ජයදේව උයන්ගොඩ
විරුද්ධ පක්ෂයේ සිට ආණ්ඩු පක්ෂය බවට පත්වන දේශපාලන පක්ෂ/ව්යාපාර, සාමාන්යයෙන් මුහුණ දෙන අභියෝග සහ ගැටලුවලට දැන් ජාතික ජන බලයේ ආණ්ඩුවද මුහුණ පා තිබෙන බව පසුගිය සති කිහිපය තුළ ප්රදර්ශනය විය.
ඉදිරි සති-මාස කිහිපය තුළත් එය සිදුවනු ඇත. මෙය අලුත් දෙයක් නොවේ. එහෙත් ජාජබ ආණ්ඩුව මුහුණ දෙන්නේ එයටම සුවිශේෂ වූ පසුබිමක් සහිත තත්වයකටය. එය නම්, සාම්ප්රදායික සහ අධිපති පාලක පන්තියට අයත් නොවන සහ එයට පරිබාහිර දේශපාලන බලවේගයක් වශයෙන් ජාජබයට සුවිශේෂ වූවකි. පිරිහුණු ප්රජාතන්ත්රවාදී, අධිකාරවාදී ව්යවස්ථාමය-නෛතික රාමුවක් ඇතුළත ගොඩනැගී ඇති, මර්දන නීතිවලින් සන්නද්ධ වී ඇති, මර්දනකාරී චර්යාවන්ට හැඩ ගැසී ඇති රාජ්ය යන්ත්රණ සහිත, ගොඩ ඒමට පහසු නැති ආර්ථික අර්බුදයකටද මැදිවී සිටින රාජ්යයක් කළමනාකරණය කිරීමේ අභියෝගයයි.
අවුරුදු දශක ගණනාවක් සිට රාජ්යයේ විවේචක පිටස්තරයන් වී සිට, රාජ්යයේ භාරකරුවන්, කළමනාකරුවන් ලෙස පමණක් නොව එය පරිවර්තනය කරන්නන්ද බවට පත්වී දේශපාලන වශයෙන් සාර්ථක වීම සුළුපටු අභියෝගයක් නොවේ. එය මෙතෙක් කල් ලංකාවේ ආණ්ඩු පක්ෂ ලෙස ක්රියාකර ඇති එජාපය, ශ්රීලනිපය, පොදු ජන පෙරමුණ යන පැරණි පාලක පක්ෂ මුහුණ දුන් දේශපාලන කාර්යයන්ට හා අභියෝගවලට වඩා විශාල එකකි. මෙම ලිපියේ අරමුණ එම අභියෝගයේ පැති කිහිපයක් හඳුනාගෙන සාකච්ඡා කිරීමයි.
රාජ්ය බලය භාවිත කිරීමේ ගැටලුව
පසුගිය සතිය තුළ ජාජබ ආණ්ඩුවේ චර්යාව සහ කටයුතු සම්බන්ධව පැන නැගී සමාජය තුළ සාකච්ඡාවට භාජනය වූ කරුණක් නම් ‘ජාතිවාදී උත්සාහයක්’ ලෙස ආණ්ඩුව විසින් හඳුන්වනු ලැබූ, විරුද්ධ පක්ෂවලට සම්බන්ධ පුද්ගලයන්ගේ සමහර දේශපාලන ක්රියාකාරකම් ගැන ආණ්ඩුව දැක්වූ තද ප්රතිචාරයයි. සමාජ මාධ්යයේ පළවූ වාර්තා සහ පින්තූර ‘ත්රස්තවාදය’ ව්යාප්ත කිරීම සහ මහජන කැළඹිලි ඇතිකිරීම අරමුණු කරගත්, නීති විරෝධී ක්රියා ලෙස පොලිසිය විසින් කරනු ලැබූ අර්ථකථනය සහ ඒ මත පොලිසිය විසින් එම පුද්ගලයන් කිහිප දෙනකු අත්අඩංගුවට ගැනීම ආණ්ඩුවේ ඉහළ පෙළේ ප්රකාශකයන් විසින් සාධාරණ කරන ලදි. පොලිස් ක්රියාව එක් මහේස්ත්රාත්වරයකුගේ දැඩි විවේචනයටද ලක්විය.
ඒ අතර, එම පුද්ගලයන් සම්බන්ධ දේශපාලන පක්ෂවල ක්රියාකාරකයෝ එම පොලිස් ක්රියාවත්, ආණ්ඩුවේ ප්රතිචාරයත් තදින් විවේචනය කළහ. ආණ්ඩුව, පසුගිය ආණ්ඩු මෙන්ම සමාජ මාධ්ය මර්දනයටත්, වෙනත් අදහස් දරන පුරවැසියන්ට එරෙහිව රාජ්ය මර්දනය යෙදවීමට පමණක් නොව එය යුක්තිසහගත කිරීමටත් පෙළඹී ඇතැයි සමහර විචාරකයෝ ප්රසිද්ධියේම චෝදනා කළහ. පුරවැසි නිදහස සහ මාධ්ය නිදහස මර්දනය කළ පසුගිය ආණ්ඩු අතරත්, එවැනි මර්දන නවත්වා පුරවැසි නිදහස සහතික කරන බවට පොරොන්දු වෙමින් බලයට ආ ජාජබ ආණ්ඩුව අතරත් වෙනස කුමක්දැයි තවත් සමහර දෙනා ප්රශ්න කළහ. මෙම විරෝධතාවලට සහ ඒවා වටා මතුවූ දේශපාලන සාකච්ඡාවට ජනමාධ්යයෙන් විශාල ප්රචාරයක්ද ලැබිණ. එය ජාජබ ආණ්ඩුවට සහයෝගය දුන්, ඡන්දය දුන්, ජාජබ ආණ්ඩුව ආරක්ෂා කරගැනීමට කැපවී සිටින බොහෝ පිරිස් දේශපාලන අපහසුතාවට පත්කිරීමක්ද විය.
මම පසුබිම තුළ, ජාජබ ආණ්ඩුවටත් ජවිපෙටත් පහසුවෙන් අතහැරිය නොහැකි දේශපාලන ගැටලුවක් ප්රකාශයට පත්වේ. එය නම් තමන් ජනතාවට දී ඇති, ජනතාවගේ අතිබහුතරයක දේශපාලන එකඟතාව ලබාගෙන ඇති ප්රජාතන්ත්රීයකරණ න්යාය පත්රයට හානි නොවන ලෙස සහ එය උල්ලංඝනය නොකරමින්, රාජ්ය බලය භාවිත කරන්නේ කෙසේද යන්නයි. රාජ්ය බලය මර්දනකාරී ලෙස භාවිත කිරීමට පාලක ස්තරය ලෙස තමන් වෙත ලැබී ඇති වරම සහ අවකාශය අවභාවිත නොකරන අලුත් ‘ආණ්ඩු චර්යා රාමුවක්’ ගොඩ නගාගැනීමේ හදිසි අවශ්යතාවද ඒ වෙතින් අවධාරණය වෙයි.
එය එසේ වන්නේ ඇයි? එයට හේතු ගණනාවක්ම තිබේ. එයින් කිහිපයක් මෙසේ සාරාංශකර දැක්විය හැකිය. මර්දන නීතිවලින්ද, මර්දනකාරී රාජ්ය යාන්ත්රණය ක්රියාවට යෙදවීම තුළින්ද, සමාජය, සමාජ විරෝධතා සහ තමන්ගේ ආණ්ඩුවට තර්ජනයක් ලෙස තමන් සලකන අදහස් ප්රකාශ කිරීම, ආණ්ඩුවක් විසින් මර්දනය කිරීම තුළින් සමාජය පාලනය කිරීම ලංකාවේ පුරවැසියන් ඉවසා සිටි යුගය දැන් අවසන්වී තිබේ. පසුගිය මාස තුන ඇතුළත ජාජබය පාලක පක්ෂය බවට පත්කිරීමේ පුරවැසි තීරණය ගනු ලැබුවේද එම පැරණි යුගය අවසන්වීම සංකේතවත් කරමිනි.
දෙවැනි හේතුව නම්, ලංකාවේ පුරවැසියන් තමන් පාලනය කරන ආණ්ඩුවල අත්තනෝමතික යැයි ඔවුන්ට පෙනෙන චර්යාවන් පිළිබඳ නිහඬ බලා සිටින්නන් වී සිටීමේ යුගයද අවසන් වීමයි. ජාජබය මහජන කැමැත්තෙන් බලයට පත්වූයේද එම පුරවැසි පරිවර්තනය, එනම් නිෂ්ක්රිය පුරවැසියන් සක්රිය පුරවැසියන් බවට වෙනස්වීම, නිසාය. ජාජබ ආණ්ඩුව නිතර සිහියේ තබාගත යුතු දේශපාලන යථාර්ථයක් නම් තමන් ඔසවාගෙන සිටින්නේ දේශපාලන වශයෙන් අවදි වී, සුපරීක්ෂාකාරී වී සක්රිය වී සිටින, ඒ නිසාම තම අපේක්ෂා ඉටු නොකරන ආණ්ඩුවලට සමාව නොදෙන, පුරවැසි ප්රජාවක් විසින් බවයි.
තෙවැනි කරුණ නම්, ලංකාව දැන් පවතින්නේ පුරවැසි ක්රියාකාරිත්වයේ මෙන්ම සමාජ මාධ්යයේ යුගයක බවයි. පුරවැසියන් අවදිවීම සහ සමාජ මාධ්යයේ බලය ආණ්ඩු බලය ලබාගැනීමට මහත් සේ ආධාර කරගත් ජාජබය, දැන් අමතක නොකළ යුතු දෙයක් නම්, සමාජ මාධ්ය මර්දන නීති සහ මර්දන ප්රතිචාරවලන් හීළෑ කළ නොහැකිය යන්නයි. පවත්නා නීති ප්රමාණවත් නැති නම් අලුත් නීති ගෙන එන බවට ප්රකාශ කිරීම, හුදු පණිවුඩයක් පමණක් නොවේ, එය තර්ජනයක්ද වේ. පුරවැසි නිදහස වෙනුවෙන් කැප වෙතැයි ශපථ වී ඇති ආණ්ඩුවකින් එය සිදු නොවිය යුත්තකි.
ආණ්ඩුවේත් ඇමතිවරුන්ගේත් සෑම ක්රියාවක් මෙන්ම ප්රකාශයක්ද පමණක් නොව අඳින ඇඳුම් පැළඳුම් පිළිබඳවද ජනමාධ්යයේ ඇස තියුණු ලෙස යොමුවීම නිරීක්ෂණය කළ යුතු තවත් කාරණයකි. ඒවා මහජනයාගේ සාකච්ඡාවටද මාතෘකා වෙයි. මේ අතර ආණ්ඩුවේ ‘දුර්වලතා’ ලෙස පෙනෙන දේ අතිශයෝක්තියෙන් වාර්තා කරනු ලැබීමද අලුත් දෙයක් නොවේ. සමහර විට ව්යාජ ප්රවෘත්තිද තිබෙන්නට පුළුවන. මෙවැනි අවස්ථාවල ආණ්ඩුව ජනමාධ්යයට ප්රතිචාර දැක්විය යුත්තේ ප්රජාතන්ත්රවාදී මූලධර්ම පිළිබඳ මතවාදී සහ ප්රතිපත්ති රාමුවක සීමාවන් තුළය. එබැවින් අසාධාරණ වුවද විවේචන ඉවසා සිටීමට හැකිවීම නම් වූ ප්රජාතන්ත්රවාදී පන්නරය ගොඩනගාගැනීමට ආණ්ඩුවේ ප්රකාශකයන්ට සිදුවනු ඇත.
පොලිසිය ප්රතිසංස්කරණය කිරීම
ජාජබ ආණ්ඩුව මුහුණ දෙන තවත් වගකීමක් වන්නේ පොලිසිය සහ මහජනතාව අතර සම්බන්ධතාව ප්රජාතන්ත්රවාදී සහ මානුෂවාදී කිරීමයි. ලංකාවේ පොලිසිය හා පුරවැසියන් අතර සම්බන්ධය පිළිබඳව ගැටලු සහගත විශාල ප්රවණතා දෙකක් පසුගිය දශක කිහිපය තුළ වර්ධනය වී තිබේ. පළමුවැන්න, අභ්යන්තර සිවිල් යුද්ධ, රාජ්ය හා ප්රතිරාජ්ය ප්රචණ්ඩතා, හදිසි අවස්ථා හා හදිසි නීතිය සහ ජාතික ආරක්ෂණ සහ ත්රස්තවාද විරෝධී නීති යන මේවා නිසා පොලිසිය සහ පොලිස් සේවය අර්ධ-මිලිටරීකරණයට පාත්රවීමයි. දෙවැන්න, පොලිසියට සාමාන්ය නීතියක් නීතියෙන් නොලැබෙන, විශේෂ ත්රස්තවාද විරෝධී හා ජාතික ආරක්ෂක නීති මගින් සකස් කරන ලද මනසක් සහ ආයතනික සංස්කෘතියක් හිමිව සිටීමයි. ‘දේශපාලන වශයෙන් කොන්ද පණ ඇති’ පුරවැසියන්, කම්කරුවන් සහ ශිෂ්ය ප්රජාව හා වෘත්තීය සමිති ක්රියාකාරකයන්, ‘රාජ්ය සතුරන්ය’ යනුවෙන් සැලකීමට මර්දනකාරී රාජ්යය විසින් පුරුදු පුහුණු කරවනු ලැබූ දෙපාර්තමේන්තුවක් වීම එහි ප්රතිඵලයකි. පසුගිය අවුරුදු දශක කිහිපය තුළ විශේෂයෙන් රාජපක්ෂ – වික්රමසිංහ ජනාධිපතිවරුන්ගේ කාලයේදී අප දුටුවේ විවෘත ලෙස ක්රෑරත්වයට පත්වූ සහ තම ක්රෑරත්වය ගැන ආඩම්බර වූ පොලිස් සේවාවකි.
නව ආණ්ඩුව, පොලිසිය සම්බන්ධයෙන් කළ යුතු ප්රතිසංස්කරණවලින් ප්රධාන එකක් වන්නේ පුරවැසියන් සම්බන්ධව පොලිසිය සතු සතුරු ආකල්ප, වටහාගැනීම්, ක්රෑර චර්යාව සහ ක්රෑර සංස්කෘතිය ක්රෑරත්වහරණයට (De-brutalization) පත්කිරීමේ වගකීමයි. එය ප්රධාන වශයෙන් කලාප දෙකක සිදුවිය යුත්තකි. පළමුවැන්න, අප ඉහතදී හඳුනාගත්, දේශපාලන වශයෙන් සක්රිය හා විරෝධය පළකරන පුරවැසියන් සම්බන්ධව පොලිසිය සතු ආකල්පය යන ක්ෂෙත්රයයි. දෙවැන්න, අපරාධමය වරදවලට සැකපිට අත්අඩංගුවට ගන්නා පුරවැසියන් අතිශය ක්රෑර, දරුණු සහ නිර්මානුෂික වධබන්ධන සහ නින්දාවන්ට භාජනය කිරීම අත්අඩංගුවේ සිටියදී මරාදැමීම යන මේවා සාමාන්ය පොලිස් හැසිරීමේ අංගයක් ලෙස සලකන ආයතනික සංස්කෘතියයි.
පොලිස් සේවාව පිළිබඳ ජාජබ ප්රතිපත්ති ප්රකාශනයේ විග්රහයක් සහ යෝජනාවලියක් තිබෙන නමුත් අප ඉහතින් හඳුනාගත් ගැටලුව එහි ඍජු ලෙසින් ප්රකාශ වන්නේ නැත. එහි අවධාරණය වන්නේ පොලිස් සේවය කාර්යක්ෂම කිරීම, නිර්දේශපාලනීය කිරීම, පොලිස් -මහජන සම්බන්ධතා දියුණු කිරීම, අත්අඩංගුවට පත් සැකකරුවන් එළියට ගෙනගොස් මරාදැමීම නැවැත්වීම, පොලිස් සේවය වෘත්තීය සේවාවක් බවට පත්කිරීම යනාදි ඉලක්කයි. ඒවා අත්යවශ්ය වුවත්, ප්රමාණවත් නැත. ප්රජාතන්ත්රවාදී සමාජයකට ගැළපෙන සහ ප්රජාතන්ත්රවාදී දේශපාලන සංස්කෘතියට සේවය කරන සහ ප්රජාතන්ත්රවාදී ආණ්ඩුවක විධායකයේ අංගයක් බවට පරිවර්තනය කිරීම පිළිබඳ ඉලක්කයද පොලිස් සේවයේ පරිවර්තනීය ප්රතිසංස්කරණ අරමුණුවලට එකතු කළ යුතුව තිබේ.
සහල් හිඟය සහ කෘෂිකාර්මික අර්බුදය
වෙළෙඳපොළේ සහල් හිඟය, සහල් මිල සහල් සැපයුම්කරුවන් විසින් හිතුමතේ ඉහළ නැංවීම සහ සහල් වෙළෙඳපොළ මහා පරිමාණ සහ මධ්ය පරිමාණ සහ, මෝල්කරුවන්ද වෙළෙඳපොළට සපයන්නන්ද විසින් සම්පූර්ණයෙන් පාලනය කරනු ලැබීම යන මේවා මේ දිනවල ආණ්ඩුව ඇතුළතත් මහජනතාව අතරේත් තියුණු සාකච්ඡාවන්ට භාජනය වන තේමාවන්ය. මෙම සාකච්ඡාවට සහල් නිපදවන්නන් වන ගොවියන් ඇතුළත් කරගෙන ඇති බව නොපෙනේ. සහල් වෙළඳපොළට සහ පාරිභෝගිකයන්ට සැපයීමත්, සහල් මිල තීරණයත් සම්පූර්ණයෙන්ම ඍජු නිෂ්පාදකයාගෙන් ගිලිහී ගොස් තිබෙන්නේය යන යථාර්ථයද එයින් ප්රකාශ වේ. ‘වටිනාකම් දාමය’ සහ ‘සැපයුම් දාමය’ බිඳීයාම යනාදි වානිජ විද්යාත්මක සංකල්පවලට හසු නොවන්නේද ‘ග්රාමීය ආර්ථික අර්බුදය’ සහ ‘කෘෂිකාර්මික අර්බුදය’ යනුවෙන් වඩාත් නිවැරදිව හැඳින්විය යුතු ලංකාවේ ආහාර නිෂ්පාදනය කරන ග්රාමීය ආර්ථිකය, ගොවීන් හෝ කෘෂිකාර්මික කම්කරුවන් නොවන ධනවත් ව්යාපාරික සමාජ ස්තරවල ග්රහණයටත්, කතිපයාධිකාරී සහ ඒකාධිකාරී පාලනයටත් යටත් වීමේ ඍජු අහිතකර ප්රතිඵලයි. රාජ්ය අංශයේ සහභාගිත්වයක් නැති, සමුපකාර අංශයට කිසිදු ඉඩක් නැති, වෙළඳපොළකරණයට ඉහළ මට්ටමෙන් භාජනය වී ඇති ලංකාවේ ග්රාමීය කෘෂිකාර්මික ආර්ථිකය, සුළු ගොවි සහ දුගී ගොවි ප්රජාව නිපදවන අතිරික්තය ගොවීන්ගෙන් පැහැර ගැනීමේ ධනවාදී කෘෂිකාර්මික පරිවර්තනයේ අහිතකර සමාජ ප්රතිඵලද මේ දිනවල අපට දැකිය හැකිය.
ජාජබ ආණ්ඩුවේ ජනාධිපතිවරයාද, කෘෂිකාර්මික සහ වාණිජ කටයුතු අමාත්යවරුන්ද ජනමාධ්යයද අනාවරණය කරන ප්රධාන කරුණක් වන්නේ වෙළෙඳපොළේ පවතින සහල් හිඟය, විශාල වී මෝල් හිමියන්ගේ කෘත්රිම සහ හිතුවක්කාර නිර්මාණයක් බවයි. මෙම ‘මහවීමෝල් කතිකාව’ට පදනමක් තිබේ. එහෙත් එය අසම්පූර්ණ කතිකාවකි. එය සම්පූර්ණ වන්නේ කෘෂිකාර්මික ආර්ථිකය, විශේෂයෙන් විශාල ලෙස සහල් නිපදවන වියලි කලාපයෙහි, පත්වී තිබෙන ව්යුහාත්මක අර්බුදය පිළිබඳ විග්රහයක්ද එයට එකතු වන්නේ නම්ය. මාක්ස්වාදී දේශපාලන ආර්ථික විද්යාව අවධාරණය කරන පරිදි මෙම වෙළෙඳපොළ අර්බුදය වෙතින් මතුපිටින් ප්රකාශ වන්නේ, ලංකාවේ ග්රාමීය කෘෂිකාර්මික ආර්ථිකයේ පදනමෙහිම තිබෙන සහ එහි නිෂ්පාදන සම්බන්ධතා පටලැවී තිබෙන, ධනවාදී පරිවර්තනය විසින් නිර්මාණය කරන ලද ව්යුහාත්මක අර්බුදයක්ය යන්නයි.
එම මතුපිට ප්රකාශනයෙහි ගැබ්වී තිබෙන්නේ මෙම ව්යුහාත්මක අර්බුදය තේරුම් ගැනීමට අපට ආධාර කරන සාධකයකි. එය නම් වියලි කලාපයේ වී වගාව, සහල් නිෂ්පාදනය, සහල් වෙළෙඳපොළට සැපයීම සහ සහල් මිල තීරණය කිරීම, අලුත් ආකාරයක කෘෂිකාර්මික ධනපති පන්තියක කොල්ලකාරී ඒකාධිකාරි ග්රහණයට හසුවී තිබෙන්නේය යන්නයි. විශාල මෝල් හිමියන් විසින් පාලනය කරනු ලැබෙන්නේ වෙළෙඳපොළ, සහල් මිල සහ පාරිභෝගිකයා පමණක් නොවේ. ගොවි නිෂ්පාදකයාද විශාල ප්රාග්ධනය හිමි කෘෂිකාර්මික ව්යාපාරිකයන්ගේ සහ, ගොවීන්ගේ අතිරික්තය උදුරාගන්නා ‘සැපයුම් දාමය’ යන වෙළෙඳපොළ භාෂාවෙන් හැඳින්වෙන ව්යාපාරික ජාලයේ ග්රහණයේ පැවතීම, ලංකාවේ ග්රාමීය කෘෂිකර්මයේ දැනට පවතින ආර්ථික සහ සමාජ අර්බුදවල මූල හේතුවකි. ජනාධිපති අනුර කුමාර දිසානායක ‘ග්රාමීය අර්බුදයේ ඛේදවාචකය’ යනුවෙන් හඳුන්වන්නේද මෙම කාරණයයි.
ලංකාවේ මෙම අලුත් කෘෂිකාර්මික ධනපති පන්තිය බිහිවීම සහ ව්යාප්ත වීමද, 1980 ගණන්වලින් පසුව, නිදහස් වෙළෙඳපොළ ආර්ථික ලිබරල්කරණය විසින් නිර්මාණය කිරීම ආරම්භ වූවකි. නව-ලිබරල් ආර්ථික ප්රතිසංස්කරණ යටතේ වඩාත් තියුණු ලෙස සිදුවූ ග්රාමීය ආර්ථික කෘෂි නිෂ්පාදනයේ සිට වෙළෙඳපොළ දක්වා රාජ්ය මැදිහත්වීමෙන් ඉටු කළ යුතු ආර්ථික සමාජීය වශයෙන් සාධනීය කාර්යභාරය අවම කිරීම සහ කඩාකප්පල් කිරීම පසුගිය දශක කිහිපය තුළ නොනැවතී ඉදිරියට ගොස් ඇත. ආණ්ඩුවක් තම අල්ලේ නැටවීමට තරම් බලසම්පන්න කෘෂිකාර්මික ව්යාපාරික පන්තියක් බිහිවී තිබෙන්නේද මෙම ක්රියාවලියේ ඍජු ප්රතිඵලයක් ලෙසය. ලංකාවේ කෘෂි ආර්ථිකය සම්පූර්ණයෙන් හසුරුවන සහ එහි ව්යුහාත්මක අර්බුද නිර්මාණය කර ඇති නිදහස් වෙළෙඳපොළ ප්රතිපත්ති ප්රවේශය රැඩිකල් සංශෝධනයකට භාජනය කිරීම ජාජබ ආණ්ඩුවේ පරිවර්තනීය අරමුණු අතරට වහාම ගෙනඒම අත්යවශ්ය වී තිබෙන්නේ එබැවිනි.