‘වචන දහසකින් කිව හැකි දෙයක් එක පින්තූරයකින් කියහැකියැ’යි කතාවක් තිබේ. එසේ නම් අපි අපේ ස්ව-ආලේඛනයක් (self portrait) හෙවත් තම පින්තූරය තමන් විසින් ම ඇඳිය යුතු වන්නේ කෙසේද? අප ජීවත් වන ප්‍රජා සමූහය තුළ සාමාජිකයන් වශයෙන් ගතහොත් අප තරම් සමාජශීලී වෙනත් සත්ව විශේෂයක් නැති තරම් ය. නො එසේ නම් අනෙක් සත්ව විශේෂවලට වෙනස්ව මේ සා දැවැන්ත මානව ශිෂ්ටාචාරයක් ගොඩ නැගීමට අපට හැකි වන්නේ ද නැත. අනෙක් අතට අපි අනෙකුත් සියලු සත්ව ශාක ආදි ජීවීන් සමඟ එක ම දැවැන්ත ජීව ගෝලයක කොටස්කරුවෝ ද වෙමු. අපේ ජීවිතය රඳා පවතින්නේ ඒ ජීව ගෝලයේ යහ පැවැත්ම මත ය. අපේ ජන සමාජ ඒ ජීවී ගෝලය තුළ සහපරිණාමය (co-evolve) වූ ඒවා ය. මිනිසුන් වන අපට විශාල පරාසයක වටිනාකම් අනුව නම්‍යශීලී විය හැකිය. නිරන්තරයෙන් වෙනස් වන ආර්ථිකයේ ස්වභාවයට අනුව කේවල් කිරීම, පරිත්‍යාග කිරීම, තරග කිරීම සහ බෙදා හදා ගැනීම ආදි මේ සියල්ල එකම විට යුක්ති සහගත ව හා සාධාරණ ව ඉටු කිරීමට අපට හැකි විය යුතු ය.” (විජයානන්ද ජයවීර, සංවිචාරණීය සමාජයක්)
ඔබ සහ මම කියන දෙන්නම මේ ජීවී ගෝලයේ චරිත දෙකක්. ඒ වගේමයි ඒ සමාජයේ සාමාජිකයො බවටත් අපි නිතරගයෙන්ම පත්වෙනවා. එතකොට පෙනුමෙන් වගේම ක්‍රියා පටිපාටින්ගෙ සහ චින්තන ධාරාවන්ගෙ එකිනෙකාට සමාන සහ ප්‍රතිවිරුද්ධ අදහස්වලින් සමන්විත බහුතරයක් එක්ක තමන්ගෙ ජීවන වපසරිය මේ ජීවී ගෝලය ඇතුළෙ ගතකරන්න හැමෝටම වගේ සිද්ධවෙනවා. දේශපාලන, කලා, සමාජ ක්‍රියාකාරකම්, ක්‍රීඩා, පරිපාලන, කම්කරු සහ තවත් අනේකවිධ ශානර ගණනාවක ඉතා කුඩා ප්‍රපංචයක් විදිහට තමන්ගෙ සක්‍රියබව නිරූපණය කළත් තමා අවට සැරිසරන අනෙකුන් හඳුනාගැනීමත්, ඔවුන් සමග සහයෝගිතාව පවත්වාගැනීමත්, ඒ අය සන්තක ප්‍රතිවිරුද්ධ මත ඉවසීමත් බුද්ධිමත් මිනිසා සන්තක උතුම් ගුණාංගයක් බවට පත්වෙනවා. ඒකට සමගාමීව කෙනෙක් සන්තක කිසියම් හෝ අදහසක්, මතයක් හෝ මතවාදයක් පටු අරමුණක් වෙනුවෙන් පාවා නොදීමත් බුද්ධිමත් කියන ආභරණය පැළඳ ගත්තු අවංක මිනිසෙකුගෙ ප්‍රතාපවත් ලක්ෂණයක්.
උගත්, නූගත් කියලා කියන කුලකද්වය ආශ්‍රිතව මේ ජීවිගෝල අන්තර්ගතයේ, අපේ රට සහ සමාජය කියන සංසදය අන්වීක්ෂගත කරලා පුංචි නිරීක්ෂණයක යෙදුණොත්, ඒ අනුසාරයෙන් එළියට ප්‍රක්ෂේපණය වෙන්නෙ නම් අවස්ථාවාදී, පටු අරමුණුවලින් සමන්විත මමත්වය පදනම් කරගත්තු ආත්මාර්ථකාමී ප්‍රවේශයක්. සාධාරණ සමාජයක් මත ගොඩනගනවයි කියන ප්‍රජාතාන්ත්‍රික සමාජවාදී අරමුණු බාහිර ලෝකයට පෙන්නන සරුව පිත්තල සැරසිලි කීපයක් විතරයි. අපි කවුරුත් දන්න සත්‍යයක් විදිහට අපේ රටේ නම් අද දවසෙ වැඩි වශයෙන්ම දේශපාලනය කියන ශානරය යටතෙ සමාජගත වෙන්නෙ අවංක බවින් වියුක්ත ව්‍යාජ රූපකයක හරස්කඩක්. පොදුජන විඥානය සහ ආර්ථිකය පීඩනයට සහ දරිද්‍රතාවට පත් කෙරෙන මේ දේශපාලන ක්‍රියාකාරිත්වයට නතුවෙලා ඉන්න අහිංසක ජනතාව තව තවත් පීඩනයට පත්වෙන්නෙ මේ අවස්ථාවාදී දේශපාලන රටාව නිසා සහ අවංක දේශපාලකන්ගේ විරලබව නිසා.
දැනට අපේ රටේ වෙසෙන පැරණි ජ්‍යෙෂ්ඨ දේශපාලන ක්‍රියාකාරිකයෙක් වන ටී. අන්ද්‍රාදි මගේ දර්ශන පථයට සහ අවධානයට යොමුවෙන්නෙ මේ වගේ තත්වයක් හමුවේ. පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ ධර්මසේන පතිරාජයන්ගේ සමකාලීනයෙක් වුණු අන්ද්‍රාදි සහෝදරයා දැනට කලකට පෙර විශ්‍රාම දිවියට එළැඹෙන්නේ මහබැංකුවේ නිලධාරියෙකු ලෙස සේවය කිරීමෙන් පස්සෙ. මම ඔහු හමුවට යන්නෙත් ඔහුගේ පුද්ගලික පොත් එකතුව අලෙවි කරන බවට ලැබුණු ආරංචියක් අනුවි. මේ මගේ ජීවිත කාලය තුළ මම දැක්ක විශාලතම පොත් එකතුව බව එක එල්ලේ පවසන්න පුළුවන්. ඒ වගේමයි ” ඩාවින්ට පෙර පැවති මානව විද්‍යා ප්‍රවේණි චින්තනයේ ” පටන් අද දක්වා මානව විකාශනයට සහ සියලුම විෂයය ශානරයන්ට අයත් පොත් සමූහයක් එම පොත් ගුල අරක් ගෙන සිටියා. එතැන විශාල ඉඩක පදිංචිව සිටියේ ඉංග්‍රීසි බසින් ප්‍රකාශිත පොත්. ඔහු පැවසු ආකාරයට ” මේ පොත් අධ්‍යාපන ආයතනයක පුස්තකාලයකට පරිත්‍යාග කළොත් කිසිම කෙනෙක් මේවා කියවන්නේවත් පරිශීලනය කරන්නේවත් නැහැ. නමුත් කෙනෙක් මුදලක් දීලා පොතක් අරන් ගියොත් එයා ඒක කියවනවා.” ඔහු ට්‍රොට්ස්කි දර්ශනය ගරු කරන්නෙක් බව හොඳින් දන සිටියත්, ස්ටාලින් පිළිබඳව ලියවුණු පොත් රාශියක්ම එතන තිබුණා. ඒ ගැන විමසන විට ඔහු කිව්වේ ස්ටාලින්ව විවේචනය කරන්න නම් ඊට පළමුව ස්ටාලින් හදාරා සිටියයුතු බව.
විශේෂයෙන්ම අපි ඔහුව ඇගයුමට භාජනය කළ යුත්තෙ ඔහුගෙ පටු චේතනාවන්ගෙන් වියුක්ත දේශපාලන දැක්මේ අවංක බවට සහ ඔහු සතු පුළුල් දැනුම් සම්භාරයට කියලයි මට නම් හිතෙන්නෙ. ලැබෙන හැම සතයකින්ම භෞතික ලෝකය පළල් කරගන්න උත්සාහ කරන උගත්තු සම්භාරයක් ඉන්න අපේ රටේ, තමන්ගෙ දේශපාලන දර්ශනයටත් අවංක වෙමින් මේ වගේ බුද්ධිමය දේපලක් එක් රැස් කර ගැනීමම මට නම් ඔහු කෙරෙහි ගෞරවාන්විත වෙන්න සුදුසුම කාරණයක්. එතැනට පැමිණි උදවියට තමන් සන්තක පොත් ගැන විස්තර කිරීම අතර තුර ලැබුණු මඳ ඉසිඹුවකදී ඔහුගේ පුංචි විවේකී ඉරියව්ව මම ඡායාරූපයකට හසුකරගත්තෙ කුඩා සිරුරකට හිමිකම් කියන මේ දැවැන්තයාගේ සිහිවටනය ඇත්තටම මට වටිනාකමක් ගෙන දුන්නු නිසා.
ජනේලයෙන් ඇතුළට ගලාගෙන ආපු උදෑසන දිවා ආලෝක ධාරාව ඔහුගේ සිරුරට පැති ආලෝකයක් ආකාරයට පතිතවෙමින් ඔහු පසුපසින් තිබෙන පොත් ගොන්න පුරා විසිරී යන රූපකයයි මම දැක්කෙ. ඇත්තටම මේ ඡායාරූප රාමුවේ අඩංගු වෙන්නෙ ඔහු පුස්තකාල ධාරිතාවයෙන් 15% ක විතර ප්‍රමාණයක්. ( මුළු පුස්තකාලයම එක රාමුවකට හසුකර ගැනීම තාක්ෂණික වශයෙන් ඉතාමත් අපහසු කටයුත්තක් )
ඔහුගෙන් සමුගෙන එනවිට මට මතකය නැඟුණේ මහගමසේකරයන්ගේ ප්‍රබුද්ධ කාව්‍යයේ මේ පද කිහිපය.
උණුසුම හා සිහිල මෙන්
එළිය හා අඳුර ද මෙන්
දුක හා සතුට සම ලෙස
දකින මැදහත් සිතකින්
මෙතෙක් ඔහු බැලුවේ ය ලොව දෙස.
