පොලිසියේ අපරාධකරුවන් ආරක්ෂා කිරීමට අරමුදලක්

‘නිලධරයකු විසින් රාජකාරි විෂය පථය තුළ සිදු කරන ලද ක්‍රියාදාමයන් සම්බන්ධයෙන් යම් නීති කෘත්‍යයකට භාජනය වුවහොත් සහ එයට අදාළව නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුව මගින් රජයේ නීති සහාය ලබාදීම ප්‍රතික්ෂේප කරන හෝ නීති සහාය ලබා නොදෙන අවස්ථාවලදී, පුද්ගලික නීතිඥ සහාය ලබා ගැනීම සහ වෙනත් නීති සේවාවන් ලබා ගැනීම වෙනුවෙන් පොලිස් නිලධරයන්ට සිදුවන ආර්ථික අපහසුතාවන් සඳහා, මෙම යෝජනා ක්‍රමය භාවිත කර නිලධාරීන් වෙත යම් මූල්‍යමය සහනයක් ලබා දීම ප්‍රධාන අරමුණ වේ.’

ඒ බව සඳහන් වන්නේ පොලිස් නිලධරයන් සඳහා ‘නීති සහන යෝජනා ක්‍රමය’ ස්ථාපිත කිරීම යනුවෙන් පොලිස්පති දේශබන්දු තෙන්නකෝන් පොලිස්පති චක්‍රලේඛ 2770/24 යටතේ හා පාලන චක්‍රලේඛ 04/24 2024.02.29 දින නිකුත් කළ චක්‍රලේඛයේය. ජ්‍යෙෂ්ඨ නියෝජ්‍ය පොලිස්පතිවරුන්, නියෝජ්‍ය පොලිස්පතිවරුන්, අණදෙන නිලධාරීන්, කොට්ඨාශ භාර නිලධාරින්/අධ්‍යක්ෂවරුන්, ගණකාධිකාරිවරුන්, දිස්ත්‍රික් භාර ජ්‍යෙෂ්ඨ රාජ්‍ය නිවේදිත නිලධාරින්, මූලස්ථාන පොලිස් පරීක්ෂකවරුන්/ ස්ථානාධිපතිවරුන් සහ අධ්‍යක්ෂක සිවිල් පරිපාලන, ශ්‍රී ලංකා පොලිසියේ ප්‍රධාන ගණකාධිකාරි හා සියලුම ගණකාධිකාරිවරුන් එම චක්‍රලේඛය මගින් අමතා ඇත.

එම චක්‍රලේඛයේ පළමුවෙන්ම සඳහන් කරන්නේ පොලිස් නිලධාරීන් සඳහා නීති ආධාර ලබාදීම පිණිස ‘නීති සහන යෝජනා ක්‍රමය’ නමින් යෝජනා ක්‍රමයක් 2022.06.22 දිනැති අමප/22/0908/527/005 දරන අමාත්‍ය මණ්ඩල සංදේශය මගින් මහජන ආරක්ෂක ඇමතිවරයා විසින් අමාත්‍ය මණ්ඩලයට ඉදිරිපත් කළ බව හා 2022.07.04 දින පැවති අමාත්‍ය මණ්ඩල රැස්වීමේදී ඒ සඳහා අනුමැතිය ලැබී ඇති බවයි.

අප කළ සොයා බැලීමේදී එම දිනයට අදාළ අමාත්‍ය මණ්ඩල රැස්වීමේ අමාත්‍ය මණ්ඩල තීරණ යටතේ එවැනි තීරණයක් ගැන සඳහන් නොවන අතර මෙවැනි වැදගත් තීරණයක් අමාත්‍ය මණ්ඩල තීරණ යටතේ ප්‍රකාශයට පත් නොකිරීම සිතාගත නොහැක්කකි.

එම චක්‍රලේඛයේ නීති සහන යෝජනා ක්‍රමය ක්‍රියාත්මක වීම සම්බන්ධයෙන් සඳහන් කරන්නේ අමාත්‍ය මණ්ඩල අනුමැතිය හිමිවූ 2022.07.04 දින සිට එය ක්‍රියාත්මක වන බවයි.
ශ්‍රී ලංකා පොලීසියේ දැනටමත් සේවයේ නියුතු සාමාජිකත්වය ලබා ගන්නා නිලධාරීන්ට එහි සාමාජිකත්වය හිමිවන අතර ඊට අමතරව යෝජනා ක්‍රමයේ සාමාජිකත්වය ලබා සිටි විශ්‍රාමික නිලධාරින්ටද එහි සාමාජිකත්වය හිමිවන බවයි. මෙහි සාමාජික ගාස්තුව මාසයකට රුපියල් 10ක් වන අතර එම සාමාජික ගාස්තුව ගෙවීම ආරම්භ වන දිනයේ සිට සාමාජිකත්වය හිමිවේ. එසේ වුවද මෙම යෝජනා ක්‍රමය කැබිනට් මණ්ඩලය එය අනුමත කළ 2022.07.04 දින සිට ක්‍රියාත්මක වන බැවින් එදින සිට සාමාජිකත්වය ලබා ගැනීමට අපේක්ෂා කරන නිලධාරීන්ට 2022 ජුලි මාසයේ සිට සාමාජික ගාස්තු ගෙවීම මගින් එහි සාමාජිකත්වය ලබාගත හැකිය.
නමුත් එහි ඇති අපහැදිලි බව වන්නේ දැනට සේවයේ නිරතව සිටින පොලිස් නිලධාරියෙකුට ගෙවී ගිය කාලයටද සාමාජික මුදල් ගෙවා එහි සාමාජිකත්වය ලබාගත හැකි වුවද, මේ වනවිටත් විශ්‍රාමික නිලධාරියෙකුට ගෙවී ගිය කාලයට අදාළව සාමාජික මුදල් ගෙවා සාමාජිකත්වය ලබාගත හැකිද යන්නයි.

එම යෝජනා ක්‍රමයට අදාළ ව්‍යවස්ථාවක්ද පොලිස්පතිවරයාගේ චක්‍රලේඛයට අමුණා යවා ඇති අතර එයට අනුව යෝජනා ක්‍රමයට මුදල් ලැබෙන ක්‍රමවේද ලෙස සඳහන් කර ඇත්තේ සාමාජික ගාස්තු, නඩු වියදම් ප්‍රතිපූර්ණයේදී ලැබෙන අමතර මුදල්, පොලිස් ත්‍යාග අරමුදලෙන් නැවත ආපසු ගෙවීමට යටත්ව ලබා ගන්නා රුපියල් මිලියන 200ක මුදල, මුදල් ආයෝජනයෙන් ලැබෙන පොලිය, අමාත්‍ය මණ්ඩලයේ අනුමැතිය පරිදි මහා භාණ්ඩාගාරයෙන් ලැබීමට නියමිත මුදල් හා පාලන කමිටුව විසින් තීරණය කරන ක්‍රමවේදයන් මගින් අරමුදල් රැස්කිරීම ලෙස සඳහන් කර ඇත.

මෙහිදී ප්‍රශ්නයක් පැන නගින අවස්ථා දෙකක් ඇත. ඉන් එකක් වන්නේ පොලිස් ත්‍යාග අරමුදලෙන් ආපසු ගෙවීමට යටත්ව පොලිස්පතිවරයාගේ අභිමතය පරිදි රුපියල් මිලියන 200ක මුදලක් ලබාගත හැකිද යන්නයි. අනෙක වන්නේ අමාත්‍ය මණ්ඩලයේ අනුමැතිය පරිදි මහා භාණ්ඩාගාරයෙන් මෙවැනි යෝජනා ක්‍රමයකට මුදල් ලබාදිය හැකිද යන්නය.

මෙම නීති සහන අරමුදලේ ප්‍රධාන අරමුණ වන්නේ නීතිපතිවරයා විසින් යම් නඩුවක් සම්බන්ධයෙන් පොලිස් නිලධාරීන් වෙනුවෙන් පෙනී නොසිටින අවස්ථාවලදී නීති සහාය ලබා ගැනීම සඳහා මූල්‍යමය සහාය ලබාදීමයි. මෙහිදී අප සලකා බැලිය යුතු වන්නේ නීතිපතිවරයා පොලිස් නිලධාරීන් වෙනුවෙන් පෙනී සිටීම ප්‍රතික්ෂේප කරන අවස්ථා මොනවාද යන්නයි. සාමාන්‍යයෙන් නීතිපතිවරයා එසේ පෙනී නොසිටින අවස්ථා වන්නේ පොලිසිය ඔවුන් භාරයේ සිටින සැකකරුවන් වධහිංසාවට ලක්කරන අවස්ථායි. සැකකරුවන්ට දරුණු ලෙස පහර දීම හා සැකකරුවන් ඝාතනය කිරීම අවස්ථාද ඒ යටතේ අපට හමුවේ.

වත්මන් පොලිස්පති දේශබන්දු තෙන්නකෝන්ද පොලිසිය භාරයේ සිටි සැකකරුවෙකුට වධහිංසා කිරීම සම්බන්ධයෙන් පසුගියදා ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයෙන් දඬුවම් ලැබූ පුද්ගලයෙකි. එහිදී ඔහුට ඒ සඳහා වන්දි ලෙස පුද්ගලිකවම වන්දි ගෙවීමට පවා සිදුවිය. මෙම යෝජනා ක්‍රමයේ නඩු සඳහා වන නීතිඥ ගාස්තුවලට අමතරව අධිකරණය නියම කරන වන්දි සඳහා ගෙවීම් සිදුකරනවාද යන්න නිශ්චිත නැත. එසේ ගෙවීම් සිදුකරනවා නම් පොලිස්පති දේශබන්දු තෙන්නකෝන්ට හා ඔහු සමග එම සිද්ධියේදී මූලික අයිතිවාසිකම් කඩකිරීම නිසා වන්දි ගෙවීමට සිදුවූ අනෙක් පොලිස් නිලධාරින්ටත් එම ගෙවීම් ප්‍රතිපූරණය කර ගැනීමේ අවස්ථාව හිමිවනු ඇත.

නීතිපතිවරයා රජයේ නිලධාරින් සිය රාජකාරි ඉටු කිරීමට යෑමේදී මුහුණ දෙන නීති කෘත්‍යයන් වෙනුවෙන් පෙනී සිටින පුද්ගලයා වන අතර රාජකාරි සීමාවෙන් එපිටට ගොස් කරන කටයුතු සම්බන්ධයෙන් රජයේ නිලධාරියෙකු නීති කෘත්‍යයකට මුහුණ දෙන විට ඒ වෙනුවෙන් පෙනී සිටින්නට බැඳී ඇති නිලධාරියෙකු නොවේ.

තමන් භාරයේ සිටින පුද්ගලයන්ට වධ හිංසා කිරීම, පහර දීම හා ඝාතනය කිරීම පොලිස් රාජකාරිය නොවන අතර එම ක්‍රියා පොලිස් රාජකාරියට කිසිසේතම සම්බන්ධ නැති අපරාධ වේ. එවැනි අපරාධ සඳහා පොලිසියට කිසිදු නීතිමය අවසරයක් ලැබී නැති අතර සැකකරුවන්ට දඬුවම් කිරීමේ බලයක්ද පොලිසියට ලබාදී නැත. පොලිසියට ලබාදී ඇත්තේ යම් කරුණක් හෝ අපරාධයක් සම්බන්ධයෙන් විමර්ශනය කිරීමේ බලය පමණී. එසේ විමර්ශන සිදු කිරීම යනු පුද්ගලයින්ට වධ හිංසා කිරීම, පහර දීම හෝ ඝාතනය කිරීම නොවේ. යම් වරදක් සම්බන්ධයෙන් දඩුවම් කිරීමේ බලය ඇත්තේ අධිකරණයට වන අතර එම බලය අධිකරණය විසින් පොලිසියට පවරා දී නැත.

ඒ නිසා තමන්ගේ රාජකාරියට අයත් නැති අපරාධ සිදු කිරීම සම්බන්ධයෙන් යම් පොලිස් නිලධාරියෙකු නීති කෘත්‍යයකට මුහුණ දෙන විට කෙසේවත් නීතිපතිවරයාගේ සහාය ඔහු වෙනුවෙන් ලබාදිය යුතු නැත. රජයක හෝ ආණ්ඩුවක වගකීම වන්නේ එම රටේ පුරවැසියන්ගේ මානව හිමිකම් ආරක්ෂා කිරීම වන අතර මානව හිමිකම් කඩ කරන්නවුන් ආරක්ෂා කිරීම නොවේ.

පොලිසියේ මෙම නීති සහන සේවාවට අරමුදල් ලැබෙන මාර්ග පිළිබඳව දක්වා ඇති කරුණක් වන ‘අමාත්‍ය මණ්ඩලයේ අනුමැතිය පරිදි මහා භාණ්ඩාගාරයෙන් ලැබීමට නියමිත මුදල්’ යනු එය යෝජනා කරන හා අනුමැතිය ලබාදෙන ඇමතිවරුන්ගේ පෞද්ගලික බූදල් නොවේ. අපරාධකරුවන් ආරක්ෂා කිරීමට පොදු මහජනයාගේ හෙවත් භාණ්ඩාගාරයේ මුදල් ලබාදීමේ මෙවැනි අනුමැති මගින් කැබිනට් මණ්ඩලය සිදු කරන්නේ මානව හිමිකම් කඩ කිරීමට පොලිසියට දිරි දීමකි. කොටින්ම පොලිසියට අපරාධ කිරීමට දිරි දීමකි.

රටට අවශ්‍ය වන්නේ පොලිසියට අපරාධ කිරීමට දිරි දෙන යෝජනා නොවන අතර පොලිසියේ අපරාධ අවම කිරීමේ හෝ නැති කිරීමේ කැබිනට් මණ්ඩල යෝජනාය. කලක් නතරවී තිබූ සගවා තිබූ ආයුද පෙන්නීමට ගොස් එම සඟවා තිබූ ආයුධයෙන් පොලිසියට වෙඩි තැබීමට උත්සාහ කිරීම හා ආත්මාරක්ෂාව සඳහා තැබූ පොලිස් වෙඩි පහරින් සැකකරුවන් මියයෑමේ හෙවත් සැකකරුවන් ඝාතනය කිරීමේ සෙල්ලම යළි වත්මන් පොලිස්පතිවරයා යටතේ ආරම්භ කර ඇත. එසේ ඝාතනයට ලක්කරන ලද සැකකරුවකුගේ පවුලේ සාමාජිකයෙකු සමහරවිට එම ඝාතනයට වගකිව යුත්තන්ට එරෙහිව ඉදිරියේදී නඩුවක් පැවරිය හැකිය.

සුපුරුදු පරිදිම නීතිපතිවරයා එම නඩුවේ වගඋත්තරකාර පොලිස් නිලධාරින් වෙනුවෙන් පෙනී සිටීම ප්‍රතික්ෂේප කළ හැකිය. එහිදී පුද්ගලික නීති සහාය වශයෙන් ඉදිරියට ඒමට නියමිතව ඇත්තේ මෙම අරමුදලයි. ඒ නිසා මෙම අරමුදල පොලිසියේ අපරාධකරුවන් ආරක්ෂා කිරීමේ අරමුදල වශයෙන් හැඳින්වූවාට වරදක් නැත. පාතාලය මර්දනය කිරීම සඳහා විශේෂ පොලිස් කණ්ඩායම් 20ක් යෙදවූවේ යැයි පොලිස්පතිවරයා පසුගියදා නිවේදනය කළේය. පාතාලය මර්දනය කිරීම හොඳය. එය සිදුවිය යුත්තකි. එහෙත් එය සිදුවිය යුත්තේ නීතියෙන් පොලිසියට පනවා ඇති සීමාව තුළය.

එසේ නොමැතිව නීතිය පොලිසියේ අතට ගෙන නොවේ. එහෙත් පොලිස්පතිවරයාත්, පොලිසිය භාර ඇමති ටිරාන් අලසුත් මාධ්‍ය හමුවේ නිතර නිතර කියන කතා අනුව නම් පෙනෙන්නේ නීතියේ සීමාව තුළ කටයුතු කරන පොලිසියක් ඔවුන්ගේ පාලනය යටතේ බලාපොරොත්තු විය නොහැකි බවයි. ඔවුන් දෙදෙනා හැසිරෙන්නේ හා කතා කරන්නේ නීතිය අතට ගෙන කටයුතු කරන පාතාල සාමාජිකයන් දෙදෙනෙකු ලෙසින් වන නිසා මෙවැනි අරමුදලක් ඉදිරියට අනිවාර්යෙන්ම පොලිසියට අවශ්‍ය වනු ඇත. ඒ නීතියට පිටින් කරන ක්‍රියාවලින් පොලිස් නිලධාරින් ආරක්ෂා කිරීම සඳහාය.

එහිදීත් පැන නගින ප්‍රශ්නය වන්නේ මෙම අරමුදල පොලිසියේ සේවය කරන නිලධාරීන්ට අනිවාර්ය එකක් නොවුණත්, මාසයකට රුපියල් 10ක් වන සොච්චම් මුදලක් සාමාජික ගාස්තු වශයෙන් අයකරන නිසා පොලිසියේ සෑම සාමාජිකයෙකුම එහි සාමාජිකයන් විය හැකි බව හා ඔවුන්ගේ දායක මුදල් නිල නොවන අනිවාර්ය ක්‍රමයකට එම අරමුදලට බැරවිය හැකි බවයි. ඒ අනුව පොලිසියේ සේවය කරන සියලු නිලධාරින් පුද්ගලයන්ට වධ හිංසා කරන, පහර දෙන හා පුද්ගලයන් ඝාතනය කරන අය නොවුණත් ඔවුන්ටත් අපරාධකරුවන් වෙනුවෙන් සිය පඩි පතෙන් දායකත්වය ලබාදීමට සිදුවන බවයි.

රජයේ අනෙකුත් දෙපාර්තමේන්තුවල සේවකයින්ට සිය රාජකාරි ඉටු කිරීමට යෑමේදී නඩුවලට මුහුණ දීමට සිදුවන විට ඒ සඳහා එම දෙපාර්තමේන්තු මට්ටමින් මේ ආකාරයේ අරමුදල් ගොඩ නගා නැත. ඒ නීතිපතිවරයා රජයේ නිලධාරින් රජකාරි ඉටු කිරීමට යෑමේදී මුහුණ දෙන නඩු සඳහා පෙනී නොසිටින තත්වයක් නිර්මාණය වී නැති නිසාය. එම තත්වය නිර්මාණය වී ඇත්තේ පොලිසිය සම්බන්ධයෙන් පමණය. ඒද පොලිස්පතිවරයා මෙන් වන පොලිසියේ අපරාධකරුවන් සම්බන්ධයෙන් පමණක් වන නිසාය.