රටේ මධ්‍ය කඳුකරයේ වතුවල සේවය කිරීම සඳහා ඉන්දියාවේ සිට පැමිණීමේ දෙසීය වන සංවත්සරය මීට මාස කිහිපයකට පෙර වතු කම්කරු ප්‍රජාව සමරනු ලැබුයේ මේ රටේ දෙවන ගණයේ පුරවැසියන් ලෙස ඔවුන්ට සිදුකරන වෙනස් කොට සැලකීම් පිළිබඳ අවධානය යොමු කරමින්ය. එසේ අවධානයට ලක්කරන ලද එක් කරුණක් වූයේ වතු නිවාසවල ජීවත්වන ජනතාවට ලිපි ගනුදෙනු කිරීම සඳහා ලියාපදිංචි කරන ලද ස්ථීර ලිපිනයක් නැති වීමය. වතු ජනතාවගේ නමට ලැබෙන ලිපි ලැබෙන්නේ ඔවුන් පදිංචිව සිටින වත්තේ ලිපිනයටය.
එසේ ලැබෙන ලිපි ඔවුන්ට ලැබෙන ආකාර කිහිපයක් පවතී. එකක් වන්නේ වත්තේ ඇති පෙට්ටියකට එම ලිපි දැමීමත්, වතු ජනතාව ඔවුන්ට හිමි ලිපි ඉන් තෝරා ගැනීමත්ය. තවත් ක්‍රමයක් වන්නේ ඔවුන්ට ලැබෙන ලිපි වත්තේ ඔවුන් පදිංචිව සිටින කොටසේ හෙවත් ඩිවිෂන්වල සුපවයිසර්වරුන්ට ලබාදීමත්, සුපවයිසර්වරුන් ඒවා ඔවුන්ට ලබාදීමත්ය.
මේ කිසිම ක්‍රමයක් වතු ප්‍රජාවට ඔවුන්ට හිමි ලිපි අස්ථානගත වීමෙන් තොරව ලැබෙන බවට සහතිකයක් වූයේ නැත. වතු ප්‍රජාවේ දරුවන්ට රැකියා සඳහා ලැබෙන ලිපි නොලැබීම, කණකර උගස් තැබීම වැනි කටයුතුවලදී බැංකු මගින් යොමු කරන දැනුම්දීම් නොලැබීම, ඥාතියෙකුගේ අසනීප තත්වයක් හෝ අවමංගල්‍යයක් වැනි කාරණයකට අදාළ දැනුම්දීම් නොලැබීම දක්වා ඔවුන්ගේ ජීවිතයේ අත්‍යවශ්‍ය කාරණා කලට වේලාවට දැන ගැනීමට ඔවුන්ට නොලැබී තිබුණි. එසේ වී තිබුණේ තමන්ටම කියා ස්ථීර ලිපිනයක් වතු ප්‍රජාවට අහිමි වී තිබුණ තත්වය තුළය. එසේම ඩිවිෂනයක් තුළ එකම නම ඇති දෙදෙනෙකු හෝ කිහිප දෙනෙකු සිටින විට ලිපියේ හිමිකාරයා කවුද යන්නද තෝරා බේරා ගැනීම උභතෝකෝටිකයද මේ සඳහා හේතු වී තිබුණි.
මෙසේ විස්තර කරන විට යමෙකුට ප්‍රශ්නයක් පැනනැඟිය හැක්කේ වතුකරයේ ජනතාවට ඡන්දය අයිතිය හිමි නම් එසේ ඔවුන්ට ඡන්දය හිමිවී ඇත්තේ ඔවුන්ගේ ස්ථීර ලිපිනයකට නොවේද යන්නයි. සැබැවින්ම ඔවුන්ට ඡන්දය ඇත්තේ ඔවුන්ගේ ස්ථීර ලිපිනයකට නොවේ. ඔවුන්ගේ ඡන්දය ලියාපදිංචි කර ඇත්තේ යම් වත්තක ඩිවිෂනයකට හෙවත් කොට්ඨාසයකටය. වතුකරයේ දේශපාලනඥයින්ට වතුකර ප්‍රජාවේ ඡන්දවලට විශාල බලපෑමක් කිරීමට හැකි වී ඇත්තේද මේ හේතුව නිසාමය. ඒ ඒ ඩිවිෂනයට තලවර්ලා හෙවත් වතු ප්‍රජාවේ නායකයෝ ඇත. ඔවුහු හැම විටම යම් වතුකර දේශපාලනඥයෙකු හෝ දේශපාලන පක්ෂයක ආධාරකරුවෝ වෙති. ඩිවිෂන්වලට ලැබෙන තැපෑලෙන් ලැබෙන ලිපිත් නිසි පරිදි නොලැබෙන හා අස්ථාන ගතවන තත්වයක් තුළ තැපෑලෙන් ලැබෙන ඡන්දවලට සිදුවන්නේ කුමක්ද යන්න අමුතුවෙන් කිවයුතු නැත.
වතුකර ජනතාවගේ ස්ථිර ලිපිනයක් යන ප්‍රශ්නයට විසඳුම් ලබාදෙන්නට යම් උත්සාහයන් පසුගිය කාලයේ ගෙන තිබුණි. එහෙත් එම උත්සාහයන් ස්ථීර විසඳුම් බවට පත්වී තිබුණේ නැත. මේ නිසාම මෙම ප්‍රශ්නයට ස්ථීර විසඳුමක් ඉල්ලා වතු කම්කරු ප්‍රජාවේ තරුණයයෙකු වන ජීවරත්නම් සුරේෂ්කුමාර් එස්සීඑෆ්ආර් 110/23 යටතේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සමක් ගොනු කර තිබුණි. ඔහු වෙනුවෙන් ජ්‍යෙෂ්ඨ නීතිඥ ලක්ෂාන් ඩයස් පෙනී සිට තිබුණ අතර අගවිනිසුරු ජයන්ත ජයසූරිය, ඒඑච්එම්ඩී නවාස් හා අර්ජුන ඔබේසේකර යන ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ විනිසුරු මඩුල්ල ඒ සම්බන්ධයෙන් වූ තීන්දුවක් දෙසැම්බර් 04 වැනිදා ලබාදී තිබුණි. ඒ එම මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සමේ රජයේ පාර්ශ්වකරුවන් වෙනුවෙන් නීතිපතිවරයා දැක්වූ කරුණු සැලකිල්ලට ගනිමිනි.
එහිදී වගඋත්තරකරුවන් වෙනුවෙන් නීතිපතිවරයා නියෝජනය කරමින් නියෝජ්‍ය සොලිසිටර් ජනරාල් කණිෂ්ක ද සිල්වා අධිකරණයට දන්වා තිබුණේ පෙත්සම්කාර ජීවරත්නම් සුරේෂ්කුමාර් පදිංචිව සිටින මාවතගම මුවන්කන්ද වත්තේ පදිංචි වතු කම්කරු ප්‍රජාවට මාසයක කාලයක් ඇතුළතදී ස්ථීර ලිපින ලබාදෙන බවයි. එමෙන්ම මුළු රටේම වතු ප්‍රජාවට ස්ථිර ලිපින ලබාදීමට යම් කාලයක් යන බැවින් ඒ සඳහා මාස නවයක කාලයක් ලබාදෙන ලෙස ඉල්ලා ඇත.
එම කරුණු පිළිගනිමින් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය පෙත්සම්කාර පාර්ශ්වයට දැනුම් දී ඇත්තේ එම පෙත්සම පිළිබඳ ඉදිරි කටයුතු අවසන් කරන බවත්, මාස නවයක කාලයකදී පොරොන්දු වූ පරිදි ස්ථිර ලිපින වතු ප්‍රජාවට නොලැබුණේ නම් යළි ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට පැමිණිය හැකි බවත්ය.
පෙත්සම්කරු පදිංචිව සිටින වත්ත රජයට ඉඩම් හිමි වත්තක් වන අතර එය වර්තමානයේ වතු සමාගමක් විසින් පාලනය කරනු ලබයි. මේ ආකාරයේ රජයට ඉඩම් හිමි වතු රාජ්‍ය හා පෞද්ගලික සමාගම් විසින් මේ වනවිට පාලනය කරනු ලබන අතර පෙත්සම්කරුවන්ගේ ඉල්ලීම වී තිබුණේ එම සෑම වත්තකම පදිංචි වී සිටින මෙම ප්‍රශ්නයට මුහුණ දී ඇති වතු කම්කරු ප්‍රජාවගේ පොදු ගැටලුව සම්බන්ධයෙන් විසඳුමක් ලබාදෙන ලෙසයි.
ඒ අනුව මෙම ගැටලුවට විසඳුම් ලබාදීමේ වගකීම එම පෙත්සමේ වගඋත්තරකාර පාර්ශ්ව වූ රාජ්‍ය පරිපාලන, ස්වදේශ කටයුතු, පළාත් සභා හා පළාත් පාලන ඇමති අගමැති දිනේෂ් ගුණවර්ධන, වැවිලි ඇමති රමේෂ් පතිරණ, වතු යටිතල පහසුකම් ඇමති ජීවන් තොන්ඩමාන් හා තැපැල් විෂය භාර ඇමතිවරයාට පැවරෙනු ඇත. ඒ මේ සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කිරීමේ වගකීම බිම් මට්ටමේ රාජ්‍ය නිලධාරියා වන ග්‍රාමසේවකට, තැපැල්කරුවන් යෙදවීම සම්බන්ධයෙන් තැපැල් දෙපාර්තමේන්තුවට, ලිපින ලබාදීම සම්බන්ධයෙන් අදාළ පළාත් පාලන ආයතනයට මෙන්ම අනුමැති ලබාදීම් හා යටිතල පහසුකම් සම්බන්ධයෙන් වතු යටිතල පහසුකම් අමාත්‍යාංශයට වගකීම් පැවරෙන නිසාය.
මීට පෙර මේ සම්බන්ධයෙන් 2004 වර්ෂයේදී නෝර්වුඩ් පොයිස්ටන් වත්තේ දී උත්සාහයක් ගෙන ඇති අතර එය බලාපොරොත්තු ආකාරයටම සාර්ථක වී නැත. ඒ සඳහා මැදිහත්වීම් කළ වතු ප්‍රජාවගේ ක්‍රියාකාරිකයෙකු වන වී වීරසිංහම් අප සමඟ පැවසූ ආකාරයට එම වත්තේ කළමනාකරුගේ කැමැත්ත ඒ සඳහා ලැබී තිබේ. ඒ අනුව ඔවුන් සිදුකර ඇත්තේ වත්තේ ඒ ඒ ඩිවිෂන්වල ඇති පාරවල්වලට යම් අදාළත්වයක් ඇති පරිදි නම් යෝජනා කරමින් එම පාරවල් නම් කිරීමය. එම පාරවල් අනුව නිවාසවලට අංක ලබාදෙමින් ලිපින ලබාදීමය. එහෙත් එම කටයුත්ත අදාළ පළාත් පාලන ආයතනයේ අවසරය ඇතිව නිල වශයෙන් සිදුවිය යුතු වන අතර එහිදී එය එසේ සිදුවී නැත.
ඒ නිසාම ඉන්පසු වතුකරයේ ජනතාවට ස්ථිර ලිපින ලබාදීමේ ඉල්ලීම 2005 ජනාධිපතිවරණයේදී ප්‍රධාන අපේක්ෂකයින් දෙදෙනා වූ රනිල් වික්‍රමසිංහට හා මහින්ද රාජපක්ෂට ඉල්ලීම් ඉදිරිපත් කර ඇත. එහිදී මහින්ද රාජපක්ෂ ඔහු බලයට පත් වුවහොත් ලිපින ලබාදෙන බවට හා තැපැල්කරුවකු යොදවන බවට පොරොන්දු වී ඇති අතර ජනාධිපතිවරණ ජයග්‍රහණයෙන් පසු මහින්ද රාජපක්ෂ උත්සවයක් පවත්වා එම වත්තට තැපැල්කරුවකු යොදවා තිබේ. එහෙත් වතු ජනතාව ඔවුන්ගේ ලිපින ලෙස ඔවුන්ගේ නම, ලබාදුන් ලිපිනයේ අංකය හා ප්‍රදේශය සඳහන් කරමින් ලිපින සකස් කිරීම නිසා යම් ගැටලුවකට මුහුණ දීමට තැපැල්කරුවන්ට සිදුවී තිබේ. ඒ වත්තේ නමක් සඳහන් නොකරමින් වතු ජනතාව ඔවුන්ගේ ලිපිනය පාවිච්චි කිරීම නිසාය. වත්ත නිසා සියවස් දෙකක කාලයක් තිස්සේ ඔවුන් විඳි ගැහැට ඒ සඳහා හේතු වන්නට ඇත.
වත්මන් නඩුවේ පොරොන්දුව අනුව එම වගකීම පළාත් පාලන ආයතනවලට පැවරෙන අතර ලිපියක් නියමිත පරිදි එක් එක් නිවසට ලැබෙන පරිදි පාරවල් නම් කිරීම හා නිවාස අංකගත කිරීම රජයේ වගකීම බවට ඒ අනුව පත්වේ. මන්ද පාරක් නැතිව වත්තක ඩිවිෂනයකට ලිපිනයක් සකස් කිරීම පහසු නොවන නිසා හා ඒ මගින් නැවතත් සිදුවන්නේ එක් එක් නිවසකට නොව මෙතෙක් තිබූ ක්‍රමයටම ඩිවිෂනයකට ලිපි බෙදීමක් වන නිසාය.
ඉහත සඳහන් කළ මැතිවරණ ඉල්ලීමේ බලපෑමක් ලෙස වතු යටිතල පහසුකම් අමාත්‍යාංශය එම ඇමතිවරයාගේ දේශපාලන හිතවතුන් වන වතුකර ප්‍රජාවගේ 500ක පිරිසක් එම අමාත්‍යාංශයට බඳවාගෙන තැපැල්කරුවන් ලෙස තැපැල් අමාත්‍යාංශයට අනුයුක්ත කර තිබේ. ඒ අනුව ඔවුන්ට පැවරී ඇති රාජකාරිය වී ඇත්තේ එතෙක් වත්තට නොගොස් බෙදූ ලිපි වත්තට ගොස් එහි අයිතිකරුවන්ට බෙදීමය. පසුව එම සේවකයින් තැපැල් දෙපාර්තමේන්තුවට අනුයක්ත වී තිබේ. එහෙත් ප්‍රශ්නයට තවමත් විසඳුමක් ලැබී නැත. ඒ ඔවුන්ද ඩිවිෂනයට ගොස් ලිපි බෙදීමේ කාර්යයට පමණක් එම අවස්ථාවලදී සීමා වීම නිසා හා මේ වනවිටත් තැපැල්කරුවන්ට සිදුකිරීමට සිදුවී ඇත්තේ එයම නිසාය.
වතු ප්‍රජාවට ඔවුන්ගේම වූ ස්ථිර ලිපිනයක් අවශ්‍ය වන්නේ ඇයි? ඒ හුදු ලිපියක් ලබා ගැනීම සඳහාම පමණක් නොවේ. ඔවුන්ගේ ජීවිතයේ උපතේ සිට විපත දක්වා සියලු කටයුතු ඒ මගින් පාලනය වන නිසාය. උදාහරණයකට නිසි වයස සම්පූර්ණ වූ වතු ප්‍රජාවේ දරුවෙකුට ජාතික හැඳුනුම්පතක් ලබා ගැනීමේ අවස්ථාවක් ගත හැකිය. තමන්ට ස්ථිර ලිපිනයක් නැති, පොදු ලිපිනයක සාමාජිකයෙකු නිසා සිදුවන්නේ වත්තේ කළමනාකරු හෝ ඒ සඳහා බලය දී ඇති පුද්ගලයා වෙත එම කටයුත්ත සිදුකර ගැනීමට යෑමට එම දරුවාට සිදුවීමයි. මෙසේ යන්නේ ගැහැනු දරුවෙකු නම් තත්වය සාමාන්‍ය නොවේ. සමහරවිට ඒ සඳහා අවශ්‍ය අනුමැතිය ලබාදීම් ලිංගික අල්ලසක් දක්වා දිගුවේ. මෙම තත්වය විදේශ ගමන් බලපත්‍රය ඇතුළු රාජ්‍යය සමඟ කටයුතු කරන සියලු අවස්ථාවලට බලපායි. ඒ අනුව වතු ප්‍රජාවේ ජනතාවට ඔවුන්ගේම කියා ස්ථීර ලිපිනයක් නැති තත්වය තුළ ස්වීය පැවැත්මක් නැති බව පෙනී යයි.
ඉතිහාසයට ගියහොත් ඔවුන්ගේ උපත ලියාපදිංචි කළේද වත්තේ කළමනාකරු හා ඔහුට ඕනෑ ආකාරයටය. වතු ප්‍රජාවේ සාමාජිකයන්ට ඔවුන්ගේ දෙමාපියන් බලාපොරොත්තු වූවාට වෙනස්ව නම් ලැබී ඇත්තේ මේ වහල්භාවය නිසාය. අද එයින් ගැලවීමේ අවස්ථාවක් වතු ප්‍රජාවට ලැබී ඇත. ඒ ළමයින් ඉපදීම වත්තේ නොව ඒ අවට රජයේ ග්‍රාමීය හෝ පර්යන්ත රෝහලක සිදුවන බැවින්ය. විපත ලියාපදිංචි කිරීම තවමත් වතු පාලනාධිකාරියෙන් ගැලවී නැත. ඒ මරණ ලියාපදිංචි කිරීමේ බලයලත් තැනැත්තා විශාල ප්‍රදේශයක් සඳහා පත්කර ඇති බැවින් හා වතුකරයේ ග්‍රාම සේවකවරුන්ට අදාළ බල ප්‍රදේශයද විශාල එකක් වන බැවින්ය.
වතුකර ප්‍රජාවට ලිපි එන්නේ වත්තේ කළමනාකාරිතවය හරහා නම් හා ඔවුන්ගේ ජීවිතයට අදාළ බොහෝ කටයුත සම්බන්ධයෙන් වගකීම පැවරෙන්නේ වතු කළමනාකාරිත්වයට නම් ඒ මගින් වතු ප්‍රජාව අගතියට පත්වීමේ තත්වය වැළැක්විය නොහැකිය. මන්ද වතු ප්‍රජාව සම්බන්ධයෙන් තීරණාත්මක වන ඕනෑම ලිපියක් ලබාදීම හෝ නොදීම මෙන්ම ඔවුන්ගේ එදිනෙදා ජීවිතයට බලපාන වැදගත් අනුමැතීන් වතු කළමනාකාරිත්වය මත තීරණය වන එකක් වන නිසාය.
ඒ නිසා මෙම තත්වය පසුවී හෝ වහාම නිවැරදි විය යුත්තකි. ශේ්්‍රෂ්ඨාධිකරණ තීන්දුව අනුව ඒ සඳහා මාවතගම මුවන්කන්ද වත්තට ඇත්තේ මාසයක කාලයකි. රටේ අනෙකුත් වතුවලට ඇත්තේ මාස නවයක කාලයකි. එම පොරොන්දු ඉටුවේදැයි අපි බලා සිටිමු.
වතුවල තත්වය වෙනස්කොට සැලකීමක්
නීතිඥ ලක්ෂාන් ඩයස්
මෙම මූලික අයිතිවාසිකම් නඩුවේදී ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය කිව්වේ ලංකාවේ හැම වත්තකම හැම පවුලකටම ලිපිනයක් ලබාදීමට රජය එකඟ වුණ බවයි. ඒ අනුව මෙහි පෙත්සම්කරු අයත්වන මුවන්කන්ද වත්තට මුලින්ම හා අනෙක් වතුවලට මාස නවයක කාලයකදී ලිපින ලබාදෙන බව සඳහන් කළා. එසේ නොවුණහොත් නැවත අධිකරණයට පැමිණෙන්න කියලා දැනුම් දුන්නා.
රටේ අනෙක් තැන්වල සිදුවෙන සාමාන්‍ය පරිපාලන ක්‍රමවේදය වතුවලදී ඒ ආකාරයෙන් සිදුවෙන්නේ නැහැ. ග්‍රාම සේවක සිදුකරන රාජකාරි සිදුකරන්නේ නැත්නම් පැවරිලා තියෙන්නේ වත්තේ මහත්තයාට. හැඳුනුම්පතක් ගන්න ගියත් වත්තේ මහත්තයා ගාවට යන්න ඕන සහතික කරගන්න. ළමයෙක් පාසලට දාන්න ලියුමක් ගන්නත් වත්තේ මහත්තයා ගාවට යන්න ඕන. කාන්තාවන් රට යනකොට පවුලේ වගකීම් තත්වය බලලා වාර්තාවක් දෙන්න ඕන ග්‍රාම සේවක. එහෙත් වතුවලදී ඒක දෙන්නේ වත්තේ මහත්තයා. මේ තත්වය ඇත්තටම රටේ අනෙකුත් ජනතාව සමඟ ගත්තාම වෙනස්කොට සැලකීමක්.
