■ පනත සංශෝධනයෙන් විදුලි උත්පාදනයේ සීමා ඉවතට
■ අදානි ගිවිසුම අත්හිටුවයිද?
ජුනි 09 වැනිදා පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කර එදිනම සම්මත කරගැනීමට නියමිතව තිබුණු ශ්‍රී ලංකා විදුලි බල (සංශෝධන) හෙවත් 2013 අංක 31න් සංශෝධිත 2009 අංක 20 දරන ශ්‍රී ලංකා විදුලි බල පනත සංශෝධනය කිරීමේ යෝජනාවට ලංකා විදුලි බල මණ්ඩල ඉංජිනේරු සංගමය දැඩි විරෝධය පළකරමින් වැඩ වර්ජනයක් කැඳවීය.
ජුනි 08 වැනිදා මධ්‍යම රාත්‍රියේ සිට ආරම්භව ජුනි 09 වැනිදා දවස පුරා ක්‍රියාත්මක කිරීමට නියමිතව තිබූ එම වැඩ වර්ජනය ජනාධිපතිවරයා සමඟ දූරකථනය ඔස්සේ කළ සාකච්ඡාවකින් පසු අත්හිටුවූ බව 09 වැනිදා උදෑසන වාර්තා විය. ඒ එදිනම වර්ජකයන්ගේ ඉල්ලීම් සම්බන්ධයෙන් ජනාධිපතිවරයා සාකච්ඡාවක් ලබාදෙන බවට ලබාදුන් පොරොන්දුවක් මතය.
එම වැඩ වර්ජනය අත්හිටුවූවද ජුනි 09 වැනිදා උදෑසන පැය ගණනාවක් මුළු රටම පැවතියේ අඳුරේය. එදින උදෑසන ශ්‍රී ලංකා මහජන උපයෝගිතා කොමිසම නිවේදනය කළේද නොරොච්චෝලේ ගල්අඟුරු බලාගාරයේ සියලුම විදුලි ජනක යන්ත්‍ර පද්ධතියට සම්බන්ධ කර ඇතත් විදුලි බලාගාර ඒ වනවිටත් පද්ධතියට සම්බන්ධ කර නැති බවය. ඒ නිසාම රටේ බොහෝ ප්‍රදේශවලට විදුලිය නැති තත්වයක් පැවතුණි. උදෑසන පැවති විදුලිය නොමැති තත්වය අනුව දක්නට ලැබුණේ විශේෂයෙන්ම ගුරුවරුන්ට මෙන්ම සිසුන්ටද පාසල් ඒමට බැරි වීමෙන් ඒවායේ කටයුතු අඩපණ වී ඇති අයුරක්ය.
වැඩ වර්ජනය සම්බන්ධයෙන් ඉංජිනේරු සංගමය එහි සාමාන්‍යාධිකාරිවරයාට ජුනි 07 දින සහිතව දැනුම් දීමක් කර තිබූ ඇති අතර එහි පිටපත් ජනාධිපතිවරයාට, අගමැතිවරයාට, විදුලි බල හා බලශක්ති ඇමතිවරයාට, ජනාධිපති ලේකම්වරයට, විදුලි බල අමාත්‍යාංශයේ ලේකම්වරයාට, ලංවිම සභාපතිවරයාට හා ලංවිම අතිරේක සාමාන්‍යාධිකාරීවරුන්ට යොමු කර තිබුණි.
මෙම වැඩ වර්ජනය 1996 වර්ෂයෙන් පසු ඉංජිනේරු සංගමය ඒ ආකාරයෙන් සිදුකරන පළමු වැඩ වර්ජනය ලෙස හඳුන්වා දුන් අතර ඒ තුළ තිබුණේ දැනට සිදුවන විදුලිය කපා හැරීම්වලට අමතරව විදුලිය නොමැතිව බොහෝ දුෂ්කරතාවලට මුහුණ දෙන්නට සාමාන්‍ය ජනතාවට සිදුවීමේ අනතුරු ඇඟවීමකි. එම දැනුම් දීමේ ලිපියේ සඳහන් වූයේ ජුනි 08 වැනිදා මධ්‍යම රාත්‍රියේ සිට සිය සාමාජිකයින් සේවයෙන් ඉවත්වන බවත්, එසේ ඉවත්වන ස්ථානවලට පළපුරුදු හා සුදුසුකම්ලත් වෘත්තිකයින් යොදවන ලෙසත් හා එසේ නොමැති නම් සියලුම බලාගාර, සම්ප්‍රේෂණ හා බෙදා හැරීමේ ජාල ආරක්ෂිතව වසා දමනු ඇති බවය. එසේම සාමාන්‍ය ජනතාවට සිදුවන පීඩාව සම්බන්ධයෙන් වූ වගකීම ආණ්ඩුව හා බලධාරීන් බාරගත යුතු බවද එහි සඳහන් කර තිබුණි.
ඉංජිනේරු සංගමය මෙම වර්ජනය සම්බන්ධයෙන් වූ ඉල්ලීම් 4ක් එම දැනුම් දීමේ ලිපියේ සඳහන් කරන අතර ඒවා වන්නේ ඉදිරිපත් කර ඇති විදුලි බල සංශෝධන පනත වහාම ඉල්ලා අස්කර ගැනීම, රටේ සුළං හා සූර්ය බල සම්පත් තරගකාරී ලංසු කැඳවීමකින් තොරව ඉන්දියාවේ අදානි සමූහයට ලබාදීම අත්හිටුවීම (ඒ මගින් නිෂ්පාදනය කරන විදුලි ඒකක සඳහා ඩොලර්වලින් ගෙවීම්ද ඇතුළුව), ප්‍රතිසංස්කරණය මුවාවෙන් ලංවිම පෞද්ගලීකරණය කිරීම නැවැත්වීම හා ලංවිම සභාපති තනතුර සඳහා සුදුසුකම්ලත් වෘත්තිකයෙකු ඉක්මණින්ම පත්කිරීම යන ඒවාය.
මෙම වර්ජන ක්‍රියාමාර්ගය සම්බන්ධයෙන් ජුනි 08 වැනිදා ප්‍රකාශයක් කරමින් අගමැති රනිල් වික්‍රමසිංහ ඉංජිනේරු සංගමයට පැවසුවේ රට අඳුරේ තබා ඉන්දියාවෙන් ඉන්ධන ඉල්ලන ලෙසට තමාගෙන් ඉල්ලීම් නොකරන ලෙසය. එමෙන්ම විදුලිබල ඇමති කාංචන විජේසේකර පැවසුවේ මෙම වර්ජන ක්‍රියාමාර්ගය විදුලි මාෆියාව ක්‍රියාත්මක කරන පිරිසගේම ක්‍රියාවක් බවය.
වැඩ වර්ජනය සම්බන්ධයෙන් දැනුම් දුන් ලිපියේ විදුලි බල මණ්ඩල ඉංජිනේරු සංගමය විදුලිබල පනතට ගෙනඑන සංශෝධන හඳුන්වා ඇත්තේ සියලුම පාර්ශ්වකරුවන් සමඟ නිසි හා ප්‍රමාණවත් උපදේශනයකින් තොරව ගෙනඑන වංචනික සංශෝධන ලෙසය. එම සංශෝධනවල අරමුණ තරගකාරී ලංසු කැඳවීම් සම්පූර්ණයෙන්ම අහෝසි කිරීම බව එම සංගමයේ මතයයි.
අදානි සමූහය වෙත මන්නාරම හා පුනරීන් සාරවත් සුළං සංචිතය ලබාදී, දැනට සුළං විදුලිය මිලදී ගන්නා මිල මෙන් දෙගුණයක් වන මිලකට හෙවත් විදුලි ඒකකයක් ඇමරිකානු ඩොලර් ශත 7.55ක මිලකට මිලදී ගැනීමට නියමිත බවත්, රටේ පවතින ඩොලර් අර්බුදය හමුවේ ඒ මගින් රටින් ඩොලර් පිටට යෑම වැළැක්විය නොහැකි බවත් එහි සඳහන් කර ඇත. එමෙන්ම දේශීය සුළං බල නිෂ්පාදකයින් ඊට වඩා අඩු දැන් මිලදී ගන්නා මිලට සුළං බල විදුලිය ලබාදීමට කැමැත්තෙන් සිටින බවද එහි සඳහන් කර තිබේ.
එමෙන්ම එම දැනුම් දීමේ ලිපියේ සඳහන් කර ඇත්තේ ඉන්දියාවේ අදානි සමාගම මෙන්ම කෙරවළපිටිය යුගදනවි සමාගමේ සියයට 40ක කෙටස් අයිතිය ලබාදුන් ඇමරිකාවේ නිව් ෆෝට්රස් යන සමාගම් ඉන්දියාවේ හෝ ඇමරිකාවේ රාජ්‍ය සමාගම් නොවන බව හා තරගකාරි ලංසු කැඳවීමකින් තොරව ස්වෙච්ඡා යෝජනාවක් පිළිගත හැක්කේ රාජ්‍යයන් දෙකක් අතර සිදුකරන ගනුදෙනුවකදී පමණක් බවය. විදුලි බල පනතට සිදුකරන වෙනස්කම් මගින් මෙම තත්වයන් වෙනස්වන බවද, ප්‍රතිසංස්කරණ මුවාවෙන් විදුලි බල මණ්ඩලය පෞද්ගලීකරණය කිරීමට සැරසෙන බවද චෝදනා කර ඇත.
දැනට රජයේ ගැසට් පත්‍රය මගින් ප්‍රකාශයට පත්කර ඇති විදුලිබල සංශෝධන පනතේ සඳහන් කර ඇත්තේ 2009 අංක 20 දරන විදුලි බල පනතේ 8 වන වගන්තිය ඒ මගින් සංශෝධනය කරනු ලබන බව හා ඒ මගින් සිදුකරනු ලබන්නේ ඕනෑම පුද්ගලයකුට විදුලි බලය සැපයීම සඳහා ලංසු තැබීමේ ක්‍රියාවලියකට සහභාගි වීමට හැකියාව ලබාදීම බවයි.
ඒ සම්බන්ධයෙන් 2009 පනතේ 8 වන වගන්තියේ සඳහන් වන්නේ ‘යම් තැනැත්තෙකුට විදුලි බලය උත්පාදනය කිරීම සඳහා වූ ලංසු තැබීමේ ක්‍රියාවලියකට සහභාගි වීමට හැකියාව තිබුණද 9 වන වගන්තියේ (1) වන උප වගන්තිය යටතේ උත්පාදන බලපත්‍රයක් ලබා ගැනීමට සුදුසුකමක් ලබා ගැනීමට නම් එවැනි තැනැත්තකු එම උප වගන්තියේ ඈ ඡේදයේ නිශ්චිතව දක්වා ඇති අවශ්‍යතාවට අනුකූල වීම අවශ්‍ය වන්නේය යනුවෙන්ය.
එහි 9 (1) යටතේ දැක්වෙන්නේ පහත දැක්වෙන තැනැත්තන් අතුරින් යම් තැනැත්තකු හැර වෙනත් කිසිම තැනැත්තකු උත්පාදන ධාරිතාව මෙ.වො. 25 ඉක්මවා සහ අබිබවා ශ්‍රී ලංකාව තුළ විදුලිය උත්පාදනය කිරීම පිණිස උත්පාදනය කිරීමේ බලපත්‍රයක් නිකුත් කිරීම සඳහා ඉල්ලුම් කිරීමට සුදුසු නොවන්නේය යනුවෙන්ය.
එසේ සුදුසුකම් ලත් තැනැත්තන් වශයෙන් සඳහන් කර ඇත්තේ ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලය, පළාත් පාලන ආයතනයක්, සමාගම් පනත යටතේ ස්ථාපිත කරන ලද මුදල් විෂයභාර ඇමතිවරයාගේ එකඟත්වය ඇතිව භාණ්ඩාගාර ලේකම්වරයා විසින් තීරණය කරනු ලබන කොටස් ප්‍රමාණයක් දරනු ලබන රජය, රාජ්‍ය සංස්ථාවක්, රජය විසින් කොටස්වලින් සියයට 50කට වැඩි කොටස් ප්‍රමාණයක් දරනු ලබන සමාගමක් හෝ එවැනි සමාගමක පාලිත සමාගමක් යන ආයතනයන්ය.ඒ අනුව විදුලි බලය උත්පාදනය සඳහා එසේ නිශ්චිතවම සඳහන් කර ඇති ආයතනයන්ගෙන් බාහිර ආයතනවලටද මෙම සංශෝධනය සම්මත වුවහොත් විදුලිය නිෂ්පාදනය කිරීමේ හැකියාව ලැබෙනු ඇත. එසේ වුවද ලියුම්කරුට දැනට පැහැදිලි නැති එක් තත්වයක් වන්නේ ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලය, ඒ යටතේ පිහිටුවා ඇති සමාගම් හෝ පාලිත සමාගම් හැර මෙගාවොට් 25ට වැඩියෙන් විදුලිය උත්පාදනය කරන ඒස්, සොජිට්, කොළඹ වරාය බාජ් යන පෞද්ගලික විදුලි බලාගාර මේ වනවිටත් පවතින්නේ කෙසේද යන්නය. ඒ සම්බන්ධයෙන් විදුලි බල මණ්ඩල ඉංජිනේරු සංගමයේ නිලධාරියකුගෙන් මෙම සටහන ලිවීමට පෙර ලියුම්කරු විමසීමක් කළද ඒ සඳහා සාර්ථක පිළිතුරක් ලැබුණේ නැත.
කෙසේ වෙතත් මෙම සංශෝධනයෙන් පෙනෙන්නේ විදුලි බලය උත්පාදනය සම්බන්ධයෙන්වූ රාජ්‍ය ඒකාධිකාරිත්වයට මේ මගින් යම් ප්‍රහාරයක් එල්ල කරන බවය. ඒ සඳහා ඇතුල් වීමට පෞද්ගලික අංශයටද ඉඩ ලබාදීමට ආණ්ඩුව සූදානම් බවය. විශේෂයෙන්ම ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලයේ විදුලි උත්පාදන ඒකාධිකාරිත්වයද ඒ මගින් අභියෝගයට ලක්වන බවය.
කෙසේ වෙතත් දැනට පෙනෙන ආකාරයට ඉදිරියේදී සිදුවිය හැක්කේ මේ වනවිට අවබෝධතා ගිවිසුමක් අත්සන් කර ඇති කෙරවළපිටිය යුගදනවි බලාගාරයේ කොටස් අයිතිය ලබාගත් ඇමරිකාවේ නිව් ෆෝට්රස් සමාගමට තරගකාරී ලංසු කැඳවීමකින් තොරවම රටවල් දෙකක් අතර සිදුකරන ගනුදෙනුවක් ලෙසට පාවෙන ගෑස් පර්යන්තයක් හා ගෑස් නල මාර්ගයක් එළීමේ ව්‍යාපෘතිය ලබාදීමත්, ඉන්දියාවේ අදානි සමාගමට මන්නාරමේ හා පුනරීන්වල සුළං විදුලි හා සූර්ය විදුලි බලාගාර තරගකාරී ලංසු කැඳවීමකින් තොරව ලබාදීමත්ය.
විදුලි බල මණ්ඩල පනත සංශෝධනය කිරීම යනු ඒ සඳහා නීත්‍යනුකූල අවසරය ලබා ගැනීම සඳහා ගන්නා උත්සාහයක් හෝ ඒ සඳහා ප්‍රථම පියවරක් විය හැකිය. එම පියවර සම්බන්ධයෙන් ලංකා විදුලි බල මණ්ඩලයේ ඉංජිනේරු සංගමය හා එහි වෘත්තීය සමිතිවලට සෑහීමකට පත්විය හැකි පිළිතුරු නොලැබුණහොත් ඊළඟට සිදුවිය හැක්කේ කුමක්ද? අත්‍යවශ්‍ය ආහාර ඇතුළු අත්‍යවශ්‍යතා නැතිව හා මිලදී ගැනීමට හැකියාවක් නැතිව දැනට පැය ගණනාවක් අඳුරේ සිටීම වෙනුවට දින ගණනාවක් අඳුරේ සිටීමේ අත්දැකීමක් විඳින්නට සිදුවීමද?■
