ජනාධිපතිවරණය හා මහ මැතිවරණය සඳහා කැබිනට් මණ්ඩල යෝජනාවක් අනුව මුදල් වෙන්කර ඇති බවට වූ ප්‍රවෘත්තියක් පසුගිය සතියේ තටු ලබා ඉගිල්ලී ගියේ කැබිනට් මාධ්‍ය ප්‍රකාශක ඇමති බන්දුල ගුණවර්ධන පෙබරවාරි 06 දින පැවති කැබිනට් තීරණ දැනුම් දීමේ මාධ්‍ය හමුවේදී කළ ප්‍රකාශයක් පදනම් කර ගනිමිනි. ඒ සම්බන්ධයෙන් මාධ්‍ය වාර්තා කර තිබුණේ ආණ්ඩුවේ පවතින සීමිත මූල්‍ය තත්වය මත මහ මැතිවරණය සහ ජනාධිපතිවරණය 2024 වර්ෂයේ පැවැත්වීම සඳහා කැබිනට් මණ්ඩලය රුපියල් බිලියන 10ක මුදලක් වෙන්කළ බවට කැබිනට් මාධ්‍ය ප්‍රකාශක බන්දුල ගුණවර්ධන පැවසූ බවයි. එම මැතිවරණ දෙකට අදාළ වියදම් එම ප්‍රතිපාදනය තුළ කළමනාකරණය කරගත යුතු බව ඔහු ඒ සම්බන්ධයෙන් වැඩිදුරටත් පැවසූ බවයි.
මෙහිදී පැන නැගෙන ප්‍රශ්නය වන්නේ මැතිවරණ කැලැන්ඩරයේ නැති හදිසි මැතිවරණයක් ප්‍රකාශයට පත්වී නොතිබියදී කැබිනට් මණ්ඩලය මැතිවරණ සඳහා මුදල් වෙන්කිරීමක් ගැන සඳහන් කරන්නේ ඇයිද යන්නය. එමෙන්ම මෙම වසරට නියමිත ජනාධිපතිවරණයට පවා වසර ආරම්භ වීමෙන් පසු අතරමගදී මෙසේ මුදල් වෙන්කළ බවට ප්‍රචාරය කරන්නේ ඇයිද යන්නය.
මෙම 2024 වසරට අදාළ අයවැය මගින් මැතිවරණ කොමිෂන් සභාවට රුපියල් බිලියන 10ක මුදලක් වෙන්කළ අතර ඒ මෙම වසරට නියමිත ජනාධිපතිවරණය පැවැත්වීම සඳහා මැතිවරණ කොමිසම කළ ඉල්ලීම සලකා බලමිනි. එසේ අයවැය මගින් වෙන්කර තිබූ මුදලක් සම්බන්ධයෙන් කැබිනට් මණ්ඩලය යළි මුදල් වෙන්කිරීමක් සඳහා තීරණයක් ගත යුතු නැත.
මේ සම්බන්ධයෙන් ඩේලි මිරර් පුවත්පත තොරතුරු දැන ගැනීමේ පනත යටතේ කළ ඉල්ලීමකදී මැතිවරණ කොමිසම සඳහන් කර ඇත්තේ 2024 වර්ෂයේ පැවැත්වීමට නියමිත ජනාධිපතිවරණය සඳහා එම කොමිසමේ ඉල්ලීම අනුව එම රුපියල් බිලියන 10ක මුදල් වෙන් කිරීම සිදුකර ඇති බවයි. එමෙන්ම මැතිවරණ කොමසාරිස් ජනරාල් සමන් ශ්‍රී රත්නායක එම පුවත්පත වෙතම පවසා ඇත්තේ මහ මැතිවරණයක් පැවැත්වීම සඳහා එවැනිම මුදලක් හෙවත් තවත් රුපියල් බිලියන 10ක මුදලක් අවශ්‍ය බවයි.
කැබිනට් මණ්ඩල ප්‍රකාශක බන්දුල ගුණවර්ධනගේ ප්‍රකාශයට අදාළ 2024 පෙබරවාරි 05 දින කැබිනට් මණ්ඩල තීරණයේ ඒ පිළිබඳව සඳහන් වන්නේ මේ ආකාරයටයි. ‘2024 වර්ෂය තුළ මැතිවරණ පැවැත්වීම, රජයේ පවත්නා සීමිත මූල්‍ය අවකාශය තුළ, 2024 වර්ෂය සඳහා වන අයවැය ඇස්තමේන්තු මගින් රුපියල් බිලියන 10ක් මැතිවරණ පැවැත්වීම වෙනුවෙන් වෙන්කර ඇති බවත්, ජනාධිපතිවරණයට සහ මහ මැතිවරණයට අදාළ වියදම් එකී ප්‍රතිපාදනය තුළ කළමනාකරණය කර ගැනීමට සිදුවන බවත් අමාත්‍ය මණ්ඩලය විසින් සැලකිල්ලට ගන්නා ලදි.
එමෙන්ම පළාත් සභා මැතිවරණය සහ පළාත් පාලන මැතිවරණය පැවැත්වීම සඳහා අවශ්‍ය අරමුදල් රජයේ පවත්නා සීමිත මූල්‍ය අවකාශය තුළ, 2025 වසර සඳහා වන අයවැය මගින් ලබාදීමට සිදුවන බවද අමාත්‍ය මණ්ඩලය විසින් නිරීක්ෂණය කරන ලදි. කෙසේ වුවද, 2025 වර්ෂයේදී එකී මැතිවරණ දෙක පැවැත්වීමට ප්‍රථම, 1948 අංක 17 දරන පරීක්ෂණ කොමිෂන් සභා පනත (393 අධිකාරය) ප්‍රකාරව ස්ථාපිත කරන ලද සහ අංක 2354/06 දරන 2023-10-16 දිනැති අති විශේෂ ගැසට් නිවේදනය මගින් ප්‍රකාශයට පත්කරනු ලැබ ඇති පරීක්ෂණ කොමිෂන් සභාව විසින් ඉදිරිපත් කිරීමට නියමිත නිර්දේශ මත පදනම්ව අවශ්‍ය වන්නේ නම්, අදාළ මැතිවරණ නීති සඳහා වන සංශෝධන පාර්ලිමේන්තුවේ අනුමැතිය මත හඳුන්වා දිය යුතු බවද අමාත්‍ය මණ්ඩලය විසින් වැඩිදුරටත් සැලකිල්ලට ගන්නා ලදි.ගරු ජනාධිපතිතුමා විසින් ඉදිරිපත් කරන ලද එම කරුණු මත පදනම්ව අවශ්‍ය පියවර ගැනීම සඳහා අමාත්‍ය මණ්ඩලය විසින් සිය එකඟතාව ලබාදීමට තීරණය කරන ලදි.’ යනුවෙන්ය. එම කැබිනට් මණ්ඩල තීරණය ව්‍යවස්ථානුකූලව මෙම වසරේ පැවැත්වීමට නියමිත ජනාධිපතිවරණය පැවැත්වීම සම්බන්ධයෙන් අවිනිශ්චිතතාවක් මතු කරයි. ඒ මැතිවරණ කොමිෂන් සභාව සඳහා මෙම වසරට වෙන්කර ඇති රුපියල් බිලියන 10ක් වන මුදලින් ජනාධිපතිවරණය සහ මහ මැතිවරණය යන මැතිවරණ දෙකටම මුදල් කළමනාකරණය කරගත යුතු බව සඳහන් කර තිබීම හේතුවෙන්ය. වර්තමාන වියදම් අනුව රුපියල් බිලියන 5ක මුදලකින් ජනාධිපතිවරණයක් හෝ මහ මැතිවරණයක් පැවැත්විය නොහැකිය. ඒ අනුව ආණ්ඩුව මේ කිරීමට උත්සාහ කරන්නේ මැතිවරණයක් පැවැත්වීමට නොහැකි ලෙස යළිත් වරක් මැතිවරණ කොමිසමේ කටයුතු අඩපණ කිරීමට උත්සාහ දැරීමක්ද යන්න සැකයක් මතුවෙයි.
පසුගිය වසරට නියමිතව තිබූ පළාත් පාලන මැතිවරණය සම්බන්ධයෙන් ආණ්ඩුව සිදුකළේද එයයි. එම වසරේ එම පළාත් පාලන මැතිවරණය පැවැත්වීම සඳහා රුපියල් බිලියන 10ක මුදලක් ආණ්ඩුව වෙන්කළද, මැතිවරණ පරාජයට බියෙන් සිදුකළේ එම වෙන්කරන ලද මුදල් ලබා නොදීමයි. ඒ රජයේ අත්‍යවශ්‍ය නොවන කටයුතු ගොඩට චක්‍රලේඛයක් මගින් ඡන්ද පැවැත්වීම ලේඛනගත කිරීම මගින්ය. පළාත් පාලන ආයතන මැතිවරණ පැවැත්වීමට නොහැකි තත්වයකට පත්වූයේ ඒ නිසාය. ඊටත් අමතරව සිදුකළේ පසුව මුදල් ලබාදීමේ පදනමින් හැමදාම සිදුකරන ඡන්ද පත්‍රිකා ඇතුළු මුද්‍රණ කටයුතු අත්පිට මුදලට හැර ණය පදනම මත සිදුනොකරන ලෙස රජයේ මුද්‍රණාලයට නියෝග කර එම මුද්‍රණ කටයුතු අතරමග නවතා දැමීමයි.
මෙම වසර යනු ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අනුව ජනාධිපතිවරණය පැවැත්වීමට නියමිත වසරක් මිස මහ මැතිවරණයක් පැවැත්වීමට නියමිත වසරක් නොවේ. ඒ නිසා කැබිනට් මණ්ඩලය මහ මැතිවරණයක් පැවැත්වීම සම්බන්ධයෙන් තීරණ ගැනීමේ අවශ්‍යතාවක් පැන නගින්නේ නැත. මෙම වසරේ මහ මැතිවරණයක් පැවැත්වෙනවා නම් එය පැවැත්විය හැක්කේ එක්කෝ ජනාධිපතිවරයා විසින් පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීම මගිනි. නැත්නම් පාර්ලිමේන්තුව විසින් යෝජනා සම්මතයක් මගින් පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හරින ලෙස ජනාධිපතිවරයාගෙන් කරන ඉල්ලීමක් මගින්ය.
මැතිවරණ කැලැන්ඩරයේ නැති එවැනි හදිසි මැතිවරණයක් පැමිණියද ඒ සඳහා බාධාවක් හෝ ප්‍රශ්නයක් ඉතිහාසය තුළම පැනනැගී නැති අතර ඒ ඊට අදාළ මුදල් පරිපූරක ඇස්තමේන්තුවක් මගින් පාර්ලිමේන්තුව සම්මත කර වෙන්කරනු ලබන නිසාය. නියමිත කාලයට පෙර පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීම නිසා ඒ ආකාරයේ හදිසි මහ මැතිවරණ මීට පෙර ඕනෑ තරම් පවත්වා ඇත.
එසේම මැතිවරණ දෙපාර්තමේන්තුවද මැතිවරණයකට අදාළ කටයුතු අත්පිට මුදලට සිදුකරන්නක් නොවන අතර ඒ සඳහා බොහෝ විට සම්පූර්ණ මුදල් ගෙවනු ලබන්නේ මැතිවරණය අවසන් වීමෙන් පසුය. මැතිවරණයක් සඳහා ලබා ගන්නා භාණ්ඩ හා සේවා වැඩිම ප්‍රමාණයක් රාජ්‍ය ආයතන මගින් ලබා ගැනීම සිදුකරන අතර එම භාණ්ඩ හා සේවා වෙනුවෙන් වූ වියදම් භාණ්ඩාගාරය විසින් පසුව සම්පූර්ණ වශයෙන් ගෙවනු ලැබීම සිදුකෙරේ. පූර්වයෙන් සිදුකරන්නේ අවශ්‍යම ආයතනවලට අත්තිකාරම් මුදලක් ගෙවීම පමණය. මැතිවරණයක කටයුතු අත ඇති මුදල් මත තීරණය නොවන එවැනි තත්වයක් තිබියදී ආණ්ඩුවක් විසින් මුදල් ලබා නොදීම, භාණ්ඩ හා සේවා නොසපයන ලෙස නියෝග පැනවීම ආදිය නිසා ශ්‍රී ලංකා ඉතිහාසයේ මැතිවරණයක් පැවැත්වීමට නොහැකි වූ කළු පැල්ලම ඇතිකරන ලද්දේ ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහගේ නායකත්වයෙන් පසුගිය වසරේදීය. ඒ සම්බන්ධයෙන් ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ සමග ශ්‍රී ලංකා පොදුජන පෙරමුණ හෙවත් පොහොට්ටු පක්ෂ ආණ්ඩුව ඉතිහාස ගතවනු ඇත. ඒ මැතිවරණ සිතියම මීට පෙර සිදුකළ ආකාරයට නොව වෙනස් ආකාරයකට හකුලා දැමීම නිසාය.
ඉහත සඳහන් කැබිනට් මණ්ඩල තීරණයට සතියක කාලයකට පසු මෙම මාතෘකාවටම අදාළ තවත් නිවේදනයක් ජනාධිපති මාධ්‍ය අංශය විසින් 2024 පෙබරවාරි 13 දින නිකුත් කර තිබේ. එහි සඳහන් කරන්නේ ජනාධිපතිවරණය එය පැවැත්වීමට නියමිත කාලවකවානුවේදී පැවැත්වෙන බවත්, මහ මැතිවරණය සඳහා අවශ්‍ය මූල්‍ය ප්‍රතිපාදන 2025 අයවැය මගින් වෙන්කරන බවත්ය. එහි වැඩිදුරටත් සඳහන් කර ඇත්තේ මැතිවරණ පැවැත්වීමේ වගකීම මැතිවරණ කොමිෂන් සභාව සතුවන බව හා අවශ්‍ය අවස්ථාවන්හි දී රජය මැතිවරණ කොමිෂන් සභාව සමග සම්බන්ධ වී කටයුතු කරන බවයි.
මෙම නිවේදනය මගින් ජනාධිපතිවරයා ඔහුට නැති බලයක් ආරෝපණය කරගෙන තිබේ. ඒ ජනාධිපතිවරණය නියමිත කාල වකවානුවේදී පැවැත්වෙන බව ඔහු කීමය. ජනාධිපතිවරණය පැවැත්වීමේ දින තීරණය කිරීමේ බලයක් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අනුව ජනාධිපතිවරයාට පවරා නැත. නියමිත කාලයේදී එය පවත්වනු ලබන්නේ මැතිවරණ කොමිසම විසිනි. ජනාධිපතිවරණයක් සම්බන්ධයෙන් මහජන ඡන්දයෙන් තේරී පත්වූ ජනාධිපතිවරයෙකුට කළ හැක්කේ ඔහුගේ වසර 5ක පළමු ධුර කාලයෙන් වසර 4ක කාලයක් අවසන් කිරීමෙන් පසු දෙවන ධුර කාලයක් සඳහා යළි ඔහු ජන වරමක් පතන්නේ නම් ඒ බවට ප්‍රකාශනයක් කරමින් නියමිත කාලයට පෙර ජනාධිපතිවරණයක් කැඳවන ලෙස ඉල්ලීමක් ඉදිරිපත් කිරීමටය. එම ජනාධිපතිවරණයේත් දින නියම කිරීම ජනාධිපතිවරයා සිදුනොකරන අතර එය සිදුකරන්නේ මැතිවරණ කොමිසම විසිනි.
පවතින පාර්ලිමේන්තුව ජනාධිපතිවරයා විසින් එහි වසර 5ක ධුර කාලයෙන් වසර දෙකහමාරක් අවසන් වීමෙන් පසු විසුරුවා හැරියහොත් පමණක් එම මහ මැතිවරණයේ මැතිවරණ දින හා අභිනව පාර්ලිමේන්තුව ආරම්භ වන දිනය එම විසුරුවා හැරීමේ ප්‍රකාශය තුළම ජනාධිපතිවරයා විසින් සඳහන් කළ යුතු අතර ජනාධිපතිවරයෙකුට මැතිවරණයක දින තීරණය කිරීමේ අවස්ථාවක් ලැබෙන්නේ එවැනි අවස්ථාවක පමණය.
ඉහතින් සඳහන් කරන ලද පෙබරවාරි 05 වැනි දින කැබිනට් මණ්ඩල තීරණයේ පළාත් සභා හා පළාත් පාලන ආයතන ඡන්ද නියමිත ආකාරයට පවත්වයිද යන්න සම්බන්ධයෙන්ද සැකයක් ජනිත කරයි. ඒ ජනාධිපති රනිල් වික්‍රමසිංහ විසින් පවතින සියලු මැතිවරණ නීති රීති පිළිබඳ සලකා බලා කාලීන අවශ්‍යතාවට අනුව මැතිවරණ නීති සංශෝධනය කිරීමට අවශ්‍ය නිර්දේශ ලබාදීමට පත්කළ ජනාධිපති කොමිෂන් සභාවේ ලැබීමට නියමිත නිර්දේශ සලකා බලා, එම මැතිවරණවලට පෙර අවශ්‍ය සංශෝධන පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කර එම සංශෝධන යටතේ එම මැතිවරණ පවත්වන බවට සඳහන් කර ඇති බැවිනි.පළාත් සභා හා පළාත් පාලන මැතිවරණ දෙක සම්බන්ධයෙන් පමණක් එසේ සඳහන් කර තිබුණද සැකය ජනිත වන්නේ එම මැතිවරණ දෙක සම්බන්ධයෙන් පමණක් නොවේ. ජනාධිපතිවරණය හා මහ මැතිවරණය පැවැත්වීම සම්බන්ධයෙන්ද එම සැකය මතුවේ. ඒ එම කොමිසම පත්කර ඇත්තේ රටේ සියලු මැතිවරණ සම්බන්ධයෙන් කාලීන අවශ්‍යතාව අනුව අවශ්‍ය සංශෝධන සඳහා නිර්දේශ ඉදිරිපත් කිරීමට බැවින්ය.
ඉදිරි ජනාධිපතිවරණයේදී ජය ගැනීමට නොහැකි නම් විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය අහෝසි කිරීම පිළිබඳ යෝජනාවක් ජනාධිපතිවරයාගේ පාර්ශ්වයෙන් ඉදිරිපත් වියහැකි බවට දැනටමත් මතයක් සමාජගත වී ඇති තත්වය තුළ, එය සැබෑ කරමින් එම කොමිසමේ නිර්දේශයක් ලෙස එවැන්නක් ඉදිරිපත් වී ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයක් ලෙස පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් වීමේ ඉඩක් පවතී. එම සංශෝධනය තුළ වත්මන් ධුර දරන ජනාධිපතිවරයාට විධායක ජනාධිපති ධුරයක් නැති පාලන තන්ත්‍රයක් තුළ අගමැතිවරයා ලෙස වසර 5ක පාර්ලිමේන්තු කාලයක් සඳහා අවසර ලබාදීමේ යෝජනාවක් හා ඒ සඳහා වත්මන් පාර්ලිමේන්තුවේ ධුර කාලය තවත් වසර 5කට දික් කිරීමේ යෝජනාවක්ද ඉදිරිපත් විය හැකිය.මැතිවරණ නොපවත්වා, මහජනතාවගේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී අයිතිය නැති කිරීමේ මේ සියලු සැක සංකා අපට මතු කරන්නේ අවශ්‍යතාවක් නැතිව ගෙන තිබෙන ඉහත සඳහන් කරන ලද කැබිනට් මණ්ඩල තීරණය හා ඊට පසුව එන ජනාධිපති මාධ්‍ය අංශයේ නිවේදනය යන එකිනෙකට නොගැළපෙන මැතිවරණ සම්බන්ධයෙන් වන ජනාධිපතිවරයාගේම තීරණ දෙකක් නිසාය.
