ජනතාව ගැන මගේ විශ්වාසය: ආචාර්ය රොහාන් පෙතියාගොඩ එක්ක කතාබහක්

මට කියන්න පුළුවන්ද, ඔබ පරිසරකාමියෙක්ද? පරිසරවේදියෙක්ද?

මම පරිසරවේදියෙක්ද කියන ප්‍රශ්නය තියෙනවා. බොහොම පරිසරවේදීන් පරිසරය සහ සංවර්ධනය අතර තියෙන සම්බන්ධය වැරදි විදියට තේරුම් ගන්නවා. සංවර්ධනය නොවුණු සමාජයක පරිසරය ආරක්‍ෂා කරගන්න පුළුවන්කමක් නැහැ. මිනිස්සු දුප්පත් නම් ඔවුන්ගෙන් පරිසරය ආරක්‍ෂා වෙන්නේ නැහැ. තමන්ට ජීවිකාව සොයාගැනීම සඳහා ඔවුන් පරිසරය ආක්‍රමණය කරනවා. ඒකට පිළිතුර දැඩි නීති නොවෙයි. ආර්ථික දියුණුව ඇතිකිරීමයි. ඒ වගේම, මිනිස්සු යහපත් ජීවන තත්වයක් අත්කරගෙන ඉන්නවා නම් තමයි ඔවුන්ට පරිසරය රැකගන්න පුළුවන් වෙන්නේ. ඒ ගැන හිතන්න පුළුවන් වෙන්නේ. සංවර්ධන ව්‍යාපෘතිවලින් පරිසරයට යම් බලපෑමක් වෙනවා තමයි. නමුත්, සංවර්ධනය නැතිනම් මිනිසුන් දියුණු වෙන්නේ නැහැ. උදාහරණයක් හැටියට, 1950 ගණන්වල ලංකාවේ නිවෙස්වලට විදුලිය සැපයීම තිබුණේ කොයිතරම් අඩුවෙන්ද? අද අපි සීයට සීයක් නිවෙස්වලට විදුලිය සපයනවා. ඒ සඳහා ජලාශ හදන්න සිද්ධවුණා. ඒවාට පරිසරවේදීන්ගෙන් කොපමණ විරෝධතා ආවාද? ඉහළ කොත්මලේ කුඩා ජලාශයක් හදන්න හදනකොට ඒකට ආ විරෝධතා නිසා අවුරුදු හතරක් ඒ ව්‍යාපෘතිය කල් ගියා. නමුත් ඒක අවසන් වෙනකොට ජලාශය සඳහා ඉඩම් අත්පත් කරගත්ත ප්‍රදේශවල වාසය කළ වතු කම්කරු ජනතාව නැවත පදිංචි කරලා, ඔවුන්ට නවීන නිවාස, ජලය, විදුලිය, වැසිකිළි ආදි සියලුම හොඳ පහසුකම් ලබාදුන්නා. ඔවුන්ගේ ජීවන තත්වය උසස් වුණා. අනිත් පැත්තෙන් ජලාශය නිසා ජලවිදුලිය ලැබෙනවා. මෙන්න මේ තුලනය තේරුම් නොගත්තොත් අපි නිකම්ම නිකම් පරිසරවේදීන් වෙනවා.

පරිසරවේදීන් විසඳුමේ කොටසක් වෙන අතරම ඔවුන් ගැටලුවේත් කොටසක් වෙන බව අපට පෙනෙනවා. බොහොම පරිසරවේදීන් නවීන කෘෂිකර්මාන්තයට සහ ජල විදුලිය වැනි පිරිසිදු බලශක්ති විකල්ප සංවර්ධනයට එරෙහිව උද්ඝෝෂණ කරනවා. නමුත් ප්‍රායෝගික විකල්ප යෝජනා කරන්නේ නැහැ. හැම අලුත් ව්‍යාපෘතියකටම විශාල ප්‍රතිරෝධයක් ඇතිවෙනවා. එකෙන් ව්‍යාපෘති අවලංගු කිරීම හෝ ප්‍රමාද වීම වෙනවා. එක පැත්තකින් අපේ වත්මන් ආර්ථික අර්බුදය ඇතුළේත් අපි දකින්නේ ඒ ප්‍රතිරෝධයේ ප්‍රතිඵල. මිලියන 22ක ජනගහනයේ යහපැවැත්මට ආහාර සහ බලශක්තිය අවශ්‍යයි. සියලු සංවර්ධනයන්ට එරෙහිවෙලා වැඩක් නැහැ. මගේ අදහස් පාරිසරික ව්‍යාපාරයේ සගයන්ට අවුලක් වෙන බව මට තේරෙනවා. නමුත් කවුරු හරි යථාර්ථය ගැන කතාකරන්න ඕන.

හොඳයි, ඔබ පරිසරකාමියෙක් නම්, පරිසරය පිළිබඳ බැඳීම ඔබට, ලංකාවේ මිනිසුන්ට එන්නේ කොහොමද?

ඒක නම් අපේ ජීවිතයෙන්ම අපට ලැබෙන දෙයක්. අපි ජිවිතවලින්ම පරිසරයට ආදරය කරන මිනිස්සු. ඉස්සර මිනිස්සු කැලේට ගිහින් එදිනෙදා පාවිච්චියට දර කඩාගෙන ආවාට ගස්වලට හානි කරන්නේ නැහැ. ලොකු ගස් කපන්නේ නැහැ. ඔවුන් දන්නවා පරිසරය සහ තමන් අතර තිබෙන තුලනය පවත්වාගෙන යන්නේ කොහොමද කියලා.

මම හිතන්නේ බුදුදහමෙන් ඊට විශාල රුකුලක් ලැබිලා තියෙනවා. බුදුදහම පරිසරය ගැන සැලකිල්ලක් දක්වන දහමක්. උදාහරණයක් කියන්නං, මං එක දවසක් ගමක දොළ පාරක පර්යේෂණයක් සඳහා මාළු අල්ලමින් හිටියා. එතැනට ආව ගමේ අම්මා කෙනෙක් මට කිව්වා, මහත්තයා අද පෝය දවසෙත් මාළු අල්ලනවාය කියලා. ඒගොල්ලො මාළු අල්ලනවාට විරුද්ධ නැහැ. නමුත් පෝයදාට ඒක කළේ නැහැ. මම ඒක වහාම නැවැත්තුවා.

අද අපි ප්‍රමුඛත්වය දෙන්න ඕනෑ අවුරුදු 0-12 අතර දරුවන්ට. ඒ පරම්පරාවට. අද ඔවුන්ගෙන් සැලකිය යුතු පිරිසක් මන්දපෝෂණයන් පෙළෙනවා. ලෝකයේ දියුණු රටවල සාමාන්‍ය බුද්ධි මට්ටම සියයට වැඩි ගණනක් වෙනකොට ලංකාවේ 87යි. ඒකේ තේරුම මන්දපෝෂණය විසින් මන්ද බුද්ධිකතාව ඇතිකරනවා. මේ ප්‍රශ්නයට අපි පිළිතුරු සොයානොගත්තොත්, මේ පරම්පරාව රට බාරගන්නකොට අපි ලොකු අමාරුවක වැටෙනවා.

දරුවන්ගේ මන්දපෝෂණය නැති කරන්න නම් ඔවුන්ට ප්‍රෝටීන් බහුල ආහාර දිය යුතුයි. ඒත් අද බිත්තරයක් රුපියල් පනහට ළංවෙලා. මුහුදු මාළු කිලෝවක මිල රුපියල් දාහකට වැඩියි. අඩු ආදායම් ලබන පවුල්වල දරුවන්ට මේ තත්වය යටතේ කොහොමද ප්‍රෝටීන් ලැබෙන්නේ? තත්වය මෙහෙම තියෙද්දී, රටේ මිරිදිය ජලාශවල හෙක්ටෙයාර් ප්‍රමාණයෙන් අපි සීයට හතකට විතරයි මිරිදිය මත්ස්‍යයන් බෝකරලා තියෙන්නේ. මිරිදිය ජලාශවල ජීවත්වන මිරිදිය මසුන් ඉතාම හොඳ ප්‍රෝටීන සැපයුම්කාරයෙක්. දුප්පත් මිනිසුන්ට මුහුදු මාළු කනවාට වඩා මිරිදිය මාළු කන එක ලාබයි. මිරිදිය මාළු කිලෝ එකක් තාමත් රුපියල් දෙතුන් සීයකට ගන්න පුළුවන්. ඉතින්, අඩු ගණනේ මිරිදිය ජලාශවල මාළු ප්‍රමාණය සියයට හතලිහකටවත් නංවන්නට අවශ්‍යයි, මේ ළමයින්ට අවශ්‍ය ප්‍රෝටීන් නිසියාකාරව ලබාදෙන්න. අවුරුදු දොළහට අඩු දරුවන් නිර්මාංශ කරලා හරියන්නේ නැහැ.

අද වෙනකොට එළකිරි සහ පිටිකිරි පාවිච්චි කිරීම නිසා අලුත් පරම්පරාවේ තරුණ ළමයින්ගේ වැඩීම වැඩිවෙලා. තරුණ පිරිමි දරුවෙක් එයාගේ සීයාට වඩා සෙන්ටිමීටර් තුනක් පමණ උසයි. තරුණ ගැහැනු ළමයෙක් තමන්ගේ ආච්චිට වඩා සෙන්ටිමිටර් 8ක් පමණ උසයි. මම ඉස්කෝලයක් ඇරෙන වෙලාවට හිටියොත්, ඉස්කෝලෙන් එළියට එන ළමයි මට වඩා උසයි. ඒ වර්ධනය ඇතිවෙන්නේ ඒ පරම්පරාව කිරි සහ ප්‍රෝටීන් නිසි පරිදි ලබාගත්ත නිසා. ඒක ඉතාම හොඳ දෙයක්. නමුත් 0-12 වයස් කාණ්ඩයේ දරුවන්ට ඒ අවස්ථාව මගහැරෙමින් තියෙනවා.
ගව සම්පත ගත්තොත්, අද ඒ සම්බන්ධයෙන් පවතින්නේ මිථ්‍යා ආකල්ප. සාමාන්‍ය තත්වයන් යටතේ ගවයන්ගෙන් ඇතිවන පැටවුන්ගෙන් සියයට පනහට පනහ පිරිමි සහ ගැහැනු. ලංකාවේ මේ පිරිමි සීයට පනහෙන් කිසිම වැඩක් නැහැ. කෘත්‍රිම සිංචනය මගින් ගැහැනු පැටවුන් සීයට 90ක් දක්වා වැඩිකරගෙන තියෙනවා. නමුත් සීයට 10ක් පිරිමි සත්තු. ඔවුන්ට කන්න සහ පෝෂණය දීලා බලා ගන්න වෙනවා. ඉතිරි ගැහැනු සතුන්ගෙනුත්, සාමාන්‍යයෙන් අවුරුදු තිහක ජීවිත කාලයෙන් අවුරුදු දහඅටයි කිරි ගන්න පුළුවුන්. ඉතිරි අවුරුදු දොළහ, කිසිම ප්‍රයෝජනයක් නැතිව මැරෙනකම් රැක බලාගන්න සිදුවෙනවා. මම දැකලා තියෙනවා, විශාල සත්ව ගොවිපොලවල, කිරි අරගෙන අවසන් වෙච්ච එළදෙනුන්, කැලෑවට මුදාහරිනවා ජීවත් වෙන්න. ඉතින් ඔවුන් හැම තිස්සේම ඉන්නේ බයෙන්. කොයි වෙලාවේ හෝ කොටියකු වැනි සතකුගේ ගොදුරක් වේවිය කියලා. ඔවුන් මැරෙන්නේ ඒ විදියටම තමයි, කාට හරි ගොදුරු වෙලා ඉතාම විශාල වේදනාවක් විඳලා. නමුත් අද, මේ සතුන් මස් සඳහා යොදාගන්නේ කොහොමද කියන එක සලකා බලන්න අවශ්‍යයි. මස් සඳහා මැරීමේදී, වේදනාව ඉතාමත් සුළු වෙන විදියේ දියුණු ක්‍රම අද ලෝකයේ භාවිත වෙනවා. නමුත් ලංකාවේ ආගමික සමාජය එවැනි දෙයකට කොපමණ ඉඩ දෙනවාද කියලා සැකයි.

අද අපි බරපතළ ආහාර ප්‍රශ්නයකට මුහුණ දෙමින් සිටිනවා. කෙටි කාලයකින් කාබනික කෘෂිකර්මය ඇතිකරන්න පසුගිය කාලයේ ආණ්ඩුව ගත්තු ක්‍රියාමාර්ග ඔබ විවේචනය කළා. කරුණු සහිතව. අද අපි ඒ අදූරදර්ශී ප්‍රතිපත්තියේ විපාක විඳින්න සැරසෙමින් ඉන්නේ..

කාබනික කෘෂිකර්මය ලෝකෙ තියෙනවා. ඒත් සීයට දෙකක් තුනක් විතර, නීෂ් මාකට් එකක් හෙවත්, ඒකටම විශේෂවූ පාරිභෝගිකයන් පිරිසක් අතර. ඒ නිෂ්පාදනවල මිල ඉතා වැඩියි. රටක සාමාන්‍ය ජනතාවට කාබනික වගාවෙන් ආහාර සැපයීම කරන්න පුළුවන් දෙයක් නෙවෙයි. අපිට ඉස්සෙල්ලා ලෝකයේ අංක එක වෙන්න හැදුව දකුණු ආසියානු කලාපයේ සමහර රටවල් පවා මේක අත්හදා බලන්න ගිහින් අතෑරලා දැම්මා.

අපිට අවශ්‍ය හාල් ප්‍රමාණය අපි ලංකාවේ ඉපැදුවේ සීයට තිහයි. සීයට එකසිය තිහක් දක්වා ගෙනාවා, 2015 වෙනකොට. මහින්ද මහත්තයාගේ ධුර කාලය ඉවර වෙනකොට 2015දී, අපි සීයට තිහක් ගබඩා කළා, අපිට අවශ්‍ය ප්‍රමාණයට වඩා. ඉතින් කොච්චර ලස්සනද? ඉතාමත්ම හොඳ තැනක අපි හිටියේ. 2015-16 යහපාලන ආණ්ඩුව කාලේ, 2015 අවසානයේ ඒගොල්ලන් මහමැතිවරණය දිනලා පොහොර සහනාධාරය නැති කරන්න බැලුවා. පොහොර නොමිලේ දුන්නේ නැහැ. ආනයනකරුවන්ට කිව්වා ඒගොල්ලන් කැමති නම් ගේන්න කියලා. පොහොර හිඟයක් ඇතිවුණා. අස්වැන්න ලබාගන්න කාලෙම වර්ෂාපතනයත් ගොඩාක් අඩුවුණා. ඉඩෝරයකුත් ආවා. ඒකෙන් අපේ සහල් අස්වැන්න සීයට හතලිහකට පහළ ගියා. ඒ විදියට මෑත කාලයේම අපිට උදාහරණයක් තිබුණා, ඒ කියන්නේ 2016 මහ කන්නයේ, පොහොර නැතිකළාම මොකද වෙන්නේ කියලා. අපි දැනගෙන හිටියා පොහොර නැතිවුනාම මොකද වෙන්නේ කියලා. ඉතින්, ආයෙත් එවැනි තීරණයක් ගත්තේ කොහොමද කියලා මට තේරෙන්නේ නැහැ.

පොහොර භාවිතයේත් ප්‍රශ්න තිබුණා..

පොහොර භාවිතය අඩුකරන්න ඕනය කියන එකේ තර්කයක් නැහැ, අඩු කළ යුතුයි. නිකං පොහොර දෙන එකේ තේරුමක් නැහැ. සහනාධාර දෙන එකටත් මම විරුද්ධයි. සහනාධාර දෙන්නේ අපේ බදුවලින්මනෙ. අපි බලන්න ඕනෑ ඒක භාවිතා කරන්නේ මොකටද කියලා. සමෘද්ධිලාභීන් වැනි අය අපි සහනාධාර දිලා බලාගත යුතුයි. නමුත් ගොවියා කියන්නේ බිස්නස් මෑන් කෙනෙක්. එයා වගාවෙන් ලාබයක් ගන්න බලන්නේ. පොහොරවල වියදම ඒ මිලට එකතු වෙන්න ඕනෑ.

රජය තවම කියන්නේ නැහැ මහ අස්වැන්න සහල් කොච්චර ලැබුණාද කියලා. හැබැයි කියපු හැටියට සීයට 55ක් අඩුවෙනවා. සීයට 55ක් කියන්නේ හාල් ටොන් මිලියන 1.3ක්. අපි දැනටමත් ටොන් මිලියනයකට වඩා ආනයනය කරලා තියෙනවා. ඒ කියන්නේ අපේ ගොවීන් ලක්‍ෂයකට ආදායම අහිමිවෙලා. ගොවීන් ලක්‍ෂයක් කියන්නේ පවුල් ලක්‍ෂයක්. ඒ විදේශ විනිමය පාවිච්චි කරලා ඒ ආදායම කාටද දෙන්නේ? මියෙන්මාරයට, බංගලි දේශයට, ඉන්දියාවට. ඒ රටවල ගොවීන්ට තමයි වාසිය ලැබෙන්නේ. අපි ඒගොල්ලන්ගේ සහල් ආනයනය කරන නිසා. අපේ නිපැයුම් අඩු කිරීමෙන් ලොකු ප්‍රශ්නයක් ඇතිවෙනවා. මේක ගොඩ ගන්න හරිම අමාරුයි. ගොඩක් ගොවීන් වගාව අතහැරලා දාලා තියෙන්නේ. දැන් ඒගොල්ලන්ව වගාවට ගෙන්වාගන්න හරිම අමාරුයි.

අපි ඉන්න මේ මොහොත ගැන මොකක්ද ඔබේ විග්‍රහය?

වර්තමාන දේශපාලනය ගැන මට ලොකු ප්‍රශ්නයක් තියෙනවා. අපේ දේශපාලන නායකයන් එක්කකෙනෙක් ගැනවත් මට කියන්න පුළුවන්කමක් නෑ මට විශ්වාසයක් තියෙනවා කියලා. අපි ආර්ථික වශයෙන් බංකොලොත් වෙලා කියනවා. දේශපාලන වශයෙනුත් බංකොලොත් වෙලා. මේ මොහොතේ රටට අවශ සුදුසුකම් තියෙනවාය කියලා පෙනෙන එක දේශපාලන නායකයෙක්වත් නැහැ. සමහරක් අය ඉන්නවා දක්‍ෂ අය. හර්ෂ ද සිල්වා අනිවාර්යයෙන්ම දක්‍ෂයි මුදල් ඇමතිවරයා හැටියට වැඩකරන්න.

මේ මොහොතේ රට වැටිලා ඉන්න මේ තත්වෙන් ගොඩ එන්න ජනතාවට කතාකරන්න ඕනෑ. අමෙරිකාවේ 1930 ගණන්වල මහා ආර්ථික අවපාතය තියෙනකොට ඒගොල්ලන් ගොඩආවේ කා එක්කද? ෆ්‍රෑන්ක්ලින් ඩී රුසවෙල්ට්. එයා හැම සතියකම රේඩියෝ එකෙන් ජනතාව ඇමතුවා. ඇමතුවා විතරක් නෙවෙයි සන්නිවේදනය කළා. ඒ කියන්නේ ජනතාවට තේරෙන භාෂාවෙන් කිව්වා, අපි එක තැනක ඉන්නේ, අපි කොහොමද ගොඩ එන්නේ. මං මොකක්ද කරන්නේ, රජය මොකක්ද කරන්නේ, ජනතාව මොකක්ද කරන්න ඕන කියලා ලස්සන භාෂාවෙන් කිව්වා. දැන් අපිට ඒ වර්ගයේ කථිකයෝ අඩුයි. පාර්ලිමේන්තුව දිහා බලනකොට අනුර කුමාර දිසානායකට තියෙනවා ඒ ලක්‍ෂණය අනිවාර්යයෙන්. පාඨලී චම්පිකට තියෙනවා. ඉතාමත් දක්‍ෂ ලස්සනට, කෑගහන්නේ නැතිව ජනතාවත් එක්ක කතාබහ කරගන්න පුළුවන් ඒ දෙන්නාට පමණයි. දෙසිය විසිපහෙන් තවත් කෙනෙක් මම දැකලා නැහැ. හැබැයි ඒගොල්ලන්ගෙන් එක්කෙනෙක්වත් මේක බාරගත්තත් සාර්ථකව කරන්න පුළුවන් කියලා මම හිතන්නේ නැහැ. පාඨලීට පක්‍ෂයක් නෑ. අනුර කුමාරගෙ ප්‍රතිපත්තිය ඇත්ත වශයෙන්ම මොකක්ද කියලා දන්නේ නෑ. ඒගොල්ලො විරුද්ධ මොකටද කියලා අපි දන්නවා. ඒගොල්ලො අපේක්‍ෂා කරන්නෙ මොකක්ද කියලා අපි දන්නේ නැහැ. ඒගොල්ලො කියනවා හොරකම් කරපු සල්ලි ආයෙමත් ගේනවා කියලා. ඒවා කෙරෙන්නේ නැති වැඩ බව අපි කවුරුත් දන්නවා. ප්‍රායෝගික වැඩ නෙවෙයි. දූෂණය නැතිකරනවා කියනවා. ඒවා හොඳයි. හරි. නමුත් අපි කොහොමද රට ගොඩ ගන්නේ? මොකක්ද ඒගොල්ලන්ගේ ආර්ථික ප්‍රතිපත්තිය.

ඒකයි, දේශපාලන අනාගතයක් ඇත්ත වශයෙන්ම මට පෙනෙන්නේ නැහැ. අලුත් එක්කෙනෙක් බිහිවෙයි කියලා මම නම් ප්‍රාර්ථනා කරන්නේ. එහෙම කෙනෙක් නම් මම තාමත් දැකලා නැහැ.

දැන් රටේ සාමාන්‍ය මිනිස්සු මීට ඉස්සෙල්ලා නොදැකපු විදියේ විරෝධයක් තමන්ගේ ක්‍රියාකාරිත්වයෙන්ම පෙන්නලා තියෙනවා. ඒක කොහොමද ඔබ දකින්නේ?

ඒක හරි ලස්සනයි. විශේෂම ලක්‍ෂණය තමයි ඒක සාමකාමීව කරනවා. 2011 අරාබි වසන්තයෙදි දෙපැත්තෙන්ම ගොඩාක් භීෂණය තිබුණා. ලංකාවේදි පොලිසියයි හමුදාවයි වුණත් ඉතාම හොඳට හැසිරුණා. ජනතාවත් ඉතාම හොඳට හැසිරුණා. මං හිතුවා විශේෂයෙන්ම විශ්වවිද්‍යාල ළමයි බැස්සාම ගහගනීවි කියලා. මං දැක්කා අර පේරාදෙණිය විරෝධතාවේදී පොලිස් නිලධාරියෙක් කඳුළු ගෑස් වැදිලා අඬනවා, සරසවි ශිෂ්‍යයෙක් ගිහින් වතුර දෙනවා. කොච්ර ලස්සනද? අපේ මිනිස්සු ගැන මට තිබුණ විශ්වාසය ගොඩාක් ඉහළ ගියා එදා උද්ඝෝෂණයෙන් පස්සෙ.

හැබැයි, දැන් ඒගොල්ලන්ගේ අරමුණ මොකක්ද? ජනාධිපතිවරයාට ඉල්ලා අස්වෙන්න කියලා බලකරන්න විදියක් නැහැ. අපේ ව්‍යවස්ථාව අනුව එයාට තව ඉන්න අවුරුදු දෙකක් තියෙනවා. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදීව එයාව අයින් කරන්න අපිට විකල්පයක් නැහැ. ඒකත් අපි පිළිගන්න ඕනෑ. නමුත් මං පෞද්ගලිකව ඒක පිළිගන්නේ නැහැ. මං දිගටම කියනවා යන්න ඕනෑ කියලා. මම රජයත් එක්ක වැඩ කරන්නේ නැහැ. මට දෙතුන්පාරක් ඇවිත් කියලා තියෙනවා සේවය කරන්න කියලා. මං යන්නේ නැහැ.

මේ තරුණ හෝ මහජන නැගිටීම් දේශපාලනික නැහැ කියලා විවේචනයක් තියෙනවා. ඒක නිසා මේක අසාර්ථක වෙන්න තියෙන ඉඩ වැඩියි කියලා.

දෙකක්. එක, අසාර්ථක වීම. දෙක, අපි නොහිතපු තැනකට යන එක. අරගලයෙන් අපි වැඩ කොටසක් කරගත්තානේ. මහින්ද මහත්තයා ඇතුළු පවුලම අයින් වුණා ගෝඨාභය ඇරුණාම. කවුද මේකෙන් ප්‍රයෝජනය ගත්තේ? රනිල්නෙ. ඒකටද අරගලය කළේ. රනිල්ව අගමැතිවරයා කරන්නද මේ ළමයි ලක්‍ෂ ගණන් පාර බැහැලා උද්ඝෝෂණය කළේ. අපි හිතුවේ නැහැ එතෙන්ට යයි කියලා. නමුත් එතැනට තමයි ගියේ. අපි මතක තියාගන්න ඕනෑ, සංවිධානය හරියට සංවිධානය කරන්නේ නැතිව අරගලයක් ගෙනියන එකේ දුර්වලකම ඒක තමයි කියලා. 2011 අරාබි වසන්තයේදී කිව්වේ ඒකාධිපති හොස්නි මුබාරක්ව යවන්න ඕන කියලා. ඒක කෙරුණා. හැබැයි ඒගොල්ලන් අපේක්‍ෂා නොකළේ දැන් ඉන්න ඒකාධිපතියා පත්වෙයි කියලා. දේශපාලන රාමුව ඇතුළත උද්ඝෝෂණය කරන එක මම හිතනවා වැදගත් කියලා. අරගලයේ පණිවිඩ කීපයක්ම තිබුණානෙ. ගෝටා ගෝ. 225ම යන්න ඕන.. ඒකටත් මම එකඟ නැහැ, ඒකට විරුද්ධවත් මම කතාකළා. ඒක වැරදියි. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට පාර්ලිමේන්තුවක් අවශ්‍යයි. ඔය පාර්ලිමේන්තුවේ 225 අපි පත්කරපු මිනිස්සු. ඉතින් ඇඟිල්ල අපි දිහාට හරවනවා මිසක් ඒගොල්ලන්ගේ දිහාවට හරවලා වැඩක් නැහැ. ඒකට වගකීම අපි ගන්න ඕනෑ.

ඒ වගේම වසර 74ක සාපය කතාවට මම සම්පූර්ණයෙන් විරුද්ධයි. අපි කොච්චර දුර ආවාද මේ වසර 74දි. 2019 වෙන කොට අපි දකුණු ආසියාවේ මුල් රට. ඒක සාපයක් නෙවෙයිනේ. අපි නිදහස් අධ්‍යාපනය ලබාදෙනවා. නිදහස් සෞඛ්‍යය ලබාදෙනවා. සහල්වලින් ස්වයංපෝෂිත වුණා. හැම ගේකටම විදුලිය සපයනවා. ඒක සාපයක් නෙවෙයි ජයග්‍රහණයක්. ඔය දේශපාලන ප්‍රශ්න හැම රටේම තියෙනවා. නමුත් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය තියෙන්න ඕනෑ. ඒක ටිකක් මන්දගාමි ක්‍රියාවලියක්.

ලංකාවේ අනාගතය ගැන දකින්නෙ කොහොමද?

අවුරුදු විස්සක්. 2019ට පෙර තිබිච්ච තත්වයට පත්වෙන්න තව අවුරුදු විස්සක් යනවා. මේ ඉදිරි අවුරුද්ද ගැන කතාකරන්න. අපි ණය ගෙවන්නේ නැහැ. පොලියවත් ගෙවන්නේ නැහැ. ඒවා එකතුවෙනවා. ඒ අතරෙ තව ණය ගන්නවා. කවදාහරි ඕක ගෙවන්න වෙනවානෙ. සමහර විට සීයට හතළිහක් විතර ඒකෙන් අයින් කරගන්න පුළුවන් වෙයි. ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කරගැනීමට තියෙන ලොකුම ප්‍රශ්නය තමයි චීනය. චීනය අපිට විශාල වශයෙන් ණය දීලා තියෙනවා. අපිට විතරක් නෙවෙයි අප්‍රිකාවේ දුර්වල රටවල් සියල්ලටම. චීනය අපට ණය සහනයක් දුන්නා නම්, ඒ රටවලුත් ඉල්ලනවා අපටත් එහෙම දෙන්නය කියලා. ලියලා තියාගන්න පුළුවන්, ඒ නිසා චීනයෙන් කවදාවත් අපට ණය සහනයක් ලැබෙන්නේ නැහැ.
ගෑස් තෙල් ප්‍රශ්නය ඇදෙනවා තව අවුරුද්දක්වත්. ඒකට සැලැස්මක් හදන්න ඕනෑ. සිම්බාබ්වේ ආජන්ටිනාව වැනි කලින් මේ ප්‍රශ්නයට මුහුණ දුන්න රටවල් ගැන බලනකොට, අපිට පේනවා ආයෙත් ගොඩඑන්න ඉතාම අපහසුයි කියලා. අවම වශයෙන් පරම්පරාවක් ගතවෙනවා.
ඒකයි මම කියන්නේ 0 සිට 12 දක්වා දරුවො තමයි අපේ අනාගත ටිම් එක. ඒ ටීම් එක රැකගන්න දැන්. ■

රොහාන්පෙතියාගොඩ

එංගලන්තයේ ලන්ඩන් ලීනියන් සංගමය (The Linnean Society of London) 2022 සත්ත්ව විද්‍යාව සඳහා වූ ලීනියන් පදක්කම පසුගියදා ආචාර්ය රොහාන් පෙතියාගොඩට පිරිනැමුවා.

රොහාන් පෙතියාගොඩ පේරාදෙණියේ උපත ලැබුවෙක්. කොළඹ ශාන්ත තෝමස් විද්‍යාලයේ ආදි සිසුවෙක්. සාමාන්‍ය පෙළ විභාගයෙන් පසු එංගලන්තයට ගිය ඔහු ලන්ඩන් කිංග්ස් කොලේජ් වෙතින් විදුලි හා ඉලෙක්ට්‍රොනික ඉංජිනේරු විද්‍යා උපාධිය ලබා තිබෙනවා. සසෙක්ස් විශ්වවිද්‍යාලයෙන් ජීව වෛද්‍ය ඉංජිනේරු විද්‍යාව ගැන දර්ශන ශූරී උපාධිය ලැබුවා.

වෘත්තීය ජීවිතය ඔහු ආරම්භ කළේ සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ ජීව වෛද්‍ය ඉංජිනේරුවකු ලෙසයි. පසුව ජල සම්පත් මණ්ඩලයේ සභාපතිවරයා වුණා. තේ මණ්ඩලයේ හිටපු සභාපතිවරයෙක්.
නව ජීව විශේෂ මෙන්ම ලොවින් වඳවී ගිය බවට විශ්වාස කළ ජීව විශේෂ 100ක් පමණ ලොවට හඳුන්වාදුන් පර්යේෂකයෙකු, සත්ත්ව වර්ගීකරණ විද්‍යාඥයෙකු, ග්‍රන්ථ කර්තෘවරයෙකු, කළමනාකරුවෙකු මෙන්ම ජීව වෛද්‍ය ඉංජිනේරුවෙකු වන රොහාන් පෙතියාගොඩ ශ්‍රී ලංකාවේ උභයජීවීන්, මිරිදිය මසුන්, මිරිදිය කකුළුවන් සහ සිවුපා උරගයින් ගැන පර්යේෂණ රැසකට දායකවී තියෙනවා. ග්‍රන්ථ කර්තෘවරයකු වශයෙන් ඔහු පළ කර ඇති කෘති සංඛ්‍යාව 40කට වැඩියි.

රොහාන් පෙතියාගොඩ ලොවට හඳුන්වාදුන් ජීවින් විශේෂ අතර බන්දුල පෙතියා (Pethia bandula) සුවිශේෂ මත්ස්‍යයෙක්. හේතුව ඒ මත්ස්‍යයා මුළු ලෝකයෙන්ම දක්නට ලැබෙන්නේ ශ්‍රී ලංකාවේ පමණක් වීමයි.

අංකුර පර්යේෂකයන් සහ විද්‍යාඥයන්ට නව පර්යේෂණ සඳහා මග පෙන්වීමට ඔහු වනජීවී උරුම භාරය (Wildlife Heritage Trust) පිහිටුවීමට ක්‍රියා කළා.

ආචාර්ය පෙතියාගොඩ පරිසරකාමියකු වුවත්, සංවර්ධනය හා පරිසරය ආරක්‍ෂා කරගැනීම ගැන තුලනාත්මක අදහස් දරන්නෙක්. එමෙන්ම, ලංකාවේ සමාජ, ආර්ථික, දේශපාලන සන්දර්භය ගැන ගැඹුරු හා විධිමත් දැක්මක් ඇති අයෙක්.

මෙහි දැක්වෙන්නේ ඔහු සමග කළ දීර්ඝ සාකච්ඡාවකින් නිර්දය ලෙස සංස්කරණය කරගත් උපුටාගැනීම් කිහිපයක්. ■