී ඔවුන් ඒවා නොගෙවන තැන, කිසිදු ක්‍රියාමාර්ගයකින් තොරව ණය කපාහැරීමේ පිළිවෙතක්, 1977න් පසු ඇරඹී තිබිණ. මේ කාලයේ මහජන බැංකුව පමණක් මිලියන 6000ක ණය එසේ කපා හැර තිබුණි. රාවය ටැබ්ලොයිඩ් පුවත්පත, කපා හරින ලද ණයකරුවන්ගේ නාම ලේඛනය හා ඔවුන්ගේ දේශපාලන සම්බන්ධකම්, පසුබිම් සම්බන්ධකම් ප්‍රසිද්ධ කෙළේය. ඒ ලේඛනයේ එවකට එජාප ජාතික ලැයිස්තු පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී, ජනාධිපති ප්‍රේමදාසගේ නීති උපදේශක කේ එන් චොක්සිගේ සහෝදරයාගේ නමද ඇතුළත් විය.

චොක්සි කළේ තමා මහජන බැංකු අධ්‍යක්‍ෂවරයකු ලෙස සිටියදී සහෝදරයාට ණය ලබාදී නැති බවත්, ඊට පෙර හෝ පසුව ඔහු ණය ගෙන ඇත්නම් තමාගේ වගකීමක් ඊට නැති බවත් සඳහන් කළ නිවැරදි කිරීමක්, ‘පළ කළේ නැත්නම් නීති මගින් ක්‍රියාත්මක වන බවට’ තර්ජනය කරමින් අයිවන් වෙත එවීමයි. රාවය එම පිළිතුර පළකළේය. ඊට යටින් කර්තෘ සටහනක්ද පළකළේය. එහෙත්, කර්තෘ සටහන පළකිරීමට රාවයේ මුද්‍රණකරු බිය විය. ඒ නිසා, කර්තෘ සටහන ඉවත් නොකර එම කොටස මුද්‍රණයේදී කළුපාට කර පළකරන ලදි.

ඊළඟ සතියේ රාවයට ලැබුණු ලිපියක සඳහන් වුණේ, චොක්සි අධ්‍යක්‍ෂවරයකුව සිටියදී සහෝදරයාට දිගින් දිගටම ණය ලබාදී ඇති බවත්, ගත් ණය නොගෙවා තිබියදීත් මහජන බැංකුව අලුත් ණය ලබාදී ඇති බවත්ය.

මේ තොරතුරු පදනම් කරගෙන ඊළඟ සතියේ රාවයේ මුල් පුවත ‘චොක්සි බොරු කියයි’ විය. ඒ හෙඩිම සහිත මුල් පුවත මුද්‍රණය කිරීමටද මුද්‍රණකරු බියවිය. නීතිඥවරයකුගේ මතය සලකා බලා මිස පළ නොකරන බව ඔහු කීවේය. අවසානයේ නීතිඥ එස්එල් ගුණසේකර නොමිලේම සිය නෛතික මතය ලබාදුන් පසුව පුවත්පත මුද්‍රණය කෙරිණ.

චොක්සි නඩු පැවරීමෙන් වෙනස්වී පාර්ලිමේන්තු වරප්‍රසාද පැත්තට හැරුණේය.

පාර්ලිමේන්තු වරප්‍රසාද

ජේආර් ජයවර්ධන එතෙක් පැවැති පාර්ලිමේන්තු වරප්‍රසාද නීතිය ජනමාධ්‍යවේදීන්ට දඬුවම් කළ හැකි පරිදි සංශෝධනය කළේය. ඒ අනුව පාර්ලිමේන්තු වරප්‍රසාද කමිටුවට, නඩු අසා ජනමාධ්‍යවේදියකුට දඩ හා සිරදඬුවම් නියම කරන්නට බලයක් ලැබිණ. ඊට හපාකන්නට දත් තිබෙන බව පෙන්වීම සඳහා ජයවර්ධන කළේ, සංශෝධනය සම්මත කරගත් දිනයේම, ජනමාධවේදීන් දෙදෙනකුට විරුද්ධව කමිටුවෙන් නඩු අසා එදිනම දඬුවම් නියම කිරීමයි. මේ නීතිය නිසා පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයකු බරපතළ වරදක් කළ විට පවා ඒ ගැන වාර්තා කිරීමට ජනමාධ්‍යවේදීහු බියවූහ.

පාර්ලිමේන්තු වරප්‍රසාද නීතිය යටතේ රාවයට එරෙහිව කටයුතු කළ පැමිණිලි ගණන 5කි. මුලින්ම ගැනුණේ චොක්සිගේ පැමිණිල්ලයි. එවකට වරප්‍රසාද කමිටුවේ සභාපති ඇමති රනිල් වික්‍රමසිංහය. පැමිණිලි විභාගය දා එහි යනවා වෙනුවට, වරප්‍රසාද නීතිය යටතේ නඩු අසා දඬුවම් කරන සම්ප්‍රදාය ප්‍රශ්න කරන ලියවිල්ලක් කමිටුව වෙත යවා එය ප්‍රසිද්ධ කිරීමට අයිවන් පියවර ගත්තේය.

නඩු අසා දඬුවම් කරන බලයක් කමිටුවට තිබුණද, නීතියෙන් නියම කළ නඩු ඇසීමේ පටිපාටියක් කමිටුවට නොතිබිණි. එහෙත් කමිටුව අයිවන්ට දන්වා තිබුණේ, තමන් ඉදිරිපිට පෙනීසිටින ලෙසත් නැතිනම් ඊට එරෙහිව ක්‍රියාකරන බවත්ය. දෙවැනි දිනයේ අයිවන් කමිටුව ඉදිරියේ පෙනීසිටියේය. නීතියෙන් නියම කළ පටිපාටියක් නැතිව නඩු අසා දඬුවම් කරන බලයක් කමිටුවට තිබිය නොහැකි බවට තර්ක කළේය. එම විරෝධයෙන් පසු කමිටුව දින නියමයකින් තොරව විභාගය කල්දැමීය. ඒ සමග නඩු අසා ජනමාධ්‍යවේදීන්ට දඬුවම් දීමේ පාර්ලිමේන්තු සම්ප්‍රදායද නැවතුණේය. එවැනි නඩු පාර්ලිමේන්තුව ඉදිරියේ නොව ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ඉදිරියේ ඇසිය යුතු බවට නීති සංශෝධනය කෙරිණි.

ගාමිණී ෆොන්සේකාගේ සැනසුම

විශිෂ්ට නළුවකු වූ ගාමිණී ෆොන්සේකා ප්‍රේමදාස ජනාධිපතිගේ ආරාධනයෙන් දේශපාලනයට ආවේය. පාර්ලිමේන්තුවට පත්කරන ලදුව නියෝජ්‍ය කථානායකද විය.

තමන් සතුව තිබුණු වීරවිල ‘සැනසුම’ හෝටලය උගසට තබා ඔහු මහජන බැංකුවෙන් ණයක් ගත්තේය. ඒ සඳහා හෝටලය හා ඉඩම රක්‍ෂණය කරන්නට සිදුවිය. ගාමිණී ණය ගෙවීම පැහැර හැරියේය. රක්‍ෂණ වාරිකය ගෙවන්නට සිදුවූයේද බැංකුවටය. ජවිපෙ කැරැල්ල කාලයේදී හෝටලය ගිනි තබන ලද බව කියමින්, බැංකුවට ලැබිය යුතු රක්‍ෂණ වන්දිය තමාට ගනිමින්, ඒ මුදලින් බැංකුවට ගෙවිය යුතු මුදලින් පොලිය නැතිව, ලබාගත් ණය මුදල පමණක් ගෙවීය.

ඒ ගැන රාවය කළ හෙළිදරව්වෙන් උරණ වූ ෆොන්සේකා සාපරාධී අපහාස නඩුවක් ආරම්භ කිරීමට අපරාධ පරීක්‍ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට (සීඅයිඩී) පැමිණිලි කළේය. සීඅයිඩී පරීක්‍ෂණයෙන් පසු නීතිපතිගේ මතය වූයේ රාවයේ පළවුණු තොරතුරු නිවැරදි නිසා ඊට එරෙහිව නඩු පැවරිය නොහැකි බවයි. ඉන්පසු ගාමිණි ෆොන්සේකා කළේ, තමාගේ ණය ගනුදෙනුවට අදාළ රහස්‍ය ලේඛන රාවය අතට පත්කර තමා අපකීර්තියට පත්කළේ යැයි චෝදනා කොට තිස්සමහරාම මහජන බැංකු කළමනාකරුට විරුද්ධව රුපියල් කෝටි 3ක වන්දි ඉල්ලා නඩු පැවරීමය.

ඉන්පසු වීරවිල සැනසුම හෝටලයේ ඉඩම යුද හමුදාවට විකිණීමට ගාමිණීට අවශ්‍ය විය. ගාමිණීගේ ආරක්‍ෂාවට සිටි සහකාර පොලිස් අධිකාරිවරයා පොලිසියට දී ඇති කටඋත්තරයට අනුව ගින්නෙන් හෝටලයේ සියලු වටිනා භාණ්ඩ පිළිස්සී තිබිණි. ඉතිරිව තිබුණේ ඉඩම හා බාගෙට දැවීගිය ගොඩනැගිලි පමණය. යුද හමුදා ගනුදෙනුවේදී රජයේ තක්සේරුකරු ඉඩම හා දේපළේ වටිනාකම රුපියල් ලක්‍ෂ 18කට තක්සේරු කර තිබිණ. එහෙත් ගාමිණී තමාගේ දේශපාලන බලය මත තක්සේරුව ලක්‍ෂ 75ක් දක්වා නංවා ඒ මුදල යුද හමුදාවෙන් ලබාගත්තේය.

රාවය මේ ගනුදෙනුවද එළිදරව් කිරීමෙන් පසු ගාමිණී නිශ්ශබ්ද විය.

අද්දරආරච්චිගේ නොමනා හැසිරීම

රංගන ශිල්පී කමල් අද්දරආරච්චිට විරුද්ධව 16 හැවිරිදි දැරියක කළ ස්ත්‍රී දූෂණ චෝදනාවක් ගැන පැවැත්වූණු මහේස්ත්‍රාත් අධිකරණ මූලික පරීක්‍ෂණයෙන් පසු 1994 දෙසැම්බර් 24 වැනිදා ඔහු නිදොස් කොට නිදහස් කරන ලදි. මහේස්ත්‍රාත්ගේ තීරණය වූයේ ලිංගික හැසිරීමට තරුණිය ව්‍යංග්‍ය කැමැත්ත දී ඇති බවයි. විත්තිකරු අද්දරආරච්චිගේ ස්ථාවරය වුණේ තමා ලිංගික සම්බන්ධතාවක් නොපැවැත්වූ බවයි. නඩුව ඇසෙන දිනවල නළු නිළියෝ විශාල පිරිසක් අද්දරආරච්චිගේ සහායට උසාවියට ආවෝය. මහේස්ත්‍රාත්වරයා කලාවට ළැදි කලාකරුවන් ඇසුරු කළ කෙනෙකි.

මේ තත්වය මත රාවය එම මහේස්ත්‍රාත් තීරණය ප්‍රශ්න කළේය. ඒ හා නැගුණු මහජන මතයද නිසා අද්දරආරච්චිට එරෙහිව මහාධිකරණයේ නඩු පවරන්නට නීතිපතිට සිදුවිය. මහාධිකරන විනිසුරු ශිරානි තිලකවර්ධන, ස්ත්‍රී දූෂණයකදී අදාළ වන ස්ත්‍රියකගේ කැමැත්ත පිළිබඳව දියුණු තීන්දුවක් ලියමින්, ඔහු ස්ත්‍රී දූෂණයට වරදකරු කළ අතර, වසර හයක සිරදඬුවමක්ද රුපියල් ලක්‍ෂ 10ක දඩයක්ද නියම කළාය.

අද්දරආරච්චි මේ තීන්දුවට එරෙහිව කළ අභියාචනය සලකා බලා ඔහු නිදොස් කොට නිදහස් කිරීමට අභියාචනාධිකරණය තීන්දු කළේය. එහෙත්, ‘අද්දරආරච්චි ස්ත්‍රී දූෂණය වරදට වරදකරු නොකරන නමුත්, ඔහු වැනි මේරූ පුද්ගලයකු අවුරුදු 16ක ළාබාල තරුණියක සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කර තිබෙන ආකාරය සුදුසු නොවේයැයි’ නඩු තීන්දුවේ සටහන් කිරීමට අභියාචනාධිකරණය වගබලා ගත්තේය.

ප්‍රධාන ජනමාධ්‍ය සිටියේ අද්දරආරච්චිගේ පැත්තේය. රාවය පමණක් නූගත් දුප්පත් දැරියගේ පැත්තේ විය.

සාපරාධී අපහාස නීතිය

සාපරාධී අපහාස නීතිය යටතේ රාවයට එරෙහිව එජාප පාලන කාලයේදී නඩු 5ක්ද, පොදු පෙරමුණු ආණ්ඩු කාලයේ නඩු 6ක්ද ලෙස නඩු 11ක් වැටී තිබිණ. සන්ඩේ ටයිම්ස්, ලක්බිම හා සන්ඩේ ලීඩර් පුවත්පත්වලටද නඩු වැටී තිබිණ. නඩු පවරන්නේ නීතිපතිවරයාය. එනිසා ආණ්ඩුවේ දේශපාලකයන්ට, තමන්ට රිසි රිසි පුවත්පත්වලට නීතිපති හරහා නඩු පැවරීමේ හැකියාවක් තිබිණ.

නඩුවලට මුහුණ දෙන අතරේ, තමන්ට ලැබී තිබෙන අභිමත බලය පාවිච්චි කරමින් තිබුණු නීති විරෝධී ස්වභාවය අභියෝගයට ලක්කරමින් වික්ටර් අයිවන්, නීතිපතිට විරුද්ධව මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සමක් ගොනුකළේය. නඩු පැවරීම සම්බන්ධයෙන් ඇති තම අභිමත බලයට මේ විදියට අභියෝග කරන්නට ඉඩ දුන්නොත් නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුවට තම රාජකාරිය කළ නොහැකියැයි නීතිපති නඩුවේදී තර්ක කෙළේය. ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය නීතිපතිගේ විරෝධය අහක දැමීය. නීතිපතිගේ නඩු දැමීමේ බලය නීතියට පටහැණිව ක්‍රියාත්මක කරන විට, ඉන් අගතියට පත් කෙනකුට නඩු දැමිය හැකියැයි අධිකරණය කීවේය. එහෙත් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ අවසාන තීරණය වූයේ ‘නීතිපති සිය අභිමත බලය නීතියට පටහැණිව හා පීඩාකාරී ලෙස රාවය කර්තෘට එරෙහිව පාවිච්චි කර නැති’ බවයි.

ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය ලංකාවේ ඉහළම අධිකරණයද, එහි තීන්දුව අභියෝග කළ නොහැකිද වුණත්, රාවය ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ තීන්දුවට එරෙහිව ස්විට්සර්ලන්තයේ ජිනීවාහි පිහිටි එක්සත් ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කමිටුව ඉදිරියට ගියේය. ලංකාවද අත්සන් කර ඇති එ.ජාතීන්ගේ සිවිල් හා දේශපාලන සම්මුතියේ පළමුවැනි අනු-ගිවිසුම අනුව පිහිටුවා තිබුණු ඒ වෙත, ලංකාවෙන් පැමිණිල්ලක් ගියේ ඉතිහාසයේ පළමුවැනි වරටය.

පැමිණිල්ලේ වගඋත්තරකරු ශ්‍රී ලංකා රජය විය. මේ පැමිණිල්ල නිෂ්ප්‍රභ කරන ලෙස ලංකා රජය කමිටුවෙන් ඉල්ලා සිටියේය. එම ඉල්ලීම ප්‍රතික්‍ෂෙප කෙරිණි. මේ වන විට සාපරාධී අපහාස නීතිය යටතේ ජනමාධ්‍යවලට කෙරෙමින් තිබෙන අඩන්තේට්ටම් ගැන විශාල කලබැගෑනියක් රට තුළ මෙන්ම ජාත්‍යන්තරවද ඇතිවී තිබිණ. ඒ පීඩාවට එරෙහිව කටයුතු කිරීමට පුවත්පත් කර්තෘවරුන් එකතුවී ශ්‍රී ලංකා කර්තෘ සංසදය පිහිටුවා ගත්තෝය.

අහෝසි කිරීම

මේ සකලවිධ බලපෑම් හේතුවෙන්, අවසානයේ රනිල් වික්‍රමසිංහ ආණ්ඩුව සාපරාධී අපහාස කිරීමේ වරද අඩංගු වූ දණ්ඩ නීති සංග්‍රහයේ 479 වැනි වගන්තිය පාර්ලිමේන්තුවේදී අවලංගු කළේය. රාවය හා අනෙක් පුවත්පත්වලට පවරා තිබුණු නඩු ඉවත් කරගෙන ඒ පියවර ගැන එ.ජාතීන්ගේ මානව හිමිකම් කමිටුවට දැනුම් දුන්නේය. කෙසේ වෙතත් කමිටුව, රාවය කර්තෘගේ මානව හිමිකම් ලංකාවේ රජය විසින් උල්ලංඝනය කරනු ලැබ ඇතැයි තීරණය කළේය.

අධිකරණය සම්බන්ධයෙන් සාමාන්‍යයෙන් ජනමාධ්‍ය පවත්වාගෙන ගිය කිසිදු විවේචනයකින් හෝ විචාරයකින් තොරව නිශ්ශබ්දව සිටීමේ සම්ප්‍රදාය වෙනස් කළේ වික්ටර් අයිවන්ය.

උසාවිය නිහඬයි

එවකට මහව මහේස්ත්‍රාත් තමා ඉදිරියේ ඇසෙන නඩුවක වගඋත්තරකාර තරුණ බිරිඳක දූෂණය කළ සිද්ධියක් රාවය වාර්තා කළේය. ඒ නීතිඥයකු මාර්ගයෙන් ඇය ගම්පොළ තානායමට ගෙන්වාගැනීමෙනි. ඇගේ සැමියාද සිටියේ රිමාන්ඩ් බන්ධනාගාරගතවය. සිය බිරිඳට කළ ලිංගික අපයෝජනය දැනගත් සැමියා, විවෘත අධිකරණයේදී මහේස්ත්‍රාත්ට අසූචි ගැසුවේය. මහේස්ත්‍රාත් කළේ, උසාවි කාර්ය මණ්ඩලය යොදාගනිමින් සැමියාට පොලුමුගුරුවලින් පහර දීමය. බරපතළ තුවාල ලත් ඔහු දිගු කලක් රෝහලේ ගතකළේය.

මහේස්ත්‍රාත්ගේ මේ අපයෝජනය රාවය වාර්තා කළද අගවිනිසුරු හෝ මහේස්ත්‍රාත්වරුන්ගේ විනය පාලනය භාර අධිකරණ සේවා කොමිසම, ඒ ගැන තැකීමක් නොකළේය. මහේස්ත්‍රාත් සිය මිතුරු නීතිපතිගේ උපදෙස් අනුව අයිවන්ට විරුද්ධව සීඅයිඩීයට පැමිණිලි කළේය. සීඅයිඩීය අයිවන්ගෙන් කටඋත්තර ගන්නා විට, මහේස්ත්‍රාත්ගේ තවත් අතීත තොරතුරුද ඔහු සීඅයිඩීයට කීවේය. මීට පෙර ඔහු ශ්‍රී ලංකා රක්‍ෂණ සංස්ථාවේ සේවය කර ඇති අතර, එහිදී මුදල් වංචාවක් නිසා සේවයෙන් පහකර තිබිණි. ඔහු අධිකරණ සේවයට එකතුවී තිබුණේ තමා පිළිබඳ එම තොරතුරු වසංකරමිනි.  සීඅයිඩීය මේ ගැනද පරීක්‍ෂා කළ අතර, කාන්තාව තානායමට රැගෙන යෑමට අමතරව, එම වංචා චෝදනාද සත්‍ය බවට නීතිපතිට වාර්තා කර තිබිණ. එහෙත්, නීතිපති සරත් එන් ද සිල්වා කිසිවක් නොකළේය. පරීක්‍ෂණ වාර්තාවද යටපත් කළේය.

මේ සිදුවීම පිළිබඳව සිනමාවේදී ප්‍රසන්න විතානගේ ‘උසාවිය නිහඬයි’ නමින් වාර්තා චිත්‍රපටයක් නිපදවා තිබේ.

පුරුදු පරිදි එවකට ප්‍රධාන ධාරාවේ පුවත්පත් හා ඉලෙක්ට්‍රොනික මාධ්‍යද සිටියේ මහේස්ත්‍රාත්ගේ පැත්තේය. රාවය මේ මහේස්ත්‍රාත්ට අමතරව, තවත් දිසා විනිසුරුවරයකුට (උපාලි අබේරත්න) එරෙහිවද චෝදනා නගා තිබිණි. ඒ නීතිපති සරත් එන් ද සිල්වා අභියාචනාධිකරණ විනිසුරුවරයකුව සිටියදී ඔහු සමවිත්තිකාරයකු කර තිබුණු දික්කසාද නඩුවක් මේ දිසා විනිසුරුවරයා නීතිපතිට සහනයක් වන ලෙස අගතිගාමීව විභාග කිරීම ගැනය.

මේ හෙළිදරව්වලින් අවුරුදු එකහමාරකට පමණ පසු, නීතිඥ සංගමයේ හිටපු සභාපතිවරුන් රැස්වී මේ විනිසුරුවරුන් දෙදෙනාට එරෙහි චෝදනා විභාග කරන ලෙස අගවිනිසුරගෙන් ඉල්ලා සිටියෝය. විනිසුරුවරුන් වැරදි නම් ඔවුන්ට දඬුවම් දෙන ලෙසත් නිවරද නම් රාවයට දඬුවම් දෙන ලෙසත් ඔවුහු ඉල්ලා සිටියහ. අවසානයේ චෝදනා විභාග කිරීමට අභියාචනාධිකරණ විනිසුරුවරුන්ගෙන් සමන්විත ත්‍රිපුද්ගල කමිටු දෙකක් අගවිනිසුරු විසින් පත්කරන ලදි. කමිටු දෙක මේ විනිසුරුවරුන් දෙදෙනා වරදකරුවන් බවට තීරණය කළේය.

රාවයේ සටන් අතරින් අග්‍රගණ්‍යතම සටන ලෙස සැලකිය හැක්කේ අගවිනිසුරු සරත් එන් ද සිල්වාට එරෙහිව ගෙනගිය දීර්ඝතම හා නොනිමි සටනයි.

සරත් එන් ද සිල්වා

ඉහත විනිසුරුවරුන් දෙදෙනා කමිටු දෙක විසින් වරදකරුවන් කිරීමෙන් පසු රාවය ඔවුන්ට උදව් කළ නීතිපති සරත් එන් ද සිල්වාට වාර්තා කළේය. ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය වෙත පෙත්සමක් ඉදිරිපත් කරමින් නීතිපතිගේ නීතිඥභාවය අහෝසි කරන ලෙස ඉල්ලුවේය. දිසා විනිසුරුවරයාගේ ක්‍රියාව නිසා අගතියට පත් රසායන ඉංජිනේරුවෙක්ද (ඔහු සරත් එන් දසිල්වා සමවිත්තිකරු වූ දික්කසාද නඩුවේ පැමිණිලිකරුය.) එලෙසම පෙත්සමක් ගොනු කළේය.

ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය පෙත්සම් දෙක ගැන පරීක්‍ෂාවට අධිකරණයේ කනිෂ්ඨතම විනිසුරුවරුන් දෙදෙනාට (අමීර් ඉස්මයිල් හා ආචාර්ය ශිරාණි බණ්ඩාරනායක) පවරා, ඔවුන් අධීක්‍ෂණය කිරීම ජ්‍යෙෂ්ඨතම විනිසුරු මාක් ප්‍රනාන්දුට පැවරුවේය. නීතිපති සරත් එන් ද සිල්වාට එරෙහි මේ පරීක්‍ෂණ ක්‍රියාත්මක වෙද්දී අගවිනිසුරු ජීපීඑස් ද සිල්වා විශ්‍රාම ගියේය. ජනාධිපති චන්ද්‍රිකා බණ්ඩාරනායක කළේ, නීතිපති සරත් එන් ද සිල්වා අගවිනිසුරු ලෙස පත්කිරීමයි. ඒ ජ්‍යෙෂ්ඨතම විනිසුරු මාක් ප්‍රනාන්දු පසෙක දැමීමෙනි.

ශ්‍රී ලංකාවේ පළමු වරට පුවත්පතක් සිය මුල් පිටුව කළු පාටින් පළකර, අගවිනිසුරු ජනාධිපතිනිය ඉදිරියේ දිවුරුම් දීමේ අවස්ථාව ඇතුළත් ඡායාරූපය උඩුයටිකුරු කර පළකළේ මේ අවස්ථාවේය. ප්‍රධාන සිරස්තලය ‘අධිකරණ නිදහසේ මළගම’ විය. ඉන්පසු අගවිනිසුරු ධුරයට පත්කිරීමට එරෙහිවද මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සම් තුනක් ඉදිරිපත් විය. වික්ටර් අයිවන්, රසායන ඉංජිනේරු හා රාජ්පාල් අබේනායක විසිනි. තමාට එරෙහි පෙත්සම් විභාගයට  විනිසුරුවරුන් පත්කරන්නේ අගවිනිසුරුම නිසා, පෙත්සම්කරුවන්ට අගතියක් නොවනු පිණිස, පූර්ණ විනිශ්චය මණ්ඩලයක් පත්කරන ලෙසත්, නොහැකි නම් ජ්‍යෙෂ්ඨත්වයේ පිළිවෙළට විනිසුරුවරුන් පත්කරන ලෙසත් වික්ටර් අයිවන්  ඉල්ලා සිටියේය. එහෙත් අගවිනිසුරු කළේ, කනිෂ්ඨත්වයේ පිළිවෙළට විනිසුරන් හත් දෙනකු පත්කිරීමය. ජ්‍යෙෂ්ඨ විනිසුරුවරුන් පෙත්සම් විභාගයෙන් ඉවත් කිරීම ඔහුට අවශ්‍ය වී තිබිණ.

යුක්තිය ඉටු නොවීය. එහෙත් මේ පෙත්සම්වල කරුණු මත පසුව අගවිනිසුරුට එරෙහිව දෝෂාභියෝග දෙකක් පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කෙරිණ. ජනාධිපතිනිය සිය බලය යොදා මේ දෝෂාභියෝග දෙකද මැඬ පැවැත්වූවාය.  යුක්තිය පිණිස අරගලය අවසානය කරා නොගියේය. එහෙත් ඊට සහභාගි වූ නිර්භීත සුළු පිරිසට ඒ වෙනුවෙන් වන්දි ගෙවන්නට සිදුවිය. මේ නෛතික අරගල පිටුපස සිටි අසහාය නීතිවේදියා වූ සුරංජිත් හේවාමාන්නගේ මරණයටද එය අනියමින් බලපෑවේය. විද්වත් වෘත්තිකයන්ගේ සංගමයේ නීතිඥ එල්මෝ පෙරේරාගේ නීතිඥභාවය තහනමටද එය බලපෑ බව පෙනේ.

‘රාවය දැක්ම හා භාවිතය’ පොත් පිංචේ වික්ටර් අයිවන් ලුහුඬින් සටහන් කර තිබෙන මේ සිදුවීම් ලංකාවේ ජනමාධ්‍ය ඉතිහාසයේ, සමාජ- දේශපාලන ඉතිහාසයේ අතිශය ගැඹුරු පියසටහන් බව අමුතුවෙන් කිවයුතු නැත. ඒ සියල්ල සිදුවූයේ වික්ටර් අයිවන්ගේ අනවරත සටන්කාමීත්වයත්, උපායශීලීත්වයත්, කැපවීමත් නිසා බවද අමුතුවෙන් කිවයුතු නැත.

රාවය එක් පෙරමුණකි

ඇත්ත වශයෙන්ම ඔහු රාවය පුවත්පතේ කර්තෘට එහා ගිය මිනිසෙකි. ක්‍රියාකාරිකයෙකි. රාවය වනාහි ඔහුගේ ඒ ක්‍රියාකාරිත්වයේ එක් පෙරමුණක් පමණකි.

රාවයේ පැවතුණේ ඔහු විසින් මුල පුරන ලද සම්ප්‍රදායන්ය. එක් අවස්ථාවක රාවයේ ජනමාධ්‍යවේදීහු බාහිර විශේෂඥයන්ගේ මැදිහත්වීමද සමග දීර්ඝ ලෙස සාකච්ඡාකොට, තමන්ටම වූ ආචාර්ධර්ම සමූහයක් සකසා ගත්හ. ලංකාවේ පුවත්පතක් තමන්ටම එවැනි ආචාර ධර්ම පනවා ගත් පළමු හා එකම අවස්ථාව එයයි.

එම දස වැදෑරුම් ආචාරධර්ම මෙසේය. සත්‍යගරුක බව (නිවැරදිව හා සත්‍යගරුකව වාර්තා කිරීමට බැඳී සිටිමු.), අවංක බව (කිසිදු පාර්ශ්වයකට අගතියක් නොවන පරිදි අවංකව කටයුතු කරමු.), අපක්‍ෂපාතී බව (පෞද්ගලික රුචි අරුචිකම්වලින් බැහැරව සියලු පාර්ශ්වයන්ගේ අදහස් වාර්තා කරමු.), පිළිතුරු දීමේ අයිතිය පිළිගැනීම, තොරතුරු මාර්ගවල රහස්‍ය බව ආරක්‍ෂා කිරීමට මෙන්ම ලැබෙන තොරතුරු පරීක්‍ෂා කිරීමට තිබෙන බැඳීම, පෞද්ගලිකත්වය (පෞද්ගලිකත්වයට සෑම විටකම ගරු කරමු, ප්‍රසිද්ධ පුද්ගලයන්ට වඩා සාමාන්‍ය පුද්ගලයන්ට පෞද්ගලිකත්වයක් ඇති බව පිළිගනිමු.), විවිධත්වය ගරුකිරීම (මානව හා ජෛව විවිධත්වයට ගරු කිරීම මුලික ප්‍රතිපත්තියයි), ගැටුම් සංවේදී බව, අල්ලස් හෝ දූෂණයෙන් තොර බව, බුද්ධිමය දේපළ අයිතියට ගරු කිරීම යනාදි ඒවාය. මේවා මුද්‍රණය කොට රාවය කාර්යාල පිවිසුමේ ප්‍රදර්ශනය කර තිබිණ. එහි අදහස රාවය මේ සෑමවිටම මේ ආචාරධර්මවලට අනුගතව සිටියාය, ඒවායින් පිට කිසිවක් රාවයේ පළනොවූවාය යන්න නොවේ. රාවය වෙතින්ම මේ ආචාර ධර්ම කඩකෙරුණු අවස්ථාද තිබේ. එය ඕනෑම ජනමාධ්‍යයකට පොදුය. එහෙත්, මේ ආචාරධර්ම මත තබා තම වෘත්තීය වගකීම් තක්සේරු කිරීමටත්, වරදින තැන ඒවා හදාගැනීමටත් රාවය ජනමාධ්‍යවේදීන්ට ඉඩ ප්‍රස්ථාව ඉන් සැලසිණ.

අයිවන් රාවයට මූලෝපායික ආලෝකය සැපයුවා වුවත්, එදිනෙදා පුවත්පත පවත්වාගැනීමට මැදිහත් නොවීය. ඔහු පුවත්පතේ අන්තර්ගත මොනවාදැයි දැනගත්තේ එය මුද්‍රණයෙන් නිකුත් වූ පසුවය. පෞද්ගලිකව කිවහොත්, ලියුම්කරු රාවය පුවත්පතට ඇඳි කාටුනය කුමක්දැයි අයිවන් දැනගන්නේද එය මුද්‍රණය වූ පසුවය. ඒ දිගු කාලය පුරා කිසිම දවසක, ඇඳිය යුතු හා නොයුතු කාටුනය කුමක්දැයි අයිවන් ලියුම්කරුට කියා නැත. සඟරාව හා පුවත්පත එදිනෙදා සංග්‍රහ කිරීමේ වගකීම, සඟරාව ඇරඹුණු 1986 සිටම ඉටුකරන ලද්දේ නියෝජ්‍ය කර්තෘව සිටි උපාලි කොළඹගේ විසිනි. ඔහු නොවන්නට, අයිවන්ට රාවය කළමනාකරණයට පහසු නොවනු ඇත. ඊට අමතරව කාලයෙන් කාලයට රාවයේ සිටි වර්ණවත් ජනමාධ්‍යවේදීහු, ඉහත ආලෝක මාර්ගයේ ගමන් කරමින් හැකි තරම් ඒ සම්ප්‍රදාය පවත්වා ගත්හ. ඒ නිසා වික්ටර් අයිවන්ගේ නම අධිනිශ්චය වුණත්, රාවය සාමූහික ප්‍රයත්නයක් විය.

අනවරත උගෙනීම

1971 කැරැල්ලට හේතුවූ දේශපාලන ව්‍යාපාරය තුළ ඔහු උගත්තේය. ඉක්මන් වෙනස්කම් ගැන විශ්වාසය තැබීය. වරදකරුවී සිරබත් කද්දී, තවදුරටත් උගත්තේය. විවේචනය කළේය. තම දේශපාලන ව්‍යාපාරයත්, එහි නායකයනුත් විවේචනය කළේය. ඉන් පිටතට ආ පසු සිය සමාජ දේශපාලන විචාරය තවත් තියුණු ලෙස කරන්නට රාවය සඟරාව පටන්ගත්තේය. රාවය කරමින්, කියවූයේය. අනවරතව උගත්තේය. දැනුම එකතු කළේය. ඒ දැනුම මැරෙන්නට නොදී සජීවීව පවත්වාගත්තේය. ඔහුගේ නිවසේ ඇති පුස්තකාලය ඒ දැනුම් පිපාසයේ මහාර්ඝ සංකේතයකි.

අප මුලින්ම රාවය කියවූයේ, ඒ කාලයේ අපට තිබුණු කියවීමේ පිපාසාවත්, කියවීම හැර අන් දෙයක් අපට නොතිබුණු නිසාත්, ඊට අමතරව රාවයේ තිබුණු විශ්ලේෂණාත්මක බවත්, සරලකමත්, සටන්කාමීබවත්, වේගවත්බවත් නිසාය. ඔහු බොහෝ විට සංඛ්‍යාලේඛන ගැනත්, දත්ත ගැනත් විශ්වාසය තැබීය. එනිසාම පාඨකයන්ට මතවාදවලට එහා ගිය විශ්ලේෂණාත්මක තොරතුරු රැසක් රාවයෙන් ලැබිණ. ඒවා අන් තැන්වලදීද යොදාගන්නට පාඨකයනට හැකියාව ලැබිණ.

වික්ටර් අයිවන්, සඟරාවෙන් නොනැවතී පොත් ලියන්නට පටන් ගත්තේය. ඒවායේද, තොරතුරු හා ඒ මත නැගුණු නිරීක්‍ෂණ හා නිගමන බහුල විය. ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙහි ප්‍රගුණතාවක් නොදැක්වූ නමුත්, ඔහුගේ පොත්වල මූලාශ්‍ර සියල්ලම පාහේ රටේ බරසාර ලේඛකයන්ගේ, විචාරකයන්ගේ ඉංග්‍රීසි බසින් ලිඛිත පොත්වල පළවූ ඒවා විය. තමා කියවූ ඒ පොත්, සිංහලෙන් කියවන ලංකාවේ මිනිසුන්ට කියවන්නට අවකාශය සැලසිය යුතුයැයි ඔහු සිතුවේය. බොහෝ පොත් සිංහලට නගා, රාවය ප්‍රකාශන සේ එළිදැක්වීය. සමහර අමිල පොත් ඒ අතර විය. ඔහු හා ඔහුගේ ලියැවිලි ඇකඩමියාව විසින් බරසාර ලෙස නොසැලකූ බව ඇත්තය. වරක් ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලයෙන් ඔහුගේ ශාස්ත්‍රීය සේවය සලකා සම්මාන ආචාර්ය උපාධියක් දෙන්නට සුදුසුයැයි තමා හා අභාවප්‍රාප්ත කථිකාචාර්ය ටෙරන්ස් පුරසිංහ යෝජනා කළ විට, ඇකඩමියාවෙන් ඊට විරෝධය පළවුණු බව පසුගියදා ලියා තිබුණේ ජ’පුර ජ්‍යෙෂ්ඨ කථිකාචාර්ය මයුර සමරකෝන්ය.

වික්ටර් අයිවන්ද ඇකඩමියාව ගණනකට නොගත්තේය. එහෙත් එහි සමහර උද්යෝගිමත් සාමාජිකයෝ අයිවන් සමග නිරන්තර සබඳතා පැවැත්වූහ. අයිවන්ගේ අදහස් තමන්ට බුද්ධිමය ආලෝකයක් වූ බව ඔවුන් කියනවා අප අසා ඇත. වික්ටර් අයිවන් ‘මහජන දේශපාලන බුද්ධිමතෙක්යැ’යි මහාචාර්ය නිර්මාල් රංජිත් දේවසිරි ඔහුගේ මරණයෙන් පසු යූටියුබ් වැඩසටහනකදී කීවේය. සමහර ‘මහජන බුද්ධිමත්හු’ ඇකඩමික බුද්ධිමතුන්ට වඩා සමාජය වෙනස් කිරීමට බලපෑම් කරති. සරලව හුදී ජනතාව සමග ගනුදෙනු කරති. ජනතාව තුළ වෙනස්වීමේ බීජ පැළ කෙරෙන්නේ ඔවුන් විසිනි. වික්ටර් ඒ ගණයේ මිනිසෙකි. මේ යුගයේ සිටින සරල වාගාලංකාරවලින් හතර අතේ පහර දෙන සමහර විචාරකයන්ට ඔහු හරියකට අල්ලාගන්නටවත් බැරිය.

ප්‍රශ්න කිරීමේ අයිතිය

විධායකය, ව්‍යවස්ථාදායකය හා අධිකරණය වැනි, ඉතිහාසය පුරාම මුකවාඩම් බැඳගෙන දේවත්වයෙන් පුදන ලද ආයතන හා ඒවායේ සිටිනවුන් ප්‍රශ්න කරන්නට ජනතාවට සකලවිධ අයිතිය තිබේය යන්න අපට පෙන්වූයේ අයිවන්ය. මේ ආයතන හා ඒවාට අරක්ගත්තවුන්ට පුරවැසියන් වන අප බය නොවිය යුතුයැයි පෙන්වූයේ අයිවන්ය. සිය වෘත්තීයමය පරිචය තුළින් සමාජ ගෞරවය ගොඩනගාගන්නට ජනමාධ්‍යවේදියකුට හැකි බව  පෙන්වූයේද අයිවන්ය. පුවත්පතක් තුළ සජීවී සංවාදශීලීත්වය පවත්වාගන්නේ කෙසේද හා ඇයිද යන්න පෙන්වූයේද අයිවන්ය. අයිවන්ද අධිකාරවාදීව නමුත්, සාකච්ඡා සංවාදවලට සහභාගි විය. හෙතෙම පෞද්ගලික ජීවිතයේත් සමාජ ජීවිතයේත් අතිශය දරදඬුභාවයකින් යුක්ත විය. ඒ දරදඬුබව ඔහුට බොහෝ දේවල් හිමි කර දෙන්නට ඇතිවාක් මෙන්ම සමහර දේ අහිමි කරන්නටත් ඇත. ඒ සමගම බැඳුණු ඔහුගේ ගැඹුරු දයාර්ද්‍රභාවයද ඇසුරුකළවුන් හොඳින්ම දන්නවා ඇත.

ලියුම්කරු, 2018දී රාවයෙන් නික්මෙන්නේ, වික්ටර් අයිවන් සමග බලවත් භාවිතමය ගැටුමක ප්‍රතිඵලයක් හැටියටය. එය මතවාදී ගැටුමක් නොවුණේ, තමා දරන මතය හැර අන් මතවලට ඔහු කිසිදු බාධාවක් නොකළ නිසාය. සමහර විට ඔහුගේ ජීවිතයේ ඒ ස්වභාවයේ ගැටුම්කාරී අවස්ථාවක් සම්මුඛ වුණු පළමුවැනි හා අවසාන අවස්ථාවද එය වන්නට ඇත. ලියුම්කරුත්, ලසන්ත රුහුණගේත්, තරිඳු උඩුවරගෙදර, කේ සංජීව හා රේඛා නිලුක්‍ෂි හේරත් එකට නික්මඒමෙන් පසු මාස තුනක් තුළ ‘අනිද්දා’ පටන්ගත්තා විනා, ඉන් එහා ඔහු සමග කිසිම සබඳකමක් අපට තිබුණේ නැත. එහෙත් ඒ දූරස්ථභාවය විසින් අංශුමාත්‍රයකින්වත් වික්ටර් අයිවන් විසින් අප මත පතුරුවන ලද ආලෝකය තුනී නොවේ.

අයිවන් මියගිය පසු, සමහරුන්ට පතුරු ගසන්නට ඉතිරිවී තිබුණේ, කාලයෙන් කාලයට අයිවන් දැරූ දේශපාලන ස්ථාවර ගැන පමණකි. අයිවන්ගේ සමාජ විපර්යකාරක මැදිහත්වීම ගැන වාක්‍යයක් දෙකක් කියා ඔහු ‘මියගියේ බොහෝ කාලයකට පෙර’ බවට වාක්‍ය දෙතුන් සීයක් කියන අය අද සිටිති. බොහෝ ‘දේශපාලනිකව නිවැරදි’ මාලිමා බැතිමතුන්ට අයිවන් සමග තිබුණු කකියවන අරෝව නම්, ඔහු මාලිමාවට පක්‍ෂ නොවීමය. මේ ආණ්ඩුව කරේ නොතබාගැනීමය. එහෙත්, කාලයක් ජනමාධ්‍ය ජීවිතය තුළ ඔහු ජවිපෙ හිතවතකු ලෙස සිටි බවත්, ජවිපෙ ප්‍රචණ්ඩ ක්‍රියා ගැන පවා මෘදු දැක්මක් ඔහුට තිබුණු බවත් අමතක කළ යුතු නැත. අයිවන් කාලයෙන් කාලයට විවිධ දේශපාලන ස්ථාවර දැරූ බව ඇත්තය. එහෙත් ඒ කිසිවක් දැරූයේ අනුන් තමන් ගැන කියන්නේ කුමක්දැයි (ඔහුගේම භාෂාවෙන් කියනවා නම්) ‘තුට්ටු දෙකකටවත්’ සලකන්නේ නැතිවය. තමා නිවැරදියැයි සිතන නිසාය. ඒ නිසා මරණින් මතු වුවද තමා ගැන කිසිවකු කියන දේ ගැන ඔහු සැලකිල්ලක් නොදක්වනු ඇත. ඔහු ඒ තරම්ම තමා ගැන විශ්වාස කළ නිසාය.

වික්ටර් අයිවන්ගේ කැරිස්මාව ගොඩනැගෙන්නට බලපෑ සමාජ, ආර්ථික හා දේශපාලන කොන්දේසිත් දැන් පවතින එකී කොන්දේසිත් එකිනෙකට වෙනස්ය. අද අනිද්දාහි අප කරමින් සිටින්නේ, වික්ටර් අයිවන් දැල්වූ ආලෝකය අපට හැකි අයුරින් නොනිවා, අසීරුවෙන් නමුත් ධෛර්යවන්තව හා අධිෂ්ඨානශීලීව, එහෙත් රාවයේ රූපයට වෙනස්ව, සමාජයේ පතුරුවාලීමට උත්සාහ කිරීමය.