තුනෙන් දෙකේ පාර්ලිමේන්තු බලය සහ ජාතික ගැටලුව ගැන සුළුජන ප්‍රජාවන්ට සංවේදී වීම

ජයදේව උයන්ගොඩ

අලුත් ආණ්ඩුවක් මහජන ඡන්දයෙන් බලයට පත්වූ පසු පරාජය වූ විරුද්ධ පක්ෂවල ප්‍රතිචාරයේ සහ චර්යාවේ සාමාන්‍යයෙන් හැමදාම පවතින ප්‍රධාන ප්‍රවණතා දෙකක් තිබේ. ඉන් පළමුවැන්න නම්, ‘තුවාල ලෙවකෑම’ (Licking the wound) යනුවෙන් ඉංග්‍රීසි උපමාවෙන් කියැවෙන දේ කිරීමයි. එනම් පරාජයේ වේදනාව විඳ ගනිමින්, එය යථාර්ථය ලෙස පිළිගැනීමට අරගල කරමින්, හිත හදා ගැනීමට උත්සාහ ගැනීමයි. එය සාමාන්‍යයෙන් මාසයක් දෙකක් ගන්නා ප්‍රයත්නයකි. දෙවැනි ප්‍රතිචාරය වන්නේ, තුවාල සුවකර ගැනීමේ උත්සාහයේම කොටසක් ලෙස අලුත් ආණ්ඩුවේ අඩුපාඩු සහ දුර්වලතා හැකිතාක් දුරට සොයාගනිමින් අතිශයෝක්තියටද නගමින් ඒවා අලුත් දේශපාලන සාකච්ඡාවේ මාතෘකා බවට පත්කරමින්, අලුත් පාලකයන් පිළිබඳ මහජන විශ්වාසය බිඳීමට ප්‍රයත්න දැරීමයි.

අප රටේ ජනාධිපතිවරණයෙන් පසු පසුගිය මාසය තුළ මෙම ක්‍රියාවලීන් දෙකම, පරාජිත විපක්ෂ කණ්ඩායම්වල චර්යාවෙහි ගැබ්වී ඇති ආකාරය කෙනෙකුට පහසුවෙන්ම නිරීක්ෂණය කළ හැකිය. පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණ ව්‍යාපාරයද ආරම්භ වී ඇති නිසා දෙවැනි ප්‍රතිචාරය වඩාත් උත්සන්න වී ඇති බව පෙනේ. පාස්කු දින බෝම්බ ප්‍රහාරය සහ එය පිළිබඳ පොලිස් පරීක්ෂණ පිළිබඳව අලුත් විවාදයක්, විපක්ෂයේ එක් කණ්ඩායමක් විසින් ආරම්භ කර තිබෙන්නේද පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණ ප්‍රචාරක ව්‍යාපාරයේ කොටසක් ලෙසය.

පාර්ලිමේන්කු මැතිවරණ ප්‍රචාරයේ ව්‍යාකුලතා මැද්දේ සමාජයේ මතුව තිබෙන විවිධ සාකච්ඡා අතරින්, දේශපාලන වශයෙන් වැදගත්වන සහ ජාතික ජන බලය ආණ්ඩුවේ සමස්ත ප්‍රතිපත්ති සහ දේශපාලන ක්‍රියාමාර්ගවලට සම්බන්ධ තේමාද තිබේ. ඒවා සිත සැනසිල්ලෙන් සහ ඒකපාක්ෂික දේශපාලන වාසි ලබාගැනීමේ අරමුණුවලින් තොරව සාකච්ඡාවට සහ සංවාදයට ලක්කළ යුතු ඒවාය. ඉන් තේමා තුනක් මෙසේ හඳුනාගත හැකිය.

• ළඟ එන පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයෙන් ජාජබයට තුනෙන් දෙකක බහුතරයක් ලැබිය යුතුද? නැද්ද?
• උතුරු නැගෙනහිර පළාත්වල සහ කඳුරට ජීවත්වන ‘සුළු ජන ප්‍රජාවන්’ යනුවෙන් සාමාන්‍යයෙන් හැඳින්වෙන පුරවැසි කණ්ඩායම්වල දේශපාලන අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ කරුණ.
• විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කරන ආණ්ඩුක්‍රම වෙනසක් සඳහා ජාජබයේ කැපවීමක් තිබේද? නැද්ද?

තුනෙන් දෙකක පාර්ලිමේන්තු බලය

මෙම ප්‍රශ්නය දැනට පාර්ශ්ව දෙකක් විසින් මතුකරනු ලැබේ. ඒවා නම්, විරුද්ධ පක්ෂ දේශපාලන කණ්ඩායම් සහ ජාජබයට ඡන්දය දී ඇති, අලුත් ආණ්ඩුවට හිතවත් පුද්ගලයන්ය.

ජාජබයට පාර්ලිමේන්තුවෙන් තුනෙන් දෙකක බලයක් ඇත්ත වශයෙන්ම ලැබෙනු ඇද්ද යන ප්‍රශ්නයට තිබෙන්නේ අනුමානීය පිළිතුරුය. පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකක බහුතරයක් තමන්ට ලබාදෙන ලෙස ජාජබය මහජනතාවගෙන් ඉල්ලා සිටින්නේද නැත. එහෙත් ජාජබයේ සමහර හිතවත්තු ජාජබයට එවැනි බලයක් ලැබිය යුතු යැයි කියති. තවත් සමහරු එසේ නොවිය යුතුයැයි කියති.

ජාජබයට පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකක බහුතර බලයක් නොලැබිය යුත්තේ මන්ද? යන්න විපක්ෂයේ දෘෂ්ටිකෝණයෙන් නොව, ස්වාධීනවද, නිර්පාක්ෂිකවද විමසිය යුතු ප්‍රශ්නයකි. විපක්ෂයේ කණ්ඩායම්වලට බෙදී සිටින්නේ 1970, 1977, 2009 සහ 2019 යන පාර්ලිමේන්තුවල තුනෙන් දෙකක බහුතරය අවභාවිත කිරීම ගැන අපකීර්තිමත් වාර්තා සහිත දේශපාලන පක්ෂවල සිටි පිරිස්ය. ඒ හැම ආණ්ඩුවක අත්දැකීම්වලින් ලංකාවේ ජනතාවට ලැබී ඇති එක් පොදු පාඩමක් තිබේ. එය නම් තුනෙන් දෙකක බහුතර බලය මෙන්ම 1978න් පසුව සිදුවූ පරිදි විධායක ජනාධිපති ධුරයත්, තුනෙන් දෙකක පාර්ලිමේන්තු බහුතරයත් ඇති, ආණ්ඩු ප්‍රජාතන්ත්‍ර විරෝධී, අත්තනෝමතික, ප්‍රජාපීඩක සහ අන්තිමේදී ඒවාට ඡන්දය දුන් මහජනතාවටම එපාවූ, රටේ ප්‍රශ්න විසඳීම නොව අලුත් ප්‍රශ්න ඇතිකළ ආණ්ඩු වූ බවයි.

එවැනි සෑම ආණ්ඩුවකම පොදු අත්දැකීම සහ දේශපාලන උරුමය වන්නේ ජනතාවගේ ප්‍රතික්ෂේප කරනු ලැබීමට තුඩුදුන් දේශපාලන බලය ප්‍රජාපීඩක ලෙස භාවිත කිරීමේ ඉතිහාසයන්ය. මේ පසුබිම තුළ ජාජබයට තුනෙන් දෙකක බහුතර බලයක් ලැබිය යුතු යැයි විශ්වාස කරන පාක්ෂිකයන්, ඡන්දදායකයන් සහ හිතවතුන් ඉදිරියේ තිබෙන වගකීමෙන් යුතුව සිතා බැලිය යුතු ප්‍රශ්නයක් තිබේ. එය නම් මෑත අතීතයේදී තුනෙන් දෙක බලය සහ ජනාධිපතිධුරයේ බලයද සහිත ආණ්ඩු ප්‍රජාතන්ත්‍ර විරෝධී, අත්තනෝමතික සහ ප්‍රජාපීඩක පාලකයන් බවට පරිහානියට පත්වීමේ ඉරණමෙන් තමන්ගේ ආණ්ඩුව ආරක්ෂා කරගන්නේ කෙසේද යන්නයි.

තුනෙන් දෙකක බලයක් ලැබේද?

තුනෙන් දෙකක පාර්ලිමේන්තු බහුතර බලයක් ලබන මස පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයෙන් ජාජබයට ලබාගත හැකිවේද යන කරුණ තවමත් පැහැදිලි නැති දෙයකි. අනුර කුමාර දිසානායක ජනාධිපතිවරයා මහජනතාවගෙන් ඉල්ලන්නේ තමන්ට ‘ශක්තිමත් බහුතරයක්’ ලබාදෙන ලෙසය. ‘ශක්තිමත් බලයක්’ යන්න ඔහු මෙතෙක් අර්ථකථනය කර ඇත්තේ තුනෙන් දෙකක බහුතර බලයක් ලෙස නොවේ. තම පක්ෂයේ දර්ශනයට කැපවූ, දූෂිතයන් බවට පත් නොවෙන, ජාජබය අපේක්ෂා කරන නව දේශපාලන සංස්කෘතියකට කැපවූ මන්ත්‍රීවරුන්ගෙන් සමන්විත පාර්ලිමේන්තු බහුතරයකි. එනම් ගුණාත්මක වශයෙන් ශක්තිමත් මන්ත්‍රීවරුන්ගෙන් සමන්විත බහුතරයකි.

මේ අතර, ජාජබයට තනිවම තුනෙන් දෙකක පාර්ලිමේන්තු බහුතරයක් මැතිවරණ ප්‍රතිඵල වශයෙන් ලබාගත හැකිද යන්නද පැහැදිලි නැති අනුමානයකි. ලංකාවේ තිබෙන සමානුපාතික නියෝජන ක්‍රමය යටතේ මෙම අවිනිශ්චිතතාව විශේෂයෙන් පවතී. සමානුපාතික ක්‍රමය යටතේ පවත්වන ලද පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයේදී පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී සංඛ්‍යාවෙන් තුනෙන් දෙකක් වූ ආසන 150ක් තනිවම ලබාගැනීමට කිසිදු පක්ෂයක් හෝ සන්ධානයක් සමත්වී නැත. ඊට ආසන්න ආසන සංඛ්‍යාවක් ලබාගැනීමට 2010 ජනවාරි මස පැවැත්වූ මැතිවරණයේදී රාජපක්ෂ නායකත්වයෙන් පැවති එක්සත් ජනතා නිදහස් සන්ධානයට හැකිවිය. ඒ ආසන 144කි. ලැබුණ ඡන්ද ප්‍රතිශතය සියයට 60.33කි. 2020 පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයේදී රාජපක්ෂ නායකත්වය යටතේ ශ්‍රී ලංකා පොදු ජන පෙරමුණට සියයට 59.09ක ප්‍රතිශතයක්ද, ආසන 145ක්ද ලැබිණ. මේ මැතිවරණ දෙකෙහිම විශේෂත්වය නම්, සාපේක්ෂ වශයෙන්  ඉහළ ඡන්ද ප්‍රතිශතයක්ද තුනෙන් දෙකට ආසන්න මන්ත්‍රීධුර ප්‍රමාණයක්ද ලබාගත්තේ තනි පක්ෂයක් නොව පක්ෂ ගණනාවකිම අයත් පූර්ව-මැතිවරණ සන්ධානයක් වීමයි.

මෙවර පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය තරග කරද්දී, ජාජබයට තුනෙන් දෙකක බහුතරයක් ලැබීමට ප්‍රධාන අංකගණිතමය අභියෝගයක් තිබේ. එය නම් ජනාධිපතිවරණයේදී ලබාගත් සියයට 42.31 ඡන්ද ප්‍රතිශතය, සියයට 60කට ආසන්න කරගැනීමට, අඩු තරමින් සියයට 15කට වඩා ඉහළට නංවා ගැනීමයි. ඒ සඳහා පූර්ව කොන්දේසි දෙකක් ඉටු කරගත යුතුව තිබේ. පළමුවැන්න නම්, උතුරේ, නැගෙනහිර සහ කඳුරට දෙමළ ජනතාවගේත්, මුස්ලිම් ජනතාවගේත් තමන්ට ලැබෙන ඡන්ද ප්‍රමාණයේ අසාමාන්‍ය ඉහළ යෑමක් සහතික කරගැනීමයි. දෙවැන්න නම්, සමගි ජන බලවේගයට ජනාධිපතිවරණයේදී සිංහල සහ දෙමළ ජනතාවගෙන් ලැබුණු ඡන්ද සංඛ්‍යාවේ ශීඝ්‍ර පහළ බැසීමක් සිදුවී එම ඡන්ද ජාජබයට ලැබීමයි.

ආණ්ඩුක්‍රම ප්‍රතිසංස්කරණ

ඉහත කී කරුණුවලට අමතරව, පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයෙන් පසු පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකක බහුතර පිළිබඳ ප්‍රශ්නය මතුවන තවත් වැදගත් කාරණයක්ද තිබේ. එය නම්, ආණ්ඩුක්‍රම ප්‍රතිසංස්කරණ යෝජනා පාර්ලිමේන්තුවේ අනුමත කර ගැනීමයි. නිදසුනක් ලෙස ජාජබයට පාර්ලිමේනතුවේ ආසන 120-125ත් අතර සරල එහෙත් සතුටුදායක බහුතරයක් ලැබුණා යයි සිතමු. එය පැරණි නීති සංශෝධනයට හා අලුත් නීති පැනවීමට හොඳටම ප්‍රමාණවත් සතුටුදායක බහුතරයකි. එහෙත් විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කිරීම ඇතුළු ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය සඳහා එය ප්‍රමාණවත් නැත. ඉතිරි ඡන්ද ලබාගත යුත්තේ පාර්මේන්තුවේ විරුද්ධ පක්ෂවලිනි. විපක්ෂ මන්ත්‍රීවරුන් මිලදී ගැනීමේ සාම්ප්‍රදායික භාවිතය ඉදිරියට ගෙනයෑම, දේශපාලන දූෂණයට ඉඳුරාම විරුද්ධ සහ දූෂණයෙන් තොර නව අවංක සහ චර්යාධාර්මික දේශපාලන සංස්කෘතියක් සඳහා ශපථ වී සිටින ජනාධිපතිවරයාගේ සහ ජාජබයෙන් කිසිසේත්ම අපේක්ෂා කළ නොහැකිය.

එසේ නම්, එක් විකල්පයක් වන්නේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා ප්‍රතිසංස්කරණ සඳහා ආණ්ඩු පක්ෂය සහ විපක්ෂය අතර අවම සම්මුතියක් ඇතිකර ගැනීමයි. 2015දී එවැන්නක් සිදුවිය. එහෙත් එම සම්මුතිය ප්‍රතිසංස්කරණ යෝජනා හරයාත්මක වශයෙන් දියාරු කරනු ලැබීමට තුඩු දුන් බවද අප අමතක නොකළ යුතුය. එවැනි අවම සම්මුතියක් ගොඩනැගිය හැක්කේ ජාජබය සහ සජබය අතර දැනට ගොඩනැගී ඇති සතුරු ප්‍රතිවිරෝධතා එලෙසම පවතිද්දී නම් නොවේ.

වාර්ගික සුළු ජන ප්‍රජාවන්ගේ දේශපාලන ඉරණම

දැනට ඉදිරියට යන පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණ ප්‍රචාරක විවාද තුළද සිංහල සමාජයේ  සහ ජාජබය මෙන්ම දකුණේ ප්‍රධාන පක්ෂ අතරද අඩුවෙන්ම සාකච්ඡා වන තේමාවක් වන්නේ, පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය තුළින් ප්‍රකාශ වන සුළු ජන නියෝජනය පිළිබඳ ප්‍රශ්නයයි. මේ ගැන සුළුවෙන් හෝ සිදුවන සාකච්ඡාවල මතු කෙරෙන අවිනිශ්චිතතාව සහ කාංසාව දනවන කරුණක් තිබේ. එය නම් සුළුජන ප්‍රජා නියෝජනය, එම ප්‍රජාවන්ගේ දේශපාලන අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ කවර වැදගත්කමක් ලැබෙනු ඇද්ද යන්න පිළිබඳව දිගටම පවතින අවිනිශ්චිතතාවයි. මෙය වනාහි කොළඹ සිවිල් සමාජයේ හෝ රාජ්‍ය නොවන සංවිධානවල කොටස් උනන්දුවක් දක්වන ප්‍රශ්නයක් බවට ලඝු නොකළ යුතු කාරණයකි. දෙමළ හා මුස්ලිම් සමාජයේ දේශපාලන ක්‍රියාකාරිකයන්ද, මාධ්‍යවේදීන්ද, බුද්ධිමතුන්ද, ඡන්දදායකයන්ද මතුකරන ප්‍රශ්නයකි. එමෙන්ම එය ඉන්දියාව සහ තවත් රටවල් බොහෝ ගණනාවක්ද උනන්දුවෙන් බලා සිටින ජාජබ ආණ්ඩුවේ ප්‍රතිපත්ති, දැක්ම හා ක්‍රියාමාර්ග ගැන කාරණයක්ද වෙයි. එය ජාජබයේත්, එහි ආණ්ඩුවේත්, නායකයන්ගේ මෙන්ම සාමාජිකයන්ගේද අවධානයට යොමු විය යුත්තකි.

‘ජාතික ප්‍රශ්නය’ යනුවෙන් හැඳින්වෙන සුළු ජන ප්‍රජාවන්ගේ ගැටලුව මූලික වශයෙන් ම ආර්ථික සාධක මත පදනම් වී තිබෙන බවත්, ජාතික ප්‍රශ්නයට තිබෙන්නේ ආර්ථික විසඳුමක්ය පමණි යන්නත් ජාජබයේ ස්ථාවරය බව පෙනේ. ඒ සමගම ලංකාවේ පසුගිය අවුරුදු දශක කිහිපය තුළ ජාතික ප්‍රශ්නයට ‘දේශපාලන විසඳුම්’ පිළිබඳව තිබූ බලය විමධ්‍යගත කිරීම/ බලය බෙදාගැනීම පිළිබඳ කතිකාව අත්හැර දමා, අලුත් කතිකාවක් සහ සංකල්පීය රාමුවක් ගොඩනැගිය යුතු බවට ජාජබ නායකත්වය සිතන බවද පෙනේ. ජාජබය ඉදිරිපත් කළ ජනාධිපතිවරණ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශයේ ගැබ් වී තිබෙන්නේ මේ ආකාරයේ දැක්මක් බවද පෙනේ.

එහෙත් මේ වෙතින් බරපතළ ප්‍රශන දෙකක් මතුවේ. ඒවා ඉවසීමෙන් සහ බැරෑරුම් ලෙස සාකච්ඡා කළ යුතු ඒවාද වෙයි. පළමුවැන්න, සුළු ජන ප්‍රජාවන්ගේ අභිලාෂ, ආර්ථික දුක්ගැනවිලි පිළිබඳ ප්‍රශ්නයක් බවට ඌනනය කිරීම, එම ජනතාවන්ගේ සංස්කෘතික සහ දේශපාලන සමානත්වය පිළිබඳ සියවසක් පමණ කාලයක් තුළ විකාශනය වී ඇති ඉල්ලීම් ඒකපාක්ෂිකව ප්‍රතික්ෂේප කිරීම කළ යුතුද? කළ හැකිද? යන ප්‍රශ්නයයි. දෙවැන්න, සුළු ජන ප්‍රජාවන්ගේ පුරවැසි අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ අතිශයින්ම තීරණාත්මක ප්‍රශ්න පිළිබඳව, සිංහල සමාජයේ මුල් බැසගත් දේශපාලන ව්‍යාපාරයක් විසින් ඒකපාක්ෂිකවම රාජ්‍ය ප්‍රතිපත්ති තීරණ ගනු ලැබීම දේශපාලන වශයෙන් කොතරම් යුක්ති සහගතද? බුද්ධි ගෝචරද? යන්නයි.

මේ අතර බලය විමධ්‍යගත කිරීම, දහතුන්වැනි සංශෝධනය, බලය බෙදීම, දේශපාලන සමානත්වය යනාදි සංකල්ප සිංහල සමාජයේ දේශපාලන කතිකාවේ දැනට ආන්තීකරණයට භාජනය වී  තිබෙන බව ඇත්තය. එහෙත් උතුරු නැගෙනහිර දෙමළ සහ මුස්ලිම් සමාජවල මෙන්ම කඳුකරයේ දෙමළ ප්‍රජාව අතකරත්, බස්නාහිර සහ අනෙකුත් පළාත්වල ජීවත්වන සුළු ජන ප්‍රජාවන් අතරත් පවත්නා සමාජ විඥානය, සිතීම් සහ අපේක්ෂා ගොඩනැගී තිබෙන ප්‍රධාන පදනම වන්නේ සංස්කෘතික, ආර්ථික හා දේශපාලන සමානත්වය පිළිබඳ විශ්වාසය මතය. ලංකාවේ පසුගිය දශක අටක් පමණ කාලයේ විකාශනය වූ ජනවාර්ගික සම්බන්ධතා පිළිබඳ ගැටුම්කාරී ඉතිහාසය වෙතින් උගත යුතු වන ප්‍රධාන පාඩමක් නම්, සුළු ප්‍රජාවන්ගේ අයිතිවාසිකම් පිළිබඳව බහුතර ප්‍රජාවට අයත් දේශපාලනඥයන්, එම ප්‍රජාවන් සමග ඇතිකර ගන්නා සංවාදයක් තුළින් මිස, ඒකපාක්ෂිකව තීරණය කිරීමෙන් වැළකිය යුතුය යන්නයි. පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය විසින් එවැනි විවෘත සංවාදයක් සඳහා අවකාශයක් දැනටමත් විවෘත කරනු ලැබ ඇතත්, එය ප්‍රයෝජනයට ගන්නා බවක් නම් නොපෙනේ. මැතිවරණයෙන් පසුවවත්, එම සංවාදය සහ අලුතෙන් සිතීම සිදුවිය යුතුව තිබේ.

මැතිවරණ ව්‍යාපාරවලදීත්, ප්‍රගතිශීලී දේශපාලන පරිවර්තනයක් පොරොන්දු වන ආණ්ඩු වෙනසක් සිදුවන විට දේශපාලන වශයෙන් අවදිවී සිටින විවිධ ප්‍රජාකොටස් අතර, තමන්ටම සුවිශේෂ දේශපාලන විමුක්තිය පිළිබඳ අපේක්ෂා මතුවීම සාමාන්‍ය දෙයකි. ජනාධිපතිවරණය සහ පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය ආශ්‍රිතව රටේ මතුවූ දේශපාලන පිබිදීමේ විශාල කර්තෘක කාර්යයක් කර ඇත්තේ ජාජබය සහ එහි නායකත්වයයි. එම ප්‍රජාවන් තමන්ට ඡන්දය ප්‍රකාශ කර ඇතත් නැතත්, එම පුරවැසි ප්‍රජාවන්ගේ සමාජ හා දේශපාලන විමුක්ති අපේක්ෂාවන්ට සංවේදීව, ඒවාට සාධනීය ප්‍රතිචාර දක්වන දේශපාලන සංවාද ආරම්භ කරමින්, සහභාගිත්වවාදී විසඳුම් සෙවීමේ හවුල් ප්‍රයත්න ගැනීම, නව ජනාධිපතිවරයාගේත් මන්ත්‍රීවරුන්ගේත් ආණ්ඩුවේත් දේශපාලන භාවිතයට එකතු කිරීම වැදගත් වන්නේ එබැවිනි.