‘නූලෙන් බේරුණා’ කියා අප සිංහලෙන් කියන්නේ මහ අනතුරක් නොසිතු විරූ ලෙසට මග හැරුණා යන අර්ථයෙන් ය. මීට සමාන යෙදුමක් ඉංග්‍රීසියෙන් ඇත්තේ ‘ක්ලෝස් ෂේව්’ (close shave) කියා ය. ෂේව් යනු රැවුල බෑම ය. මුල් කාලයේ රැවුල බාන්නේ දැලි පිහියෙන් නිසා, එය අතිශය මුවහත් නිසා, පොඩ්ඩක් හෝ එහා මෙහා වුවහොත් කැපෙන්නේ රැවුල නොව මුහුණ හෝ බෙල්ල ය. ක්ලෝස් ෂේව් යෙදුම මට හදිසියේ මතක් වුණේ මා පසුගිය සතියේ ජවිපෙ හිටපු ප්‍රධාන ලේකම් (1978-1983) ලයනල් බෝපගේ සමග දින කිහිපයක් කාලය ගත කරමින් සිටිනා’තර ඔහු කී කතාවක් අහද්දී ය.
1971 කැරැල්ලේ පොලිස් සහ අනෙකුත් ඉලක්කවලට පහර දීම අනපේක්ෂිත දෙයක් ලෙස (සප්‍රයිස්) සිදුකිරීමෙන්, ඒ ඒ ස්ථානවල ආයුධ අල්ලා ගැනීම හා බලය පවරා ගැනීම, මූලික උපාය මාර්ගය විය. දිවයිනේ විවිධ ප්‍රදේශවල මෙවැනි ඉලක්ක සැලසුම් කරන ලද අතර, යම් හෙයකින් කැරලිකරුවන්ට අවශ්‍ය අන්දමට පසුබැස සැඟවී සිටිය හැකි ආරක්ෂිත කලාප කිහිපයක් ගොඩනැගීමට ද කැරැල්ලේ සැලසුමක් තිබිණ. මාතලේ දිස්ත්‍රික්කයේ, නාඋලට කිලෝමීටර් ගණනාවක් අලි ගහන, කැලේ ඇතුළට වන්නට පිහිටි අකරහැඩිය නම් අත්හැර දමන ලද ගමක් මේ සඳහා තෝරා ගැනිණ.
ඒ භූමි ප්‍රදේශය ආරක්ෂිත ගමක් ලෙස පිළිසකර කර ගැනීමේ වගකීම පැවරුණේ බෝපගේ ඇතුළු දස දෙනෙකුගෙන් සමන්විත කණ්ඩායමකට ය. 1971 මාර්තු මාසයේ මේ කණ්ඩායම සිටියේ යට කී ගම්මානය සකසමිනි. අකරහැඩිය තිබුණේ ප්‍රධාන පාරට හා කඩමණ්ඩියට සෑහෙන ඈතකිනි. එක් දිනක් උදෑසන මේ කණ්ඩායමේ සහෝදරයෙකු මාතලේ නගරයට ගියේ සතියට අවශ්‍ය කරන බඩුමුට්ටු රැගෙන එනු පිණිස ය. ඒ සමග ගෙන ආ පත්තරයක මුල් සිරස්තලය වූයේ ජවිපෙ නායක රෝහණ විජේවීර මාර්තු 18 වන දින අත්අඩංගුවට ගත් බව ය. මේ බව දැනගත් බෝපගේ වහා ම කළේ කොළඹට ඒම ය.
කලින් සැලසුම් කරගත් පරිදි, අප්‍රේල් පස්වෙනි දින පුරා ස්ථාන ගණනාවක පොලිසියට පහර දීම කළ නමුදු, එය බලාපොරොත්තු වුණු ආකාරයේ අනපේක්ෂිත අන්දමට කරන්නට නොහැකි වූයේ අප්‍රේල් 4 වන දින රෑ වැල්ලවාය පොලීසියට කරන ලද පහර දීම හේතුවෙනි. එසේ සිදු වූයේ කවර හේතුවක් නිසාදැයි යන්නට නොයෙක් අර්ථකථන තිබුණත් බෝපගේ විශ්වාස කරන්නේ අනෙක් පාර්ශ්වය කලින් ගන්නා ලද තීරණයක් නිසා එසේ සිදු වන්නට ඇති බවයි.
වෙනත් වචනයකින් කියතොත්, අප්‍රේල් මුල පහරදීමක් කරන බවට පොලිසිය හා හමුදාව මූලික වශයෙන් සනාථ කර ගත්තේ මේ පහර දීම හේතුවෙනි. ඊට අමතරව ඒ කාලයේ ශිෂ්‍ය අංශයට සම්බන්ධව සිටි කෙනෙකු මඟින් අප්‍රේල් 5 කරන්නට බලාපොරොත්තුව සිටින ප්‍රහාරය පිළිබඳව අම්බලන්ගොඩ කුලරත්න මහතාත්, ඔහු මඟින් ජේ ආර් ජයවර්ධන මහතාත්, ඔහු මඟින් බණ්ඩාරනායක මැතිනියත් දැන ගෙන ඇති බව, ඔවුන් පහර දීමට එරෙහි ව දක්වන ලද සූදානමෙන් හා කොළඹ මාර්ෂල් නීතිය පැනවීමෙන් කළ ප්‍රතිචාරයෙන් පැහැදිලි විය. එම නිසා කැරලිකරුවන් බලාපොරොත්තු වූ අනපේක්ෂිත පහරදීමකින් බලය අල්ලා ගැනීමේ උපාය මාර්ගය මුළුමනින් ම වාගේ අසාර්ථක විය.
අත්අඩංගුවට ගැනීම මහා පරිමාණයෙන් සිදුවීම නිසා කොළඹ සිටි කැරැල්ලේ ප්‍රධාන නායකයන් වූ උයන්ගොඩට හා බෝපගේට තවදුරටත් කොළඹ රැඳී සිටීම අන්තරාදායක දෙයක් විය. කොළඹ ප්‍රදේශවල සැරිසැරූ ඔවුන් දෙදෙනා විද්‍යෝදය විශ්වවිද්‍යාලයේ සංඝාරාමයට ගිය ද, එය ද දැඩි ලෙස අනාරක්ෂිත පරිසරයක් බව ප්‍රත්‍යක්ෂ විය. එනිසා ඔවුන් දෙදෙනාට සිදුවූයේ වෙනත් ආරක්ෂිත ස්ථානයක සැඟ වී සිටීම ය. මෙවන් තැනක් සෙවීමේදී, කැරැල්ලේ තවත් නායකයෙකු වූ පියතිලක අවශ්‍යතාවක් වුවහොත් යොදා ගත හැකි ස්ථානයක ලිපිනයක් දී තිබිණි. ඒ පානදුර සරික්කාලිමුල්ලේ පිහිටි පන්සලක ය.
නුගේගොඩ සිට බෝපගේ හා උයන්ගොඩ දෙදෙනා රාත්‍රියේ බස් රථයක නැඟී පානදුරේ ලිපිනය තිබූ ස්ථානයට ගියහ. පන්සලේ නායක හාමුදුරුවන් සහ කොළඹ විශ්වවිද්‍යාලයේ බෞද්ධ දර්ශනය පිළිබඳ කථිකාචාර්යවරයෙකු වූ කඩවැද්දූවේ සුමංගල හිමියන් ඔවුන් දෙදෙනාට නවාතැන් සැපයූ අතර, වඩා ආරක්ෂාව තහවුරු කර ගැනීම පිණිස, උයන්ගොඩත් බෝපගේත් කළේ, එක්කෙනෙක් නිදා ගනිද්දි අනෙකා ඇහැර ගෙන මුර කිරීම ය.
මෙසේ එක් උදෑසනක් පන්සල අවට නැගෙන ශබ්ද හේතුවෙන් ඇහැරුණු ලයනල්ට වැඩි වේලාවක් යන්නට මත්තෙන් අත්දකින්නට වූයේ පොලිසියෙන් පන්සල වටලා ඇති බව ය. මුරට සිටි උයන්ගොඩ පෙනෙන්නට සිටියේ නැත. ඒ අනුව, අප්‍රේල් 18 වැනි දිනක උදෑසන ලයනල් අත්අඩංගුවට ගන්නා ලද අතර ඔහුව ගෙන ගියේ පානදුර පොලිසිය වෙත ය. පොලිසියට කට උත්තර දීමේදී, ඔහු සමග උයන්ගොඩ සිටි බවට කිසිවක් නොකීමට ලයනල් වගබලා ගත්තේ ය. පසුව උයන්ගොඩට සිදුවූයේ කුමක්දැයි සොයා බලන විට, හෙළිවූයේ, එදින උදෑසන ම ඔහු පන්සලෙන් පිට ව ගොස් තිබුණේ සමීපයෙන් පිහිටි කඩේකින් රැවුල බෑම පිණිස බ්ලේඩ් තලයක් ගැනීමට බව යි.
අත්අඩංගුවට ගත් ලයනල් සහ නායක හිමිනම පානදුර පොලිසියට ගෙන යන ලද අතර එහි තවත් කැරැල්ලට සම්බන්ධ හා පානදුර පොලීසියට පහර දීම සම්බන්ධයෙන් අත්අඩංගුවට ගත් ජවිපෙ ක්‍රියාකාරිකයෝ හා සාමාජිකයෝ දහ දොළොස් දෙනෙක් පමණද පොලිස් සිර කූඩුවල රඳවා ගෙන සිටියහ. බොහෝ වර පොලිස් සිර කූඩුවෙන් ඉවතට ගෙන, ලයනල් ඇතුළු මේ කණ්ඩායමට දැඩි ලෙස පහර දුනි. පොලිස් බූට්වලින් වැඩියෙන් ම පහර එල්ල කළේ ලංකා සමසමාජ පක්ෂයට සම්බන්ධ ව සිටි පොලිස් නිලධාරීන් බව පහර කෑ අය තවමත් මතක් කරති.
පොලිස් ස්ථානයේ දී පහරදීමට අමතර ව වරෙක, පොලීසිය අසල ම පිහිටි ක්‍රීඩා පිට්ටනියකටද ඔවුන් ගෙන ගොස් එහිදී ද හිතේ හැටියට අතින් පයින් හා බැටන් පොලුවලින් ඔවුන්ට පහර දුනි. මීට අමතරව “ලෙග් බේල්” නමින් හැඳින්වූ වධයට ලක් කිරීමකට ද ඔවුන් භාජනය කරන ලදි. ලයනල්ව මේසයක මුණින් අතට වතුරවා ඔහුට නැඟිටින්නට නොහැකි වන පරිදි නිලධාරීන් කිහිප දෙනෙකු විසින් අල්ලා ගෙන සිටියදී තවත් නිලධාරියෙකු බැටන් පොල්ලකින් ඔහුගේ පාදවල විළුඹට නොකඩවා පහර එල්ල කිරීම හේතුවෙන් දින කිහියක් ම ඔහුට කෙලින් ඇවිදින්නට නොහැකි තත්වයක ද පසු වී ඇත. පසුව ඔහුගේ රහස් ප්‍රදේශය ද විදුලි සැරවලට ලක් කොට ඇත.
මේ පහරදීම් හමුවේ හෙම්බත් ව සිටි ලයනල් ඇතුළු පිරිස එක් දිනක උදෑසන ට්‍රක් රථයකට පටවන්නට පොලිස් කූඩුවලින් ඉවතට ගත්තේ ඔවුන්ව අවසන් ගමන් යවන්නට බව කාටත් පැහැදිලි විය. ඔවුන් ට්‍රක් රථයට නංවන්නට සූදානම් වන මොහොතේ ම වාගේ, පොලිස් ස්ථානයට පිවිසියේ පානදුර පොලිස් කලාපය භාරව සිටි සහකාර පොලිස් අධිකාරවරයා යි.
පොලිස් කූඩුවල සිටි සැකකරුවන් උදෑසන ම එළියට ගත්තේ කවර හේතුවකට දැයි යන්න මෙන් ම ට්‍රක් රථය සූදානම් කර ඇත්තේ තරුණ පිරිස කොතැනකට ගෙන යන්න දැයි සහකාර පොලිස් අධිකාරවරයා සෙසු පොලිස් නිලධාරීන්ගෙන් විමසා සිටි අතර, ඊට දෙන්නට නිසි උත්තරයක් ඔවුනට තිබුණේ නැත. ඔවුන්ගේ මිමිණීම හමුවේ සහකාර පොලිස් අධිකාරවරයා ඔවුන්ට අණ කළේ වහා ම තරුණයන් පිරිස ආපසු කූඩුවලට දමන ලෙසයි. නිලධාරීහු කරබාගෙන කළෝ ඒ විධානයට අවනත වීමයි. අපරාධ යුක්ති විනිශ්චය කොමිසම හමුවේ ලයනල් දමිළ ජාතිකයකු වූ ඒ සහකාර පොලිස් අධිකාරවරයාගේ නම ප්‍රසිද්ධියේ සඳහන් කර ඔවුන්ගේ ජීවිත බේරා දීම සම්බන්ධයෙන් ඔහුට ස්තුතිය පළ කර තිබුණි.
