වැරදුණේ කොතැනද?

පකිස්ථානයේ ලාහෝර් නුවර කාන්තාවක වියරු ජනකායක් විසින් මරාදැමීමට තැත් කෙරුණු පුවතක් මෙම සතියේ වාර්තා විය. ඇය ඇඳ සිටි ඇඳුමේ අරාබි අකුරුවලින් නිර්මාණය කර තිබූ රටාව ඉස්ලාම් ආගමට අපහාසාත්මක වැකියකැයි යන මතය මෙම සිද්ධියට හේතු විය. මෙම කාන්තාව සිටි සාප්පුව වට කරගත් සිය ගණනක් මිනිස්සු ඇය ආගමික අපහාසයක් සිදු කළ බවත් ඇගේ හිස ගසා දැමිය යුතු බවත් මොර දෙන්නට වූහ. තත්වය සමනය කිරීමට පැමිණි පොලිසිය අතර වූ කාන්තා පොලිස් නිලධාරිනියක් වියරු ජනකායට කතා කොට ඉතා අපහසුවෙන් ඔවුන් තරමක් සන්සුන් කරවා අදාළ කාන්තාව නිරුපද්‍රැතව පොලිස් ස්ථානයකට ගෙනයාමට සමත්වූවාය. ඉන්පසු පොලිසිය කළේ ඇය ‘ආගමික අපහාස’ නීතිය යටතේ අත්අඩංගුවට ගන්නවා වෙනුවට අරාබි බස දන්නා මවුලවිවරයකුගේ සහාය පැතීමයි. කාන්තාවගේ ඇඳුමේ සඳහන් අකුරු හුදු අලංකරණයක් බවත් එහි අර්ථය රූමත් යන්න බවත් මවුලවිවරයා පහදා දී තිබේ. තමන් නොදැනුවත්ව වරදක් කළා නම් ඊට සමාවන්නැයි කාන්තාව ඉල්ලා සිටි පසු සිද්ධිය නිමා විය.

මෙම සිදුවීම සිහිගන්වනුයේ 2019 මැයි 18 දා ලංකාවේ වූ මේ හා සමානම සිද්ධියකි. කොළඹ ඉදිකිරීම් කම්කරුවකු ලෙස සේවය කරන තම සැමියා එවූ මුදල් ලබාගැනීමට හසලක නගරයට පැමිණි මුස්ලිම් කාන්තාවක් මෙවැනි ම අකරතැබ්බයකට ගොදුරු විය. ඇය ඇඳි ඇඳුමේ රූපය ධර්ම චක්‍රයක් බවත් ඉන් බුද්ධාගමට අපහාස වී ඇති බවත් සිතූ පිරිසක් ඇයට විරෝධය පා පොලිසියට පැමිණිලි කළහ. ලංකාවේ පොලිසිය ඒ අවස්ථාවේ කටයුතු කළේ පකිස්ථානු පොලිසියටත් වඩා අහේතුක හා අන්තවාදි ලෙසය. කාන්තාවගේ ඇඳුමේ වූ සංකේතය නැවක සුක්කානමක්ද, ධර්ම චක්‍රයක්දැයි විශේෂඥ මතයක් විමසා ප්‍රශ්නය සමනය කරනවා වෙනුවට පොලිසිය වහාම කාන්තාව අත්අඩංගුවට ගත්තේය. ඒ ඇප ලැබිය හැකි සාමාන්‍ය නීතිය යටතේ නොව මහේස්ත්‍රාත්වරයකුට ඇප ලබාදිය නොහැකි අයිසීසීපීආර් නීතිය අවභාවිත කරමිනි. අවසානයේ මෙම කාන්තාවට නොකළ වරදකට දෙසතියකට වඩා කාලයක් සිරමැදිරියක ලැගීමට සිදුවිය.

අන්තවාදී උන්මාදය අතින් පකිස්ථානයටත් පාර පෙන්වන තැනට ලංකාව පත්වීම අනාගතය පිළිබඳ එතරම් සුභ ලකුණක් නොවේ. ‘ආගමික අපහාස’ යන සංකල්පය බුදු දහමේ නොමැත. එය කිසිසේත්ම බුදුන් වහන්සේගේ ධර්මය හා නොගැළපේ. එය මෑතක් වනතුරුම මෙරට ජන මනසට ආගන්තුක වූයේ මේ නිසා විය හැක. බි්‍රතාන්‍යයන් විසින් හඳුන්වා දුන් ‘ආගමික අපහාස නීතියක්’ (blasphemy law) අපේ නීති පද්ධතියේ වුවද එය ක්‍රියාත්මක වූයේ ඉතාමත් කලාතුරකිනි. 1950 දශකයේ මැද භාගයේ සිට ජාතිවාදී උන්මාදය අප ගිලගත්තේය. නමුත් ආගමික කරුණු සම්බන්ධයෙන් මෙරට වූයේ තරමක විවෘත ස්වභාවයකි.

ජන සමාජයේ කාලාන්තරයක් පුරා මුල් බැසගත් විශ්වාසයන් හා ඇදහිලි ක්‍රමද භික්‍ෂූන් ඇතුළු ආගමික පූජකවරුන්ගේ ක්‍රියාකාරිත්වයද ප්‍රසිද්ධියේ ප්‍රශ්න කිරීමට අවකාශයක් එකල මෙරටේ විය. මහාචාර්ය ඒබ්‍රහම් ටී කොවුර් වැනි අදේවවාදී-හේතුවාදියකු පවා තමන්ගේ හේතුවාදී (rationalist) ව්‍යාපෘතිය ක්‍රියාත්මක කිරීමට ලංකාව තෝරාගත්තේ ඒ නිසා විය යුතුය. මහාචාර්ය කාලෝ ෆොන්සේකා මහතා කතරගම ගිනි පෑගීම විද්‍යාත්මකව අභියෝග කොට එහි කිසියම් ආගමික අන්තර්ගතයක් නොමැති යැයි ක්‍රියාවෙන් ඔප්පු කළ විට ජන සමාජයෙන් ඔහුට ලැබුණු ධනාත්මක ප්‍රතිචාරය මෙම තත්වයට තවත් සාධකයකි.

නමුත් අද වන විට මෙම තත්වය මුළුමනින්ම කනපිට පෙරළී තිබේ. කොවුර් හා ෆොන්සේකා මහා ඇදුරන් තම ගවේෂණයන් අද කළා නම් ඔවුන් දේශපාලන භික්‍ෂූන්ගේ උන්මත්තක උදහසට ලක්වී අයිසීසීපීආර් පනත යටතේ සිරගත වී හමාරය. ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ නියෝගයන් පවා නොසලකා ආණ්ඩුව මෑතකදී කඩිමුඩියේ සම්මත කළ මාර්ගගත ආරක්‍ෂණ පනත (Online Satety Act) තුළින් ‘ආගමික අපහාස’ උන්මාදයට දරුණු නීතිමය පදනමක් ලබාදී තිබේ. මෙම පනතේ 12, 14, 15, 16 යන ඛණ්ඩයන් සියල්ල ‘අන්තර්ජාලය හරහා සිදුකළායැයි කියැවෙන ආගමික අපහාසයන්ට’ දඬුවම් කිරීම සඳහා යොදාගත හැක. මෙවන් නීතියක් දේශපාලන භික්‍ෂූන් හා ගිහි අන්තවාදී පිරිස් විසින් තම විරුද්ධවාදීන් නිහඬ කිරීමටත් සහේතුක-නිදහස් චින්තනය මෙරටින් මුළුමනින්ම තුරන් කිරීමටත් භාවිත කරනු නොඅනුමානය. මේ ජනපතිවරණ වසරකි. ක්‍රමයේ වෙනසක් (system change) යනු දැන් ජනප්‍රියම පාඨයකි. වෙනසක් කිරීමට පෙර වෙනස් කළ යුත්තේ කවරක්ද හා කවරාකාරයෙන්ද යන්න හඳුනාගත යුතුය. වැරදි හරිගස්සන්නට පෙර වැරදුණේ කොතැනද යන්න වටහා ගත යුතුය. නැතහොත් යළිත් වරක් අප නතර විය හැක්කේ ඉන්නා තැනටත් වඩා අයහපත් අතරමගකය.

76 වසරක සාපය: පරමාදර්ශී රාජ්‍යය බි්‍රතාන්‍ය පාලනයද?

76 වසරක ශාපය ගැන බොහෝ දෙනා කතා කරති. නිදහසෙන් පසු සියල්ල වරදවා ගත් බවත් අවපාතයෙන් අවපාතයට ලක් වූ බවත් ජනප්‍රිය මතයකි. මෙම මතය නිවැරදි නම් ඉන් ගම්‍ය වනුයේ කුමක්ද? අපේ රටේ නිදහසට පෙර තිබූ පාලනය නිදහසින් පසුවූ පාලනයන්ට වඩා හොඳ බව නොවේද? දේශීය නායකයන්ට වඩා කාර්යක්‍ෂම ලෙස, දක්‍ෂ ලෙස බි්‍රතාන්‍ය පාලකයන් මේ රට කරවූ බව නොවේද? බි්‍රතාන්‍ය යටත් විජිත පාලකයන් යකුන් නොව ලංකාව සාපේක්‍ෂ වශයෙන් ඉහළ තැනකට ගෙන ආ යහපත් නායකයන් බව නොවේද? ගිරවුන් මෙන් කිසිදු සිතීමක් බැලීමක් නොමැතිව 76 වසරක ශාපය ගැන කියවන්නට පෙර මේ ටිකත් සිතා බැලිය යුතු නැද්ද?

1948 නිදහස ලබන විට අප තුළ වූ ශක්‍යතාව යථාර්ථක් කරගැනීමට අප බොහෝ දුරට අසමත් වූ බව අවිවාදිතය. 1948 සිට ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ නම් වූ අසමසම පාලකයා රට බංකොලොත් කරන තෙක්ම අපට වැරදුණු තැන් මෙන්ම හරි ගිය තැන්ද විය. සමාජ සංවර්ධනය – එනම් සාක්‍ෂරතාව, ආයු අපේක්‍ෂණය, මාතෘ හා ළදරු මරණ අනුපාතිකය, දරිද්‍රතාව, ඇති නැති පරතරය- අතින් 2019 දක්වා අප සැලකිය යුතු ප්‍රගමනයක් ලැබූ බව අවිවාදිතය. මෙම ප්‍රගමනය සරල රේඛාවක් නොව කාලයකට ඉහළ යන තවත් කාලයකට පහළ වැටෙන අවිධිමත් නැග්මක් විය. නමුත් සමාජ සංවර්ධනය අතින් අද වුවද අප සිටිනුයේ 1948ට වඩා හොඳ තැනක බව සංඛ්‍යා දත්ත අනුවත් අත්දැකීම් අනුවත් පැහැදිලිය.

නමුත් අපට වැරදුණි. ඒ වැරදුණේ වංචාව, දූෂණය, නාස්තිය නිසා නම් නොවේ. ඒවාද වැරදි බව සැබෑය. නමුත් ඒවා බරපතළ ප්‍රශ්න බවට පත්වූයේ 20 වන සියවසේ අග භාගයේ සිටය. අපේ වැරදි හැරවුම් ලක්‍ෂ්‍යය ඇත්තේ ඊට බොහෝ පෙරය. ඩීඑස් සේනානායක මහතා හා එස්ඩබ්ලිව්ආර්ඩී බණ්ඩාරනායක මහතා හොරු දූෂිතයෝ නොවූහ. ඔවුන් හෝ එකල සිටි දේශපාලකයන් අතිබහුතරය දේශපාලනයෙන් හම්බ කරගත්තේ නැත. ඔවුහු තම පාරම්පරික ධනය දේශපාලනය වෙනුවෙන් කැප කළෝය. ඒ කාලයේ පාලකයන් තම සුඛ විහරණය වෙනුවෙන්, ‘ආරක්‍ෂාව‘ වෙනුවෙන් රටේ ධනය කාබාසිනියා කළේ නැත. මන්ත්‍රීන්ට විශ්‍රාම වැටුප් හා තීරු බදු රහිත වාහන වැනි නාස්තිකාර සෙල්ලම් පටන් ගත්තේ පසුකාලීනවය. බස්රියෙන් දුම්රියෙන් යන මන්ත්‍රීවරුන් එකල විරල නොවිණි.

නමුත් අපට වැරදුණි. වැරදීම පටන් ගත්තේ 1948 පුරවැසි පනත තුළිනි. වතුකර දෙමළ ඡන්ද බහුතරය තමන්ට නොලැබෙන බව වටහාගත් එජාපය වතුකර දෙමළ ජනතාවගේ ඡන්ද අයිතිය නැති කළේය. ඩීඑස් සේනානායක අගමැතිවරයාගේ මූලිකත්වයෙන් සිදුකළ ඒ පියවරේ නියමුවන් වූයේ එස්ඩබ්ලිව්ආර්ඩී බණ්ඩාරනායක මහතාත් ජේආර් ජයවර්ධන මහතාත්ය. ඔවුන් කිසිවකුත් දූෂිතයන් හොරුන් නොවුවද ඔවුන් මේ රටට කළ විනාශය දූෂිතයන් හොරුන් කළ විනාශයට වඩා දැවැන්තය. ඒ දේශපාලන උවමනාවන් වෙනුවෙන් බල තණ්හාවට කඩතුරාවක් ලෙස ‘දේශප්‍රේමය’ (සැබැවින්ම ජාතිවාදය) භාවිත කිරීම තුළිනි. තම බල උවමනාවන් වෙනුවෙන් ගෙන ආ පුරවැසි පනත සාධාරණීකරණය කරන්නට ඔවුහු ‘සිංහල ජාතිය’ අනතුරේ යන අනියත බිය භාවිත කළහ. කුලවාදය හා පන්තිවාදයෙන් අන්ධ වූ දේමළ දේශපාලනඥයන් පිරිසකගේ සහායද ඔවුන්ට ලැබුණි. “අපට අවශ්‍ය වර්ගවාදය හෝ ජාතිකවාදය මේ මොහොතේ ලෝකයෙන් තුරන් කිරීම නොවේ, අනාගත ප්‍රගමනය වෙනුවෙන් වර්ගවාදය හමා ජාතිකවාදය එකමුතු කිරීමයි (harmonisation)”යැයි බණ්ඩාරනායක මහතා පුරවැසි පනත පිළිබඳ පාර්ලිමේන්තු විවාදයේදී කීවේය.

එජාපයෙන් බිඳී විත් ශ්‍රීලනිපය පිහිටුවා 1952 මහා මැතිවරණයෙන් පරාජය වී 1953 හර්තාලයෙන් ආන්තික වූ ඔහු 1956දී බෞද්ධ කොමිෂන්වා ර්තාව වැළඳගත්තේ අනාගත ප්‍රගමනයට කෙසේ වෙතත් තමන්ගේ පුද්ගලික දේශපාලන ප්‍රගමනයට මගක් ලෙසිනි. ජාතිකවාදය ජනවාර්ගික හා ආගමික වර්ගවාදයක් ලෙස ප්‍රතිනිර්මාණය කිරීමට එදා ඔහු ගත් සවිඥානික තීන්දුවෙන් වූ වැරදීම නිදහසෙන් පසු අපට වූ දැවැන්තම වැරදීමයි.
ලංකාව යනු බහු ජනවාර්ගික, බහු ආගමික, බහු භාෂයික රටකි. මේ විවිධත්වය පිළිගන්නා හා එයින් පෝෂණය වන සැබෑ ලාංකික අනන්‍යතාවක් ගොඩනගනුවා වෙනුවට සිංහල-බෞද්ධ අනන්‍යතාවක් මේ රට මත පැටවීමට ගත් තීරණයන් අපේ අවපාතයේ මුල් පියවරයන් විය. ඒ වැරදීම නොවන්නට 1958න් ආරම්භ වී 83 කළු ජූලියෙන් කූටප්‍රාප්ත වූ ජාතිවාදී ලේ වැගිරීම්වත්, 25 වසරක යුද්ධය වත් හටගන්නේ නැත.

භාෂා ප්‍රශ්නයට විසඳුමක් ලබාදීමට ගෙන ආ උත්සාහයන් පරාජය වූයේද අන්තවාදී දේශපාලකයන්ගේ හා දේශපාලන භික්‍ෂූන්ගේ විරෝධතාවන් හේතුවෙනි. භාෂා ප්‍රශ්නය ජනවාර්ගික ප්‍රශ්නයක් බවට පත්වීමේ විශාල ඉදිරි පියවරක් තැබුණේ 1974 දෙමළ ගවේෂණ සමුළු සිද්ධිය තුළිනි. දෙමළ භාෂාවේ වර්ධනය පිළිබඳව අධ්‍යයනය කිරීම සඳහා සංවිධානය කෙරුණු මෙම සමුළු මාලාවේ මුල් තුන ක්වාලාලම්පූර්, මදුරාසිය හා පැරිසියේ පැවැත්වුණු අතර සිව්වැන්න සඳහා යාපනය තෝරාගෙන තිබුණි. සමුළුව කොළඹ පවත්වන්නැයි සිරිමා බණ්ඩාරනායක පාලනය බලපෑම් කළද එය අසාර්ථක විය.

මෙහි ප්‍රතිඵලය වූයේ සමුළුව අවසානයේ යාපනය නගර මධ්‍යයේ පැවැති දහස් ගණන් ජනතාව රැස්වූ සංස්කෘතික උළෙලට පොලිස් ප්‍රහාරයක් එල්ලවීමයි. ගිනි අවි රැගත් පොලිසිය ජනතාව මැදට කඩාවැදී කඳුළු ගෑස් ප්‍රහාර එල්ල කරන්නට වූහ. විදුලි රැහැනකට පොලිස් භටයකු වෙඩි තැබීම නිසා එය හිස් ලූ ලූ අත දුවන නරඹන්නන් මත කඩා වැටී සත් දෙනෙක් මරණයට පත්වූහ. සන්නද්ධ අරගලයක් සඳහා සිහින මවමින් සිටි වේලුපිල්ලේ ප්‍රභාකරන් ඇතුළු තරුණයන් අතලොස්සට මෙම ප්‍රහාරය ඉමහත් ආශීර්වාදයක් විය. මෙම ප්‍රහාරය නොවන්නට වෙනම රාජ්‍යයක් පිළිබඳ යෝජනාව සම්මත වූ වඩුක්කොඩෙයි සමුළුව සිදු නොවන්නටද ඉඩ තිබුණි.

1977 එජාපය බලයට ආවේ ජනවාර්ගික ප්‍රශ්නයට දේශපාලන විසඳුමක් ලබාදෙන පොරොන්දුව පිටය. නමුත් එම පොරොන්දුව කඩවූවා පමණක් නොව යාපනය පුස්තකාලය ගිනිබත් කිරීම වැනි විනාශයන්ද, 83 කළු ජූලිය තුළින් මහා පරිමාණ ඊළාම් යුද්ධය ඇරඹීමද ජයවර්ධන පාලන සමයේ සිදුවිය. (1983 ව්‍යාජ හේතු මත ඉතාමත් අසාධාරණ ලෙස ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ තහනම් කිරීමද තවත් විනාශකාරී වරදකි.) 2005 බලයට ආ රාජපක්‍ෂවරුන් බහුතර සිංහල සමාජය වර්ගවාදී අගතිගාමිත්වයේ නරා වළට යළි තල්ලු කළා පමණක් නොවේ. ගංගොඩවිල සෝම හිමියන් හා චම්පික රණවක, උදය ගමම්න්පිළ වැනි දේශපාලන නායකයන් යම් මට්ටමකට සමාජගත කළ මුස්ලිම් විරෝධය මේ රටේ ඊළඟ අර්බුදය බවට පත්කළේය. පාස්කු ඉරිදා සංහාරයන් හරහා ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ ජනාධිපතිත්වය බිහිවූයේ එලෙසය.

අද අපි ආර්ථික වශයෙන් බංකොලොත්, සමාජීය වශයෙන් බෙදුණු හා අතිශයින් ප්‍රචණ්ඩ රටක් වමු. අප මෙතැනට ආ ගමනේ හැරවුම් ලක්‍ෂ්‍යය වංචාව, දූෂණය, නාස්තිය නොවේ. ඒ ගමනේ සැබෑ හැරවුම් ලක්‍ෂ්‍යය නම් දේශපාලකයන් බල ලෝභය නිසා ජනවාර්ගික හා ආගමික වර්ගවාදය නම්වූ හලාහළ විෂ දේශපාලන හා සමාජ දේහයට ඇතුල් කිරීමයි. යුද්ධය, ජනවාර්ගික හා ආගමික ගැටුමුත් නිසා අපට අහිමි වූ දේ කොතරම්ද? මේ රටේ උන්නතියට ඉමහත් සේවයක් කළ හැකිවූ සිංහල නොවන බුද්ධිමතුන්, වෘත්තිකයන්, කලාකරුවන් 1956 සිට මෙරට හැරයාමේ පාඩුව ගණනය කළ හැකිද? 1970 ගණන්වල සිට වේගයෙන් ඉහළ ගිය ‘ආරක්‍ෂක වියදම්’ විසින් ගිල ගත්තේ ආර්ථික සංවර්ධනය හා සමාජ සුභසිද්ධිය වෙනුවෙන් වැය කිරීමට තිබූ ධන සම්භාරය නොවේද? මහා පරිමාණ දූෂණයට පවා එක් මූලයක් වූයේ කිසිදු පාරදෘශ්‍යභාවයකින් තොරව සිදුකළ (හා තවමත් සිදු කෙරෙන) අවි ආයුධ හා අනෙකුත් ආරක්‍ෂක මිලදී ගැනීම් නොවන්නේද? ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ ආරක්‍ෂක ලේකම්වරයාගේ කුප්‍රකට මිග් ගනුදෙනුව තුළින් සංකේතවත් වනුයේ වර්ගවාදය-ආරක්‍ෂක වියදම්- දූෂණය අතරැති සහසබඳතාව නොවේද? වැරදුණු තැන නිවැරදිව වටහා නොගෙන කරන පරිවර්තනයන් ගඟට ඉනි කැපීමක් වීම වැළැක්විය හැකිද?

ලාංකිකයන් නොමැති ලංකාව

ඉදිරි ජනපතිවරණයෙන් හා මහා මැතිවරණයෙන් ජයගැනීමේ ඉඩකඩ ඇත්තේ ජවිපෙට හා සජබයටය. ඊළඟ වසර කිහිපය තුළ ලංකාව මෙහෙයවනු ඇත්තේ මේ පක්‍ෂ දෙකෙන් එකකි. ජවිපෙවත් සජබයවත් නග්න ජාතිවාදය හා ආගම්වාදය වැළඳගනිතැයි සිතිය නොහැක. නමුත් ‘අපි ඔක්කොම එකයි’ වැනි අර්ථ විරහිත සමානාත්මතා කථාවලින් ඔබබ්ට ගොස්, මේ රටේ සිංහල- බෞද්ධ නොවන ලාංකිකයන්ට දෙමළ වීම නිසා, මුස්ලිම් වීම නිසා හා ඇතැම් විට කිතුනු වීම නිසා සුවිශේෂ වූ ප්‍රශ්න ඇති බව මේ පක්‍ෂ දෙක පිළිගන්නේද? ලාංකිකයන් සියල්ලන්ටම පොදු වූ අනාරක්‍ෂිත බව හැරුණු විට ජනවර්ගය හා ආගම මත පදනම් වූ සුවිශේෂ අනාරක්‍ෂිතභාවයකින් සිංහල-බෞද්ධ නොවන ලාංකික ප්‍රජාවන් පෙළෙන බවට මේ පක්‍ෂ දෙක එකඟ වේද? වික්‍රමසිංහ පාලනයේ මාර්ගගත ආරක්‍ෂක පනත මර්දනකාරී යැයි විවේචනය කිරීම විනා ඒ තුළ අන්තර්ගත වන ‘ආගමික අපහාස’ වැරදි පිළිබඳ මෙම පක්‍ෂ දෙකට විවේචනයක් තිබේද? ‘ආගමික අපහාස’ සංකල්පය තුළින් අපේ සමාජය තව තවත් අගතිගාමිත්වයට ඇද දැමීම නතර කරලීමට ඔවුන්ට උවමනාවක්, විසඳුමක් හෝ හැකියාවක් තිබේද?

ජනතා විමුක්ති පෙරමුණ/ජාතික ජන බලවේගයට අනුබද්ධ ජාතික භික්‍ෂු පෙරමුණ මේ දිනවල රට පුරා භික්‍ෂු සමුළු මාලාවක් පවත්වමින් සිටී. රත්නපුර දිස්ත්‍රික් සමුළුවේදී එහි සභාපති වකවැල්ලේ උදිත හිමියන් මෙසේ කීවේය. ‘වෙනදා ගෙවල්වල ලස්සනට හට් ගහලා, ධාතු කරඬුව වඩම්මලා, ගමටම එන්න කියලා දීපු දානේ වෙනුවට අද පන්සලේ ඉන්න හාමුදුරුවන්වහන්සේලාට නැතිනම් තෝරාගත් හාමුදුරුවන්වහන්සේලා හතර පස්නමකට දානේ දෙන තත්වයට අපේ මිනිස්සු දුප්පත් වෙලා.’ හට් ගහලා, ගමකටම එන්න කියලා දෙන ප්‍රදර්ශනාත්මක දාන බුදුන් වදාළ ධර්මයට කොතරම් නම් අනුකූලද යන කතාව පසෙකින් තබමු. මෙම ප්‍රකාශයෙන් කියවෙනුයේ දේශපාලන භික්‍ෂුවට ඇති ප්‍රධානතම ප්‍රශ්නය තමන්ට සමාජයෙනුත් රජයෙනුත් ලැබුණු අසීමාන්තික හා අහේතුක නඩත්තුව අහිමි වී යාම බවය. දේශපාලන භික්‍ෂුව එක් අතකින් ආර්ථිකමය ප්‍රතිලාභත්, අනෙක් අතින් සිංහල-බෞද්ධ ආධිපත්‍යධාරිත්වයත් අපේක්‍ෂා කරත් නම් ආණ්ඩුව වෙනස් වුවද මෙතෙක් අප ආ ගමන් මගේ සැබෑ වෙනසක් සිදුවේද?

1956ට පෙර භික්‍ෂු දේශපාලකයෝ හා භික්‍ෂු දේශපාලන ක්‍රියාකාරිකයෝ වූහ. නමුත් දේශපාලන භික්‍ෂුව 1956 නිර්මාණයකි. ජවිපෙ ‘අදිටන’ සාමූහිකය නිර්මාණය කිරීමට පෙර රණවිරු දේශපාලකයෝ මේ රටේ වූහ. නමුත් ‘අදිටන’ හරහා නිර්මාණය වන්නේ දේශපාලන රණවිරුවෙකි. දේශපාලන භික්‍ෂුව මෙන්ම දේශපාලන රණවිරුවාද අපට අතීතයේ වැරදුණු තැන් නිවැරදි කරගැනීමට ගැනෙන කවර හෝ උත්සාහයකට බරපතළ බාධාවක් වීමේ හැකියාව අතිමහත්ය. වෙනස පමණක් ප්‍රමාණවත් නොවේ. වෙනස් වන්නේ කොතැන සිට කොතැනටද, කොහොමද යන කාරණාද තීරණාත්මකය. ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ ජනාධිපතිවරයා පහළ මැදි ආදායම් රටක් බංකොලොත් රටක් බවට පත්කළේය. එය මහා වෙනසකි. මහින්ද රාජපක්‍ෂ ජනාධිපතිවරයා මුස්ලිම් ප්‍රශ්නයක් සමාජගත කළේය. එයද ලොකු වෙනසකි. 1956, 1970, 1977 සිදුවූයේද මහා වෙනස්කම්ය. ඒවායේ ප්‍රතිඵල අපි තවමත් භූක්ති විඳිමු.

මහත්මා ගාන්ධි හින්දු සංකල්ප හා සංකේත නිදහස් අරගලය තුළට ගෙනඒම පකිස්ථාන් ඉල්ලීමට මග පෑදීය. ඉන්දියාවත් පකිස්ථානයත් නිදහස සැමරුවේ මිනී කඳු හා ලේ ගංගා මතිනි. ජවහර්ලාල් නේරු අගමැතිවරයාගේ පාලන සමය තුළ අනාගමික (secular) ඉන්දීය ජාතිකත්වයක් ගොඩනැගීමට ප්‍රමුඛත්වයක් දුන්නේ, මේ අතීත වැරදි කුමක්ද? ඒවා නිවැරදි කරගන්නේ කෙසේද? යන්න පිළිබඳව පැහැදිලි දැක්මක් ඔහු සතුවූ නිසාය.
එවැනි දැක්මක් මෙරට කිසිදු දේශපාලන පක්‍ෂයකට නොමැත. සිංහල-බෞද්ධ අනන්‍යතාව සියලු ලාංකික ජනතාව මත පැටවීමේ උත්සාහයන්හි පෙරගමන්කරුවන් හා ප්‍රතිලාභීන් වන දේශපාලන භික්‍ෂුව හා දේශපාලන රණවිරුවා මත රඳා පවතින තාක් කල් ඒ අතීත වැරැද්ද නිවැරදි කිරීමට ජවිපෙටවත් සජබයටවත් නොහැක. අප ගතවූ වසර 76 ගත කළේ ලාංකිකයන් නොමැති (සිංහල, දෙමළ, බෞද්ධ, කිතුනු, මුස්ලිම් පමණක් ඇති) ලංකාවකය. අපට වැරදුණේ එතැනය. ඒ වරද ඉදිරි වසර 76 තුළවත් නිවැරදි කරගන්නට හැකිවේද යන්න සැක සහිතය. වෙනස් විය යුත්තේත්, වෙනස් නොවූයේත්, නොවන්නේත් එයයි.