ලවුඩ්ස්පීකරවලින් ශබ්දය දූෂණය කිරීමට විරුද්ධ විය යුතුය
රාත්‍රී 10 සිට උදේ 6 දක්වා ශබ්ද විකාශනවලට අවසර දිය නොහැකියි
අජාසත් රජු සිය පිතෘ ඝාතනයෙන් වසර අටකට පසුව, කෝමාරභච්ච නම් ජීවකයකුගේ ආරාධනයෙන්, ඔහුට අයිති අඹ වනයක රැඳී සිටි බුදුන් මුණගැසීමට පොහෝ දිනයෙක ගියේලු. බුදුන් එහි රැඳී සිටියේ භික්‍ෂූන් 1250ක් සමගය. බුදුන් විසූ ශාලාවට ළංවුවත්, නිශ්ශබ්දතාවම මිස එහි කිසිම ශබ්දයක්, අඩු ගණනේ කිවිසීම් කෑරීම් වැනි හඬක්වත් නොතිබුණේලු. අජාසත් කල්පනා කළේ, මේ වනාහි කෝමාරභච්ච ජීවකයා, තමා උපක්‍රමයෙන් කැඳවාගෙන ගොස් මරාදමන්නට කළ උපායක් හැටියටය. ඒ ගැන ජීවකගෙන් විමසූ අජාසත්තට දැනගන්නට ලැබුණේ, වනය මැද පිහිටි ශාලාවේ මැද කණුව සමීපයේ නැගෙනහිර දිසාව බලා බුදුන් භික්‍ෂූන් සමග සිටින බවයි.
‘එවිට විදෙහදේවීගේ පුත්‍ර මගධරට අජාසත් රජ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වැඩහිඳින තැනට පැමිණියේය. පැමිණ එක පැත්තකට වී සිටියේය. හැම පැත්තෙන් සන්සුන්වූ නිශ්ශබ්දවූ පිරිසිදු විලක් මෙන් සතුටු ඉන්ද්‍රියයන් ඇති භික්ෂු සංඝයා නැවත නැවත බලා, “දැන් මේ භික්ෂු සංඝයා යම් ආකාර සංසිඳීමකින් යුක්තද මාගේ (පුත්‍ර) උදයභද්ද කුමාරයාද ඒ ඉන්ද්‍රිය මැඩපවත්වා ගැනීමෙන් යුක්ත වේවා”යි ප්‍රීති වාක්‍යයක් ඒ විදෙහදේවීගේ පුත්‍ර මගධරට අජාසත් රජ පහළ කෙළේය.’ යනුවෙන් දීඝ නිකායේ සාමඤ්ඤ ඵල සූත්‍රයෙහි නිදාන කතාවේ දැක්වෙයි. රජගහනුවර පරිබ්‍රාජකාරාමයකට එන බුදුන් දකින මහා සකුලුදායී පරිබ්‍රාජකයා, තම අනුගාමික පරිබ්‍රාජකයන්ට කරන මෙම ප්‍රකාශය මජ්`ඣිම නිකායේ මහා සකුලුදායී සූත්‍රයේ එන්නකි.
‘ඇවැත්නි නිහඬවව්; ශ්‍රමණ භගවත් ගෞතමයෝ වඩිති. එතුමෝ නිහඬ බවම රුචි කරති; නිහඬ බවේ ගුණ කියති. නිහඬ පිරිසක් වෙත එළැඹීම හොඳ යැයි සිතති.”
මජ්`ඣිම නිකායේම බ්‍රහ්මායු සූත්‍රයේ බ්‍රහ්මායු නම් බමුණු පඬිවරයා තම අනුගාමියකුට බුදුන්ගේ ගුණ වණන්නේ මෙසේය. ‘බුදුහු ආරාමයට පැමිණි පිරිසට පමණක් ධර්මය දේශනා කරති. ඒ පිරිස උසස් හෝ පහත් ලෙස නොදක්වති. දේශනාව ධර්ම මාර්ගයෙන් බැහැර නොයයි. උන්වහන්සේගේ ස්වරය පැහැදිලිය. මිහිරිය. පමණට ගැළපෙන ශබ්දයකින් දහම් දෙසන අතර උන් වහන්සේගේ ස්වරය රැස්ව සිටින පිරිසෙන් බැහැරට නොවිහිදෙයි.’
මේ කතා තුන ඇතුළු බෞද්ධ සාහිත්‍යයේ එන තවත් කතා රාශියකින් පැහැදිලි වන්නේ බුදුන් වහන්සේ කෙතරම් සන්සුන්බව, නිහැඬියාව හා සාමකාමී බව අගය කළ ශාස්තෘවරයකුද යන්නයි. මෙහි තුන්වැනි උදාහරණයේදී ‘පමණට ගැළපෙන ශබ්දයකින් දහම් දෙසන අතර’ යනුවෙන් කියන්නේ, තමා ඉදිරියේ ඉන්නා පිරිස කෙතරම්ද, ඔවුන්ට ඇසෙන සේ පමණක් බුදුන් දහම් දෙසූ බවයි. එහෙත්, අද පන්සල් යනු බුදුන්ගේ එකී ගුණය අනුගමනය කරන හෝ ව්‍යාප්ත කරන ස්ථාන නොවේ. ඒ වෙනුවට බුදුදහම පැතිරවීමේ ව්‍යාජයෙන් ශබ්ද දූෂණ මධ්‍යස්ථාන ලෙස පවත්වාගෙන යන තැන්ය. පන්සලේ ඉන්නේ උපාසක උපාසිකාවන් දහ දොළොස් දෙනකු වුණත්, ඒ අයට ඇසෙන පමණට නොව මුළු ගමටම ඇසෙන්නට දෙසීම අද පන්සල්වල පුරුද්දයි.
ලංකාව දවසක් පාසා පන්සල් පැටවු ගසන රටකි. පවතින පන්සල්වලට අමතරව, ඒවායේ වසන භික්‍ෂූහු පන්සලෙන් වෙන්වී ‘තමන්ගේම කියා තැනක්’ අටවාගන්නට අලුතින් පන්සල් හදති. තමන් මිලදී ගත් බිම්කඩක හෝ, බලෙන් අල්ලාගත් ඕවිටක්, කමතක් වැනි තැනක, නැතිනම් කිසිවකු පූජා කළ ඉඩමක එවැනි පන්සල් ඇටවෙයි. ඉන්පසු එහි පන්සලක් තිබෙන බව අවට සිටනවුන්ට දන්වන්නට අවශ්‍ය වෙයි. ඉතින් ශබ්ද දූෂණය පටන්ගනියි. නිවසක් තනන්නට ඉඩමක් ගන්නට ගිය විට, එම පරිසරෙය් තිබෙන නිසංසල හා නිහඬබව ගැන බොහෝ මිනිස්සු සැලකිලිමත් වෙති. එවැනි පරිසරයක ඉඩමක් ගෙන ගෙයක් හදා නිවිහැනහිල්ලේ ජීවත් වන විට, ඉහත ආකාරයේ පන්සලක් කොයි මොහොතක හෝ අහළපහළින් මතුවී, ගෙදර වසන්නට බැරි තරම් ශබ්ද දූෂණය පටන්ගත හැකිය. ඉතින් ගෙවල් හැර දමා යායුතුය.
මේ විදියට අලුත් පන්සල් හා පරණ පන්සල් පමණක් නොව. හන්දියක් ගානේ ත්‍රීවීල් රියැදුරන්ගේ දායකත්වයෙන් පිහිටුවා ඇති බුදුපිළිම, බෝගස් කේන්ද්‍ර කරගෙනද මේ ශබ්ද දූෂණය සිදුවෙයි. හන්දිවල වෙළඳ ප්‍රජාවගේ අනුග්‍රාහකත්වයෙන් පිහිටුවා තිබෙන ශබ්ද විකාශන කුලුනුවලින් කෙරෙන ශබ්ද දූෂණය ඊට අමතරවය. මේ තැන්වලින් ශබ්ද දූෂණය පටන්ගන්නේ දසේ උදේ පහට පමණය. ඒ සෙත්පිරිත් දැමීමෙනි. ඉන්පසු දවසේ බෝධිපූජා, බුද්ධ පූජා, ධර්ම සාකච්ඡා, බණ, කවි බණ, ඤාණ පූජා, දේවාල පූජා, පිරිත්, තුන්වරු පිරිත්, තුන්තිස්පෑ පිරිත්, සති පිරිත්, වස් පිංකම්, කඨින පිංකම්, පෙරහැර ආදි ලෙස අවස්ථා මුල් කරගනිමින් දිවා-රාත්‍රියේ සන්සුන් බව බිඳින ශබ්ද, කිසිම පාලනයකින් තොරව පන්සල්වලින් නැගෙයි.
පන්සල්වලට එන්නෝ පන්සල්වලට යා යුතුයැයි සිතන ගිහියෝය. එසේ නොසිතන අය පන්සල් එන්නේ නැත. පන්සල්වලින් යම් ආගමික කටයුත්තක් සිදුවෙයි නම්, එය කළ යුත්තේ පන්සලට පැමිණෙන උදවියට පෙනෙන්නටය. ඇසෙන්නටය. ඒ සඳහා භික්‍ෂුවකගේ පියෙවි කටහඬ හොඳටම ප්‍රමාණවත්ය. යම් හෙයකින් එය ප්‍රමාණවත් නැතිනම්, පන්සල තුළ සිටින පිරිසකට පමණක් ඇසෙන සේ අඩු ශබ්දයකින් යුක්තව ශබ්ද විකාශන යන්ත්‍ර පාවිච්චි කළ හැකිය. එහෙත්, අද සිදුවන්නේ එය නොවේ. පන්සලේ සිටින්නේ අතේ ඇඟිලි ගණනටත් අඩු පිරිසකි. එහෙත්, මුළු ගමටම ඇසෙන්නට එක්කෝ ලයිට් කණුවල වයර් ඇද ලවුඩ්ස්පීකර් බැඳ දිගටම ශබ්ද දූෂණය කරයි. නැතිනම් පන්සල තුළ අධික බලයෙන් යුත් ශබ්ද විකාශන යොදා වටේටම බලහත්කාරයෙන් ඇසෙන්නට සලස්වයි.
පොලිසියේ අනුමැතිය
මේ ශබ්ද දූෂණය සම්බන්යෙන් පොලිසියේ ක්‍රියාකාරිත්වයද වැදගත් වෙයි. ශබ්ද විකාශන යන්ත්‍ර භාවිතයට පෙර ළඟම ඇති පොලිසියෙන් ඊට අදාළ බලපත්‍රයක් ලබාගත යුතුය. එවැනි බලපත්‍රයක් නිකුත් කිරීමේදී කවර කරුණු සලකා බැලිය යුතුද යන්න පොලිස් ආඥා පනතෙන් මෙන්ම වෙනත් නීතිමය තත්වයන්ගෙන්ද, පොලිසියට නියම කර තිබේ. එහෙත්, අද පොලිසිවල අයට ඒ ගැන දැනීමක් නැත. අනෙක් අතට, ඔවුන් කොහොමටත් ලංකාවේ පන්සල්වල හා සිවුරේ ආධිපත්‍යයට බයය. නැතිනම් ‘සිංහල බෞද්ධ රටේ එවැනි සද්ද බද්ද සිදුවුණාට කම් නැතැ’යි ඔවුහු සිතති. ඒ නිසා හාමුදුරුවන් ඉල්ලූ පමණින්ම බලපත්‍ර නිකුත් කිරීම සිදුවෙයි. කිසිවකු පන්සල්වලින් සිදුවන ශබ්ද දූෂණයක් ගැන පොලිසියකට පැමිණිලි කළහොත්, ‘ඉතින් පන්සලකින් එහෙම කළාට මොකද වෙන්නේ? හාමුදුරුවො දාන්නේ බුදුබණ මිසක් නරක දෙයක් නොවෙයි නේද?’ යැයි අසන පොලිස් නිලධාරීහුද හිඟ නැත. 119 පොලිස් හදිසි ඇමතුම් අංශයටද එවැනි පීඩාවක් ගැන කරන පැමිණිලි සලකා බැලෙන්නේ, හොඳටම වෙලාව ගිහින්, එම පීඩාව පීඩකයන්ම එනම් පන්සලේ හාමුදුරුවන්ම නැවැත්වූ පසුවය.
රටේ අනිකුත් අසාධාරණ හා පීඩනවලට විරුද්ධ වන ජනතාව පන්සල්වල මේ ශබ්ද දූෂණයටද විරුද්ධ විය යුතුය. අධික ශබ්දය මිනිස් කනට භෞතිකව හානි සිදුකරනවා පමණක් නොව මිනිසුන්ට අත්‍යවශ්‍යයෙන්ම තිබිය යුතු සන්සුන්බව හා සැනසීමද අහිමි කරයි. මිනිසුන්ගේ මානව අයිතිවාසිකම් උල්ලංඝනය කරයි. ශබ්ද විකාශන යන්ත්‍රයෙන් නිකුත් වන්නේ ගීතයක්ද, පිරිතක්ද, බණක්ද යන්න වැදගත් නැත. නිකුත් වන්නේ පන්සලකින්ද යන්නද වැදගත් නැත. අධික ශබ්දය අධික ශබ්දයමය. එය ඉවසා සිටිය යුතු දෙයක් නොවේ. ශබ්ද දූෂණයට අදාළ වන ප්‍රසිද්ධ නඩු තීන්දු දෙකක් ලංකාවේ තිබේ. එකක්, හුණුපිටිය විහාරයේ නායක හිමි එක් රාත්‍රියක බෙර ගසමින් ඝෝෂා ඇති කිරීම සම්බන්ධව පොලිස් ආඥා පනත යටතේ ගොනු කරනු ලැබූ මාර්ෂල් එරෙහිව ගුණරත්න උන්නාන්සේ (1 එන්එල්ආර් 179) නඩුවයි. එහිදී අධිකරණය කීවේ, ‘බෞද්ධ හෝ ප්‍රොතෙස්තන්ත හෝ කතෝලික හෝ කිසිදු ආගමික ආයතනයකට මහජන කරදරයක් කිරීමට අයිතියක් නොමැති’ බවයි.
අනෙක් නඩුව ජනප්‍රිය එකකි. වැලිගම ප්‍රදේශයේ මුස්ලිම් පල්ලියක ශබ්ද විකාශන යන්ත්‍ර භාවිතය සඳහා පොලීසිය අවසර නොදීමට එරෙහිව ගොනු කරන ලද එම මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සම, ආශික් එරෙහිව බන්දුල හා වෙනත් අය (ශබ්ද දූෂණ නඩුව) නම් අංක එස්සීඑෆ්ආර් 2005/38 දරන මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සමයි. එම පෙත්සම් විභාගාවසානයේදී එවකට අගවිනිසුරු සරත් එන් සිල්වා තීන්දුවෙහි සඳහන් කරන්නේ, ආගමික කටයුතු මහජනතාවට හෝ අසල ජීවත් වන පොදු ජනතාවට පීඩාවක් ඇති කරන ‘මහජන කරදරය’ සඳහා අවසරයක් නොවන බවයි. ‘පූජනීය සූත්‍ර මොරහඬ දී කීම පරිසරයේ නිශ්චලතාවට බාධාවකි. එසේම එවැනි සජ්`ඣායනයකට සම්බන්ධ නොවන පුද්ගලයන්ගේ කන් මත ඒවා බලෙන් පැටවීම බුදුන්වහන්සේගේ ඉගැන්වීම්වලට සම්පූර්ණයෙන්ම ප්‍රතිවිරුද්ධ ක්‍රියාවකි’ යනුවෙන්ද සඳහන් කර තිබේ.
2007 නොවැම්බර් 09 වැනිදා නිකුත් කළ මේ පෙත්සම පිළිබඳ තීන්දුවෙන්, ආගමික ස්ථානවලින් හා වෙනත් ආකාරවලින් සිදුකෙරෙන ශබ්ද දූෂණය නැවැත්වීමට අවශ්‍ය මාර්ගෝපදේශ සකසන ලෙස පොලිස්පතිවරයාට නියම කරන ලදි. ඒ අනුව යමින්, එවකට පොලිස්පති වික්ටර් පෙරේරා විසින්, 2007 නොවැම්බර් 22 දින, පොලිස්පති චක්‍රලේඛ අංක 2031/2007 හා අපරාධ චක්‍රලේඛ අංක 17/2007 යටතේ සියලුම ජ්‍යෙෂ්ඨ නියෝජ්‍ය පොලිස්පතිවරුන්, නියෝජ්‍ය පොලිස්පතිවරුන්, කොට්ඨාස භාර නිලධාරීන්, දිසා භාර නිලධාරීන් හා සියලුම ස්ථානාධිපතිවරුන් වෙත ‘ශබ්ද විකාශන බලපත්‍ර නිකුත් කිරීම‘ මැයෙන් යුක්ත මාර්ගෝපදේශ මාලාවක් නිකුත් කරනු ලැබිණ.
38/2005 දරන ඉහත කී මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සමේ තීන්දුවෙමහි දක්වා ඇති නියමයන් මේ චක්‍රලේඛයේ නැවත දක්වා ඇත. ඒවා මෙසේය.
‘ශබ්ද විකාශන යන්ත්‍ර භාවිතය මගින් අවට මහජනතාවට, පදිංචිකරුවන්ට, දේපළ දරන්නන්ට කරදරයක් ඇතිකරවීම දණ්ඩ නීති සංග්‍රහයේ 261 වගන්තිය යටතේ කියැවෙන ‘මහජන පීඩාවකි.’ මෙවැනි පැමිණිලි ගැන පොලිසිය ක්‍රියාත්මක වී පීඩාව ඇතිකරන්නන්ට එරෙහිව නීතිය ක්‍රියාත්මක කළ යුතුය. (දණ්ඩ නීති සංග්‍රහයේ 261 මෙසේය. ‘මහජනයාට හෝ සාමාන්‍යයෙන් අසළ පදිංචිව සිටින හෝ දේපළ භුක්ති විඳින ජනයාට පොදු පාඩුවක්, අන්තරායක් හෝ අප්‍රසන්නතාවක් ඇති කරන ජනයාට අවශ්‍යයෙන්ම පාඩුවක්, බාධාවක්, අන්තරායක් හෝ අප්‍රසන්නතාවක් ඇතිවන යම් ක්‍රියාවකට හෝ එබඳු නීති විරෝධී නොකර හැරීමකට වරදකරු වන තැනැත්තෙකු මහජන කරදරය සිදුකිරීමේ වරදට වැරදිකාරයෙක් වේ.’)
මෙම වරදට වරදකරුවෙකු වන අයෙකුට මාස තුන දක්වා සිරදඬුවම් නියම කිරීමට අධිකරණයට බලය ඇත.
රාත්‍රි 10 සිට පසුදින උදේ 6 තෙක් කාලයට බලපැවැත්වෙන කිසිම ශබ්ද විකාශන යන්ත්‍ර බලපත්‍රයක් නිකුත් නොකළ යුතුය. මේ කාලයට බලපැවැත්වෙන සේ බලපත්‍රයක් නිකුත් කළ හැක්කේ විශේෂ ආගමික උත්සවයක් හෝ විශේෂ අවස්ථාවකදී පමණකි. ඒ අවස්ථාවේදී පදිංචිකරුවන්ගෙන් විමසා බලා ඒ පිළිබඳ නිසි වාර්තා තබාගත යුතුය. ඉන්පසු බලපත්‍රය නිකුත් කර, ආසන්නතම මහේස්ත්‍රාත්වරයාට හැකි ඉක්මනින් වාර්තා කළ යුතුය. මෙම විශේෂ ආගමික උත්සව යනුවෙන් සලකන්නේ ඉතා විශේෂ වැදගත්කමක් ඇති ජාතික මට්ටමෙන් සලකනු ලබන ආගමික උත්සවයි. එවැනි අවස්ථාවක් ගැන තීරණය කළයුත්තේ දිසාභාර නියෝජ්‍ය පොලිස්පතිවරයාය. රාත්‍රි 10 සිට උදේ 6 දක්වා බලපත්‍රයක් නිකුත් කිරීමට පෙර, බලපත්‍ර නිකුත්කරනු ලබන ස්ථානයේ අවට පදිංචිකරුවන්ගෙන් (ශබ්දය ඇසෙන සීමාවේ) විමසා ඒ පිළිබඳ අදහස් හා විරෝධතා වාර්තා කරගත යුතුය.
උදේ 6 සිට රාත්‍රි 10 දක්වා බලපත්‍ර නිකුත් කිරීමේදීද ශබ්ද විකාශනවල ශබ්දය අදාළ පරිශ්‍රයට ඔබ්බෙන් විහිද නොයන බවට වගබලාගත යුතුය. බලපත්‍රයක් නිකුත් කළ විට, එහි කොන්දේසි කඩ කරන්නේද යන්න බැලීමට නිලධාරීන් යෙදවිය යුතුය. නියමයන්ට පිටතින් කටයුතු කරන අයට මුලින් ඒ ගැන දැනුම්දිය යුතු අතර, වළකාගත නොහැකි නම් ශබ්ද විකාශන යන්ත්‍ර පොලිස් භාරයට ගෙන ඒ ගැන ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ ලේඛකාධිකාරිවරයාට වාර්තාවක් ඉදිරිපත් කළ යුතුය. සංගීත සංදර්ශන සඳහා බලපත්‍ර නිකුත් කළ යුත්තේ රාත්‍රි 10 වන තුරු පමණය.
මේ ආකාරයට පන්සල්වලින් සිදුවන ශබ්ද දූෂණයට විරුද්ධ වීමට අවශ්‍ය නීතිමය පසුබිමක් ලංකාවේ පුරවැසියන්ට තිබේ. අවශ්‍ය වන්නේ තමන්ට පීඩාවක් ඇතිවන විට ඊට එරෙහිව ක්‍රියාත්මක වීමය.
පුරුද්දක් ලෙස දිනපතා යම් වේලාවක් ශබ්ද විකාශන පාවිච්චි කළත්, පන්සලේ විශේෂ අවස්ථාවක් සඳහා ශබ්ද විකාශන යන්ත්‍ර පාවිච්චි කළත්, ඒ සියලු අවස්ථාවලදී තමන්ගේ විරුද්ධත්වය ප්‍රකාශ කරන්නට මහජනතාවට හැකිය. රාත්‍රී 10 සිට උදේ 6 දක්වා කිසිසේත් ශබ්ද විකාශන යොදාගත නොහැකිය. ස්ථාවරව ලවුඩ්ස්පීකර බැඳ අධික ශබ්දය නිකුත් කිරීම නීති විරෝධීය. පන්සල අවට මහජනතාව විරුද්ධ බව පෙනෙයි නම්, අදාළ බලපත්‍රය ලබාදීමට පොලිස් ස්ථානාධිපතිට නොහැකිය. ස්ථානාධිපතිවරයා එය නොසලකන්නේ නම් සහකාර පොලිස් අධිකාරි කාර්යාලයේ සිට ඉහළට පොලිස්පති නිල මැදිරිය දක්වා පැමිණිලි කළ හැකිය. 119 අංකයටද පැමිණිලි කළ හැකිය. ක්‍රියාත්මක නොවන්නේ නම් නැවත නැවතත් පැමිණිලි කළ හැකිය. අපේ සන්සුන් නිශ්ශබ්ද පරිසරය, අපට වැදගත්ය. එයට හානි කරන්නට පන්සල්වලට, හාමුදුරුවන්ට මෙන්ම කිසිම ආගමික ස්ථානයකට බලයක් නැත.
