‘තේමාවේ යම් ශ්‍රේෂ්ඨත්වයක් මූර්තිවලට අවශ්‍ය වේ. ඒ නිසාම මූර්ති කලාව වඩාත් සශ්‍රීක වී ඇත්තේ ජීවිතය අත්‍යලංකාර විශිටත්වයක් ගත්, එවැනි ජීවිතයක් මූර්ති ශිල්පියා හමුවේ විදහා පෑ, ඇතන්ස් නගරයේ සහ පුනරුද යුග ඉතාලියේය. එහෙත් මනුෂ්‍ය රූපයක මූර්තිධර ඉදිරිපත් කිරීමත්, ඒ නිසාම ඇතිවන මනුෂ්‍ය රූපය මගින් ඇඟවෙන සියලු පාරිකල්පනික ප්‍රකාශන විභවතා පැවතීමත්, යන කාරණා හැරුණු විට චිත්‍ර කලාවට නැති තවත් ගැටලු මූර්ති කලාවට ඇත. චිත්‍රයක් බලනු ලබන්නේ එක් දෘෂ්ටිකෝණයකිනි. මූර්තියක් අනන්ත දෘෂ්ටිකෝණවලින් නැරඹිය හැකිය. ඒ නිසා ප්‍රතිමාවක් ඕනෑම දෘෂ්ටිකෝණයකින් සිත්ගන්නා සංරචනයක් ඇති කළ යුතුය. එනම් කුමන දෘෂ්ටිකෝණයෙන් බැලුවත් මනා සංරචනයක් දර්ශනය විය යුතුය. මූර්ති කලාව තම ඵලාප්තිය පිණිස රඳා පවතින්නේ රේඛාව සහ ස්කන්ධය මතය. මූර්ති කලාව අප තුළ ස්පර්ශාවේශය අවදි කරයි. ඒ නිසා මූර්තිගත මතුපිට කවර ගුණයකින් යුතුද ලෝකඩද, කිරිගරුඬද, රළුද සුමුදුද යන කාරණා සෞන්දර්යමය වශයෙන් අතිශය වැදගත්ය. මූර්ති කලාව යම් නිශ්චිත කෙනෙකුට පෞද්ගලිකවූ අවස්ථා සමග ගනුදෙනු කරන විට එය පුනරුද යුගයේ මූර්ති ශානර වෙතම යළි යළි ඇදී යයි. මූර්ති කලාව විශ්වීය අවස්ථා සමග ගනුදෙනු කරන විට නම් එය ග්‍රීක ස්වරූපයක් ගනී. එය සුන්දර කලාවකි.’ : අර්වින් එඩ්මන්, කලාව සහ මිනිසා, සිංහල පරිවර්තනය මහාචාර්ය ලියනගේ අමරකීර්
චිත්‍ර ශිල්පියෙක් හෝ කිසි යම් කෙනෙක් චිත්‍රයක් නැත්නම් සිතුවමක් නිර්මාණය කරනකොට ඒක සිද්ධ කරන්නෙ කඩදාසියක, කැන්වසයක එහෙමත් නැත්නම් සමතල මතුපිටක. අවසන් කළාට පස්සෙ ඒ සිතුවම අපේ දෘශ්‍ය පථයට සංජානනය වෙන්නෙ ද්විමාන නිර්මිතයක් විදිහට. ඒක ස්පර්ශ කරලා බැලුවත් අපට දැනෙන්නෙ සමතල පෘෂ්ඨයක් මතුපිට තියෙන ද්විමාන නිමැවුමක්. නමුත් මේ චිත්‍ර ශිල්පියාගේ භාවිත ක්‍රමවේදයන් සහ වර්ණ ගැළපීම මත ඔහුට ඒ මත දැඩි ගැඹුරක් ඉස්මතු කරල පෙන්නන්න හැකියාවක් තියෙනවා. භූමි දර්ශනයක් වගේ දෙයක් නම් අපේ කකුලේ මහපටැඟිල්ලේ පටන් ඈත කඳුවැටි හෝ සමුදුරක ක්ෂිතිජ සීමාව ඉක්මවා ගැඹුරකට අපේ දෘශ්‍ය මානය ගමන් කරවන්න ඔහුට අවශ්‍යවෙන්නෙ චිත්‍ර ශිල්පීය තාක්ෂණ ක්‍රමවේදත් එක්ක වර්ණ හැසිරවීම කියන කාරණයේ ශක්‍යතාවම තමයි. ඒ වගේමයි ආලේඛ්‍යයක මුහුණේ ඉදිරියට නෙරා තිබෙන නාසයේ ඉදිරි දාරයේ පටන් දෙපස කන් දක්වා විහිද යන ගැඹුර පෙන්වන්න ඔහු භාවිත කරන්නෙත් ඒ හා සමානම ක්‍රමවේදයක්. වර්ණ හැසිරවීම ශිල්පීය නිපුණත්වයත් එක්ක මුහු වෙනකොට තමයි සිතුවම ජීවයෙන් පිරිපුන් වෙන්නෙ.
මූර්ති ශිල්පියෙකුගෙ ක්‍රියාදාමය මීට වඩා වෙනස්. ඔහු වැඩ කරන්නෙ සමතල මතුපිටකට එහා ගිය අවකාශයක. තමන් භාවිත කරන මැටි, බදාම හෝ ප්ලාස්ටර් ඔෆ් පැරිස් වැනි අනෙක් අමුද්‍රව්‍යයක් එක්ක අසීමිත මානයක හැසිරෙන්න ඔහුට අවස්ථාව සැලසෙනවා. තම නිර්මාණයේ ගැඹුරට සමාන්තර සියලුම මානයන් ඔස්සේ තම කටයුත්ත ඔහුට නිරීක්ෂණය කළ හැකිවන අතර අනේකවිධ වර්ණ සමුදායක් ඔහුව වසඟයට ගන්නෙවත්, ඒ වර්ණ දාමය තුළ ඔහු නිමැවුමට අවනත වෙන්නෙවත් නැහැ. ඔහු සතු ආලේඛ්‍ය කියවාගැනීමේ ශක්‍යතාවම ඔහුට තම මානය සකස්කරලා දෙනවා. ඔහු නිතරම වැඩ කරන්නේ ත්‍රිමාන අවකාශයක. ඒ නිසා තමා අවට ඇති වස්තූන්ගේ හැඩය සහ ප්‍රමාණය පිළිබඳ අවබෝධය තම නිමැවුමේ ප්‍රකාශනය වෙනුවෙන් මිශ්‍ර කරගන්න එක තමයි මූර්තිධරයෙකුගේ ඵලාප්තිය.
ඡායාරූප නිර්මාණවේදියෙකුගෙ ක්‍රියාදාමය මේ ක්‍රමවේදයන් දෙකටම වඩා වෙනස්. ඔහු කටයුතු කරන්නෙ යාන්ත්‍රික උපකරණයක් එක්ක. කැමරාව එකම වස්තුවක වුණත්, එකකට එකක් වෙනස් යථාදර්ශයන් (Perspectives) ගණනාවක් දැකගන්න, වාර්තා කරගන්න සහ ඉදිරිපත් කරන්න හැකියාවක් තියෙන මෙවලමක්. මේකට සවි කළ හැකි අනේකවිධ කාච සම්භාරය තනි වස්තුවක වුණත් එකිනෙකට වෙනස් ප්‍රතිබිම්බ මතුකර දෙන්න සමත්. ඒ කියන්නෙ මේ අපේ පියවි ඇහැට පෙනෙන දෙයින් එහාට යන කටයුත්තක්. එතෙන්දි තමන්ගෙ නිමැවුමට සමාන්තරව කැමරාව කියන උපකරණය භාවිතය සම්බන්ධයෙනුත් මනා දැනුමකින් සන්නද්ධවෙලා ඉන්න එක ඡායාරූප නිර්මාණකරුවෙකුගෙ වගකීමක්. මොකද ඡායාරූප ශිල්පයෙදි වස්තුවක් මූර්තිගත කෙරෙන්නෙ වර්ණ සහ අනිකුත් ආනුෂංගික අමුද්‍රව්‍ය ඇසුරින් නෙවෙයි. ඒ තමයි ආලෝකය. මේ දැනුමත් එක්ක වැඩබිමට ඇතුල්වෙන කෙනෙක් ග්‍රහණය කරගන්න යන්නෙ ආලේඛ්‍යයක් නම් ඒ සඳහා භාවිත කෙරෙන න්‍යායාත්මක ආලෝකය මෙහෙයවීම් ක්‍රම කීපයක් මේ ශිල්පය ඇතුළෙ ක්‍රියාත්මකයි.
මේ ඡායාරූපය බිහිවෙන්නෙ එයින් එක ආලෝකකරණ ක්‍රමවේදයක් මත්තෙ. මෙහිදී ඡායාරූප ශිල්පියාට ඉහළින් අංශක 45ක් පමණ ඇලයට මේ ප්‍රධාන ආලෝක ධාරාව යොමු කරන්නේ ඡායාරූපයේ සිටින යුවතියගේ නළලේ ඉහළ කොටසට. එසේ පතිතවන ආලෝක ධාරාව තමයි ඇයගේ නළල්තලයේ පටන් මුහුණේ පහළට ගලා යන්නෙ. ඒ විදිහට පහළට ගමන් කරන ආලෝකය, මුහුණේ ඇතුළට වක් වුණු ඇස් පෙදෙස මඳක් අඳුරු කරමිනුත්, නාසය පහළ, යටි තොල්පටින් පහළ කොටස් දැඩි සෙවණැල්ලකට ලක් කරමිනුත්, කම්මුල්වල පහළ හකු පෙදෙස් මඳ අඳුරකට යොමුකරමිනුත් ඇයගේ ආලේඛ්‍යය මූර්තිගත කරනවා.
මේ ආලෝක මෙහෙයුම් ක්‍රමය හඳුන්වන්නෙ Butterfly lighting නමින්. මෙය හඳුනාගන්න තියෙන සරලම ක්‍රමය තමයි ඇගේ නාසයේ පහළ සටහන්වී තිබෙන සෙවණැල්ල සමනලයෙකුගේ හැඩයෙන් සටහන්වී තිබීම. ඒ ප්‍රධාන ආලෝක ධාරාවට අමතරව පසුබිමට තවත් දැඩි ආලෝක ධාරාවක් යොමු කරන්නේ ඇයගේ හිසේ, මුහුණේ සහ ඇය කන්වල පැළඳ සිටින තෝඩු යුගලයේ හැඩතල මතුකර දැක්වීමට.
රාමුවේ පහළින් ඉහළට යොමුකෙරෙන පරාවර්තකයකින් ඇගේ කම්මුල් දෙපස අඩු ගහනතාවකින් යුත් අඩ අඳුරක් සහ මන්දාලෝකයක් නිර්මිතයි. මේ ආලෝක ක්‍රමය 60 දශකයේදී විතර බහුලව භාවිතයට ගැනුණේ හොලිවුඩ් සිනමා තාරකාවන් ඡායාරූපගත කිරීම වෙනුවෙන්. ඒ ඔවුන්ගේ ලස්සන සහ සුන්දරත්වය මවා පෙන්වීමේ අරමුණින්. Marilyn Monroe, Sophia Lore, Elizabeth Taylor, Jane Fonda, Brigitte Bardot වැනි නිළියන් සිනමාපටවලට අමතරව ප්‍රේක්ෂක දර්ශනයට ආවෙ මේ ඊමඑඑැරකෙහ කසටයඑසබට අනුසාරයෙන්. ඒ නිසාම ඒ දවස්වල මේකට යදකකහඅදදා ඛසටයඑසබට ිහිඑැප කියන නමත් පටබැඳිලා තිබුණා. කැමරාව කියන්නෙ යන්ත්‍රයක්. ආලෝක ප්‍රභවයක් කියන්නෙ උපකරණයක්. මේ දෙකම සල්ලි දීලා ගන්න පුළුවන්. නමුත් මේ දෙකම විද්‍යාත්මක විදිහට භාවිත කරලා විධිමත් රූපයක් මූර්තිගත කරන විදිහ නම් සල්ලිවලට ගන්න බැහැ.
