එල්ජීබීටී කියන එකෙන් විවිධත්වය ගැන හොඳ නිර්වචනයක් ගන්න පුළුවන්. මිනිස්සු එකම විදියක, එකම ආකෘතියක ඉන්න ඕනෑ කියලා සමාජ සම්මතයක් තියෙනවා. උදාහරණයක් විදියට මේ ලෝකයේ ඉන්නේ ගැහැනු සහ පිරිමි විතරයි කියලා එක සම්මතයක් තියෙනවා. නමුත්, ගැහැනුත් පිරිමිත් නොවන අන්තර්ලිංගික මිනිස්සු කොට්ඨාසයක් ලෝකයේ ඉන්නවා. ලංකාවේත් හතළිස් දාහක් විතර ඉන්නවා. ඉතින්, ගැහැනුයි පිරිමියි විතරයි කිව්වාම මේ සුළුතර පිරිස ඒ සාකච්ඡාවෙන් බැහැර කෙරෙනවා.
ස්ටිග්මා එකකින් බැලීම
සමාජ සම්මතය බලයත් එක්ක හැදෙන කාරණයක්. විශේෂයෙන් පුරුෂාධිපත්‍යයත් එක්ක. සමාජ සම්මත, ආගම නීතිය ආදිය හැදෙන්නේ ඒ විදියට. සුළුතරයක් වෙන හැම තිස්සේම, උදාහරණයක් හැටියට වාර්ගික හෝ ආගමික සුළුතරයක් වෙන හැම තිස්සේම, ඒ මිනිසුන්ගේ අයිතිවාසිකම් මර්දනය වෙනවා. ඒගොල්ලො වෙනම කොට්ඨාසයක්, අමුතු මිනිස්සු ටිකක් කියන අදහසින් බහුතරය ඒ දෙස දකිනවා. ඔවුන් පිළිබඳ අපකීර්තිමත් හැඟීමකින්, සමහර විට පිළිකුලකින්, බයකින් තමයි බහුතරය ඔවුන් දිහා බලන්නේ. ඔය එකතුවට අපි කියනවා, ස්ටිග්මා එකක් කියලා. ලංකාවේ ලිංගික සහ සමාජභාවී සුළුතරයටත් ඔය පොදු ප්‍රශ්නයම තමයි තියෙන්නේ. ඒ කියන්නේ බල සම්බන්ධය ඇතුළේ අගතියට පත්වීමක්.
මේ ප්‍රජාවට ඒ අයගේ අයිතිවාසිකම් දිනාගන්න උදව් කරන්න, එහෙම නැත්නම් ඒ ප්‍රජාව මහා සම්මත සාකච්ඡාවලට එකතු කරගන්න මෙවලමක් විදියට තමයි ඔය අකුරු ටික පාවිච්චි වෙන්නේ. LGBTIQප්ලස් කිව්ව ගමන් ගොඩාක් අය ඕක ගැන දන්නේ නැහැ. එනිසා මේක බටහිරින් ගෙනා ඉංග්‍රීසි අකුරු ගොඩක්ය කියන අපහාසාත්මක හැඟීමෙන් බලනවා. නිදහස් ලිංගික සංස්කෘතියක් ලංකාවේ නැතිවීම ඇතුළෙ තමයි ඔය ප්‍රශ්නෙ එන්නේ.
එදා නිදහස් ලිංගික සංස්කෘතිය
රොබට් නොක්ස් හිරකාරයෙක් විදියට උඩරට රාජධානියේ ඉන්න කොට මිනිස්සුන්ගේ හැසිරීම් ලේඛනගත කළා. ‘එදා හෙළදිව’ කියන ඒ විස්තරවල වගේම පරණ කැටයම්වල, නාලන්දා ගෙඩිගෙය වගේ ප්‍රතිමාවල, ලංකාවේ මිනිසුන්ගේ නිදහස් ලිංගික සංස්කෘතිය ගැන කියැවෙනවා. හොඳම උදාහරණය තමයි කන්ද උඩරට තිබිච්ච එක ගෙයි කෑම. බි්‍රතාන්‍ය ජාතිකයො ඒක තහනම් කරනවා ලංකාවේ. කලින් තිබුණු නිදහස් ලිංගික සංස්කෘතිය යටතේ මේ මිනිස්සු වෙන් වෙන් වශයෙන් හඳුනාන්න යොදාගත්ත නම් ආදිය ගැන පර්යේෂණ කෙරිලා තියෙනවා. නමුත් පොදු සමාජයේ ඒගොල්ලන්ට තිබුණු පිළිගැනීම මොකක්ද කියන එක ගැන හොයාගන්න මූලාශ්‍ර අපට නැහැ. එහෙම මිනිස්සු නොහිටියාය කියලා ඒකෙන් අදහස් වෙන්නේ නැහැ. එහෙම මිනිස්සු එදත් හිටියා. අදත් ඉන්නවා. ඉස්සරහටත් ඉඳීවි.
එල්ජීබීටීඅයිකිව්ප්ලස්
ඒක, කායිකව මානසිකව සහ ආධ්‍යාත්මිකව තමන් කාටද ආකර්ෂණය වෙන්නේ කියන පොදු මිනුම් දණ්ඩ යටතේ එනම්, ලිංගික දිශානතිය, නැඹුරුතාව මොකක්ද, එහෙම නැත්නම් තමන්ගේ ලිංගිකත්වය මොකක්ද කියන කාරණා මත පදනම් වෙලා තේරුම් ගන්න පුළුවන්.
එල් කියන කැටගරි එකෙන් කියන්නේ, කායිකව මානසිකව සහ ආධ්‍යාත්මිකව ස්ත්‍රියක් තවත් ස්ත්‍රියකට ආකර්ෂණය වෙනවා නම්, එයාට ආදරය කරන්න පුළුවන් තවත් කාන්තාවකට නම් අන්න එවැනි අය ගැනයි.
පුරුෂයෙක් කායිකව, මානසිකව සහ ආධ්‍යාත්මිකව තවත් පුරුෂයකුට ආකර්ෂණය වෙනවා නම්, ඒක ටී කැටගරියෙන් හඳුන්වනවා.
බී කියන්නේ බයි-සෙක්ෂුවල්. මේකට වැරදි වචනයක් පාවිච්චි වෙනවා ද්වි-ලිංගික කියලා. ද්වි-ලිංගික කියන්නේ එකම ශරීරයේ ගැහැනු පිරිමි අවයව දෙකම තියෙනවා කියන අදහස. නමුත්, කාන්තාවකට හෝ පුරුෂයකුට පුළුවන් නම්, කාන්තාවක් සහ පුරුෂයෙක් කියන දෙන්නාටම කායිකව මානසිකව ආධ්‍යාත්මිකව ආකර්ෂණය වෙන්න, ආදරය කරන්න, එහෙම අය තමයි බයි-සෙක්ෂුවල් කියන්නේ.
ටී කියන එක හරි පුළුල්. ට්‍රාන්ස්-ජෙන්ඩර්ස්ලා. සංක්‍රාන්ති සමාජභාවී පුද්ගලයෝ. ඔවුන් උපතේදී ලබන ලිංගික අවයවය මත නෙවෙයි ස්ත්‍රීපුරුෂභාවය තීරණය කරන්නේ. ඔවුන්ට දැනෙනවා තමන් වැරදි ශරීරයක හිරවෙලා ඉන්නවා කියලා. ඔවුන්ගේ මනස සහ ජීව විද්‍යාත්මක ශරීරය එකිනෙකට ගැළපෙන්නේ නැහැ. පරස්පර විදියට වැඩ කරනවා. කාන්තාවකට හිතෙන්න පුළුවන් තමන් පුරුෂයෙක්ය කියලා. පිරිමියකුට හිතෙන්න පුළුවන් නෑ, තමන් කාන්තාවක්ය කියලා.
අයි කියන්නේ ඉන්ටර්-සෙක්ස් හෙවත් අන්තර් ලිංගික පුද්ගලයන්. උපතේදී ඒ අයට ස්ත්‍රී සහ පුරුෂ දෙවර්ගයේම ලිංගික අවයව තියෙනවා. මේක රෝගයක් නෙවෙයි, වෛද්‍යමය තත්වයක්. අන්තර් ලිංගික පුද්ගලයෝ එහෙම ඉපදුණේ ඒ අයගේ කැමැත්තකින් නෙවෙයි. මේක බාහිරව පෙනෙන්නත් පුළුවන්, නොපෙනෙන්නත් පුළුවන්. තමන්ගේ ශරීරයේ තියෙන විරුද්ධ ලිංගික අවයව නැතිනම් ප්‍රජනන පද්ධතියේ කොටස් සමහර විට පෙනෙන්නේ ස්කෑන් පරීක්‍ෂණයක් කළොත් පමණයි.
කිව් කියන්නේ ‘ක්වෙෂ්චනින්ග්’ කියන අදහස. ඒ කියන්නේ තමන්ගේ ලිංගිකත්වය සහ සමාජභාවය ප්‍රශ්නකාරී මිනිස්සු.
ප්ලස් හෙවත් එකතු කිරීමේ ලකුණ දමන්නේ කලින් කියපු කාණ්ඩවලට අයිති නොවන පිරිසකුත් ඉන්න නිසා. උදාහරණටයක් හැටියට පෑන්-සෙක්ෂුවල් කියලා කොට්ඨාසයක් ඉන්නවා, ඒගොල්ලන්ට ඉහත කියූ ඕනෑම කැටගරියක අයට ආකර්ෂණය වෙන්න පුළුවන් ලොකු විවිධත්වයක් තියෙනවා.
මානසික රෝගයක් නෙවෙයි
මේ එල්ජීබීටී වීම, නැතිනම් සමරිසි සහ සංක්‍රාන්ති සමාජභාවී වීම, මානසිත රෝගයක් කියන අදහස 1970 දශකයේදී ලෝකයෙන් අයින් වෙනවා. ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය සහ විශේෂඥ මනෝවෛද්‍යවරුන්ට නිර්දේශ ලබාදෙන අමෙරිකාවේ මනෝ වෛද්‍යවරුන්ගේ සංගමය කියන ආයතන දෙක මේක මානසික ලෙඩක්ය කියන එකෙන් අයින් කරනවා. ඉස්සෙල්ලා හිතුවේ මේක මානසික ලෙඩක් කියලා. හැබැයි, ලංකාව තවමත් ඉන්නේ අර 70 දශකයේම තමයි. මේක මානසික ලෙඩක්, මේ අයට තියෙන්නේ සෙක්ස් පිස්සුවක් කියලා තමයි ලංකාවේ සමහරු හිතන්නේ තාමත්.
ඕනෑම ප්‍රජාවක මිනිස්සු බහුතරයක් විසම-රිසියි. ඒ කියන්නේ විසම ලිංගිකයි. ඍජු හෙවත් ‘ස්ටේ්‍රට්’ ගැහැනු සහ පිරිමි ඉන්නේ. ඒ ප්‍රජාවෙන් සුළු පිරිසක් තමයි ලිංගික සුළුතරයට අයිති වෙන්නේ. ලිංගික සහ සමාජභාවය හෙවත් සෙක්ස් සහ ජෙන්ඩර් පැත්තෙන් තමන්ගේ අනන්‍යතාව මොකක්ද කියලා අපේ බහුතරයකට කිසිම හැදෑරීමක් නැහැ. ලිංගික අනන්‍යතාවේ කොටසක් තමයි තමන්ගේ ලිංගික ආශාව මොකක්ද කියන එක, කැමති හැසිරීම මොකක්ද කියන එක හඳුනාගැනීම. ඒ ගැන ගෙදර සාකච්ඡාවකුත් නැහැ. එළියෙ සාකච්ඡාවත් හරි අඩුයි.
ඒකාකෘතික මිනිස්සු
මිනිස්සු එකම විදියකට ඉන්නවා කියන්නේ ස්ටීරියෝ ටයිප් හෙවත් ඒකාකෘතික වීම. හරියට කොම්පියුටර් ලැන්ග්වේජ් එක වගේ. බින්දුවයි එකයි විතරයි තියෙන්නේ. ඒ අනුව ඒකාකෘතිය කියන්නේ කාන්තාවන් පුරුෂයන්ට ආකර්ෂණය විය යුතුයි සහ පුරුෂයන් කාන්තාවන්ට ආකර්ෂණය විය යුතුයි කියන එක. මේ ස්ටීරියෝ ටයිප් අපි දැක්ක තැන බිඳින්න ඕනෑ. මොකද ඒ මගින් ඕනෑම තැනක ලොකු අගතීන් නිර්මාණය වෙලා තියෙනවා. යම් කිසි පාලකයෙක් දන්නේ බලයට පත්වුණාම දන්නේ හොරකම් කරන්නයි, මර්දනය කරන්නයි විතරක් නම්, එයාගෙ ස්ටීරියෝ ටයිප් එක තමයි ඒක. වෙන විදියකට වැඩ කරන්න එයා දන්නේ නැහැ. වෙන විදියකට වැඩ කරන අය එයා පිළිගන්නේත් නැහැ.
එල්ජීබීටීඅයිකිව්ප්ලස් කියන දේ තේරෙන්නේ නැහැ ගොඩක් දෙනකුට. සාමාන්‍යයෙන් ස්ත්‍රී පුරුෂයන් අතර තියෙන අගතීන් නිර්මාණය වෙන්නේ, තමන් පවතින්නේ කොහොමද කියන එක දන්නේ නැති අය අතර. උදාහරණයක් හැටියට, ගැහැනියකට ගැහැනිය වීම නිසා නිර්මාණය වෙන ප්‍රශ්නය මොකක්ද, එහෙම ප්‍රශ්නයක් තියෙනවාද කියලා දන්නේ නැහැ. හරියට අර, දෙමළාට දෙමළ වීම නිසාම තියෙන ප්‍රශ්නය කුමක්ද කියලා අහන එක වගේම තමයි. එහෙම දේ තියෙනවා කියලා තේරෙන්නේ නැතිනම් මේකත් තේරෙන්නේ නැහැ.
බහුතරයේ මතය වෙනස් කිරීම
ලංකාවේ එල්ජීබීටී ක්‍රියාකාරිත්වය දශක ගණනාවක් පරණයි. ඒ කාලය තුළ හෙමින් සීරුවේ කරගෙන ආ දේවල් ටිකක් තියෙනවා. ඒ වටා රොක්වෙච්ච මිනිස්සු ටිකක් ඉන්නවා. නමුත් බහුතරයේ මතය වෙනස් කරන්න ඒක ප්‍රමාණවත් වෙලා නැහැ.
මගේ පෞද්ගලික අත්දැකීමක් කිව්වොත්, අවුරුදු පහකට පෙර ඊක්වල් ග්‍රවුන්ඩ් කියන ආයතනයෙන් මම සහ මගේ මිත්‍ර තුෂාර මනෝජ් ගිහිල්ලා, මහනුවර පොලිස් නිලධාරීන්ට ටේ්‍රනිං එකක් කළා එල්ජීබීටී අයිතිවාසිකම් ගැන. මොකද පොලිසිය තමයි දණ්ඩ නීති සංග්‍රහය එක්ක වැඩ කරන්නේ, මිනිසුන්ව අත්අඩංගුවට ගන්නේ, නඩු පවරන්නේ කියන සියලු දේවල් කරන්නේ. එදා අපිට එතැනදී ඉතාම සාර්ථක ප්‍රතිචාර ලැබුණා. නමුත් ඔබ දකින්න ඇති ළඟදි, ඒ කියන්නේ ඊට අවුරුදු පහකට පස්සේ, අමා දිසානායක කියන උපදේශිකාව පොලිස් ටේ්‍රනිං එකට ගිහිල්ලා ඒ සියල්ලම විනාස කරනවා. අතිශය හොමෝෆෝබික් (සමරිසි විරෝධී) දේවල් කියලා ඒ දැනුම විනාස කරලා දානවා. අපි ගොඩක් අමාරුවෙන් මිනිසුන්ට අවබෝධ කරපු දෙයක් කෙටි කාලයකින් වෙනස් කරන්න පුළුවන්.
මේකෙදි ගොඩාක් අන්-ලර්නිං කියන එක කරන්න ඕනෑ. මිනිස්සු දැනුම ලබාගන්නවා වගේම තමන් තුළ සංස්කෘතිකගත වෙච්ච මනුස්සයා හැටියට තියෙන, මෙච්චර කල් හිතාගෙන හිටපු සමාජ සම්මතයන්, මනුෂ්‍ය සම්බන්ධතා දිහා, ආදරය දිහා, ලිංගිකත්වය දිහා බලපු හැටි, ගොඩාක් වෙනස් කරගන්න ඕනෑ. ඒ ඉගෙනුම අතාරින්න ඕනෑ. ඒක ඕනෑම කෙනකුට අමාරු දෙයක්. මේවා කවුරුහරි පිටරටින් ගෙනල්ලා දාන දේවල් කියලා කවුරුහරි හිතන්නේ ඒ නිසා. සමාජ ක්‍රියාකාරිත්වයේ ඉන්න අපට හැමදාම තියෙන ප්‍රශ්නය බහුතරයේ අදහස වෙනස් කරන එකයි. ඒ නිසා ඒකට රාජ්‍ය මැදිහත් වීම අවශ්‍යයි.
ඉංග්‍රීසීන්ම වෙනස් කළා
අධිකරණ අමාත්‍යාංශයට අපි වරින් වර යෝජනා කරලා තියෙනවා අවශ්‍ය නීති වෙනස්කම් ගැන. දණ්ඩ නීති සංග්‍රහය වෙනස් කරන්න කියලා. ඒ නීති ඉංග්‍රීසින් එක්දහස් අටසිය ගණන්වල ගෙනාපු ඒවා. නමුත්, ඒ අය අවුරුදු විස්සක් යනකොට තමන්ගේ රටේ නීති වෙනස් කරගත්තා. 1967 වෙද්දී, ඒ කියන්නේ සුද්දා තව අවුරුදු දහනවයක් ලංකාවේ හිටියා නම්, සමරිසිභාවය එහෙම අපරාධ වරදක් නොවෙන්න ඉඩ තිබුණා. ඒ නීති පනවපු අයම ඒවායේ යල්පැනපු ස්වභාවය තේරුම් අරගෙන, කොච්චර මානව හිමිකම් මේවායින් කඩවෙනවාද කියලා තේරුම් අරගෙන, ඒ කෑලි අයින්කරගෙන තියෙනවා. නමුත් අපි තාමත් අපේ නීතිවල ඒවා තියාගෙන ඉන්නවා.
අධිකරණය ඉදිරියට ගිහිල්ලා මේවා අභියෝග කරන්න වුණත් අපි පසුබාන තත්වයක් තියෙන්නේ. අපි දන්නේ‘ නැහැ අපේ විනිශ්චය ආයතන කොයිතරම් ප්‍රගතිගාමී විදියට මේ වගේ මාතෘකාවක් ගනීද කියලත්. ඒ නිසා මිනිස්සුන්ගේ මතය වෙනස්කරන එක, අගතියට පත්වෙච්ච අයට උදව් කරන එක, ඒ ප්‍රජාව සවිබල ගන්වන එක වගේ කාර්යයන්වල තමයි අපිට වැඩිපුර නිරත වෙන්න සිද්දවෙලා තියෙන්නේ.
මුලින්ම පවුලෙන් වෙනස් සැලකීම්
ලිංගික සුළුතරය මුලින්ම අසාධාරණයට ලක්වෙන්නේ, ඔවුන්ගේ අතියිතිවාසිකම් කැඩෙන්නේ ඔවුන්ගේ පවුල ඇතුළේ. දරුවෙක් තමන්ගේ ලිංගිකත්වය, ලිංගික දිසානතිය ගැන නිසඟයෙන්ම හිතන්න පටන්ගන්නේ ද්විතීයක ලිංගික ලක්‍ෂණ මතුවෙන යොවුන් උදාවත් එක්ක. ඒ වෙනස්කම් දෙමාපියන්ට, විශේෂයෙන්ම අම්මාට එහෙම දැනෙනවා. එතකොට පවුල ඇතුළේ සාකච්ඡාවක් යනවා, ‘මේක කාටවත් කියන්නේ නැහැ. මේ දරුවාව වෙනස් කරන්න ඕන. මේ ළමයාට මොකක් හරි මානසික ප්‍රශ්නයක්.’ එහෙම හිතලා එක්කෝ පරිවර්තන චිකිත්සාවට එහෙම නැත්නම් කන්වර්ෂන් තෙරපිවලට යොමුකරනවා. එහෙම ගිහිං වෛද්‍යවරුන් සහ කවුන්සලර්ස්ලා විසින් විනාශ කරපු ජීවිත ඕනෑ තරම් තියෙනවා. ඒ විතරක් නොවයි අපි දන්න පෞද්ගලික සිද්ධි තියෙනවා, පවුලේ පිරිමි දරුවන් තමන්ගේ නංගිලාව, වැඩිහිටියන් විසින් දරුවන්ව, සමහර විට තාත්තලා විසින් දුවලාව දූෂණය කළ අවස්ථා. ඒ කියන්නේ මේක වෙනස් කරගන්න කියලා. තමන්ගේම ලෙයින් මසින් ඉපදිච්ච දරුවා ගැන එච්චර ක්‍රෝධයක් වෛරයක් ඇතිකරගන්නවා. ඒ නිසා ‘පිළිගැනීම‘ ඇතිකරන එක පවුල තුළින්මයි පටන් ගන්න ඕනෑ.
අධ්‍යාපනයෙන් පිටමං
මේ සුළුතර ප්‍රජාවන් අතර ඉගෙන ගත්ත මිනිස්සු හරි ටිකයි ඉන්නේ. ළමා කාලයේදී තරුණ කාලයේදී මේ සුළුතරයෙන් අතිබහුතරයකගේ අධ්‍යාපනය කඩාකප්පල් වෙනවා. හේතුව ඒ විවිධත්වය අවශෝෂණය කරගන්න පුළුවන් අධ්‍යපන ක්‍රමයක් නැහැ. පන්තියේ යාළුවන්ගේ ඉඳන් ටීචර් හරහා ප්‍රින්සිපල් දක්වා කරන වෙනස්කම්, කොන්කිරීම් නිසා සෑහෙන කට්ටියක් මගදී අධ්‍යාපනය අතහැර යනවා. ඒ නිසා ඔවුන්ට අධ්‍යාපන සුදුසුකම් නැහැ. එතකොට ඔවුන්ට කරන්න වෙන්නේ ඔඩ් ජොබ්ස්, සමහර විට ලිංගික ශ්‍රමිකයන් බවට පත්වීම තමයි.
නීතිමය ආවරණයක්
ලංකාවේ සංක්‍රාන්ති සමාජභාවී (ටී කැටගරිය) තැනැත්තන්ට තියෙනවා පිළිගත්ත නීතිමය රාමුවක්. 2015දී ජාතික මානව හිමිකම් කොමිසම මුල්වෙලා ඒක හදන්නේ. ඒ අනුව සංක්‍රාන්ති සමාජභාවී තැනැත්තන්ට පුළුවන්, තමන්ගේ අනන්‍යතාවට ගැළපෙන විදියට ලිංගිකත්වය වෙනස් කරගන්න. විශේෂඥ මනෝ වෛද්‍ය සායනයක ලියාපදිංචි වුණාම සායනයට කැඳවලා තක්සේරුවක් කරනවා මනෝ වෛද්‍යවරයා විසින්. ඊට පස්සේ අවශ්‍ය හොමෝන ප්‍රතිකාර සහ සැත්කම් හරහා ‘තමන්ට තමන්’ වෙන්න පුළුවන්. මේ වාගේ දේවල් සමාජයට දරා ගන්න අමාරුයි.
නමුත්, තමන් තමන්ට වුවමනා කෙනා වුණාට පස්සේ ජීවත්වීම සඳහා එයා මොනවාද කරන්නෙ? එයා ඉගෙනගෙන නැත්නම්, එයාව පිළිගන්නේ නැත්නම් මොනවාද කරන්නේ? සීවීඑක ඉන්ටර්වීව් එකකදි දුන්නාම ‘හරි අපි පස්සේ කියන්නම්’ කියනවා. ට්‍රාන්ස්-ජෙන්ඩර්ස්ලා සම්බන්ධයෙන් වොෂ් රූම් ප්‍රශ්නය පවා බරපතළව තියෙනවා. මොන වැසිකිළියටද ඔවුන් යන්නේ? පිරිමි? ගැහැනු? ඔවුන්ට වෙනම පහසුකම් තියෙනවාද? සංක්‍රාන්ති ලිංගික සමාජභාවය තියෙන අය ගොඩාක් ලිංගික ශ්‍රමිකයන් විදියට වැඩකරනවා, වෙන කරන්නම දෙයක් නැති නිසා. මම හිතන්නේ නැහැ කිසිම කෙනෙක් තමන්ගේ කැමැත්තෙන් ඇඟ විකුණනවා කියලා. ඔවුන් ඉතාම බරපතළ ලිංගික අපයෝජනවලට දිනපතා වාර කිහිපයක් බැගින් පවා ලක්වෙනවා. එක පාරටම කාන්තා ලක්‍ෂණවත් පිරිමි ලක්‍ෂණවත් මතුවෙන්නේ නැහැ. ඒ නිසා මේකප් දාන්න වෙනවා, සාරියක් අඳින්න වෙනවා, පුදුමාකාර දුකක් විඳලා සම්පූර්ණයෙන්ම ඇඟ වෙනස් කරගෙන පාරට යන කෙනෙක්ට ඒවාටත් වියදම් යනවා. තමන්ගේ අම්මාට නංගිට මල්ලිට තාත්තාට කන්න බොන්න, බේත් ගන්න දෙන්නෙත් මේ අයම වෙන්න පුළුවන්.
කැත කුතූහලයක්
ඒ අයව ලිංගික සංකේත විදියට පාවිච්චි වෙමින් තියෙනවා. මිනිසුන්ට තියෙනවා කුතුහලයක් මේ අය ගැන. නමුත් ඒක කැත කුතූහලයක්. සමාජ මාධ්‍යවල වුණත්. මේ එල්ජීබීටී මිනිසුන්ට කතාකරන්නේ ඒගොල්ලන්ගේ රීච් එක වැඩිකරගන්න. හොඳටම දන්නවා ඒවා මිනිස්සු බදාගෙන බලනවා කියලා. මේ කැත කුතූහලය එන්නෙ කොතනින්ද කියලා දැනගෙන ඒක ආමන්ත්‍රණය කළේ නැත්නම් මේ ප්‍රශ්නය විසඳෙන්නේ නැහැ.
ගැහැනු පිරිමි වෙන වෙනම කාණ්ඩ දෙකක් හැටියට තමයි පොඩි කාලේ ඉඳන්ම ලංකාවෙ හදාවඩා ගන්නේ. ඒගොල්ලෝ ලෝක දෙකක ඉන්නේ. ඇත්ත කතාව, කාන්තාවකට පිරිමියෙක් තේරුම් ගන්න අමාරුයි, පිරිමියෙකුට කාන්තාවක් තේරුම් ගන්න අමාරුයි. එහෙම මිනිස්සු කොහොමද ලිංගික සුළුතරයක් ගැන තේරුම් ගන්නේ. මිනිස්සු අනිකුත් අයව විවේචනය කරන්න හරි, වපරැහින් බලන්න හරි කලින් තමන්ව හොයාගන්න ඕන.
පුහුණුකාරියක් විදියටත් නීතිඥවරියක් විදියටත් මගේ අත්දැකීම තමයි, විසම-ලිංගික අය පවා සියයට අනූවක් විතරම තමන් කවුද කියලා කවදාවත් හිතලා බලලා නැති අය.
ලංකාවේ ඕනෑ තරම් කාන්තාවො ඉන්නවා, කවදාවත් ලිංගික සුරතාන්තයට පත් නොවී, දරුවොත් හදලා, වයසටත් ගිහිං, මැරිලා යන. ඒක මොකක්ද කියලා දන්නේවත් නැහැ. තමන් කවුද කියලා හොයාගෙන ඉන්න එක එල්ජීබීටී ප්‍රජාවට විතරක් නෙවෙයි, ඕනෑම කෙනෙක් යම් මොහොතක කළ යුතු දෙයක්.
ප්‍රජාව සවිබල ගැන්වීම
ඒ ප්‍රජා සාමාජිකයන් සවිබල ගන්වන්නේ කොහොමද කියන එක ලොකු මාතෘකාවක්. ප්‍රශ්නය එන්නේ හෝමෝෆෝබික්, බයිෆෝබික්, ට්‍රාන්ස්ෆෝබික් බහුතරයත් එක්ක. මේක යුද්දයක් නෙවෙයිනෙ. සංහිඳියාවෙන් යන්න ඕන ගමනක්. අනිත් අතට අපි මේ ප්‍රජාවට කියලා දෙන්න ඕනෑ, පාරක් තියෙනවා කියලා. ඒකට දැන්වත්භාවය ඇතිකිරීම අවශ්‍යයි. ඒක පහුගිය කාලේ දියුණු වෙලා තියෙනවා. නමුත් රාජ්‍ය වගකීමට හසුවෙලා කියලා තාමත් පෙනෙන්නේ නැහැ. සීරෝ ඩිස්ක්‍රිමිනේෂන් (වෙනස්කොට සැලකීමක් නැති) දිනයේදී ජනාධිපති ට්වීට් එකක් දානවා අපි කිසිම වෙනස්කොට සැලකීමකට ඉඩ දෙන්නේ නැහැ කියලා. නමුත් දණ්ඩ නීති සංග්‍රහයේ 365, 365 (අ), 399 වගේ වගන්ති සංශෝධනය කරන්න කිසිම උත්සාහයක් ආණ්ඩුවෙන් නැහැ. ඉතිහාසය බැලුවාම ඒවා එල්ජීබීටී ප්‍රජාවට විරුද්ධව ගෙනා ඒවාත් නෙවෙයි. නමුත් තියාගෙන ඉන්නවා, ඔවුන්ට විරුද්ධව පාවිච්චි කරනවා. මේ මොහොතේත් මහාධිකරණ, මහේස්ත්‍රාත් අධිකරණවල ඕනෑ තරම් නඩු තියෙනවා.
දළ නීතිමය ආවරණයක්
එග්ජීබීටීඅයිකිව් කැටගරිවලින් ටී කැගටරියට, එහෙමත් නැතිනම් සංක්‍රාන්තික සමාජභාවි කොටසට විතරයි සීමිත දළ නීතිමය ආවරණයක් තියෙන්නේ. ඒ අයිතිවාසිකම් එන්නේ 2015 නිකුත්කළ චක්‍රලේඛයකින්. මානව හිමිකම් කොමිසම, සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශය, එකතුව හදපු එකක්. ඒ අනුව ඒ අයට තමන්ගේ ලිංගිකත්වය වෙනස් කරගෙන, ඒ අනුව තමන්ගේ නම වෙනස් කරගෙන, විවාහ වීමේ හැකියාවක් තියෙනවා. මුලින්ම උප්පැන්න සහතිකේ වෙනස් කරවා. ඊට පස්සෙ එයාගෙ අලුත් නම දාලා අයිඩී කාඩ් එක හදනවා. නමුත් උප්පැන්න සහතිකයේ ‘සංශෝධනයක්’ විදියට තමයි ඒ කොටස එන්නේ. කලින් ලිංගය මොකක්ද, නම මොකක්ද කියලා ඒකෙ සඳහන් වෙනවා. ඒක යම්කිසි විදියකට වෙනස් කොට සැලකීමක්. චක්‍රලේඛය බැලුවාම පේනවා, සංක්‍රාන්ති සමාජභාවය රෝගයක් කියලා තමයි ඒකේ තියෙන්නේ. මේක කායික හෝ මානසික ලෙඩක් නෙවෙයි කියලා ලෝකයේ දියුණු කතිකාවක් තියෙද්දී ලංකාව ඉන්නේ ඒ වගේ තැනක. නමුත් ඒ තරම්වත් නීතිමය රාමුවක් තියෙන එක ජයග්‍රහණයක්. පාකිස්තානය ඉන්දියාව වගේ රටවල සංක්‍රාන්ති සමාජභාවී අයිතිවාසිකම් එන්නේ පනතකින්. ලංකාවේත් පනතක් ගේන්න ඕනෑ කියලා කතාබහක් තියෙනවා. මොකද චක්‍රලේඛවල ඉරණම අපි දන්න නිසා.
රජයේ කාර්යාලවලදී සැලකීම
බහුතරය ඉතාම අවමන්සහගත විදියට තමයි සලකන්නේ. නිලධාරීන්ට ඒ දැනුම පුහුණුව දෙන්න හැකියාව සිවිල් සමාජ සංවිධානවලටත් නැහැ. ආණ්ඩුව කරන්නේත් නැහැ.
උදාහරණයක් කියන්නම්. සංක්‍රාන්ති සමාජභාවි කෙනෙක් අනන්‍යතාව වෙනස් කරගත්තාට පස්සේ තමන්ගේ පවුලෙන් ඈත්වෙනවා. පිට පළාතකට යනවා. අලුතෙන් ජීවිතය පටන්ගන්න ලිපි ලේඛන වෙනස්කරගන්න ඕනෑ වුණාම එයාට සිද්ද වෙනවා, තමන්ගේ අම්මලා තාත්තලා හිටපු මුල් වසමේ ග්‍රාම නිලධාරි හමුවෙන්න. සමහර සිද්ධි තියෙනවා, පවුලේ අය දන්නේ නැහැ එයා කොහේද ඉන්නේ කියලා, නමුත් හොඳින් ඉන්න බව දන්නවා. නමුත් ග්‍රාම නිලධාරී ගාවට ගියාම එයා අම්මලා තාත්තලාට කෝල් කරලා ගෙන්වලා පහර දීපු අවස්ථා, ඉතාම නරක විදියට සලකපු අවස්ථා, බලෙන් ආපහු ගෙදරට ගෙනගිය අවස්ථා, ගිහිල්ලා වධ දුන් අවස්ථා බොහොමයක් තියෙනවා. සමහර රජයේ නිලධාරීනුත් අර කැත කුතුහලයෙන් අහන පොදු ප්‍රශ්න ටික අහනවා. ඉතින් ඔවුන් මේ විෂය දන්නේ නැහැ. අවබෝධය නැහැ. මනුස්සකමෙත් අඩුවක් තියෙනවා.
තමන්ගේ අනන්‍යතාවට, තමන්ගේ දිශානතියට බය මිනිස්සු පිරිච්ච රටක් මේක. තමන්ගේ අනන්‍යතාව දිශානතීන් ගැන මුලින්ම හිතන්න පුළුවන් නම්, ඒ දැනුම හරි අඩුම ගානේ එනවා. ඕනෑම සුළුතරයක් වගේම එල්ජීබීටීඅයිකිව්ප්ලස් ප්‍රජාවත් පරමාදර්ශී විදියට හැසිරේවි කියලා අපේක්‍ෂා කරන්න එපා. යම් වරදක් ස්ටේ්‍රට් මනුස්සයෙක් කළාම පුංචි නිවුස් එකක් වෙනාකොට එල්ජීබීටී ප්‍රජාවේ කවුරුහරි කළොත් වෙනම පන්ච් එකකින් ලොකු නිව්ස් එකක් බවට පත්වෙනවා. අපි කියන විදියට සුළුතරය සිටිය යුතුයි කියන පොදු මානසිකත්වයත් මෙතන තියෙනවා. ඒ ආකල්පමය වෙනස අපි ඇතිකරගන්න ඕන. විවිධත්වයට ගරුකරන්නේ නැතිනම් සංහිඳියාවක් එන්නේ නෑ රටේ.
එල්ජීබීටී බලාපොරෙත්තු
ඔවුන් අනුකම්පාව බලාපොරොත්තු වෙන්නේ නැහැ. බලාපොරොත්තු වෙන්නේ තමන්ගේ අයිතිවාසිකම් සහ පිළිගැනීම. නිදහසේ ජීවත්වෙන්නට ඉඩ දීම. කිසිම කෙනෙක් තව කෙනකුට සමාන නැහැ. සුළුතරය බහුතරයට සමාන නැහැ. එතකොට හැමෝටම සමානව සැලකීම තුළ තමයි මේ අගතීන් නිර්මාණය වෙන්නේ. සමානාත්මතාවට වඩා ලංකාවට අවශ්‍ය වෙන්නේ සාධාරණත්වය. ලංකාවේ ලිංගික අධ්‍යාපනය අනිවාර්යයෙන් දෙන්න ඕනෑ. සමාජභාවයන් හඳුනාගන්න ඕනෑ. ආත්ම අවබෝධය ඇතිකරන්න ඕනෑ. එහෙම වුණාම මිනිසුන්ට අනෙකා ගැන අවබෝධයක් එනවා. අනික් විෂයන්වලදී ඉතාම ප්‍රගතිගාමි විදියට හිතන මිනිසුන්ට වුණත් සමාජභාවී විෂයට ආවාම සහකම්පනයක් නැහැ. අන්ලර්න්ඩ් කරන ක්‍රියාවලිය ඔවුන් දන්නේ නැහැ. මහගමසේකර කියනවානේ, පසළොස්වක දිනයක බැලුවාම එක එක වර්ණවලින් රාත්‍රිය දීප්තිමත් වෙලා තිබුණාය කියලා. විවිධත්වයේ සුන්දරත්වය ඒ විදියට විඳින්න අද අපේ මිනිස්සු දන්නේ නැහැ.■
