පතල් කර්මාන්තය නිසා නැත්තටම නැතිවී විනාශ වී ගොස් තිබෙන කුඹුරු යායකට වතුර දෙනවා යැයි කියන හුණ්ඩු වැව් පොඩ්ඩක් වාරි සෞභාග්‍යයෙන් සංවර්ධනය කරන්න යන බව ලැබුණු ආරංචියට මේ ලියුම්කරු එම ස්ථානය වෙත ගියේ ය. ස්ථානය රත්නපුර කුරුවිට ප්‍රදේශීය ලේකම් බල ප්‍රදේශයේ පැරඩයිස් ග්‍රාමයයි. අතීතයේ වතුයායක් සේ පැවති මේ බිම දැන් නිවාස විශාල ප්‍රමාණයක් ඉදිවූ අතිශය ජනාකීර්ණ ප්‍රදේශයක් ය.
රත්නපුර පැරඩයිස් යනු මැණික් නිධියක් කීවාට කමක් නැත. ඒ තරමට මේ ප්‍රදේශයේ මැණික් බහුලව හමුවෙයි. කිසිම දේකට නීතියක් නැති රටේ මැණික් පතල් කැණීම යනු මාෆියාවක් ය. ප්‍රදේශයේ දේශපාලන නායකයන් මැණික් වෙළඳ ව්‍යාපාරිකයන් සහ රාජ්‍ය සේවකයන් මේ මාෆියාවේ ප්‍රධාන කොටස්කරුවන් ය.
රත්නපුර කුරුවිට පැරඩයිස් වත්තේ මැදට වන්නට කුඩා ජල පොකුණක් තරම් වැවක් ඇත. උපරිම අක්කර දෙකක භූ තලයක් වසාගෙන පැතිරුණ ජල තලයක් මෙහි ඇති අතර මෙම වැව කුඩා ජල මූලාශ්‍රයකින් පෝෂණය වෙයි. මැල් මහත්තයා නම් අතීත අයිතිකරුවෙකු මේ වැව නිර්මාණය කර ඇති බවත් මෙය පුද්ගලික වැවක් බවත් දැන් මෙම වැව පැරඩයිස් ග්‍රාමයේ වැව පෙදෙස පුරවැසියන්ට අයත් බවත් පැවසේ.
මෙම වැවෙන් වගාකරන කුඹුරු නැති පසුබිමක (පතල් නිසා කුඹුරු විනාශ වී ඇත) ගොවි සමිති යැයි අටවාගත් සමිති රොත්තක් මේ වැව සංවර්ධනය කර අනේ අපිට යල මහා දෙකටම ගොවිතැන් කරන්නට වතුර දෙන්න යැයි බළධාරීන්ගෙන් ඉල්ලා ඇත. ඒ ඉල්ලීමට හිත් උණුකරගත් අඛිල එල්ලාවල, ජෝන් සෙනෙවිරත්න, පවිත්‍රාදේවි වන්නිආරච්චි වැනි පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන් දිස්ත්‍රික් සංවර්ධන කමිටුව හරහා මේ වැව හාරන්නට වාරි සෞභාග්‍යා කැඳවා ඇත. අඛිල එල්ලාවල, ජෝන් සෙනෙවිරත්න, පවිත්‍රාදේවි වන්නිආරච්චි වැනි දේශපාලකයන් මැණික් නිධියක තිබෙන රස දන්නා බවට කිසිදු සැකයක් නැත. ඒ රසය අනුව මේ හුණ්ඩු වැවට මේ ව්‍යාපෘතිය පැමිණ ඇත.
අපේ ළිං හිඳෙයි
‘මම දැන් මෙහෙට ඇවිත් අවුරුදු 08ක් වෙනවා. කොවිඩ් කාලෙට පස්සේ මිනිස්සු ඔය වැව වටේට පොඩියට මැණික් පතල් කැපුවා. ඒවායෙන් හොඳට මැණික් හම්බ වුණා. පස්සේ රත්නපුරේ මැණික් වෙළඳ ව්‍යාපාරිකයෙක් ලොකුවට හැබැයි හොරාට පතල් කැපුවා. දැන් පන්සලේ හාමුදුරුවොත් අල්ලගෙන පුද්ගලික කොම්පැනියකුත් සෙට් කරගෙන මහා පරිමාණ මංකොල්ලයක් දෙන්න තමයි මේ හදන්නේ. සකර් මැෂින් ගහන්න හදන්නේ.
පහුගිය 30 වෙනිදා විශාල මැෂින් ගෙනල්ලා වැඩේ පටන් ගන්න තමයි හැදුවේ, ගමේ අපි විරුද්ධ වුණාම වාහන ටික අරගෙන ගියා. මේ වැව සකර් මැෂින් දාලා හැරුවොත් අපේ ළිං හිඳෙයි. අනික වැව වටේට ගෙවල් ගොඩක් තියෙනවා. ඒවා වැව අයිනෙන්මයි හදලා තියෙන්නේ. වැවේ වතුර මට්ටම පහළට ගියොත් ඒ ගෙවල්වලට මොනාවෙයිද? එක එක බොරු සංගම් හදාගෙන තමයි මේ වැඩේ කරන්නේ.
අනික වැව සංවර්ධනය කරන්න හදනවා නම්, රොන් මඩ ඉවත් කරන්න හදනවා නම්, මැණික් සංස්ථාව මොකටද මෙතනට සම්බන්ධ වෙන්නේ. මේ හදන්නේ වැව සංවර්ධනය කරන්න නෙවෙයි. වැව හාරලා මැණික් ටික ගරන්නයි මේ හදන්නේ. අපි ගමේ මිනිස්සු හැමෝම මේකට විරුද්ධයි.‘
මේ කරන්න හදන වැව් සංවර්ධනය පිළිබඳව පැරඩයිස් ලේක්සයිඩ් සුබ සාධක සංගමයේ සභාපති සරත් බුලත්ගම මහතාගේ අදහස ය. රත්නපුරේ පතල් කෙරුවාව හරහා සිදුවන පරිසර විනාශය ගැන දන්නා ඕනෑම අයෙකුට මේ කරන්න හදන විනාශය ගැන බයක් හිතීම සාධාරණය.
බැකෝ පතල් අවසන් වූ පසු ඉතිරිවන්නේ විශාල ආවාට මදුරු වළවල් ය. ඒවා වසා දැමීම ගැන බලන්න ඉන්න මැණික් හා ස්වර්ණාභරණ අධිකාරිය ඒවා දිහා ඇහැක් ඇර බලන්නේ නැත. මේ ආවාට වළවල් වසා නොදමන්නේ නම් ඒවා වසාදැමීම සඳහා යම් මුදලක් ඩිපොසිට් එකක් ලෙස මැණික් හා ස්වර්ණාභරණ අධිකාරිය ලබාගත්තත් ඒ මුදලින් හෝ මේ ආවාට වසාදමන්නට එම අධිකාරිය කටයුතු කරන්නේ නැත.
වැව සංවර්ධනය ඕනෑ නෑ
‘පැරඩයිස් ලේක්සයිඩ් කියන මේ හරියේ ඉඩම් කට්ටිකරලා විකුණුවෙ ද ෆිනෑස් ආයතනය. ඉඩම් කට්ටි 312ක් මෙතන තියෙනවා. ඒ ඉඩම්වලින් ඉඩම් කට්ටි දෙසීය පනහක විතර ගෙවල් හදලා තියෙන්නේ. මේ වැවේ ලස්සන නිසා තමයි අපි මේ වැව ළඟින්ම ඉඩම් ගත්තේ. මේ වැව වටේ තියෙන හැම ගෙයක්ම කෝටියකට වඩා වටින ගෙවල්. රාජ්‍ය සේවකයෝ තමයි මෙතන වැඩියෙන් ඉඩම් අරගෙන ගෙවල් හදලා තියෙන්නේ. බැංකු ලෝන් දාලා හදපු මේ ගෙවල් මැණික් ගැරුවට පස්සේ ඉරිතලලා ගියොත් අපි මොකද කරන්නේ.
මේ වැඩේ සංවිධානය කරලා කරන්නේ පොහොට්ටුවේ කුරුවිට ප්‍රාදේශීය සභාවෙ හිටපු මන්ත්‍රී කෙනෙක්. රුවන් අසෝක තමයි මනුස්සයාගේ නම. මිනිහා සමෘද්ධි නියාමකයෙක්. එයා තමයි ඔය ගම්මානේ සමෘද්ධි පවුල් එකතුකරගෙන ඒ සමිතියට 10%ක් දෙන්නම් කියලා මේ වැව හාරන්න අවශ්‍ය ලියවිලි හදලා තියෙන්නේ. දිස්ත්‍රික් කමිටු රැස්වීම තිබුණේ පහුගිය ඔක්තෝබර් 26 වෙනිදා එදා ගම්මානේ කට්ටිය අරගෙන ගිහිං ඒ මිනිස්සු මේකට කැමතියි කියලා පෙන්නලා. මේ වැව වටේ පදිංචි වෙලා ඉන්න අපේ අයගෙන් හයදෙනාටයි යන්න දුන්නේ.
මේක අධීක්ෂණය කරනවා කියලා බෝඩ් එකේ රාජ්‍ය ආයතන ලිස්ටෙකක් දාලා තියෙනවා. ඒත් කවුරුත් අධික්ෂණය කරනවා කියලා දෙයක් නෑ, පුද්ගලික කොන්ත්‍රාත් සමාගමක් ඇවිත් මැණික් ගරන්න තමයි මේ හදන්නේ. මේකෙන් රටට සෙතක් වෙන්නෙත් නෑ. ගමට සෙතක් වෙන්නෙත් නෑ. ඒ නිසා අපි මේ වැව වටේ ඉන්න අය විදිහට කියන්නේ අපිට මේ වැව සංවර්ධනය කරන්න අවශ්‍ය නෑ. මේ වැව මෙහෙම තිබුණාම හොඳටම ඇති.‘
හිටපු ප්‍රදේශීය සභා මන්ත්‍රීවරියක වන දයා කස්තුරි මහත්මිය මේ වැව් සුද්දය ගැන දරන්නේ මේ වගේ අදහසක් ය. ඇයට මෙම වැවට මායිම්ව බිම් කැබලි දෙකක විශාල නිවෙස් දෙකක් තිබෙන අතර ඇයගේ ප්‍රශ්නය වන්නේ ජීවිත කාලයක් මහන්සිවී හරි හම්බ කළ තම දේපල දේශපාලකයින් සහ රාජ්‍ය නිලධාරීන් රොත්තකගේ ආශාව උදෙසා විනාශ වන්නට ඉඩදෙනවාද යන්නයි.
වැව් සුද්දය
මැණික් හා ස්වර්ණාභරණ අධිකාරිය අයත් අමාත්‍යාංශයේ රාජ්‍ය අමාත්‍යවරයා වන චාමර සම්පත් දසනායක මහතාගෙන් අනිද්දා පුවත්පත මෙම වැව් සුද්දය පිළිබඳව තොරතුරු විමසූ අතර ඔහු මෙසේ පැවසීය. ‘මම ඔය ගැන දන්නේ නෑ. ඕක සභාපතිගෙන් අහන්න. මොකද ඕක දිස්ත්‍රික් සංවර්ධන කමිටුව හරහා ආපු යෝජනාවක්‘
මේ අනුව අප මැණික් හා ස්වර්ණාභරණ අධිකාරියේ සභාපති විරාන් ද සිල්වාගෙන් කරුණු විමසූ අතර ඔහු මේ ගැන කැණීම් ඉඩම් හා පර්යේෂණ අංශයේ අධ්‍යක්ෂ ඩී. ඩබ්ලිව්. අමරසිරිගෙන් කරුණු විමසන්න යැයි පැවසීය. ඒ අනුව ඔහුගෙන් කරුණු විමසූ විට ඔහු ප්‍රකාශ කළේ මෙය තම ආයතනයට අයත් වැඩක් නොවෙන බවය. හදිස්සියේ වැව සංවර්ධනය කරන විට මැණික් නිධියක් මතු වුණොත් තම ආයතනය ඒ පිළිබඳව කටයුතු කරනු ඇති බවද ඔහු එහිදී ප්‍රකාශ කළේය.
එහෙත් පුදුමයකට වාගේ, පසුගිය දා මෙම ස්ථානයට කැණීම් යන්ත්‍ර ගෙන ආ විට මතුවූ ජනතා විරෝධය අතර තුර එම ස්ථානයෙන් මැණික් හා ස්වර්ණාභරණ අධිකාරියේ නිලධාරීන් මතුවී ඇත. තමන්ගේ වැඩක් නොවුණත් ව්‍යාපාරිකයන්ගේ බලවත් ඉල්ලීම පිට එම නිලධාරීන් එතනට ගියාදැයි කියන්නට අප නම් දන්නේ නැත. එහෙත් රත්නපුර ප්‍රදේශයේ මැණික් වෙළඳ ව්‍යාපාරිකයන්, මැණික් හා ස්වර්ණාභරණ අධිකාරියේ සේවකයන් තම සේවය සඳහා මුදල් යහමින් ගෙවා ලබාගෙන සිටින බව අපි දනිමු.
මෙම ව්‍යාපෘතිය කාගෙද කවුද මේක කරන්නේ යැයි දැන ගැනීම සඳහා කෘෂිකර්ම ආමාත්‍ය මහින්ද අමරවීර මහතාගෙන් අනිද්දා පුවත්පත කරුණු විමසූ අතර එහිදී ඔහු ප්‍රකාශ කළේ මේ කටයුත්ත තම අමාත්‍යාංශයේ වැඩක් නොවෙන බවය. මේ පිළිබඳව කරුණු විමසීම සඳහා රත්නපුර දිස්ත්‍රික් ලේකම්වරයා දූරකථනය හරහා සම්බන්ධ කරගන්නට උත්සාහ කළත් ඔහු සාකච්ඡාවක සිටි නිසා එම උත්සාහය ව්‍යර්ථ විය.
කරුණු කෙසේ පැවතියත් දිස්ත්‍රික් කමිටුව හරහා කරළියට පැමිණ, එම කමිටුවේ අනුමැතියෙන් පත්තුවී තිබෙන මෙම ව්‍යාපෘතිය ප්‍රදේශයේ ඉහළ දේශපාලකයන් සහ මැණික් ව්‍යාපාරිකයන්ගේ කූඨ උපායක් බව නම් පැහැදිලිය. දැන් ප්‍රශ්නය තිබෙන්නේ වතුර දෙන්නට කියා කුඹුරක් නැති හුණ්ඩු වැවක් සංවර්ධනය කරනවා යැයි බොරුවක් මවාපාමින් කරන මේ සෙල්ලමට රාජ්‍ය කෙසේ ප්‍රතිචාර දක්වනවාද යන්නයි. ප්‍රදේශයේ මිනිසුන්ගේ ගෙවල්දොරවල් බිමට සමතලාවන්නට ඉඩදී වැව් පතුලේ මැණික් ඉල්ලම් සක් කරන්නට ජාවාරමුන්ට ඉඩ දෙනවාද නැද්ද? ප්‍රශ්නය එයයි.
මෙම වැව් සුද්දය පිළිබඳව කරුණු දැනගැනීම සඳහා පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී අඛිල එල්ලාවල මහතා දූරකථනයෙන් ඇමතූවත් ඔහුගෙන් ප්‍රතිචාරයක් නැතිවිය.
