දේශීය ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීම පිළිබඳ පාර්ලිමේන්තු විවාදය අවසන් වී ඇත. එහෙත් එය විසින් ආරම්භ කරන ලද දේශපාලන විවාදය තවත් මාස කිහිපයක්ම පවතිනු ඇත. මෙම ලිිපියෙන් සාකච්ඡා කරන්නේ මෙම ඉදිරි විවාදය තුළ ප්‍රබල ලෙස මතු කළ යුතු කාරණා දෙකක් ගැනය. පළමුවැන්න, ලංකාවේ දේශපාලන විවාදයට අලූතින් එකතු වූ “ආර්ථීක සාධාරණත්වය” පිළිබඳ තේමාවයි. දෙවැන්න, ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමේ මුවාවෙන් ශක්තිමත් වූ ලංකාවේ විධායක ජනාධිපති ඒකබලවාදයේ නව ප්‍රවණතාවයි.
ආර්ථීක සාධාරණත්වය
දේශපාලන සංකල්පයක් ලෙස ආර්ථීක සාධාරණත්වය යන්න සමාජ සාධාරණත්වය යන්නට සමාන්තර එකකි. මෙම වචන දෙකම වාමාංශික සහ ප්‍රගතිශීලී දේශපාලන කතිකාවේ එන සංකල්පයි. සමාජ සාධාරණත්වය අවධාරණය කරන්නේ, සමාජ පරතරය සහ පන්ති ඛෙදීම මත පදනම් වන සමාජ අසමානතා සහ විෂමතාවලට ආමන්ත්‍රණය කිරීම සහ අහෝසි කිරීමයි. ඒ සඳහා ආර්ථීක විෂමතා අහෝසි කිරීම පූර්ව කොන්දේසියකි යන්න සමාජ සාධාරණත්වවාදී දේශපාලන චින්තනවල එන ප්‍රධාන මූලධර්මයකි.
මේ අතර, “ආර්ථීක සාධාරණත්වය” යන වචනය වාමාංශික සහ ප්‍රගතිශීලී දේශපාලන චින්තනය තුළ බොහෝ කාලයක්ම පැවතියේ සමාජ සාධාරණත්වය යන සංකල්පයේම එක කොටසක් ලෙසය. එහෙත් මෑත වසර කිහිපය තුළ එය “ආර්ථීක අයිතිවාසිකම්” යන ඉල්ලීම සමග සම්බන්ධ වී, සමාජ සාධාරණත්වයටද සම්බන්ධ, වෙනම සමාජ ඉල්ලීමක් බවට වර්ධනය විය. එහි පසුබිමෙහි තිබුණේ ආර්ථීක ගෝලීයකරණය සහ නව ලිබරල් ධනවාදයේ ව්‍යාප්තිය නිසා, දියුණු ධනවාදී රටවල මෙන්ම ලංකාව වැනි සංවර්ධනය වන රටවලද, වේගයෙන් ව්‍යාප්ත වූ දරිද්‍රතාව, ආර්ථීක අසමානතා, ඇති නැති පරතරය සහ ධනය අසීමිත ලෙස කේන්ද්‍රගත වීම නිසා “ආර්ථීක අසාධාරණතා” පිළිබඳ නව තේරුම් ගැනීමක් එම අසාධාරණතාවලට ගොදුරු වී සිටින ජනකොටස් අතර නිර්මාණය වීමයි.
මෙම ප්‍රවණතාව පසුගිය වසර දෙක තුන තුළදී ලංකාවේ සමාජයේද තියුණු ලෙස ප්‍රකාශයට පත්වන්නට පටන්ගත් බව අපට නිරීක‍ෂණය කළ හැකිය. එම කරුණු පුරවැසියන් විසින් ස්වරූප කිහිපයකින් මතු කරන ලදි. රටේ ආර්ථීක ව්‍යසනය නිර්මාණය කළ දේශපාලනඥයන්ට සහ ආර්ථීක නිලධර තන්ත්‍රයට දඬුවම් කළ යුතුය යන මහජන මතය එයින් එක් ස්වරූපයක් විය. ඔවුන් සොරකම් කළ ධනය ආපසු ගැනීම සහ දේපළ රජයට පවරාගත යුතුය යන අදහස කෝපයට පත් සාමාන්‍ය ජනතාවගෙන් ප්‍රකාශ වූයේ මෙම කාලයෙහිදීය. එය “ආර්ථීක යුක්තියේ” අගයක් විය යුතුය යන මතයද ඒ දිනවල පැතිරෙමින් තිබිණ. ආර්ථීක සාධාරණත්වය පිළිබඳ සමාජ ඉල්ලීමේ ඊළඟ ප්‍රකාශනය මතු වූයේ, රනිල් වික්‍රමසිංහ ආණ්ඩුව ගිය වසරේ හඳුන්වා දුන් අසාධාරණ ආදායම් බදු ප්‍රතිපත්තියට එරෙහිවය. එය විශේෂයෙන් මධ්‍යම පන්තික වෘත්තිකයන් සහ වෘත්තීය සමිතිවලින් මතුවූ අදහසකි. “අසාධාරණ අය බදු නවත්වනු” යන සටන් පාඨය මෙම බදු උද්ඝෝෂණවලදී තදින් මතුවිය. අඩු ආදායම් ලබන පවුල් ඉතා ඉහළ ඍජු හා වක්‍ර බදුවලට යටත් කිරීමත්, ඉහළ ආදායම් ලබන ව්‍යාපාරිකයන්ට බදු සහන හෝ අඩු පරිමාණයේ බදු බර පැටවීමත් “ආර්ථීක සාධාරණත්වය” පිළිබඳ මෙම නව තේරුම් ගැනීමේ පසුබිම් සාධකය විය.
මේ අතර, ආර්ථීක සාධාරණත්වය පිළිබඳ සමාජ කතිකාව වඩාත් ශක්තිමත්ව මතුවීමට තුඩු දුන් අවසන් සාධකය මතුවූයේ පසුගිය මාස දෙක තුන තුළදීය. එය නම්, රටේ දේශපාලන නායකයන් සහ ආර්ථීක නිලධර තන්ත්‍රය සම්පූර්ණයෙන්ම වගකිව යුතු සමස්ත ආර්ථීක අර්බුදයෙන් ගොඩඒමේ සමස්ත බරෙහි වැඩිම ප්‍රමාණයක්, රනිල් වික්‍රමසිංහ ආණ්ඩුව විසින් දුගී ජනතාව, වැඩකරන ජනතාව සහ මධ්‍යම පන්තිය මත අත්තනෝමතික ලෙස සහ ඔවුන්ගේ විරෝධය නොතකා පැටවීමයි.
දේශීය ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීම පිළිබඳව ගිය සතියේදී උත්සන්නවූ පාර්ලිමේන්තු විවාදයේදීත්, මහජන සාකච්ඡාවේදීත් ආර්ථීක අර්බුදයේ බර අසාධාරණ ලෙස දුගී ජනතාව මත පැටවීම පිළිබඳ කරුණ ඉතා තියුණු ලෙස මතුවිය. රටේ මූල්‍ය අර්බුදය මැද්දේ අතිවිශාල ලාභ ලැබූ දේශීය ආයෝජක පන්තිය එම බරෙන් ආරක්‍ෂා කිරීමේ චෝදනාව බොහෝ විචාරකයෝ ජනාධිපතිවරයාට එල්ල කළහ. ණය බර නැවත වරක් පටවනු ලැඛෙන්නේ දුගී ජනතාවගේ උරහිස් මතය. ආණ්ඩුව ඒ බව පිළිනොගන්නවා පමණක් නොවේ. එම බර කර ගැසීම දුගී ජනතාවගේ වගකීම බව ආණ්ඩුව සිතන බවද පෙනේ. “අසාධාරණය” පිළිබඳ බරපතළ අලූත් හැඟීමක් අප රටේ මහජන විඥානය තුළ ගොඩනැගෙමින් පවත්නා බව පෙනෙන්නේ මෙම පසුබිම තුළය.
ආර්ථීක අසාධාරණය සහ සමාජ සුබසාධනය
මෙම පසුබිම තුළ අපට නිරීක්ෂණය කළ හැකි තවත් අලූත් වර්ධනයක් නම්, කාලයක් තිස්සේ යට ගොස් තිබුණ සමාජ සුභසාධනය පිළිබඳ ප්‍රතිපත්ති කතිකාවත නැවත මතුවීමයි. එයට වක්‍ර දායකත්වය සිදු කර තිඛෙන්නේ ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල සහ රනිල් වික්‍රමසිංහ ආණ්ඩුවයි. එහෙත් සමාජ සුභසාධන කතිකාව නැවත මතු වීමේ විශේෂත්වයක් තිබේ. එය නම්, “සමාජ සුභසාධනය” යන වචන තවමත් තහනම් වචන ලෙස සලකමින්, අලූත් ආකාරයේ වචන යොදාගැනීමයි. ඒ වෙනුවට යොදාගෙන තිඛෙන වචනය නම්, “සුභසාධන ප්‍රතිිලාභ” යන්නයි.
ලංකාවේ දේශපාලන කතිකාවෙන් “සමාජ සුභසාධනය” යන වචන බැහැර කිරීමට දේශපාලන ඉතිහාසයක් තිබේ. ඒ ජේ.ආර්. ජයවර්දන ආණ්ඩුව, ලංකාවේ ආර්ථීක සංවර්ධනය නිදහස් වෙළෙඳපොළවාදී ධනවාදී වර්ධනයේ මාවතට යොමු කළ ප්‍රතිසංස්කරණ ආරම්භ කිරීමත් සමගය. නිදහස් වෙළෙඳපොළ ධනවාදී ආර්ථීක චින්තනය වැළඳගෙන සිටි ජනාධිපති ජයවර්දනගේ ප්‍රධාන ප්‍රතිපත්ති උපදේශක ආයතන වූයේ ලෝක බැංකුව සහ නිදහස් වෙළඳපොළවාදී ආර්ථීක විද්‍යාඥයන්ය. එම උපදෙස් මත ලංකාවේ ආර්ථීකය රාජ්‍ය ධනවාදයේ මාවතෙන් එළියට ගෙන, නිදහස් වෙළඳපොළ මාවතට ගෙන ආ ජයවර්දන විශ්වාස කළ කරුණක් නම්, 1978 ට පෙර සියලූම ආණ්ඩු විසින් ක්‍රියාත්මක කරන ලද සමාජ සුභසාධනවාදය අවසානයකට ගෙන ආ යුතු බවයි. රාජ්‍ය සුභසාධනවාදය නිදහස් වෙළෙඳපොළේ ක්‍රියාකාරිත්වයට බාධා කරන, රාජ්‍ය වියදම් අනවශ්‍ය ලෙස ඉහළ නංවන, මහජනයා රැකියා හෝ ව්‍යාපාර නොකර කම්මැලි නිකමුන් බවට පත්කරන, රටට දැරිය නොහැකි ආර්ථීක බරක්ය යන්නයි. කොතරම් සමාජ සුභසාධන විරෝධී වුවද, සුභසාධන ක්‍රමය එකවරම නැවැත්වීමට ජයවර්දන බිය විය. දුගී ජනයා කැරලි ගසනු ඇත යන බිය නිසා, ජයවර්දන කෙළේ ලංකාවේ සමාජ සුබසාධනවාදී ක්‍රමය සෙමෙන් සහ ක්‍රමානුකූලව දුර්වල කිරීමයි. දුප්පතුන්ට රජයෙන් නොමිලේ සහනාධාර දීම සංවර්ධන විරෝධී ක්‍රියාවකැයි යන ලිබරල් ධනවාදී අගතිය ලංකාව පුරා වේගයෙන් පැතිරුණේ මෙම ජයවර්දන යුගයේ පැවැති නිදහස් වෙළඳපොළ ධනවාදී මතවාදය යටතේය. මෙය මිල්ටන් ෆ්‍රීඩ්මන් යන සුප්‍රකට දක්ෂිණාංශික ආර්ථීක විද්‍යාඥයාගේ ප්‍රසිද්ධ සූත්‍ර පාඨයක පිළිබිඹුවකි. එය නම් “ධනවාදය යටතේ නොමිලේ කෑම වේලක් කියා දෙයක් ඇත්තේ නැත.”
ජනාධිපති ප්‍රේමදාස සහ ජනාධිපති චන්ද්‍රිකා කුමාරතුංග යටතේ රාජ්‍ය සුභසාධනවාදය තවත් අලූත් අදියරකට වර්ධනය විය. එය නම් රාජ්‍ය සුභසාධනය පාලක පක්‍ෂයේ දේශපාලන න්‍යාය පත්‍රයට සුදුසු ලෙස, අත්‍යන්ත ලෙස දේශපාලනීකරණය කිරීමයි. ජනසවිය සහ සමෘද්ධි සහනාධාර ක්‍රම දෙක යටතේ, ලංකාවේ සමාජ සුභසාධන ක්‍රමයේ පරිහාණිය තරඟකාරීව සිදුවිය. ජනාධිපති ප්‍රේමදාසගේ එජාප ආණ්ඩුවත්, ජනාධිපති කුමාරතුංගගේ පොදු පෙරමුණු ආණ්ඩුවත් කෙළේ රාජ්‍ය සහනාධාර, දුගී වුවත් නැතත් තම පාක්‍ෂිකයන්ට දෙන දේශපාලන ප්‍රදානයක් බවට පත්කිරීමයි. එබැවින් එය මැතිවරණ දිනීමේ දේශපාලන ආයුධයක් බවටද පත් කෙරිණ.
ඊයේ පෙරේදා ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ අනුග්‍රහය යටතේ, රනිල් වික්‍රමසිංහ ආණ්ඩුව ආරම්භ කළ අස්වැසුම සහනාධාර වැඩ පිළිවෙළ යටතේ, සහනාධාර දේශපාලනයේ ප්‍රතිවිරෝධතා කිහිපයක්ම මතුවන්නට පටන් ගෙන තිබේ. රටේ ඇතිවී තිඛෙන උග්‍ර දරිද්‍රතාවේ අභියෝගයට මුහුණ දීමට වෙළෙඳපොළට තනිවම නොහැකි බව ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේ ස්ථාවරය බව පෙනේ. එහෙත් ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලටත් වඩා නව ලිබරල්වාදී වන රනිල් වික්‍රමසිංහ සහ මහ බැංකුවේ ආර්ථීක විද්‍යාඥයන්, අස්වැසුම වැඩ පිළිවෙළට එකඟ වී තිඛෙන බව පෙනෙන්නේ, ප්‍රතිපත්තිමය හේතුවක් නොව, දේශපාලන හේතුවක් මත බව පෙනේ. එය නම් ඊළඟ වසරේදී එන ජනාධිපතිවරණයේදී එජාප අපේක්ෂකයාට දේශපාලන වාසි ලබාගැනීමේ මාධ්‍යයක් ලෙස දැකීමයි. ශ්‍රීලනිපයේ හා පොහොට්ටුවේ පාලනයට කාලයක් තිස්සේ යටවී තිබුණු සමෘද්ධිලාභීන්ගේ ලැයිස්තුවට වඩා වෙනස් අස්වැසුමලාභී ලැයිස්තුවක් ගොඩ නගා තිඛෙන්නේ එබැවිනි.
දුගී බව දේශපාලනීකරණය කිරීමට එරෙහි වීම සහ දුගී ජනතාවට රාජ්‍ය සහනාධාර සහතික කිරීම ජනතාවගේ සාමූහික අයිතිවාසිකමක් ලෙස සලකා, ඒ සඳහා කරන දුගී ජනතාවගේ සමාජ අරගලවලදී “ආර්ථීක සාධාරණත්වය” පිළිබඳ සංකල්පය වැදගත් වන්නේ මේ පසුබිම තුළය.
විධායක ජනාධිපති අධිකාරවාදයේ අලූත් නැගීම
දේශීය ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමේ පාර්ලිමේන්තු විවාදය අවසන් වූයේ, ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමේ සහ ණය ප්‍රශ්නය විසඳීමේ ක්‍රියාවලියේ සියලූ තීරණ ගැනීමේ බලය මුදල් අමාත්‍ය සහ උපායමාර්ගික ආර්ථීක සංවර්ධන අමාත්‍යවරයාද වන ජනාධිපතිවරයාට සම්පූර්ණයෙන්ම පැවරීමේ යෝජනාවක් පාර්ලිමේන්තුවේ වැඩි ඡන්දයෙන් සම්මත කිරීමෙනි. පොහොට්ටුවේ මන්ත්‍රීවරුද, පොහොට්ටු-එජාප හවුල් ආණ්ඩුවෙන් යැපෙන සුළු පක්‍ෂවල මන්ත්‍රීවරුද මෙම යෝජනාවට පක්‍ෂව ඡන්දය දුන්හ. මේ මගින් පොහොට්ටුවේ හා එජාපයේ බලපෑම යටතේ හැසිරෙන ලංකාවේ පාර්ලිමේන්තුව සිදුකර ගත්තේ කුමක්ද? ෙජ්.ආර්. ජයවර්දන, මහින්ද රාජපක්‍ෂ හා ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ ජනාධිපතිවරුන්ගේ කාලවල සිදුවූ දෙයක්ම නැවතත් කිරීමකි. එනම් පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන් බහුතරය විසින්, පාර්ලිමේන්තුව විධායක ජනාධිපතිවරයා ඉදිරියේ කර අඹන තත්වයකට ගෙනඒමයි. ඛෙලහීන කිරීමයි. මෙය කෙටියෙන් හෝ විමසා බැලිය යුතු කරුණකි.
පාර්ලිමේන්තු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ ක්‍රමානුකූල බිඳවැටීම, ලංකාවේ දේශපාලනයේ ප්‍රජාතන්ත්‍රීයහරණ ක්‍රියාවලියේ ප්‍රධාන පැතිකඩක් වී පැවත තිඛෙන්නේ දශක ගණනාවක් පුරාය. එම ක්‍රියාවලිය අවසන් වී නොමැතිවා පමණක් නොව, අලූත් වී තිඛෙන බවද පසුගිය සතියේ හටගත් ඉහත අප සටහන් කරගත් සිදුවීමෙන් පෙනේ. ලංකාවේ අද ඇත්තටම තිඛෙන්නේ, හුදෙක් විධායක ජනාධිපති ක්‍රමයක් නොවේ. එය Autocracy යන ඉංග්‍රීසි වචනයෙන් හඳුන්වන ඒක පුද්ගල අධිකාරිවාදී පාලන තන්ත්‍රයකි. එහි අර්ථය නම්, වර්තමාන ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ආණ්ඩුක්‍රම ප්‍රතිසංස්කරණ අරගලයක අරමුණ විය යුත්තේ, තවදුරටත් විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය සංශෝධනය කිරීම හෝ අහෝසි කිරීම හෝ නොවන්නේය යන්නයි. එය වනාහි ඒක-තන්ත්‍රවාදය, නැතහොත්, ඒක පුද්ගල අධිකාරවාදය, සම්පූර්ණයෙන් අහෝසි කිරීමේ අරගලයක් විය යුතුව තිබේ.
